DAGBLAD voor NOORD- en ZUID-HOLLAND, GYMNASTIEKSCHOENEN. tfi Kinderhuisv®st 29-88, Mearlem f 49 O O f 500 f 300 f 15Ö flOO f75 160 115 Politieke Ambtenaren. DE OORLOG EERSTE 'BLAD P. W. TWEEHU1JSEN, TELEGRAMMEN Van hedenmorgen. Vrijdag 3 September 1915 40sie laar gang n°. 8840 Bureau van Redact!© en Administratie: Intercommunaal Telefoonnummer I4E6. Alle oetalende abonnés op dit Blad, die in het bezit zijn van eene Verzekeringspolis, zijn, volgens de bepalingen op de polissen vermeld, tégen ongelukken verzekerd voor: De uiikeering dezer bedragen wordt gegarandeerd door de tHollandsche Algemeene Verzekeringsbank* te Schiedam. DIT NUMMER BESTAAT UIT TWEE BLADEN De Federatie van de SL K. Middenstandsbonden VERSPREIDE BERICHTEN BARTELÏORIS8TRAAT 27 TEE.BFOON 17 7 O. KORTE BERICHTEN tiaariemsctie AHëdagjes. nó. 17» - 1 ,r"'- --""U ABONÏI'EUMKMT&PRI^S i Par rsaaiidta voor Maanem en voor d« plaatsen waar een agent Catigd is (kont der gemeente) 1.60 r da overige plaatsen in Nederland per post, 2,-— week voor Haarlem en de agentschappen QA& Afzonderlijke nummers. 3 i U 0,05 PRS33 Ï>£R ADVEKTENTIÈN I Van 15 regels 0,75 Iedere regel meer, 0,15 Buitenland per regel 0,20 Advertentiën in de rubriek „Vraag en Aanbod" van 1—5 regelj 0,40 Eli;a regel meer0,10 bij levenslange onge. schiktheici tot werken bij verlies van een s hand of voet a bij verlies van n een oog a bij verlies van n een duim s bij breuk van een arm of been :t bij verlies van een wijsvinger bij overlijden. bij verlies van een anderen vinger AGENDA. 4 SEPTEMBER. Gebouw St, Bavo R. K. Volksbond Spaarbank. Spaarkas. Winterprovi sie. Bakkerij „Arbeid Adelt". Schouwburg Jansweg 8 uur K.V. Het Ned, Tooneel: De derde Man. Proveniersbuis Groote Houtstraat Consultatiebureau voor drankzuchtigen van 7—8 uur voor vrouwen, van 8—9 uur voor mannen. BLOEMENDAAL Hotel Duin en Daal dagelijks 2 concerten bij gunstig weer. Wij vernemen, dat de besturen der Dioce sane R.-K. Middenstandsvereenigingen heb ben besloten, de stichting der Federatie, die reeds zoo lang hangt, bij wijze van refe rendum tot stand te brengen. De verschil lende plaatselijke afdeelingen zullen binnen twee maanden hun oordeel hebben nit te spreken over de ontwórpen statuten voor die Federatie, en daar het vrijwel een uitge maakte zaak is, dat er uit den boezem der vereenigiugen niet veel oppositie zal komen tegeu die, in algemeene termen gehouden, statuten, zal daarmee de Federatie der Dio cesane Middenstandsvereenigingen dan toch binnen enkele maanden een feit zijn. Het behoeft niet gezegd, dat' wij ons daar over ten zeerste verheugen. JHet werk der Federatie kan desnoods ook /oor de Diocesane Bonden onderling worden' verricht, maar het is vooral de eenheid van actie naar buiten, de samenwerking voor het oog der wereld, de solidariteit van Neder- 1 id's katholieke middenstanders, die nu zal' opleven en duidelijk worden, en waardoor de Katholieke middenstand eindelijk en ten' leste ook officieel de plaats zich ziet veroveren, die hem al zoo lang toekomt. Hoewel de middenstanders in ons land ze- ker voor meer dan de helft katholiek zijn, was de leiding van de middenstandszakeny de vertegenwoordiging ervan bij de Regee- ring en offieieele lichamen, zoo goed als ge heel in „neutrale" handen, en wat dat' beteek ent, beeft het befaamde Utrechtsche' middenstandscongres, waar tot de actie tegen beschermende rechten en vóór den liberalen vrijhandel werd besloten, duidelijk genoeg aangetoond! Notabene was de ondervoorzit ter van den „neutralen" Bond toen een ka tholiek: de voorzitter der Noord-Brabant- sclie R.-K. Midd. Vereeniging, en was de secretaris van den „neutralen" Bond even eens een vooraanstaand katholiek midden stander uit Limburg! Zóó weinig kunnen in een „neutralen" Bond dan toch blijkbaar de katholieken zich laten gelden! Dat een Katholieke federatie, een Room- sche centrale organisatie over heel het land, noodzakelijk is om aan bet liberale ge- ringeloor en de liberale (z.g. neutrale!) over- heereching te ontkomen, stond zeker sinds die Utrechtsche vrijhandel-motie wel hu alle katholieke middenstand ere, óók bij ben' die vroeger in aansluiting bij de neutralen geen been zagen, vast! Het is ongetwijfeld zooaks zeer terecht ,J>e Voorhoede" opmerkt voor een over groot doel te danken aan het Hoogw. Neder, landsoh Episcopaat, dat ten slotte de moei lijkheden en strubbelingen worden overwon nen, en de Federatie nu zal gesticht worden Het «preekt vanzelf, dat de Katholieke Fe deratie ale ze er eenmaal is, zal samenwer ken op alle punten waar dat kan met de „neutrale" organisaties, maar het spreekt óók vanzelf, dunkt ons, dat nu de Federatie er komt, de Katholieke Middenstanders over oéél hot (land zich zullen losmaken nit die „neutrale" bonden voor zoover zij nog daar zijn georganiseerd, en hun eigen offieieele vertegenwoordiging zullen steunen, aan welke wij onder Gods zegen en met de mede werking van alle goedgèzinden een bloeiend en opgewekt leven toewenscheni De verwerping van de motie-Heerkens iThtjssen in de raadsvergadering van j.l. Woensdag (die bedoelde de onzalige motie van 81 Januari 1918 betreffende de „po litieke vrijheid" van... onbezoldigde rijks veldwachters in te trekken) mag nog wel eens wat nader worden besproken. Lr la gezegd, die heele discussie f»insto theorie, is je kwu 'I. *s n*e^ anders dan j'uris- vu*' ,.de politieke rechten mksveh" e%d puuweae reenten van onbezoldig- worden heusch niet d!f' laatste Eet geval niet is, onder schrijven we onmiddellijk. Maar daarom is deze discussie toch geen „theorie" of „juristerij" geweest! Daarom is de kwestie in grond en wezen toch vol strekt geen onbelangrijkel De zaak Is, dat de vorige .Commissaris der Koningin een artikel (7) in de instructie van buitengewone gemeenteveldwachters heeft vastgesteld, bij welk artikel publieke vóóraan-gaande deelneming aan politieke ac tie wordt afgekeurd en verboden... Men ziet al van hieruit, wat zoo'n artikel tje een storm kan doen ontstaan 1 „De politieke vrijheid is belaagd" zegt er een; „de Grondwet wordt geschonden", zegt een ander 1.,.. En onder den indruk van dit kabaal heeft in 1913 de Raad bij motie dan besloten, om ambtenaren en beambten in dienst der gemeente liefst geen onbezoldigd rijksveld wachter te maken!... De 'Commissaris der 'Koningin in deze pro vincie heeft nu laten weten, dat hij geheel de meening zijner voorgangera deelt, en óók geen „politiseerende veldwachters" wenscht. Niet meer dan natuurlijk, zou men zeggen! Maai' dan rekent ge buiten do „democra tie" van allerlei kaliber, die onderling me kaar de loef .poogt af te steken in zuivere orthodoxie of anders gezegd?.,., wie het verste durft gaan! Die vindt politiek en politieken strijd juist goed in het ambtenarendom, en als go nu denkt aan de politiseerende roode schoolmeesters, rijksverzekeringsbank-men- schen e tutti quanti, dan ziet ge in eens, wat de „rooden" van den „politieken veldwachter" (en slotte verwachten! De kwestie der „grondwettelijke vrijheid," en der „politieke rechten", zoo opgeblazen als maar kan, moet o.i. bij deze zaak. totaal en geheel op. den achtergrond .worden ge schoven. Die „grondwettelijke vrijheid" trouwens is een prachtig woord, maar als men even denkt aan het feit, dat in dienst zijnde mi liciens zelfs niet eens mogen stemmen, dan ziet men wel, dat de „grondwettelijke vrijheid" nu heel best om redenen van al gemeen belang eenigszins. beperkt mag worden. j Maar wij willen nog meer zeggen. De instructie der onbezoldigde rijksveld wachters is volstrekt geen „aanslag op, de vrijheid", of zoo iets dergelijks, waarvan de hoeren van links en rood den mond voort durend vol. hebben! Deze instructie vult slechts aan, wat de Kieswet-zelve tot haar stelsel verklaart, maar niet uitwerkt. Onomwonden verklaart zij, dat organen van het openbaar gezag, als de rijksveld wachter er een is, zich moeten onthou den van alle actief meedoen aan politieke actie, aan partijstrijd! Vraag nu aan wien ge wilt, of dit geen nuttige bepaling is! Of het voor de rust in vele plattelandsgemeenten bovenal niet noodzakelijk is, dat een veldwachter offi cieel buiten de partijen blijft?. Of het óók niet goed gezien is aan men- schen die het boven allen gelijkelijk staan de gezag hebben hoog te houden, niet toe te staan in den partijkamp leiders te zijn' Dat bedoelt niet (de Commissaris heeft het nog eens nadrukkelijk gezegd) dat een onbezoldigd rijksveldwachter niet zou mo gen kiezen, en óók niet (zooals wordt ge ïnsinueerd) dat hij zelfs voor het lidmaat schap zijner kiesvereeniging moet bedanken, maar alléén: dat de onbezoldigde rijksveld wachter niet vóóraan moet gaan staan in dea^ party s t r jj d en de stembus;a c t i e Waar hier de „vrijheidsbeperking" in schuilen zou, verklaren wij niet te begrijpen! Politieagenten, en gemeenteambtenaren in het algemeen, zijn bij ons tot dusver geluk kig nooit op den voorgrond tredende perso nen gebleken bij politieken strijd! Zij hebben alle ongetwijfeld dat ongepast gevonden. Maar wat nu te zeggen van een raadslid, dat die ongepastheid nog wel tot regel wil stellen? Het is wel opmerkelijk, dat bij deze stem ming Sommigen onzer Rechtsche raadsleden ineens een soort van „proletarisch gevoel" kregen, en met Nagtzaam en de zijnen mee stemden 1 Begoocheld door Nagtzaam's groote woor den?" Wie weet het! ïntusschen hebben we dit toch doen uit komen, dat „politieke ambtenaren" in een gemeente a lier verderfelijkst zijn. Precies als politieke burgemeesters, poli tieke schoolmeesters, vinden wij politieke veldwachters, bezoldigd of onbezoldigd, uit den booze, en als zoo'n veldwachter de „lei der" speelt, en in den politieken strijd voor aan staat, verspeelt hij een deel van zijn gezag1 ÏWij zijn hét dus met den .Commissaris der Koningin en de commissie van rechts geleerden volkomen eens- en dal de R aad later op dit o. i. totaal verkeerde besluit zal terugkomen en de motie van 21 Januari 1913 t en slotte toch nog zal intrekken, ach ten wij niet .uitgesloten! de Russische stellingen aan de Dnjestr staan de dorpen in brand; ook hier dus zullen zij liun stellingen spoedig prijs geven en raar het Noord-Oosten terugtrekken. Do chef van den Russischen staf. Officieel wordt gemeld, dat de generaal der infanterie Janoesjkewitsj, chef van den generalen staf van den grootvorst-opper bevelhebber, is benoemd tot militair adjudant van den onderkoning van den Kaukasus. De opperbevelhebber der legers aan het noordwestelijk front, de generaal der infan terie Alexejef is benoemd tot chef van den generalen staf van den grootvorst-opperbe velhebber. Gelijk men zich" herinnert, werd Janoesjke witsj herhaaldelijk genoemd als één dergenen, die mèt den reeds verdwenen minister van Oorlog Soeckomlinof, bestemd was om als zondenbok voor,de Russische tegenslagen van zijn tegenwoordigen post te worden onthe ven. Aldus is nu dan ook beschikt. Toch Italiaanseho ceueuur op .Vaticaauscke stukken? De benoeming van den aartsbisschop Dalbor in Gnesen was door het uitblijven van de pause- lijke bevestiging vertraagd. Da Köln. Volksztg. polemiseert tegen de Agencia Stephani, het of fieieele orgaan van da Italiaansclia regeering, dat verklaarde, dat alle telegrammen van den Heiligen Stoel ongecensureerd in Juli zouden doorgezonden zijn; derhalve zon ook de. ver lating niet do schuld van de Italiaanseho re geering zijn. Do Köln. Yolksztg. voert daar tegen aan, dat weliswaar de telegrammen niet zijn teruggehouden maar dat de bevestiging per brief zou gevolgd zijn. en deze gewichtige brief is nu niet aangekomen. De Agencia Stephani zal dit feit nu moeten opklaren. O J, B B Z I C H T. In de gevechten aan de Daidanellen hebben, volgens een Havas-bericht, do Engelschen suc ces gehad aan het noordelijke front op het schiereiland Gallipoli. zjj aijn daar in het be zit gekomen van den, -heuvel ten westen van Biyoek Anaforta. Het zolfda bericht maakt er melding van, dat behalvahet transportschip, dat den 22ea Augus tus door een Franschen vlieger in den grond ia geboord, door een Engelscha duikboot nog vier schepen zjjn getorpedeerd, n.l. twea op dezelfde plaats en twee tusschen Gallipoli en Nagara. Bovendien heeft het geschut van do oorlogs schepen verscheidene schepen, dia in da zee- ëngta voor anker lagen, getroffen. Ook hebben do Engelschen aan het Anaforta- front in do verdere gevochten op 27 en 28 Augustus, naar wij gisteren in een deel van onze oplage nog berichten, eeniga successen be haald. (Overigens leveren de gevechtsterreinen behalve natuurlijk dat van Rusland geen be langrijk nieuwe. Aan het Russisch front wordt over do ge heels uitgestrektheid da DuitschOostenrijic- sohe opmar soh. mot kracht voortgezet. Alleen de operatic» tot "foroeering vau de Wilna, nabil Friedrichstadt blijven nog zonder succes. Do Russen verzetten zich hier harnekkig. Da bezetting van Grodno, do laatste vesting van do verdedigingslinie Brost-Litowsk, door de Duitsohers, schijnt nog slechts een kwestie van eenige uren. Het fort Czarnocowale, aan den spoorweg WilnaGrodno werd bestormd. Op hot westerfront van da Qrodno-stelling is da buitensta fortenlinie reeds in Duitsche han den gevallen. Veryolgens werd Woensdag 't fort 4, ten Noorden van den weg Dombrowo Grodno bestormd, waarbij do bezetting van hot fort, bestaande uit 500 man, werd gevangen genomen. Des avonds laat werd nog het verder Noordwestelijk gelegen fort 4a met een bezet ting van 150 man genomén. Da andere Weste lijke forten worden daarop door de Russen ont ruimd. Ten Oosten van het woud van Bialowicz hebben de Duitschors da overgangen over de Swicloez en de Macarowoe geforceerd. In deze gevechten vielen 3070 gevangenen, een zwaar kanon en 3 machinegeweren in Duitsche han den. Bijna overal hebben de Duitsohers in het moerasgebied, ten noorden van Pruzany de overgangen van de Jasiolda vermeesterd, waar bij een 1000 man werden gevangen genomen. Ook ten Zuidoosten van. Muehawicz werden 1000 Russen gevangen gemaakt. In het achterland van Brest Ditowsk, in de daar gelegen bosscben en moerassen bieden de Russen een wanhopigen tegentand om de verbinding met het oosten gaande te houden. Achter iedere Russische linie is, volgens de Lok. Anz., twee kilometer verder een nieuwe aan gelegd. Ook van het terrein maken de Russen handig gebruik. De wemige wegen vernielen ze en laten ze onder loopen. In riet en water stel len ze op palen machinegeweren op, waarmee zij de aanvallers beschieten. In ontzaglijke bos scben zijn vele boomon met slodaten bezet, zoo dat slechts in den nacht aangevallen kan wor den. Ondanks alle moeilijkheden dringt de zware Duitsche artillerie voorwaarts en breekt zij de honderdjarige boomen. De uitwerking van de zware granaten in dit oerwoud moet vreese- lijk zijn. De Oostenrijksclio bondgenooten zetten hun opmarsch aan het Zuid-oostelijk front ook ge stadig voort- Met een breed front zijn zij nu over de Styr getrokken. Brody, aan den spoor-j eCnkomst vindt haar oorzaak in het gebrek aan weg LembergRowxio .werd genomen. Achterwerkkrachten tengevolge van het diensinenten Wederzjjdsch wantrouwen? Frankrijk heeft onlangs da zending vau een militaira missie naar hot II lissxsche front voorgesteld, waarop Rusland untwoordda met een gelijk verzoek voor een Russische missie naar het westelijk front. Frankrijk heeft dat verzoek geweigerd. Volgens Russische bladen heeft daarop de Rus sische generale staf de komst der Fransche of ficieren ongewenscht verklaard. Deze bladen zeggen dat blijkbaar een controle bedoeld was. die het Russische opperbevel niet behoeft. Behandeling vau krijgsgevangenen. In het krijgsgevangenkamp te Dorchester is dezer dagen een Duitsch krijgsgevangene gestorven. De man is met volle militaire eer begraven. Opmerking verdient zeker, dat onder de talrijke kransen meest van de medegevangenen er ook waren van de Britsche officieren en man schappen in het kamp dienstdoende. De offers van dén oorlog. Toen de oorlog uit brak namen de tien broeders Oosey, die allen vroeger reeds bij het Britsche leger gediend haddon, wederom dienst bij hun vroegere regi menten. Van deze tien broeders zijn er thans vijf gesneuveld, een is gewond en ligt in het hospitaal, een loopt thans rond met een ver brijzelden arm, een is gewond aan het been en als ongeschikt uit den militairen dienst ont slagen, een is krijgsgevangen en nog slechts een dus bevindt zich aan het front- De U-oorlog. Het Engelsche stoomschip Savona is gezonken. Van de bemanning zijn 17 gered, 3 worden verniist. Uit Londen wordt van offieieele zijde ge meld, dat in September drie stoomschepen in den grond zijn geboord; samen metende G757 toh. Een gezonken duikboot gelicht. De Westmin ster Gazette verneemt uit New-York, dat de Amerikaansche duikboot F 4, de indertijd ge zonken is, thans is gelicht en zich in het droog dok bevindt.'De duikboot moest gelicht worden van een diepte van 300 voet. Een verrichting, die tot dusver ongeëvenaard is. Een tegenspraak. Een bericht uit Berlijn aan Jé Chicago Da.il News zegt, dat de befaamde duikboot U 51 niet in de Zwarte Zes gezonken is gelijk door Russische schepen in Juli bericht is. Kapitein Hersing is in leven en bevindt zich in volmaakten welstand. i Gebrek aan werkkrachten. In het distrikt Bristol hebben lederarbeidera met hun werk gevers een overeenkomst aangegaan, volgons welke aan vrouwen wordt toegestaan enkele werkzaamheden te verrichten, die tot nu toe slechts aan mannen zijn opgedragen. De over- HOOR EN WEDERHOOR! Wij moeten nog eens terugkomen op het gisteren al in ons blad behandelde: op ihet feit dat de iiaadsmeerderiieid weigerde om het adres der winkeliers m bereide vleeseh- waren en wat daarme annex was, in een vol gende vergadering te behandelen. 't Adres was pas den dag te voren publiek goed gewordenen nu zeide o.a. Mr. Slin- genberg, dat men bet „boor en wederboor" loyaal genoeg had toegepast, en een beslis sing noodzakelijk was. Met bet laqtsto kunnen wij aecoord gaan, als.... het eerste waar zou zijn. Maar wat bleek gisteren? Dat het „wederhoor" absoluut niet was toegepast! Men had algemeen het wederwoord dor winkeliers niet gelezen, of hoogstens vluch tig even doorgekeken! Dat bleek uit de discussie die.... ernhèst jging! Welnu, dat noemen wij een grooten politie ken misslag. Daar is gisteren in dit blad al aangetoond, dat door winkeliers ziilk een wederwoord op een rapport niet' even in een vloek en een zucht is ineen te zetten. Dat de late indiening du®, zij het niet go- heel te verontschuldigen, toch te begrijpen en ,to verklaren is. - Welnu, dau moet de Raad, wil hij het „hooi- en wederhoor" eeren, ook het weder woord werkelijk ho or en, d.i. hestudeeren kunnen! Nü is dat absoluut niet het geval geweest- Alleen iemand als de heer Poppe onder stelt daarbij (natuurlijk 1) politieke motie ven: „de Raad telt de volgende maal zes rechtsche raadsleden méér", zoo insinueert ook vuilaardig de eorr. van „Het Volk", waarmee de kerel wil laten doorschemeren (zeggen doet hij het niet) dat de Rechtsche Raadsfractie de zaak graag op de lange baan zou geschoven zien, om een volgende maal de nog niet verschenen Rechtsche raads leden als tegenstanders te laten optreden!... Zooals de waard is, zoo vertrouwt hij zijn gasten! De heeren Poppe cs. zijn waar schijnlijk aan dergelijke „handigheidjes" ge wend en onderstellen die nu ook by anderen!. Het behoeft niet gezegd, dat onzerzijds zoo iets niet bedacht werd: wij voor ons eischeu alléén, dat men van een wederwoord behoor lijk en degelijl; kennis neemt, en d&t is ditmaal niet gebeurd in den Raad! Het is te hopen, dat de Raad in zijn nieuwe samenstelling minder bekrompen, minden eenzijdig, meer royaal en loyaal zal wezen!' by het leger. De vrouwen zullen gelijke loonen ontvangen als mannen, die dergelijk werk ver richten. Een treffen. Een Reuterberioht uit Atben«j aan de Daily Newa meldt, dat dicht bij Sko*' tari een ernstig treffen heeft plaats gehad van Essad Pasja's partijgangers met Miridieten. Dij eersten werden verslagen, zij verloren 215 maa aan dooden en gewonden en 500 aan gevangei nen. Nochtans zou Essad Pasja'3 overwinning in de toekomst als zeker worden beschouwd, daar de Miridieten gebrek aan munitie hebben. BOMBARDEMENT VAN LÜNEVILLE. BERLIJN, 2 Sept. (Part. 8.) Het DuitscÜfli bombardement van Luneville en omgeving oiachto gisteren, behalve de te Parijs bekend" gemaakte burgerofferfl ook nog offer» In. kazernes, terwijl belangrijke materieels scha» de werd aangericht. DE DOOD VAN PéGOUD. DUINKERKEN, 2 Sent. (Part.) De volgen» de bijzonderheden .worden bekend over den! dood van den bekenden aviateur Pégoud, Üifl in Oost-Frankrijk in een gevecht met een Duitschen .vlieger van een hoogte van bijna 2000 M. omlaag stortte. Toen Pégoud hoorde dat een Duitsch .vlieg» eskader naderde, steeg hij op, teneinde den strijd aan $e binden. Als gewoonlijk was hij alleen, want hij kon gelijk zijn toestel eï een machinegeweer bedienen. Do Franschen volgden vanuit hun loop* graven het gevecht, dat spoedig tussohBBf Pégoud en iüijn tegenstandera ontstond, teP« wijl van uit Duitsche en Fransche loopgra ven de batterijen hun shrapnells naar de strijdenden schoten. Plotseling duikelde Bé- göud's ma/dune en stortte omlaag.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1915 | | pagina 1