DAGBLAD voor NOORD- en ZUID-HOLLAND. GYMNASTIEKSCHOENEN. Klnderhulsvest 29-33, Haarlem DE 0DRL06 f4000 f500 f 300 f 150 ftOO f75 f60 f 15 De Katholieke Wethouder van Haarlem. TELEGRAMMEN Van Hedenmorgen. P. W. TWEEHUIJSEN, BINNENLAND ££KSÏE BLAD Woensdag 8 September 1915 40*te Jaargang n°. 8844 Bureau van Redactie en Administratie: Intercommunaal Telefoonnummer 1426. PRIJS DER ADVERTENTIENl abonnementsprijs Alle oetalende abonnés op dit Blad, die in het bezit zijn van eene Verzekeringspolis, zijn, volgens de bepalingen op de polissen vermeld, tegen ongelukken verzekerd voor: bil verlies van een bi} verlies van bi} verlies van bi} breuk van een bij verlies bi} overlijden. 'hand 0f voet a n een oog a J: een duim arm of been :t een wijsvin De uitkeering dezer bedragen wordt gegarandeerd door de «Hollandsche Algemeene Verzekeringsbank» te Schiedam. bi} levenslange onge. schiktheid tot werken bij verlies van een anderen vinger ais dEöTAAT UIT TWEE BLADEN AGENDA. 9 SEPTEMBER, R.-K. Bureau voor rechtskundig advies inzake arbeidersbelangen van 8—9 uur. Esperanto. Strijksters, reksters, droogs sters. ockouwburg Jansweg 8 uur- öojöer en Hesse: Weet je 't al van Schellevis Mie? Bioscopetbeater Bartel jorisstraat 8 uur voorstelling. Groote Kerk 3—3 uur Orgelbespe ling door deu beer Louis Robert. (Zie «grainiua Stadsnieuws), urongebouw Uuin) 8 uur Concert vreen. Haarlem's Muziekkorps: Concert. SL El i sa be t bsg e bouw Jansstraat j van 1—2 uur aanvrage om verstèr- oude middelen voor arme zieken der St. .usabetbsvereeniging. SU Marthavereeniging Ged. O. tiracht 111 Betrekkingbureau geopend van 8—9 uur 's avonds. ïi^scboppeiuk Museum Jansstraat geopend eiken dag van 10-5 uur tegen ialmg van 2a cents. Uitgezonderd Zater- en li K. feestdagen. HET VOLKSZANGORGEL beeft morgen o voigende route: 's morgens aan de scbo- n Zijtsingel, Leid6cbe buurt, Westergracht, il'iieiminastraat. 's Middags aan descbo- „u 'iempelierstraat, Koningstraat, Oude mokt en omgeving. Daarna naar H e e m- i e d e. t ua ia* 1"« vugadeftug van den (neutralen) Mid- .ZmA gisteren te Utrecht gehouden, zijn narde wooroen gevallen over de „Neder- .du-dscae Overzee 1 rust-Maatschappij'die sincts «iet begin vau den oorlog onzen in- en uitvoer- uanuci m iiauuen beett en conuoieert. riet is oaar wel gebleken, aat de belemmerin gen, cue ue N. O. i. stelt aan den handel, z.eiis aan oen uitvoer van Nederlandsche proauc- len naar onze eigen kolomen en omgekeerd, een voudig meer dau ergerlijk zijn. Wij zuiien üe laagten zijn, cm dat te ontken nen: aigesciieicien nog van de vraag, of de groot handelaars niet alle gemak, en de tusschenliandei" .n parucuiieren niet allen last hebben van het «.otnioie-sysieem der N. U. '1., aigesciieiuen ook jg van ue kosten die een en ander meebrengt, .s net wel duidelijk dat dit Hchaam zich bevoegd- aeuen heeft verscüaft, welke met de vrijheid van uandeisverkeer tusschen de bewoners van één en uenzeiicien Staat al zeer ntoeielijk zijn te rijmen. Intusschen meenen wij, dat de verontwaardi ging, weike den Nederlandschen Middenstand rerecht bezielt over dit optreden, slechts voor een ueel moet worden gericht tegen de N O. T.-zelve. Want het is een feit van algemeene bekend- aeid, en de omstandigheden wijzen het duidelijk uit, dat de N. O. T. weer staat onder Engelsche controle. 't ls Engeland die onzen handel verlamt, dat zelfs niet toeiaat dat Nederlandsche onderdanen in Nederland vrijen handel drijven met Nederland sche onderdanen in onze eigen koloniën. Het is tngeland, dat op alle wijzen den handel van Nederland fnuiken wil, en voor een groot deel dat al hééft gedaan, omdat immers ons laad juist op den transito-handel is aangewezen. Het verslag van de Haarlemsche Kamer van Koop handel in dit blad geeft van Engeland's aan matiging weer een welsprekend staaltje. Het helpt natuurlijk niet veel, dat onze Neder landsche middenstand tegen de verkrachting van alle rechten en de gedwongen voogdij over onzen handel, door Engeland zich aangematigd, pro testeert! Maar het is tóch goed, om het van tijd tot tijd eens zich in het geheugen te roepen, aan wien wij al d:e N. O. T.-narigheid, die ontzettende schade, dien achteruitgang van het Nederland sche element m den internationalen handel en belemmering van onzen eigen binnenlandschen handel te danken hebben! Aan hetzelfde volk dat het Nederlandsche element in Zuid-Afrika wil uitroeien, en den nobelen de Wet in den „tronk" zet! Het is eigenlijk zonder eenige scherpte, maar toch met ietwat verbazing zij 't hier neer geschreven, het is eigenlijk een curieus feit, dat in Haarlem, een voor minstens één derde katholieke stad, pas heden kan worden gesproken van „den katholieken wethouder".! Dat teekent I Tot op het oogenblik van heden heeft "de libe rale meerderheid, die het roer in handen had, zorgvuldig ervoor gewaakt, dat geen enkele katholiek in de eigenlijk-gezegde bestuursfuncties kon binnendringen Maar de kracht der katholieke en rechtsche partijen heeft ten slotte ook het Haarlemsche liberalisme gebroken, en nadat we stuk voor stuk hadden gewonnen- op alle linies, en ten slotte bij de jongste verkiezing duidelijk konden aangeven de richting, in welke de meerderheid van Haarlem's kiezers de stads-regeering wil zien geleid, toen eindelijk heeft men van links de stelselmatige uitsluiting van rechtschen uit het dagelijksch bestuur opgegeven, en nu is Mr. Heerkens Thijssen gisteren tot wethouder be noemd. Het past ons, een woord var waardeering te spreken aan die linksche raadsleden, die zij het dan ook laat hebben ingezien dat den katholieken in Haarlem een plaats in het Dage lijksch Bestuur werkelijk toekomt. Dat zijn er velen geweest: de stemmencijfers wijzen het uit. En juist dat doet ons veel genoegen. Want zoowel als we in het aangekondigde stemmen des heeren Nagtzaam c. s. vóór „een rechtschen" wethouder (er werden óók drie stemmen uitgebracht op Mr. Bruch!) niet anders zien dan een handigheidje, een „truc", die alleen is gesteld vanwege de „propaganda" bij tijd en wijle, zoo zien we in de stemmen, die door de liberalen blijkbaar op Mr. Heerkens Thijssen zijn uitgebracht, een bewijs dat dan toch (zij het ook onder den drang der omstandigheden en onder den druk der stemmencijfers!) bij vele liberalen de neiging, om aan de Rechterzijde wat méér recht te doen dan te voren ooit is geschied, nü een vaste bodem heeft gevonden! We zeiden al: dèt is eén verblijdende zijde van deze benoeming, die in de politieke historie van Haarlem's gemeentebestuur een mijlpaal stelt! De andere verblijdende zijde is voor ons, dat juist Mr. Heerkens Thijssen als candidaat der rechterzijde voor den wethouderszetel werd aan gewezen. Het is voor onze lezers natuurlijk niet noodig, in diepgaande biografische en andere bizonder- heden te treden over onzen Roomschen wet houder. Juist door zijne positie onder ons, katholieken, de positie van leider en onbetwisten politieken voorganger, is Mr. Heerkens Thijssen sinds jaren voor ons allen een overbekende figuur. We doen hier dus niet aan een „levensschets", noch aan het afsteken van een soort „toast", waarin de nieuwe wethouder schrikkelijk-hoog wordt geprezen-: we willen even, naast de politieke beteekenis van deze benoeming, die wij zooeven naar voren brachten alleen nog een woordje zeggen over de heuglijke voldoening, die de verkiezing van Mr. Thijssen óók heeft gebracht in den boezem der christelijke partijen! Immers: men heeft van radicale zijde nog geprobeerd, tweedracht te zaaien in het rechtsche deel van den Raad, door te gaan praten van „het conservatisme" van Mr. Heerkens Thijssen, en daartegenover „de democratie" van anderen uit te spelen. Doch dat pogen isschitterend mislukt! Onzerzijds zijn we niet bang voor eenige schakeermg binnen het beginselvaste frame van de Christelijke partijen! Want wij weten, dat wanneer eenmaal de principes in 't o-edma komen, de christelijke raadsleden als één man naast elkaar staan. En juist in de vrijheid tot uitwerking daarvan huist onze kracht, onze. alge meenheid, onze plooibaarheid! Dat derhalve de speculatie op een.mogelijke verdeeldheid onder de Rechtsche raadsleden moest mislukken, stond bij ieder onzer als een paal boven water. En nu is het zoo verblijdend, dat door de verkiezing van Mr. Heerkens Thijssen dat fiasco van de rad.cate speculatie zoo duidelijk is aan het licht gekomen Daaruit blijkt, tot beschaming van die specu lanten, dat Rechts als één man zich aaneensluit wanneer 't eenmaal erop-aan-komt 1 We hebben daarenboven deze week al in een „Alledagje" mogen opmerken, dat Mr. Heerkens Thijssen de aangewezen man door positie en bekwaamheden was om het wethouderschap te aanvaarden, de rechtsche raadsleden hebben blijkbaar unaniem evenzoo gedacht! Voor den persoon van Mr. Heerkens Thijssen, die al jaren geleden een plaats in het College van Dagelijksch Bestuur zou hebben gekregen als de armzalige liberalistische politiek hier niet zoo fel anti-Rechtsch was geweest, is deze benoeming een rechtvaardige voldoening. Wat burgemeester Sandberg gisteren zeide, is te dezen opzichte waarlijk een woord op zijn pas zal begrijpen, dat wij hierop niet verder 1 haHMuUn ^ns bePalen een woord van r ijken gelulnvensch, da f tevens is een woord van gelukwensch aan onze gemeente en onzen gemeenteraad voor deze keuze. En ten slotte mag onze gelukwensch ook gelden de christelijke partijen, die ten langen, langen leste hebben veroverd wat hun recht was. Het is langzaam gegaanpas sinds korten tijd b.v. telt het Burgerlijk Armbestuur, waarvan wethouder Thijssen nu wel voorzitter zai worden, twee (zegge twee!) katholieken, terwijl voorheen één katholiek en zeker niet méér, bij wijze van tradi tie in dat college mocht zitten. Ook dat werd beter, en zóó zal het voortgaan, -op verschil lend gebied, daar zijn wij ?eker van. Met de verkiezing van Mr. Thijssen gaat de historie van Haarlem een nieuw tijdperk in, hopen wij: een tijdperk vai kracht en bloei, ondanks moeielijke tijdsomstandigheden, en dat niet het minst door toedoen van onzen nieuwen wethouder 1 OVERZICHT. De gemoedereu zijn niet weinig geschokt, zoowel in Berlijn als in New-York, Aoor de torpedeering van de „Hesperian", juist op het oogenblik dat overeenstemming werd verkregen tusschen de beide regeeringen over den duikbooten-oorlog in zijn geheel. Wat de gevolgen zullen zijn, heeft men af te wachten. Zoowel in Amerika als Duitsch- land bespreekt de pers !het geval met groote reserve, vooral in verband met het feit, dat het rapport van den Amerikaanschen consul toegeeft, dat deze mailboot een kanon voer de, dat op den steven was geplaatst. Van het optreden der Italianen aan de Dardanellen is nog niet veel te bespeuren. Blijkens een bericht uit Rome zou evenwel spoedig een krachtiger optreden van de En gelsehen op Gallipoli kunnen worden ver wacht. Aan het Russisch front wordt steeds met verwoedheid gevochten en geven de Russen op sommige punten blijk van versterking te hebben verkregen, waardoor het hen moge lijk werd den opmarscb der. Duitsch-Oosten- rijkscbe troepen op te houden. Zelfs beproef den zij bier en daar het offensief te nemen; doch werden daarin telkens verhinderd. Daartegenover mocht het aan de Duitech- Oostenrijksohe troepen gelukken op onder scheidene plaatsen weer vooruit te komen. Ten zuidoosten van Friedrichstadt b.v., wer den bij een aanval op Dandeewas 800 Russen gevangen genomen. Tusschen de Njemen en Wolkowysk zijn de Duitschers op sommige punten op den oostelijken oever van de Ros- sa gekomen. Meer dan 1000 man zijn daar door hen gevangen genomen. Verder werden de Russen uit bun stelling Chromsk-Drogitsjin geworpen en leden zij bij Podkamien en Radziwilof een geduchte nederlaag, waarbij z« krijgsgevangenen achterlieten. Overigens was het aan het Zuidoostelijk frout, gelijk als op bet Westelijk frout, vrij rustig. VERSPREIDE BERICHTEN Het vergaan van de „Hesperian". Korr. Norden meldt: Hot bericht over den ondergang van het s.s. „Hesperian" heeft te Berlijn zeer verrast; men is voorloopig ge heel aangewezen op hetgeen de dagbladen hierover zeggen, maar reeds nu neemt men met zekerheid aan, en Wel om bepaalde rede nen, dat het ongeluk aan een ontploffing door een Engelsche mijn moet worden toe geschreven. Aangezien niet genoegen' is ver nomen, dat geen passagiers zijn omgekomen en geen Amerikanen aan boord waren*), ge looft men niet dat de betrekkingen tusschen Amerika en Duitschland door dit voorval verstoord zijn, en voor het geval dat een Duitsche onderzeeboot in deze kwestie is be trokken, dan betreft liet een boot, die reeds geruimen tijd op zee was en van de jongste instructies onkundig was gebleven, j Volgens latere, onder de telegrammen i gisteren nog gemelde berichten, waren er 2 i Amerikanen aan boord en worden eenige 1 passagiers en leden van dc equipage vermist. Rod.) ;Do duikbooten-tactiek. Naar aanleiding van-de wijziging in de Duitsche duikbooten-tactiek, wordt in ver schillende persorganen de houding van het Duitsche publiek tegenover die wijziging be sproken. Zoo zegt de correspondent van de „New-York World", dat het einde van die phase in den duikboot-oorlog, waarin werd opgetreden „zonder waarschuwing/, het Duitsche volk volkomen heeft verrast. Het ophouden met dit optreden tegen passagiers schepen zonder waarschuwing, is den Duit schers overigens niet onwelkom. De redenen, waarom deze algeheele ver andering in de duikboot-tactiek is gebracht, j de factoren en invloeden, die daarbij werk- jzaain znn. geweest en zulk eefl onverwach- te wending hebben veroorzaakt, in den eenen nacht als het ware, die op de torpe deering van de „Arabic" volgde, die fac toren zullen wanneer zij eenmaal bekend worden een belangwekkende stof leveren. Het algemeen publiek is nog niet inge licht over de concessies die blijkbaar zijn gedaan, maar het vertrouwen en het geloof in de regeering zijn zóó groot, dat in vele kringen ook nu haar optreden wordt toege juicht. In regeeringskringen weigert men over de zaak te spreken. Vast staat, dat de diplomatieke besprekingen hoofdzakelijk te Washington zijn gehouden en niet te Ber lijn. Hier wordt zeer betreurd, dat de zaak te Washington in de pers is uitgelokt al vorens de onderhandelingen ten einde wa ren gevoerd. De „Voss. Ztg." brengt een hoofdartikel van zijn hoofdredacteur Georg Bernhard, waarin gezegd wordt, dat later aan dp re geering gevraagd zal kunnen worden om de redenen duidelijk te maken, waarom zij te genover America zoo plotseling van front is veranderd. Hier en daar heerscht bitterheid over het feit, dat de Engelsche en een deel der Ame- rikaansche pers spreken alsof Duitschland zich voor Amerika zou hebben gebogen, waarmee men de gevoeligste plek van het Duitsche nationale karakter raakt. Aan de andere zijde is men voldaan over de wegge nomen spanning, ziet in de houding der Engelsche bladen een teeken van Enge land's ontstemming over de schikking. Enge land's laatste troef, zoo zegt men, zou zijn geweest, Duitschland met Amerika ia oor.* log te brengen. Intusschen valt een toenemend vertrou wen op te merken een verwachting, die tot dusver niet bestond d^t president Wilson nu ook krachtig tegen Engeland zal optreden om van Engeland de inachtne ming der wetten van het volkenrecht - te verkrijgen. De meening, die aanvankelijk in het bui tenland was gewekt, als zou Duitschland zijn gelieele duikboot-tactiek opgeven, moet beslist worden prijsgegeven. KORTE BERICHTEN Generaal Kenna gesneuveld. Onder de Britsche gesneuvelden aan de Dardanellen is de brigade-generaal Kenna, die in zijn le ven heel wat beeft afgevochten. Hij nam deel aan de Nijl-expeditie (1898) en was in den slag bij Khartoem, Ook in den Boeren oorlog heeft hij gevochten, terwijl hij van 1902—'04 in Britsch Somali!and heeft gestre den. Vóór hij naar de Dardanellen werd ge- zouden, was generaal Kenna nog in Egypte werkzaam geweest. De U-oorlog. De Noorsohe bark „Shore- sand" en het Fransche stoomschip „Bor deaux" zijn tot zinken gebracht; van beide schepen zijn de bemanningen gered. Aanslag op een minister. Minister Fathy Pacha is bij het spoorwegstation te Caïro driemaal met een mes gewond door een amb tenaar van het ministerie van financiën. De toestand van den minister is goed. De aan valler is in hechtenis genomen. De reden van den aanslag is onbekend. NIEUWE LUCHTAANVAL OP ENGE LAND. LONDEN, 8 Sept. (Officieel) Hedennacht bezochten vijandelijke vliegtuigen de ooste lijke graafschappen en wierpen bommen. Eenige branden ontstonden en schade werd aangericht, doch bijzonderheden ontbraken. DARTËLIOHISSTHAAT 27. TELEFOON 177 O. PROF. MAG. J. V. DE GROOT "OP EENE RONDREIS IN HET NOORDEN. Ons kwam ter oore aldus „Ons Noorden" dat de Zeereerw. Hooggel. Heer Prof. Mag. J. V. de Groot uit Amsterdam dezer dagen een rondreis ondernam door de noor delijke provincies van ons land, om nader kennis te maken met den aard en bet karak ter dezer streken en barer bewoners. Hij week daarbij af van de groote wegen en volg de de routes door bet land, om zooveel mo gelijk van bet ongerept landelijk schpon te enieten. Te Huissen in Gelderland nam de reeds bijna 70-jarige professor den wandelstok ter hand en begaf zich naar Arnhem, vandaar ging hij per. trein naar Dieren en vervol gens naar Zutfen. Per trein bereikte hij toen Almelo, van waaruit hij te voet den geliee- len Twentschen Achterhoek doorkruiste en ten slotte te Coevorden aanlandde. Vandaar ging de professor weer per trein naar Stads kanaal, bezichtigde Zuidbroek en Delfzijl en begaf zich naar Bedum. Wandelend over Sauwerd bereikte prof. De Groot Gronin- tiaariemscfre AHeüagies. no. not. HET DOUCHE-BADHUIS AAN DEN SCHOTERSINGEL. Deze week komt het derde Douchebadhuis van „Het Witte Kruis" in exploitatie voor het pu bliek. Wij begroeten dit feit met groote belangstel ling en oprechte voldoening. Al heeft de oorlog en allerlei omstandigheden, die voor een niei gering deel op rekening zullen komen van de onzalige tijden die we doormaken, de gereed koming van het Badhuis wat vertraagd, het is niettemin te prijzen dat „Het Witte Kruis" heeft doorgezet en nu dit in alle opzichten éérst- klassige badhuis gereed heeft voor het publiek. Het mooie werken dezer nuttige vereeniging, die zoo ontzaglijk véél doet voor de volksge zondheid, komt hiermede weer eens duidelijk aan den dag. Wij wenschen der vereeniging „Het Witte Kruis" geluk met dezen bouw, die voor de ver eeniging een eereteeken mag genoemd worden, en die met de hulp der gemeente voor onze gemeente-zelve een inrichting zal blijken, welke velen lichamelijk ten nutte komen zal. Moge de dankbaarheid dergenen, die van deze inrichting gebruik maken, zich in verhoogde belangstel ling in, en steun aan de vereeniging „Het Witte Kruis" toonen! gen, om vervolgens te voet naar Paterswol- de te gaan. Prof. de Groot uitte zijn bewondering over de bloeiende en welvarende streken, welke hij doortrok, doch welke hem tevens den in druk van een uitgestrekte woestenij hadden gegeven. Uren in bet rond was soms geen toren der Katholieke kerk te ontdekken. Overal waar hij kwam, trok in het bijzon der al wat in verband stond met de geschie denis der Katholieke Kerk in vroeger eeu wen de aandacht van Prof. de Groot. Het lag in de bedoeling van prof. De Groot, om na Gelderland, Overijsel, Drente en Groningen doorgereisd te hebben, het eigenaardige schoon van bet Friesche land schap te gaan bewonderen, waarvoor hij o.a- een bezoek aan de schoone omgeving van Drachten, Olterterpen Beetsterzwaag op zijn programma bad geplaatst. Voorts had prof. De Groot bet plan zijn reis te voet en per trein voort te zetten naar Dokkum, om daar op bet graf van den mar telaar voor het H. Geloof, den H. Bonifa- cius, het H. Misoffer aan God op Wi dragen Ook aan Schiermonnikoog dacht hij nog een bezoek te brengen. Dat prof. De Groot op zijn tocht tal van ervaringen opdeed, behoeft zeker geen be toog, zoo o.a. te Paterswolde, waar hij eenige onlangs gewijde eerw. heeren geestelijken ontmoette en in Sauwerd, waar hij langs on gebaande binnenwegjes, tot aun de knieën-- wegzakkend in modder en slijk 'twas juist in de periode van den abnormaal hoogen waterstand zijn weg zocht. Wij vonden deze bewonderenswaardige prestatie van toerisme van den hoogbejaar den professor zóó belangwekkend, dat wij melding maakten van wat wij vernamen. Prof. de Groot, die in allen eenvoud zijns weegs ging, zal ons dit wel niet euvel dui den. DE VOORZITTER DER EERSTE KAMER. Bij Kon. Besluit is benoemd tot voorzitter van de Eerste Kamer der Staten-Generaal, gedurende de zitting die zal beginnen op den derden Dins dag in Sept., J. J. G. baron van Voorst tot Voorst, lid van die Kamer. DE INDISCHE BEGROOTING. Men verwacht dat de Indische begrooting (Ne- derlandsch ontwerp) dit jaar wat later in druk zal verschijnen dan voorgaande jaren, hetgeen wordt toegeschreven aan het, in verband met den oorlogstoestand, ongeregeld aankomen van de opvolgende mails, weike stukken en correspon denties met betrekking .tot die begrooting moes ten aanbrengen, waardoor dc werkzaamheden uitteraard eenige stagnatie ondervonden. Een Scheveningsehe bom op een mijn ge* loopen. Het loggerschip „Minister Cort van <iei« Linden" SOH 141, heeft, Zondag ter haring via-, scherij zijnde, met z(jn boot de equipage gered van het bomschip SCH. 316, dat door een mijnf' geheel uit elkaar was geslagen. De SCH 316 lag op liet oogenblik van de onfc* ploffing aan de vleet en had juist een boot uiU gezet, om de vleet binnen te halen. Doordat men. dp boot aan een lijn had, was de bemanning iK de gelegenheid om zich onmiddellijk in haaC eigen boot te begeven, waaruit zij daarna door; KIK HMRLEMSCHE CMT Van 1 5 regels 0.1^ Iedere regel meer. 0,15 Buitenland per regel 0,20 Advertentiën in de rubriek „Vraag en Aanbod" van t—5 regel» 0,40 Elke regel meer 0,10 Per a maanden voor Haarlem en voor de plaatsen waar een agenf gevestigd is (kom der gemeente)»'S0 Voor de overige plaatsen in Nederland per post. *2, Per week voor Haarlem en de agentschappen Afzonderlijke nummers. i 1 °'05 ua.|)'li W Sk-BaVO K. IX. OlnauoUU o "CStI 8

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1915 | | pagina 1