DAGBLAD voor NOORD- en ZUID-HOLLAND, »-■ GYMNASTIEKSCHOENEN. DE OORLOG telegrammen Kinderhuiswest 29-33, Haarlem f4000 f500 f 300 f 150 ftOO f75 f60 f 15 Van hedenmorgen. P. W. TWEEHUIJSEN, BINNENLAND ELtiaiü bLAD aandag 6 September 1915 JOste Jaargang n°. 8842 Bureau van Redactie en Administratie: Intercommunaal Telefoonnummer 1426. Alle Detalende abonnés op dit Blad, die in het bezit zijn van eene Verzekeringspolis, zijn, volgens de bepalingen op de polissen vermeld, tegen ongelukken verzekerd voor: De uitkeering dezer bedragen wordt gegarandeerd door de tHollandsche Algemeene Verzekeringsbank» te Schiedam. DIT MUMMch DEO IA Al UIT TWEE BLADEN VERSPREIDE BERICHTEN KORTE BERICHTEN BARTELJORISSTRAAT 27. TELEFOON 177 O. Haarlemsche Aliedagjes. w. 1704. NIEUWE HAARLEMSCHE G ABONNEMFNTSPRHS j Per 3 maanden voor Haarlem en voor de piaaisen waar een agent gevestigd is (kom der gemeente)1,60 Voor de overige plaatsen in Nederland per post. 2, Per week voor Haarlem en de agentschappen 0,123 Afzonderlijke nummers 0,05 PRIJS DER ADVERTENTIEN I Van I5 regels 0,75 Iedere regel meer. 0,15 Buitenland per regel 0,20 Advertentiën in de rubriek „Vraag en Aanbod" van 1—5 regelt 0,40 Elke regel meer 0,10 bij verlies van een bij verlies van bij verlies van bij breuk van een bij verlies van bij overlijden. a hand Df Voet a een oog s een duim s s: arm of been een wijsvinger bij levenslange onge schiktheid tot werken bij verlies van een anderen vinger AGENDA. 1 SEPTEMBER. ueuuUW St.-BaVO ix. vuli.o .uu Schilders. Timmerlieden. Kleerma kers. Statenzaal Prinsenhof 1)4 uur Ge meenteraadsvergadering. Stadhuis hal' negen openbare ver gadering van de Kamer van Koophande. Schouwburg Jansweg 8 uur Soiser en Hesse: Weet je 't al van Schelle vis Mie? Pioscopetheater Bartel jorisstraat 8 uur voorstelling. Groots Kerk 1—2 uur Orgelbespe ling door den heer Louis Robert. (Zie pro gramma stadsnieuws). Schouwburg De Kroon 8 uur Af scheidsavond Erniel Hullebroeck. ISt. Marthavereeniging Ged. O. Gracht 111 Betrekkingbureau geopend van 3—4 uur 'a middags. üisschoppeiyk. Museum Jausstraat 79 geopend eiken dag van 10—5 u.ar tegen betaling van 25 cents. Uitgezonderd Zater dagen en R. K. feestdagen. 't nnmtam en de Vrede. Daar is sinds eenige dagen wederom in de te legrammen sprake van een directe bemoeiing van Z. H. den Paus in de vredespogingen. Wij hebben op dit punt in ons overzicht der oorlogsgebeurtenissen met opzet eenige terug houding betracht, omdat het spoedig duidelijk werd uit welke hoek de wind waait! Immers: tepel';ik met de berichten dat de Paus daad werkelijk ingreep, dat Z. H. aan president Wil son had geschreven, dat de Paus wapenstilstand voorstelde enz., kwamen lange telegrammen over de Engelsche en Engelsch-Amerikaansche pers- uitlatingen ten opzichte van deze „vredespogin gen" uit Londen. Die pers zoo wist Lon den te berichten was unaniem tegen een wapenstilstand, gooide het denkbeeld van vrede zoo ver mogelijk weg, en insinueerde dat de Paus eigenlijk werkte op aandringen en ten gunste van Duitschland Zoo kwam de aap uit den mouw. De voorstelling moet worden gewekt, alsof de £hus niet boven de partijen staat, maar naast oén hunner, alsof de vredesarbeid des Pausen een tendenz-politiek is, alsof het Vaticaan »°P de hand van Duitschland" is. Dat is de beste manier, zoo oordeelt men in Londen, om in deze omstandigheden de vredes; pogingen des Pausen onvruchtbaar te maken. Het blijkt dan ook nu, uit een zeer belang wekkend particulier telegram aan de Maasbode uit Rome, dat er van een bizondere vredesbood schap van Z. H. den Paus aan Wilson, van directe verbinding tusschen het Vaticaan en den president der Vereenigde Staten, geen sprake is geweest! Meer nog: dat de Paus üiet in directe (ongecontroleerde) verbinding kan komen met Wilsonwaarvoor natuurlijk de Engelsche censuur zorgt! Alleen schijnt de Paus, wiens wensch naar vrede hem natuurlijk alles doet aanvatten wat maar mogelijk is, kardinaal Dibbons van Baltimore belast te hebben, de regeering der Ver. Staten eens te polsen, of er Voor vrede iets kan worden gedaan. De tactiek van Engeland, die'in het tegen houden van alle vredesactie natuurlijk enkel foordeel voor Albion-zèlf ziet, is daarmee weer 'duidelijk geworden. Het moet der wereld worden voorgesteld alsof Duitschland, juist nu het zoo- a frankrijk als in Rusland geweldig-groote gebieden heeft bezet en het Russische leger totaal schen 6n 'S' n" dolgraag den vrede zou wen- tactiek wordt dan maar de Paus gebruikt, en diens bekende liefde voor den vrede uitgespeeld als een werken voor Duitschland, jvaannee dan tevens de groeiende invloed van den Paus over heel de Wereld zoo schern mow lijk wordt bestreden! F moge Het is goed, dat alles duidelijk in het licht (te stellen en te onthouden; het teekent zoo gehéél de wijze waarop Engeland, dat gansche volkeren °Poffert aan zijn eigen belangen z'n historie ptrouwvoor niets terugdeinst, ook niet voor et misbruiken van de vredesliefde des Pausen, •h zijn doel te bereiken! r OVERZICHT. Aan het .Westelijk front is eenige bewege- Wkheid te bespeuren, welke echter geen ver kering in den toestand brengt. De Fran- chen beschieten Münster en de Duitschere ju bardeeren Reims; dat - zijn de belang- ijkste berichten ,van dit gevechtsterrein. e Engelsehen hebben eenig succes be haald op Gallipoli, aan de Dardanellen, het geen behalve van die zijde ook door de Franschen wordt gemeld. Door de Tur ken is in de zee van Marmara een onderzee boot der geallieerden in den grond geboord. Het Russisch gevechtstooneel levert niet meer die spoedige wijzigingen van het front, welke aanvankelijk den opmarsch der Duitsch-Oostenrijksche troepen heeft geken merkt. In de richting van Riga, waar de Russen ter verdediging van het bruggehoofd bij Friedrichstadt, hardnekkig stand hielden, heb ben de Duitsche troepen eindelijk het succes gehad dit bruggehoofd stormenderhand te veroveren. Door deze overwinning nemen de gevaren voor Riga ernstig toe, dat vari die zijde nu wordt bedreigd. Welk een verwoede strijd in Grodno toch wel moet zijn geleverd, voordat de Duit- schers daar zich voorgoed hadden gevestigd, blijkt nog nader ook uit het Russisch leger- bericht, waarin wordt medegedeeld, dat de Russen, bij een hervatting van den strijd de stad weer binnendrongen en daarbij 150 ge vangenen maakten. Het laatste bericht uit Grodno meldt uu echter, dat de geheelo vesting in Duitsch bezit is. Ten Oosten van Grodno zijn de Russen achter den Kotza-sector (ten Zuiden van Jeischivchki) teruggetrokken. Het aan tal der in de gevechten bij Grodno door de Duitschers ge maak tp gevangenen is nu ge stegen tot meer dan 3600. Ook op de overige deelen van het Rus sisch front gingen de Duitschers en Oosten rijkers voet voor voet vooruit. Alleen aan den Westelijken oever yan de Sereth heeft do opmarsch der Oostenrijkers een vlugger tempo. Een reeks van Russische stellingen werden daar door de Oostenrijksch-Hongaar- sche troepen bestormd. Op den Balkan blijft de toestand nog on zeker. De berichten van die zijde over- strooraen elkaar, en brengen steeds meer onzekerheid. Men schijnt nu voornemens om Servië te dwingen tot handelend optreden. Tusschen Griekenland en de Entente heet nu een overeenkomst te zijn onderteekend, waarbij een overeenkomst is tot stand ge komen betreffende den handel en de scheep vaart. Op weg van Liverpool naar Montreal is wederom een passagiersboot met ongeveer 900 menschen aan boord getorpedeerd. Naar wordt bericht zijn er Goddank, geen men schen omgekomen. Blijkbaar heeft hier een vergissing plaats gehad of had de gezag voerder nog geen kennis kunnen nemen Van de beslissingen, welke de wijziging van den duikbootenoorlog heeft gebracht. Engeland en Denemarken. Uit Kopenhagen wordt gemeld, dat Enge land aan de Deensche katoenindustrie voort durend groote moeilijkheden in den weg legt. De naar Engeland gezonden vertegenwoor diger van de Deensche katoenindustrie, die onderhandelingen moest voeren met de En gelsche overheid, is te Kopenhagen terugge keerd en verklaart dat het hem niet gelukt is, gedaan te krijgen dat de in Engeland aangehouden katoen, die voor Denemarken bestemd is, los te krijgen. Ofschoon Dene marken bereid is, alle waarborgen te geven die verlangd worden, wil Engeland aan de Deensche industrie voor haar jaarlijksche be hoefte niet meer katoen afstaan dan 33.000 ton. De werkelijke jaarlijksche behoefte is zeker 50 procent meer. Oorlogsbuit in Kowno en Nowo Georgiewsk. In de Germania wordt opgemerkt, dat hij o verovering van Kowno en Nowo Geor- gievvsk het Duitsche leger meer kanonnen neeit buitgemaakt dan ooit in zoo'n korten tijd een krijgsmacht in handen gevallen zijn. In verloop, van drie dagen zijn ongeveer 1350 kanonnen veroverd. Er zijn er onder van alle kaliber. Tot het begin van Maart waren in Rusland ongeveer 850 veldkanonnen en stukken zwaar geschut buitgemaakt. ,Van April tot Juni vielen ongeveer 600 stukken in de handen der Duitschers. Daar men er sedert dien tijd in Rusland bijzondere aan dacht aan wijdde het geschut vroeg genoeg in veiligheid te brengen, zijn in Juni slechts vijftig kanonnen genomen. Dat is in het geheel ongeveer 2850 stuks. Deze buit is echter reeds in België over troffen. Daar zijn in het geheel 3300 kanon nen gevonden, terwijl dit getal in Frank rijk ongeveer 1400 bedragen zal. Het getal buitgemaakte stukken Engelsch geschut heeft echter nog niet de honderd bereikt. De vai van Grodno. In de Eerlij nsche bladen wordt er do aan dacht op gevestigd, dat Grodno de laatste groote Russische vesting was van de tweede verdedigingslinie. Grodno bezat een buiten en binnenlortengordel, waarvan de buitenste fortengordel gedeeltelijk gedurende den oor log hoogstmodern werd versterkt over een lengte van 60 K.M. Eenige dagen geleden werden eenige westelijke forten veroverd en andere door de Russen ontruimd, zoodat reeds Donderdag de inneming van het geheele wes telijk front gemeld werd. Donderdagavond werd reeds gestreden om de muren der stad en twee divisies trokken over de rivier de Njemen, terwijl Vrijdag de Russen in ooste lijke richting aftrokken. Alle forten .werden door de Duitschers bezet. Overstrooming in Italië. De stad Bari, aan de Oostkust van Italië, is gisteren door zware overstrooming geteisterd. Op sommige plaatsen stond het water 5 voet hoog. Het spoorwegverkeer is gestremd. Er zijn 13 menschen om het leven gekomen en velen gekwetst. Minister Salandra heeft 400 lire geschonken tot leniging van den nood. Op Spitsbergen. In Drontheim is, naar aan de Lokal-Anzeiger wordt meegedeeld, onlangs bericht ontvangen, dat de Engelsche het Duitsche meteorologische station op Spitsbergen hebben geplunderd en gedeelte lijk vernield. Het personeel is gevangen ge nomen. Er liggen óp 't oogenblik 8 Engel sche oorlogsschepen aan de kust van Spits bergen. De keizer van de Sahara. Jacques Le- baudy is kort na zijn ontsnapping uit het derom opgepakt. De „Keizer van Sahara" krankzinnigengesticht op Long Island we- had zich in zijn hoofd gezet bij een boer dertigduizend runderen te gaan koopen voor de legers der gealLieerden en was hierover juist aan het onderhandelen, toen men hem vond. Oorlogsoffers. Volgens het St. Petersburg- sche Handel en Industrieblad. zijn "bij do ontruiming van Riga houtvoorraden ter waarde van 30 millioen roebel vernietigd, omdat gelegenheid tot vervoer per spoor ontbrak. De U-oorlog. Het Deensche stoomschip „Froe" en de Noorseke driemaster „Glimt" zijn gezon ken; de bemanningen zün aan lang gebracht. Groote brand. Een opslagplaats van koren te NewporENews, toebehoorende aan den Chesa- peake-Ohio-spoorweg, waarvan de waarde ge schat wordt op een milhoen dollars, is met 500.000 schepsels koren door brand verwoest. |DE VREDESPOGINGEN DES PAUSEN. ROME, 5 Sept (particulier Maasb.) De Katholieke „Corrierre PTtalia" verklaart: Wij hebben inlichting01* ingewonnen en kunnen verzekeren, da* H. Vader geen enkel eigenhandig schrijven nog een Vredes boodschap aan Wilson zond en ook niet gelijk zeker blad veronderstelde een Pau selijk schrijven aan do strijdende volko ren en Staatshoofden. Daarentegen blijkt uit ons onderzoek, dat de Paus met in de g°l°genheid was een schrijven aan Wilson te zenden, nadat schrij ven, waarin hij hem zijne Troonbestijging mededeelde. ROME, 5 Sept. Het ofucieuse orgaan van het Vaticaan zal morgen melden, dat er geen enkelen grond bestaat voor de ver spreide geruchten, als zou Z.H. de Paus aan President Wilson een schrijven be treffende het nemen van het initiatief voor den vrede gezonden hebben of dat hij een oproep voor den vrede zal publiceei'en. DE HOUDING DER BALKANSTATEN. SOFIA, 5 Sept. Het Russischgezinde blad „Doema" meldt, dat de. Russische gezant Sa- vinsky teruggeroepen ie en waarschijnlijk door den leider van het departement voor het Oosten in het ministerie van buitenlandscke zaken zal worden vervangen. Volgens hetzelfde blad zouden de diplomaten der vier verbonden mogendheden te Sofia over het antwoord van Servië op het voorstel van de Quadruple Entente zeer ontevreden zijn. Zelfs de beste vrienden van Servië verlangen, dat thans de verbondenen er over zullen beraad slagen of men dwangmaatregelen tegen Servië Athene, 5 Sept. Het „Agenee d'Athènes meldt: ATHENE, 5 Sept. Het „Angen.ce d'Athènes meldt Tusschen de Entente-mogendkeden en Grie kenland is een overeenkomst betreffende den handel en de scheepvaart van Griekenland on derteekend. Griekenland verbindt zich door wettelijke maatregelen den handel in contrabande te ver hinderen. De Entente-mogendheden leggen den vrijen uitvoer van tabak en rozijnen binnen de grenzen der tot nu toe naar de verschillende landen uitgevoerde hoeveelheden, geen hindernis in den weg en staan den uitvoer toe van alle uitslui tend voor eigen behoeften van Griekenland be stemde waren uit Engeland en zijn koloniën naar Griekenland. De overeenkomst heeft de opheffing van de doorzoeking van Grieksche schepen op weg van de eene haven naar de andere ten gevolge. MILAAN "VTA BERN, 5 Sept. De correspon dent van de „Corriere della Sera" te Athene verklaart, dat de hulp van Griekenland, bij geval het in het conflict der Entente-mogendheden wordt betrokken, slechts gering kan zijn. Ook heeft Venizelos met vele moeilijkheden te kam pen om den slechten financiëèlen toestand te verbeteren. DE „HESPERIAN" GETORPEDEERD. LONDEN, 5 Sept. Het stoomschip „Hespe rian" (van de AlJan-lijn) 9599 ton metende, op weg van Liverpool naar Montreal met 700 paa- sagiers en 250 kop bemanning, is nabij Fast- nett getorpedeerd. Tal van passagiers, onder wie twintig gewonden, zijn in Queenstown ge bracht. Drie reddingsbooten zijn omgeslagen. De Allan-lijn verklaart dat alle passagiers ten getale van 344 en de bemanning zijn gered. QUEENSTOWN, 5 Sept. Reuter seint: Het Engclseha stoomschip „Hesperian dat 600 passagiers aanboord had, is gisteravond in de Easttnetbaai getorpedeerd. Het schip is niet gezonken. De overlevenden zijn zonder kleeren te Queen stown aangekomen. Een zeilschip is eveneens in den grond geboord. LONDEN, 5 Sept. De „Hesperian" is getorpe deerd. De kapitein en 20 man bleven aan boord. De passagiers en een deel van de bemanning zijn ontscheept te Queenstown. Hulp is gezonden naar het stoomschip. Men hoopt zoo meldt Reuter het schip naar* de haven van Londen te kunnen sleepen. De „Hesperian" is getorpe deerd zonder voorafgaande kennisgeving. De eigenaars van de „Hesperian" constatee- ren, dat geen menschenlevens verloren gingen. De Amerikaansohe consul te Queenstown meldt, dat geen Amerikanen zijn omgekomen bfj de torpedeering van de „Hesperian." VOORRADEN IN NOWO-GEORGIEWSK. BERLIJN, 5 Sept. (Part. S.) De „Grazer Tagespost" verneemt uit Warschau, dat vol gens de berichten der plaatselijke Poolsclie bla den, te Nowo-Georgiewsk reusachtige voorraden levensmiddelen gevonden werden, voldoende voor honderdduizend man gedurende anderhal jaar. Vlak voor het beleg waren nog 12000 os sen, en ettelijke duizenden koeien binnen de vesting gebracht. Voor de overgave der vesting beval het Russische commando, groote hoeveel heden papieren roebels te verbranden, doch vele personen slaagden er in, nog duizenden roebel biljetten te voorschijn te halen. EEN RUSSISCHE INVAL IN BULGARIJE? BERLIJN, 5 Sept. (Part. S.) De „Univer seel" ontving uit Constanza een telegram, mel dende, dat de Russische Zwartezce-vloot bevel kreeg zich gereed te houden voor een binnen dringen in de Bulgaarsclie kustwateren. Te Odessa zijn vele Russische troepen samenge trokken; en in de haven liggen troepen tran sportschepen gereed. KIEF ONTRUIMD? BERLIJN, 5 Sept. (Part. S.) De „Lokal An- zeiger" verneemt uit Kief via Boekarest, dat de ontruiming der stad wordt voorbereid. Do departementen worden naar Jekatenoslow en Poltawa verlegd en de kloosterschatten worden naar het binnenland weggevoerd. Thans worden geen officieele ontruimingsbevelen meer uitge vaardigd. Do ellende onder de vluchtelingen en hun demonstraties brachten de Russische regeering af van de gewoonte om de bevolking tot den af tocht te dwingen. UIT DE 'STAATSCOURANT. Bij Koninklijk besluit is tot lid der Centrale Commissie voor de Statistiek benoemd mr. dr. DE KAMER VAN KOOPHANDEL. Morgen vergadert de Kamer van Koophandel voor het eerstin het openbaar. Elders is dat reeds lang het geval, maar hier in Haarlem heeft de K. v. K. zich altijd in een deftige stem ming van ongenaakbaarheid gehouden. Nu is die openbare beraadslaging niet méér dan de eerste stap naar wat „moderner" werk zaamheid Want behalve die geheimzinnigheid, die de Kamer van Koophandel tot ten „onder-onsje" ©aakte, is er ook aan deze instelling, althans hier ter stede, een merkbaar „formalisme", ee: echte ambtenaars-langdradigheid van den ouden Hollandschen stempel verbonden, die er nu door de openbaarheid en de daaruitvolgende eritiek wel af zal gaan, naar we hopen. Onze collega de „Stads-Editie" is bang, da* door de publiciteit die meerdere belangstelling wekt, ookde politiek nu in de Kamer var Koophandel zal binnenkomen. Heel duidelijk is dat niet. Als de zaken die er behandeld worden, met politiek niets uitstaande hebben, zal d. openbaarheid zeker „de politiek" er niet aan brengen. Is dat eerste evenwel wèl het geval, dan kan de publiciteit niet anders dan gunstig werken, en geheime adviezen van een „onder onsje" weren! M. S. Koster, oud-lid van den Raad van Neder- landsch-Indië, te 's-Gravenhage. De minister van Oorlog, van Financiën en van Buitenlandsche Zaken zullen deze week geti audiëntie geven YOORWAARDELIJKE VEROOHDEELING. Onder voorzitterschap van den minister var Justitie is Vrijdag en Zaterdag te den Haag een bijeenkomst gehouden met verschillende autoriteiten op justitieel gebied, alsmede verte genwoordigers van vereenigingen en instellin gen, werkzaam ten behoeve van ontslagen ge vangenen. Doal der bespreking was te beraadslagen over de algemeene maatregelen van bestuur in zake de wet op de voorwaardelijke veroordeeling en betreffende de reclasseering van voorwaardelijk in vrijheid gestelden. DE OPENING DER STATEN-GENERAAL. De Nederl. zegt goede {eden te hebben om te vermoeden, dat H.M. de Koningin ook ditmaal (op Dinsdag 21 September) weer in persoon de zitting der Staten-óeneraal zal openen, zij het met beperkt ceremonieel. HET CONFLICT IN DE ANTI-REV. PARTIJ. Naar de Nederl. verneemt, zal er binnenkort een brochure van den oud-premier mr. Th. Heemskerk verschijnen, ter bestrijding van het geen dr. A. Kuyper in 53 driestarren in De Standaard heeft aangevoerd. ROGGEMEEL. De Minister van Landbouw, Nijverheid en Handel heeft aan de burgemeesters een rond schrijven gezonden, waarbij hij verzoekt ook den uitvoer van roggemeel te beletten, zoo noodig hem machtiging te vragen, dat meel krachtens de aanvullingsbepalingen der Onteigeningswet in bezit te nemen. GEMEENTELIJKE GROENTENVERKOOP, Te Leiden zal deze week met een gemeente lijken groentenverkoop een begin worden ge maakt. Het ligt in de bedoeling dezen te doen plaats hebben de vier eerste dagen van de week in het Waaggebouw. HET GEZANTSCHAP BIJ HET VATICAAN. De heer C. D. Schuller tot Peursum, gezant schapssecretaris, is toegevoegd aan den tijdelij- ken en buitengewonen gezant van Nederland bij het Vaticaan. Hij is reeds naar Rome vertrok ken. DE STEENKOLEN KWESTIE. Naar men verneemt, is prof. de Vooys naar ons land van Engeland teruggekeerd, nadat hij bevredigende overeenkomsten met de Engelsche autoriteiten inzake de voortzetting van den uit voer van steenkool naar Nederland had getrof fen. Tegelijkertijd is er een overeenkomst tot stand gekomen, waardoor het beslag leggen op de in Nederland komende steenkool kan worden vermeden. Verder verneemt het blad nog, dat in de toekomst vergunning .voor den uitvoer van steenkool naar Nederland zonder veel moeite zal worden verstrekt. BIOSCOOP-CEN SUUR TE DEN IIAAG. De Bioscoop-commissie te den Haag, die sedert 1 September toen de nieuwe verorde ning in werking trad tot taak heeft te keuren welke 1 ichtbeel den vertoon ingen al of niet kunnen worden bijgewoond door kinderen beneden den

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1915 | | pagina 1