DAGBLAD voor NOORD- en ZUID-HOLLAND. Kinderhuisvest 29-33, Haarlem Bariiljorisslraal |SchooIlaarzesi EERSTE BLAD Nabij en vèratf. F. W. TWEEHUI]SENV tt 9E 00HLG8 ZATERDAGAVOND- NIEUWS //'Katerdaq gi augustus isis 49ste Jaargang Se, 8SSS ABONNEMENTSPRI3 ft sakanti«i »w Haarlem «a *o<* de plaatse» waar een egeni gemeente) i,w Voor de eeenge plaatse» Sn Nederland per post* 2,- 'fm wm& <*oo* Haariei» en 4» agentschappen 0,12* ^ttonderUika nummer* 0,05 Bureau van Redactie en Administratie t intercommunaal Telefoonnummer 1436» PRIJS DER ADVuRTENTIÉN I ren h-e eegeia 0,1* Iedere regel meer, 0,)( Buitenland per regel 0,2» Advertentiën in de rubriek „Vraag Aanbod" eau t—K regel» ©,a® Elke regel meer 0,1® GULDEN levenlange enge- aekiktheid tot werken. Alle betalende abonnés op dit blad, die in Eet berit een er verzekeringspoli* agn, jtgn volgen» de bepalingen op de polissen vermeld, tegen ongelukken verzekerd voort GULDEN b« Terlies van GULDEN b|j verlies van een band oË voet. één GULDEN bij .Verlies van één daitn. GULDEN bü brenk van een arm of been. GULDEN bg Verlies van één wijsvinger. GULDEN bij verlies van één anderen vinger. DE UITKEEKING DEZER DEDRAGEN WORDT GEGARANDEERD DOOR Dg JBOLLANDSCHE ALGEMEENE VERZEKERINGSBANK" TE SCHIEDAM Voor den heer R. H. BOOLTINK, die door een ongevaï in den zin van onze polis, zijn rechterbeen brak, ligt ten onzen kantore het bedrag der uitkeering ad f 75 beschikbaar. De Administratie. Dit nummer bestaat uit uier bladen waaronder de Oïficieele Kerkiijst en jiet Geïllustreerd Zondagsblad in acht bladzijden. AGENDA. 29 AUGUSTUS. St. Vincentiuegebouw Zoete- fetraat 22 van 1010 uur tentoonstel ling der loterij voor een E.-K. Armenschool. in den Hout half drie Concert Haarlem's Muziekkorps. Brongebouw (tuin) 8 uur Haarl. Muziekkorps Concert met medewerking van het gemengd koor „Polyhymnia". Buitensocieteit Trou moet Blycken 8K uur Concert Muziekver. Harmonie. Museum van Kunstnijverheid Toorop-tentoonstelling. BLOEMEN DAAL Hotel Duin en Daal dagelijks 2 concerten hij gunstig weer. BLOEMENDAAL Lunchroom en Bo dega „Rusthoek" Avondconcert 8 uur. AGENDA. 30 AUGUSTUS. St. E i i s a b e t h s g e bouw Jausstraat 49 van 2214 uur aanvrage om' verster kende middelen voor arme zieken der St. Eli sabetksvereenigiug. Bisschoppelijk Musoum Janstraat 79 geopend eiken dag van 105 war tegen betaling van 25 cents. Uitgezonderd Zater dagen en R. K. feestdagen. BLOEMENDAAL Hotel Duin en Haal dagelijks 2 concerten bij gunstig weer. XIV. REIS-INDRUKKEN UIT Z.-LIMBLKG IV. Wat 'n wondermooi land dat glooiende en plooiende Zuid-Limburg is, dat mocht ik al in een vorig opstel van deze reeks zeggen. Het zij me vergund daar nog eens op terug te komen. Wanneer ge met den trein uit „Holland" komt, begint het karakteristieke mooi van Zuid-Lim burg, zoodra ge Roermond zijt gepasseerd. Het gaat nu, sinds de nieuwe lijn EindhovenWeert in gebruik is, met forsche snelheid door 't zuider einde van de Peel op de stad van Onze Lieve Vrouw in 't Zand- aan, maar véél schilder achtiger dan over Venlo, al is ze korter, is de reis niet geworden! Alleen kunt ge nu den hoogen toren van Weert bewonderen, die inderdaad een juweel is midden in dit heide- en moerasland, en zoo vlak tegen Roermond aan, moogt ge zien hoe de Dortmundsche firma die de Maasbrug zou vernieuwen, bij den oorlog het werk moest laten staan en nu een half-afgewerkte nieuwe brug liet liggen die blijkbaar dan toch door onze Nederlandsche industrie niet kan (of niet mag?) afgemaakt worden! Na het primitieve station van Roermond echter begint dan het karakteristieke mooi van Zuid- Limburg. Daar is de geweldige, de bieede, de gladde heirbaan van Nijmegen naar Maastricht, die nu telkens en telkens de spoorbaan langs-slingert en kruist, en wéér overschrijdt Rechts ziet ge den plooi in 't landschap, waar de nukkige, en nog altijd eigenmachtige, onbe vaarbare Maas 'n diepe vore groeft, en hoe schilderachtig doen daar al die torenspitsjes van de in die vallei liggende Maasdorpen, welke zoo héél den oever van den machtigen stroom, die hier nu juist zoo onbelangrijk is uit handels- en verkeers oogpunt, als een parelrand omzoo men. Links van den spoortrein rijzen al dadelijk de hoogten van de Duitsche grensstreek, en ge kijkt nu in dezen tijd niet meer zoo belangstellend, maar méér meêwarig, naar de dichte bosschen en de glooiende heuvels, als ge in de heerlijk heid van deze stille natuur, waar de schilderach tige Roer-dorpen en -stadjes liggen als Erkelenz, Heinsberg, Wassenberg en andere, nü zooveel weê en droeven rouw en treurnis raadt. Maar Sittard daagt op. En ge ziet de lange pex-rons 'a moment, die op pelgrimsbezoek zijn aangewezen, en de twee torentjes van de Basiliek houden uwen blik gevangen, méér nog dan de toch wel sierlijke toren van de parochiekerk, omdat ge de Lieve Vrouwe van 't Heilig Hart in Sittard toch het beste kent, en de stad met Haar 't liefst vereen zelvigt In Sittard staat het treintje klaar voor „de mijnstreek", voor eigenlijk Zuid-Limburg En nü, nu kijkt ge u de oogen uit, naar het heerlijke schoon van dit land! 't Is een tram metje, niet méér, deze spoorweg, die misschien wat het goederenvervoer en het kolentransport betreft aan „moderne" eischen voldoen kan, maar die wat den passagiersdienst aangaat, al héél plattelandsch moet heeten. Doch dat vergeten we, als we uitkijken naar rechts en links! Beter nog: we groeien er in, dat de trein niet sneller doorvliegt, dat hij soms zuchtend en piepend de hellingen langzaam óp- kucht, dat de stationnetjes zoo knusjes vlak bij elkaar liggen, en we om de paar minuten weer 'n oogenblik staan! Hier schuilen dan overal in 't landschap die wondermooie kasteelen, ruïnen meestal of verla ten huizingen, maar zoo pittoresk doende met de vele torentjes die ze sieren. Hier ziet ge die rijke boomgaarden, die wel een gansch bijzondere weelde van bloesempracht moeten hebben gehad in 't- voorjaar, daar ze nü, in 't vruchtseizoen, van boven tot onder vol zitten met rijpende vruchten die de takken neerbuigen dat ze ge steund moétetj worden, en die een wondere heer- lijkeid zijn voot 't oog van den „Hollander", die de vlakke weiden met 'f eindelooze vergezicht 't beste kentj Hier staan de statige hofsteden met vierkanten j ombouw rond 't binnenplein, een eCht-zufdelijke bouw die zoo voornaam doet, en waar ge soms een „perron" ontdekt, een terrasvormige verhoo ging op den binnenhof vóór het woonhuis, die het karakter van een ridderlijk goed nog vol- komener maakt Hier ziet ge ook overal het land beplekt met die mooie kerkjes, oude van de grauw-gele zand steen van het land, of nieuwe met roode baksteen gevels en pittig-doende, vierkante torentjes, die zoo schilderachtig tegen de hellingen rusten in het brons-groene kleed dat de heuvels dragen: overal sprekend van den godsdienstzin van het Roomsche volk in deze streken Maar dieper en inniger dan zoo uit den trein gezien, treft u de schoonheid van het Zuid-Lim- burgsche land, wanneer ge de landwegen óp- I gaat, en zigzagt langs de vele, prachtig-onder- i houden banen, die de dorpen en gehuchten en j plaatselijke huizengroepen onderling verbinden, j Daar opent zich dan, bij het hellen en rijzen j en stijgen en neigen der breede wegen, telkens zoon wonder vergezicht, en ge ontdekt er dan steeds nieuwe schoonheden, en telt de toren tjes van al die Roomsche kerken, en uw blik blijft hangen aan de silhouetten van die zonder linge mijn-gebouwen met 't draaiende wiel der liftkooien dat de mijn karakteriseert, en het sappige, welige groen der bossclien contrasteert en harmonieert tegelijk zoo wondermooi met de tegen de heuvels afgemeten vierkanten van de korenakkers, en het grasland en de gele en grauwe en groene brokken land in de verte Maar nóg intiemer is de schoonheid van dit landschap, dat z'n bekoorlijkheid over het alge méén voornamelijk dankt aan de glooiing en rijzing en daling van den grond, wanneer ge gaat dwalen op die wondere plekjes -die men u wijst als de karakteristieke van het Zuid-Lim- j burgsche land. Een half uur buiten Heerlen, het nijvere stadje dat het centrum is van het mijngebied, ligt het dorpje Weiten. Of 't een dorp is of een gehucht, ik weet het niet precies. Maar er is een aar dige, onpretentieuse kerk, en het rectorshuis heeft een vollen rozentuin, en ge zijt hier ineens mid den in de echt-landelijke stilte van het dorps leven wat wel eigenaardig aandoet wanneer ge weet dat het rectorshuis bewoond wordt door den in Zuid-Limburg op katholiek gebied bij alles vóóraanstaanden „aalmoezenier van de mijnstreek", Dr. Poels, dat vlak over het rec torshuis de conrector der Leuvensche Hooge- school, die volgens zooveel berichten door de Duitschers zou zijn doodgeschoten, Mgr. Coen- raedts, zijn woning heeft, en wanneer ge dan in dit stille gehuchtje onophoudelijk en bij ochtend en middag en avond bekende persoon lijkheden, autoriteiten, schrijvers, kunstenaars, literatoren en notabelen uit heel het land aan treft.... Maar daarover wou ik het nu niet hebben. Het rectorshuis, waar 't letterlijk nooit stil staat van bezoek, laat ge achter u liggen, en door een boschje en over een nauw paadje gaat ge achter heenen ziet nü eens 'n wonder mooi plekje van echt-Zuid-Limburgseh schoon, dat ik zou willen vastleggen op 'n aquarel och, wie weet, of niet één der artistieke bezoekers Cr, Markt Tel. 998. BARTEL'JORISSTRAAT 27. TELEFOON 177 O. van het rectorshuis al eens hier aan 't schilderen is geweest! - Daar staat, half verscholen tusschen boom en struik, een oude liuizinge, half kasteel, half boerderij.'t Altijd rumoerige beekje loopt er langs, en een zwaar waterwiel hangt daarover heen, om als het noodig is het meel te malen voor heel den omtrek. Fier in z'n keurigen stijl van echt-Fransche renaissance staat er het lage witte huis, zoo schijnbaar onachtzaam neergeplekt vlak bij het heerlijk, boom-omzoomde meertje, waar de zwa nen uit uw hand komen eten, en het bootje in de schaduw van het wiegelend hout als gereed ligt om te spelevarenEn achter het huis daalt opeens sterk de bodem, en loopt het pad steil naar beneden, en daar doet het huis, wel een fort lijkend in z'n vierkante schilderachtig heid met den massieven toren, als een overblijfsel van feodale macht, als een middelpunt van vroe ger gezag, sterk sprekend in vorm en kleur, nü afgedaald tot een eenvoudige boerenwoning, ter wijl ge iets verder hel middelpunt van het hui dige leven nu ziet in de rijzige spits van de recioraatskerk Zulke landschapstafreeltjes, schilderachtig en pittoresk, karaktervol en van wondere schoon heid, zou ik uit dat heerlijke land kunnen schet sen bij dozijnen, en dorpsgezichten zooals we ze hier niet kennen, en schakeeringen van hoog en laag, en juweeltjes van natuurweelde, wel, ze zijn daar letterlijk niet te teilen Wat een geluk en een Voldoening, dat waarlijk artistieke, dit schoon begrijpende mannen nu de taak hebben aangevat, om bij den geweldigen groei der industrie en van de sociale nooden die daardoor ontstaan, ook aan de behoeften van die industrie en van die sociale nooden te gemoet te komen op zóódanige wijs, dat het heerlijke schoon van Zuid-Limburg's natuur niet wordt geschonden, maar verhoogd, dat wat hier wordt gebouwd en opgericht, voor zoover het van deze mannen afhangt, zich aanpast aan de wondere schoonheid van dit land! Doch, daarover nu eens 'n andermaal! F. S. OVERZICHT. Hoewel de berichten van het (Westelijk front, gedurende geruimen tijd reeds, wei nig nieuws van beteekenis opleveren be halve dan een enkele gebeurtenis, als een bombardement uit de vliegtuigen en derge lijke is men in Frankrijk toch ingeno men met de succesjes, welke door de Fran se he legers op, de Duitschers werden be haald. De activiteit der Franschen zoo wordt door Havas over de laatste gevechten ge- Kaarlemsche Alletiagjas. >697- DE RAADSZITTING VAN A. S. WOENSDAG. 'Woensdag a.s. vergadert de Raad, op speciale bijeenroeping van den burgemeester, met het dui delijk doel de plannen voor de spoorhaven aan I het Noorder-Spaarne nog te bespreken vóór de heer Hulswit zijn raadszetel (dien hij door de schuld van zijn eigen partijgenooten verloor) moet verlaten. De heer Hulswit besluit op die wijze als een triumfator zijn raadslidmaatschap, want het is aan te nemen, dat de Raad het praeadvies van B. en W. dat de voorloopige maatregelen om tot 1 uitvoering van de denkbeelden des heeren Huls- i wit te komen aanraadt, wel zal goedkeuren. Die havenplannen vormen de clou van deze raadsvergadering, de overige agendapunten zijn van minder belang, behalve misschien de kwestie der huiskeuring, die naar aanleiding van het verzoekschrift der handelaren in toebereide vleeschwaren nogmaals ter sprake komt. LIV. WEEKP RAATJE. Dat het bij de Landstormwet en haar voorbe reiding stormen zou, was begrijpelijk en logisch; het volgde uit den aard der zaak. Een orkaan was bet, die opstak tegen het ont werp, toen het voor het eerst met zijn ingrijpende bepalingen werd ingediend. De kracht van dien orkaan, verpersoonlijkt in persorganen en geschriftjes, nam af, toen het ontwerp gewijzigd werd, maar het stormde toch nog toen de Staten-Generaal voorgoed besloten hadden voor oopig met de mannen tot dertig jaar het nollandsche leger uit te breiden en te versterken In afwachting van de dingen die komen zou den, is het daarop een tijdlang bladstil geweest al werden we wel eens opgeschrikt door een windvlaag in den vorm van een roode protest-' meeting, die evenwel niet bijster gelukte en een storm in een glas water bleef. Maar deze week zijn de eerste feiten, uit die groote wet voortvloeiende, gebeurd en dat is niet geruischloos gegaan, doch het heeft toen ook weer wat gestormd. Doch u weet van deze zaak al af, wat betreft de wilde geruchten, die als een storm door de Dan gingen, dat er bij de indeeling gevochten was, zóó, dat je ging denken, dat de nieuwe recruten les in het vechten hadden gehad. trzemden officieren zwaar gewond en eenige van de nieuwe manschappen, terwijl de politie °ok een nederlaag moest geleden hebben. eenofSl,k0mi,den volgenden da£ da politie geen S verkIaria£ £cvea van de feiten, die PomieKiwer overiften> voor ^der, die ons e Instliuilt a°8 vertrouwt, 't Was Inderdaad niet bladstil geweest en d'r waren ook rukwindjes voorgekomen, maar als geheel was het niets meer geweest dan een frisch zuidenwindje, dat zelfs de allures van een storm niet aannam. Wat zooveel zeggen wilde, dat-er in geen enkel opzicht ook maar eenige ernstige ongeregeldhe den hadden plaats gehad. Het had wel gestormd! Maar buiten den Doe len, bij „Jan Publiek". Doch dat was een storm van valsche geruchten, die wel schade deed voor een oogenblik, maar gelukkig niets vernielde. Het was dien Dinsdag wel wat luidruchtige drukte in de stad, van al die groepjes jongelin- gen, die van diverse kleine en groote plaatsjes naar hier waren gerequireerd en waarvan som migen den veldwachter van het dorp als gids en geleider hadden meegebracht. Een zesjarig dochtertje vroeg aan d'r moeder, wat dat al beduidde. En moeder zeide net zoo als het was en voegde erbij„die kunnen ze beter pakken dan de getrouwde mannen." Gelijk had ze vast. Maar als de nood aan den man komt, en ook al als de toestand nog lang zoo voortduurt, zullen er toch ook heel wat ge trouwde mannen „gepakt" worden. Laat ons hopen dat de legerbestuurders de hand naar hen niet behoeven uit te strekken, maar dat er spoedig een einde moge komen aan deze bange tijden, zoodat het niet meer noodig is. Op 30 Juni van dit jaar hebben de vroede vaderen van Haarlem het besluit genomen, om de kaasmarkt af te schaffen. Gedeputeerde Sta ten hebben dit besluit den 11 den Augustus goed gekeurd en 26 Augustus d. a v. hebben B. en W. in de kranten bij kennisgeving den volke afgekondigd, dat de kaasmarkt was afgeschaft, 't Is dus met de kaasveiling ip onze stad voortaan uit. „Wat je 'doet, doet dat goed," zegt het spreek- meld is zeer groot geweest en heeft zich uitgedrukt in de verovering van talrijke loopgraven door de Franschen, voornamelijk in Argonne en de Vogezen. Deze verover de loopgraven maken deel uit van de stel lingen, die de normale Duitsche weerstands linie vormen.. Dat er zoo weinig gevangenen worden gemaakt, wordt in het Havas-bericht hier door verklaard, dat tengevolge van de groeiende activiteit der Fransche artillerie, de Duitschers in de loopgraven worden ge dood waardoor in de rijen der Duitschers dagelijks zeer groote verliezen worden ge leden. In Rusland, in de richting van Riga, hebben de Duitschers het offensief weer met kracht voortgezet. -Ten Zuidoosten van Mitau werden weer 2450 Russen gevangengeno men. Iu de richting van .Wilna, dat nu op het punt staat te vallen, is de vesting Olita door de Duitschers bezet en trekken de Russen, die den vijand den 24sten en 25sten op hun stellingen voor Evie nog wisten tegen te houden, geleidelijk achteruit langs de beide oevers van de Wüija. Aan jtiet gelieele front wordt overigens de opmarsch der Duitschers voortgezet. Aan de n.idfkn-Njemen en op het front iussch ?n den bovenloop van de Bobr en de Pripel trekken de Russische legers overeenkom stig de ontvangen bevelen, zooals het in het Russische bericht heet naar het Oosten terug. woord. En het ging de kaasmarkt niet goed. Dan was er weer eens in 't geheel geen aanvoer, dan slechts weinige partijen; hoe of het kwam, wist men niet, doch een bloeiende markt was en werd het niet. Nu is dit instituut ten laatste na een slepende ziekte overledenen we hebben weer een straatnaam meer, die niet meer toepas selijk is. De Botermarkt ziet nooit botervarkens komen er in de heele stad niet ter markt, dus laat staan op de Friesche Varkensmarktturf zie je niet aan de Turfmarkt, maar wel in de buurt van de Hooimarkt; hooi wordt hier nooit geveild, dus ook niet op de Hooimai-kt enz. Enfin, ik geloof ook, dat het een toer is, om altijd wat nieuws te bedenken. En voortdurende straatnaamverande ring zou ook niet bevaUen. „Als het beestje ook maar een naam heeft," heet het in den volks mond wel. Laten we dat hier ook maar zeggen. We zijn benieuwd, of we eerstdaags de aan kondiging zullen krijgen van de verkooping der kaasmarkt-inventaris. U weet wel, dat zijn voor namelijk die breede, lage wagens met gele bo dems, zwarte kanten en die hooge wielen, die in de Vischmarkt huizen, achter de woning van Spuit X. Of zullen B. en W. die ergens anders voor gebruiken. Ze verdienen misschien wel een plaatsje in het museum. Ze zouden vast geen leelijk figuur maken naast de bekende lantaarns, die de vereeniging „Haer- lem" laatst zoo edelmoediglijk cadeau heeft ge daan. OORLOGSDAGBOEK (van 20 tot 28 Augustus.) 20 Augustus: De Franschen hebben een ver sterking veroverd aan den weg BéthuneAtrecht en een steunpunt tusschen Ablain en Angres. Weer twee forten van Nowo Georgiawsk genomen en later is de geheele vesting door de Duitschers veroverd. De Engelsche onderzeeër „E 13" is aan de Sont door een Duitsche duikboot getorpedeerd. De mailboot „Arabic", van de White Star- line, groot 10,000 ton, door de Duitschers ge torpedeerd. Eenige passagiers en verschillende leden van de bemanning worden vermist. Ver der zijn een Noorsche stoomboot en vijf Engel sche stoomschepen in den grond geboord. 21 Augustus. Bij de inneming van Nowo Georgiewsk zijn 85,000 Russen gevangen geno men. In de Golf van Riga moest -de Russische vlootmacht voor sterkeren Duitscfhen tegenstand terugtrekken. De Duitschers herwinnen het verloren ter rein bij Atrecht en Ablain. Vijf Engelsche stoomschepen, één Noorsch en een Spaansch schip in den grond geboord.' 22 Augustus. Italië heeft den oorlog verklaard aan Turkije. Bij het voortgezette gevecht in de Golf van Riga zijn twee Russische kanonneerbooten en een Russische torpedoboot in den grond geboord, terwijl drie Duitsche torpedo boo ten zwaar be schadigd werden, waarna er één gezonken is. Andere Russische schepen zijn beschadigd. 23 Augustus. Bij Wilna hebben de Russen een Zeppelin-luchtschip neergeschoten. De Engelsche regeering heeft katoen tot volstrekte contrabande verklaard. Zeven Engelsche stoomschepen getorpe deerd; een Turksch stoomschip in den grond geboord door de Russen. De Russen hebben weer 100 Turksche zeil schepen in den grond geboord. 24 Augustus. De Duitsche zeestrijdkrachten zijn teruggetrokken uit de Golf van Riga. De Duitschers bezetten de vesting. Qsso- wicz, 'die de Russen ontruimden, en veroveren de plaats Tycozin. Nieuwe gevechten in de Vogezen. De Engelsche vloot beschiet de Duitsch- Belgische kust. De Franschen schieten een Duit- schen torpedojager in den grond. Nieuwe Engelsche troepen geland aan de Dardanelles Een Russisch .hulpschip getorpedeerd en twee Engelsche stoomschepen. Groote staking op metaalfabrieken te Gent. 25 Augustus. Drie Engelsche booten in den grond geboord. Weer zijn een aantal Duitsche gewonde krijgsgevangenen tegen Engelsche uitgewisseld, door bemiddeling van Nederland. 26 Augustus. De Oostenrijkers naderen Ko- wel; de verschillende legerkorpsen der centralen zetten onophoudelijk den aanval voort. Tweg Britsche trailers in den grond ge boord. De plaatsen Feignier en Noyon gebombar deerd door Fransche vliegers. 27 Augustus. De vesting Brest-Liiowsk is door de Duitsche en Oostenrijksche troepen veroverd De Duitschers komen tot bij Bjelostok. Gevecht in het Saardal tusschen Duitsche en Fransche vliegers, die bommen gooiden op Offenburg en Dillingen. Vier vliegmachines zijn vernield, vertellen de Duitschers. Een Dnitsche duikboot vernield en gezon ken bij Ostende door een Britsche bom uit eei watervliegtuig. De Fransche Kamer vernieuwi met 53(' stemmen tegen 1 haar vertrouwen in de regee ring. Een Zweedsch schip getorpedeerd en ge zonken. ■(Wordt vervolgd.) NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT 3 i 4000 500 X 300 150 oog. 100 75 60 11 iitieering Vijf-en-Zeventig gld.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1915 | | pagina 1