DAGBLAD voor NOORD- en ZUID-HOLLAND. bïnÜnlaSd^^ Kinderhuisvest 20-33, Haarlem f 400© f 500 f 300 f 150 f lOO f75 f60 f 15 EERSTE BLAD' AiaMj en vèraf. 4 DE OORLOG P. W. TWEEHÜ1JSEN, TELEGRAMMEN Van hedenmorgen. Dinsdag 14 September 1915 40ste Jaargang n°. 8849 ABONNEMENTSPRIJS i Per s maanden voor Haarlem en voor da plaatsen waar een agent gevestigd is (kom der gemeente)>6© Voor de overige plaatsen in Nederland per post. 2, Per week voor Haarlem en de agentschappen ©J2 Afzonderlijke nummers. i «,1a 0,05 Bureau van Redactie en Administratie: Intercommunaal Telefoonnummer 1426. PRIJS DER ADVERTENTIEN I Van t5 regels Iedere regel meer. Buitenland per regel Advertentiën in de rubriek „Vraag en Aanbod" van 1—5 regel* Elke regel meer i i 0,75 Alle cetalende abonnés op dit Blad, die tn het bezit zijn van eene Verzekeringspolis, zijn, volgens de bepalingen op de polissen vermeid, tegen ongelukken verzekerd voor. bl| levenslange onge schiktheid tot werken bi| verlie3 van een duim a bij breuk van een arm of been tt bij verlies van een bij verlies van bij overlijden. hand of voef een oog a De uitkeering dezer bedragen wordt gegarandeerd door de »Hollandsche Algemeene Verzekeringsbank* te bij verlies van een wijsvinger Schiedam. - bij verlies van een anderen vinger DIT NUMMER BESTAAT UIT TWEE BLADEN AGENDA. 15 SEPTEMBER. Uebouw St. Bavo JR.-K. Volksbond Bestuursraad. Transportarbeiders. In oen Jlout b uur Concert Haar lem s Muziekkorps. St Vincentius-bibliotbeek N. Groen- inarkt geopend van TA9 uur. Bisschoppelijk Museum Jansstraat 79 geopend eiken dag van 10—5 uur tegen betaling van 25 cents. Uitgezonderd Zater dagen en B.-K. feestdagen. XIX. EEN KWESTIE GEREZEN! 1. Wie aan den weg timmert, heeft bekijks, dat oude spreekwoord geldt altijd nog, en zeker in Haarlem! Zoo was liet dan ook te voorzien, dat het Volkszangorgel, van de Federatie der li. K. Diocesane Vo,kszangvereenigingen uitgaande, waarvan voorzitter is de HoogEerw. Heer Mgr. van Schaik, president van het Aarts bisschoppelijk Seminarie te Culemborg, hier en daar nog critiek zou uitlokken 1 Ik had dat al dadelijk verwacht, in het begin van de week al. Maar het liep mooi: blijkbaar zit er onder ons volk toch het ietwat schuldige zelfbe wustzijn, dat het met ons vaderlandsche lied 'en ons vaderlandsche zingen nu juist niet zoo fraai is gestelden volgens een psy chologische, zielkundige wet was de belang stelling en de bewondering voor de propa ganda yan goede wijzen door een orgel des te g rooter, naarmate dat bewustzijn van schuld dieper wasl Maar ten ^slotte kwam 'de critiek toch, en :s er zelfs een heele kwestie, gerezen, die nu hier wel mag besproken. Onze redactie heeft, na het ingezonden stuk van den heer H. F. A. in ons blad van Zaterdag, een heelen berg papier ge kregen: ingezonden stukken en epistels van allerlei aard, waarvan we wel een krant vol zouden kunnen afdrukkenen dan waren we nog niet aan het eind. Natuurlijk gaat dat niet, en daarom zal het 't verstandigste zijn, dunkt me, wanneer ik hier de zaak eens van verschillenden kant ga bekijken, en daarbij natuurlijk ook aan ai die „ingezondens" aandacht wijdt. Vooraf moet echter gezegd, hoe het „Volks zangorgel" is ontstaan. In de Federatie der R. K. Diocesane Bon den was al meermalen opgemerkt, dat ons volk, wanneer het zingt, zoo slecht zingt, dat het blijkbaar niet anders kent dan zoutelooze, en dikwijls slechte deunen en wijzen, dat er in onze vereenigingen njet wordt gezongen, ook al omdat we niet kunnen zingen (is het niet teekenend dat vijf zesden van de Nederlanders het „Wien Neerlandsch bloed" niet kennen, dat daaren boven nog niet eens een gangbaar volks lied is?). De vereenigingen voor volkszang werken nu, om het volk èn betere liederen èn betere melodiën bij te brengen; wat wonder dan, dat er spoedig .werd voorgesteld, om voor dit laatste: het beter-doen-kennen van de goede wijsjes en liedjes, ook het middel te gebruiken waardoor het volk de ongewensch- te, de slechte wijzen leert: het draai-oxgel? Ziedaar hoe het Volkszangorgel in de wereld kwam. Niet mèer, maar ook niet minder prefcen deert- het. Het wil, met naar wij hopen lang zamerhand meerdere in den lande, aan het volk de melodiën van goede liederen eigen maken, ze „erin" pompen, zé langzamerhand populair maken vooral, en in alle kringen, te beginnen natuurlijk met de kinderen omdat, als de kinderen vóór alles goede liederen kennen, zij later het koor der meêbruliers van „Bokkiè bè" enz. niet zoo gemakkelijk al8 nu zullen vergrooten. AIS men dit nu voor oogen houdt, dan ver baast men er zich ovér dat oen zoo een voudige zaak, die tevens toch ook, in den 'geest des tijds, door het bestaan alléén al van zulk een orgel, voor de vereeniging die den volkszang hoopt te verbeteren pro paganda maakt, door sommigen nog wordt eestreden. Het kan niet anders, dunkt mij, °f de tegenstand van enkelen die daarvan °ok dezer dagen blijk gaven, berust een voudig op,.... misverstand. Misverstand be- 7'n k do 08 ^©^ng waarmee dit orgel vroir beTheid6n programma van liedjes den otke brengt. Men mag toch ondersbellen «at waarlijk naam-hebbende musici, dat- keu ters pV„anv, 0ns vc!ikslevea' dat begaaide pries- zarf. f cv^r;ffe?lat3t6 mannea die de Yolks- ging in Nederland leiden (als Mgr. van Schalk, Galesloot, pastoor W. P. H. Jansen, Jhr. Ruijs 'de Beerenbrouck, Mgr. Graaf en zooveel anderen) hun moeite, hun tijd, hun geld niet zouden besteden aan deze actie ïn haar geheel en dit propagandamid del in het bizonder, wanneer de zaak zóó onmuzikaal, zóó onpaedagogisch, zóó dwaas was, als sommigen het wel zouden willen voorstellen. Ik denk voor het naast, dat 't misverstand meerendeels hierin schuilt, dat het Yolkszang orgel wordt beschouwd als het groote mid del waardoor de goede volkszang zou moeten worden bevorderd, terwijl het niet méér is dan één van de propagandamiddelen waar door direct op. het volk kan worden gewerkt. Als er maar iets van blijft hangen, is dat al! gewonnen, zoo redeneert „Volkszang". !En het mag ondersteld dat door een week van propaganda, door den verkoop, van duizenden liederbundeltjes, toch wel iets, hoe gering ook, in de goede richting is bereikt I Het bovenstaande diene, om aan te toonen dat de rondgang van het Volkszangorgel, een propagandamiddel dat véél geld kost en volstrekt niet uit geldwinning is ondernomen, toch in ieder geval een ernstig-bedoekle, en belangeloos-hét-goede-willende zaak is, waarvoor velen warm voelen en hun tijd én beurs offeren. En daarom reeds verdient deze zaak niet de ruwe, beleedigende en minachtende afkeuring1, die op den meest apodictischen toon erover is uitgesproken. Zoo ben ik nu dan eindelijk bij; de „inge zonden stukken" aangeland. Het stuk van den heer H. F. A'., dat Zaterdagavond geplaatst werd, heeft heel wat stof opgejaagd. EigenLijk mèg ik zoo'n voor de vuist-weg-uitgesproken, vlammende, op- bruisehende, lékker-scheldende boutade wel! Als iemand, met al de oprechtheid van z'n j'onge, idealistische geestdrift, mij op; den schouder slaat en zegt: „dat draaiorgel is „een lor, je moet liever de levende, brui- „schende melodiën van het volkshart dóór „laten klinken in welige natuurmuziek!" of zoo iets van dezen aard, dan kan ik hartelijk erom lachen, en dan heb ik pleizier in zulke overdrijving, zelfs al noemt-ie de „Leewerk" waar van de 100 toch zeker wel de helft hèèl; verdienstelijke liedjes zijn „een verza meling snertproduoten", en zoo voorts- Maar wat anders is, als me zoo'n wel aar dige overdrijving .voorgezet .wordt als ernst! Dan zeg ikbeste vriend, ge gaat te ver Al kan ik, als m'n boosheid weer bekoeld is, zelfs begrijpen hoe temperament en aanleg en frissche levensopvatting tot het schrijven van een boutade als deze leiden kunnen. En dan zeg ik, wat ik nu zeg: even goede vrienden, 't was van weêrszij zoo niet bedoeld! Yan meer belang voor later, voor de historie van onzen volkszang, is de tegen stand tegen het Volkszang-orgel, op p.aeda- go gische gronden, en dien hebben we ook. Daarover morgen nog wat, i - F. S. OVERZICHT. De nieuwsberichten van de oorlogsfronten zijn niet van groote beteekenis1. In het [Westen werd bij tusschenpoozen kanonvuur waargenomen op, verschillende deelen van het front. Ook werden weder- keerig eenige luchtaanvallen gedaan. Een vliegtuig van de geallieerden over Kortrijk en een ander over het Mont Flauconbosch (ten N.-W'. van Verdun) werden door de Duitschers neergeschoten. Aan het Italiaansche front worden even min vorderingen gemaakt. Ook daar doet men wederkeerig luchtaanvallen; zoo heb ben twee Italiaansche vliegtuigen de kam pen bij Oppochiasella gebombardeerd, ter wijl de Oostenrijkers talrijke projectielen op de dokken van Monfalcono afgeschoten heb ben, waardoor eenige stoombooten bescha digd werden. Op het Russische oorlogstooneel zijn en blijven de Duitschers en Oostenrijkers over het grootste gedeelte van het front het of fensief behouden. Zoo werden op den lin keroever van de Duna, tusschen Friedrich- stadt en Jaeobstadt de Russen uit verschsi- dene stellingen geworpen. Tusschen den weg D-unaburg en de rivier Wilija gadt de Duitsche opmarsch weer in een vlugger tempo. Overigens en van nog meer beteekenis is de vordering welke de Duitschers maak ten tusschen Wilna en Dunaburg, waar zij bindt, hebben bereikt. Aan het Zuidoostelijk front, waar de Bus sen voornamelijk krachtig weerstand bieden, ;stantinopel dat hij uit betrouwbare bron j GYMNASTIEKSCHOENEN. BARTEL'jOaiSSTKAAT 27, zijn zij op, verschillende plaatsen zelfs aan vallend opgetreden en hebben daarbij door de Oostenrijkers erkende successen behaald. De Oostenrijkers hebben daar na melijk een nieuwe gunstige stelling die op eenige kilometers ten Westen van de oude gelegen is, moeten innemen, zonder dat zij door den vijand daarbij belemmerd werden. Gisternacht deden de Duitschers weer een luchtaanval op, versterkingen bij Sauthend. Naar. Lloyd George in zijn voorwoord, tot de uitgave in druk zijner gehouden rede voeringen, schrijft „zal van de houding wel ke Engeland in de komende drie maanden zal aannemen, de beslissing in dezen oorlog afhangen." Van Russen, Italianen en Franschen is dus niet veel meer te verwachten en men ziou ge neigd zijn t© veronderstellen, dat het offen sief hetwelk de beslissing ten gunste der bondgenooten brengen kan, binnen die B maanden geopend moet worden. De zeer opzienbarende mededeeling door Reuter uit Washington gezonden over ver klaringen, die de Duitsche ambassadeur zou hebben afgelegd, 'behoeft stellig bevestiging uit andere bron om te kunnen worden aan vaard. Dat geldt te meer hij een vergelij king van hetgeen Reuter ook meedeelde over de nota, die de terugroeping vanDum- ba verzocht en die nota zelf, waarbij- opnieuw blijkt dat het Britsche agentschap tracht de relatie tusschen de Midöen-Europeesehe Kei zerrijken en de Vereenigde Staten van Noord-Amerika slechter te maken en slech ter voor te stellen dan die zijn. op, verschillende plaatsen den spoorweg, wel ke deze plaatsen met St. Petersburg ver- VERSPREIDE BERICHTEN Onder het nieuw© opperbevel. De overneming; van het Russische opper bevel door den Czaar begint volgens de Hamb. Nachr. reeds zijn terugwerkende in vloed uit te oefenen op de destijds door den grootvorst Nikolai Nikolaiwitsj genomen maatregelen. Door een legerbevel van den Czaar zijn 8 Russische generaals, die de grootvorst na den Masoerischen winterslag van hun commando's onthief, in nun vroege- ren rang! hersteld. Tegelijkertijd kondigt de Rjetsj aan, dat onder het opperbevel van den Czaar een nieuwe groepeering van de Russische strijdkrachten is begonnen, waar door de slagvaardigheid van het leger zal worden verhoogd. Aan de andere zijde schijnt grootvorst Nikolai niet veel lust te toonen om de hem toevertrouwde post van onder-koning in de verre Kaukasus te aanvaarden; ten minste volgens de voornaamste St.. Peters- burgsche bladen gaat de grootvorst zich met zijn familie in het buitenland verpoozen. Ook zijn vroegere getrouwe helper die hem in zijn val voorafging, de ex-minister van Oorlog, Sucbomlinoff doet een reis in het buitenland. Hij is als generaal-adjudant van den Czaar over Zweden naar Lenden vertrokken om in bijzondere opdracht van zijn heerschar deel te nemen aan den nieuwen krijgsraad der verbonden mogendheden in Calais. Verder vermeldt de Hamb. Nachr. dat de Russen reeds begonnen zijn met de ontruiming van Minsk. De redevoeringen van Lloyd George. In de voorrede van het boek, waarin de redevoeringen verzameld zijn, die Lloyd George sedert het begin van den oorlog heeft uitgesproken, spreekt hij naar Reu ter meldt over de beteekenis van den terugtocht der Russen en vraagt wie Rus- lands plaats in het gevecht moet innemen, terwijl zijn legers opnieuw uitgerust wor den. Men kan niet van Frankrijk verwach ten, zegt Lloyd George, dat het een zwaar der last op zich neemt, dan dien het nu draagt. Italië kan niet meer doen. Zoo blijft er alleen Engeland over. De richting, die dit land de volgende drie maanden uit gaat, zal over den uitslag van dezen oorlog beslissen. Zoo wij alles wat wij bezitten, alles waar wij van houden opofferen voor het vaderland, zoo onze voorbereiding ge kenmerkt wordt door bereidheid dan is de kerd. (heeft vernomen, dat tengevolge der mislukte pogingen, gedurende de tijd van 626 Aug. door de Engebclien met groote verliezen ondernomen, om op dien Noordelijken vleu gel van liet schiereiland Gallipoli de Turk- sche linies te doorbreken, vier Engelscke brigade-generaals zijn afgezet. De U-oorlog. De Fransche vrachtboot „Au- de" iwerd op de reis van Marseille naar Oran getorpedeerd. De bemanning werd gered en in Oran aan land gebracht. De Engelsche smak „Boy Ernie" is' gezonken, de beman ning is gered. Een Duitsche duikboot heeft, zoo wordt uit Christiania gemeld, den lOen, 12 mijl ten zuidoosten van kaap Lindenaes het Noorsche schip „Presto", met hout voor loop graven bestemd, bevracht, in brand gesto ken: De équipage van 7 koppen werd aan boord van de loodsboot gebracht en later aan land gezet. Een lading goud. De Engelsche postboot „Descado" is op weg van Liverpool naar Buenos Ayres met een lading goud' ter hoog te van Brest twee uur lang door een duik boot vervolgd, doch heeft weten te ontko men. Twee afgeschoten torpedo's misten. Groote brand. Uit Genève wordt gemeld, dat de groote benzinetanks te St. Ouen bij Parijs door brand zijn vernield. De Duitsche Keizerin en het Russische Boodo Kruis. Do Keizerin ontving heden drie bestuurderessen van het Russische Roo- de Kruis, die te Berlijn vertoeven met de opdracht om de kampen van Russische ge vangenen in Duitschland te bezoeken. London's verdediging tegen luchtaanvallen Het persbureau meldt, dat de bekende des kundige op het gebied van geschut, admi raal Percy Scott, is aangewezen om de ar tillerie-verdediging van Londen tegen aan vallen van vijandelijke luchtvaartuigen on der zijn leiding te nemen. Franscli stoomschip in brand. Het Fran- eclie Transatlantische stoomschip „Santan- na" staat in het midden van den Atlantisclien Oceaan in brand en vraagt om hulp. Kaarlemsche Aiiedagjes. no. nu, WAT MEER VOORZICHTIG! Het komt in den laatsten tijd nogal veelvuldig voor, dat rijwielen worden gestolen. Maar in den regel is het van de menschen hun eigen i schuld. Dat zet daar maar een fiets onbeheerd neer en denkt het zal wel losloopen, de politie zal er wel toezicht op houden. En velen blijven geruimen tijd in een winkel bijv. in een drukke straat, laten hun rijwiel er vóór staan en kijken dan verwonderd op, wan neer zij weder buiten komen en hun rijwiel is verdwenen. Eigenlijk is dat heelemaal niet verwonderlijk! De politie kan toch niet weten wanneer iemand met een rijwiel komt aanrijden, dat zoo'n per soon niet zijn eigen wiel berijdt of wanneer iemand met een fiets in de hand een huis komt uitstappen, dat het niet het zijne is. Dat is eenvoudig niet na te gaan en in drukke straten is het o zoo gemakkelijk een rijwiel weg te nemen en er mede te verdwijnen zonder dat iemand er erg in heeft. Wat meer voorzichtigheid met het neerzetten van hun rijwiel is daarom den wielrijders aan geraden. WEER EEN NIEUWE LUCHTAANVAL OP ENGELAND. LONDEN, 13 Sept. De Engelsche kust is gis teravond opnieuw bezocht door vijandelijke luchtschepen, die bommen lieten vallen. Er zijn geen slachtoffers. De eenige schade is, zoo seint Reuter, dat enkele telegraafdraden geknapt "bn een paar vensters gebroken zijn. IN DE ADRIATISCHE ZEE. ROME, 13 Sept. De marinestaf meldt, dat een Fransche duikboot, ingedeeld bij een Italiaansch smaldeel, den 9den dezer in de Adriatische Zee ■torpedo's beeft afgeschoten op een groep Oos- tenrijksche torpedobooten en er een van ernstig beeft getroffen. vastbeslotenheid en overwinning verze- KORTE BERICHTEN Ondeugdelijk schoeisel. De Corriere della Sera bericht, dat te Florence een leverancier voor het leger gevangen: ie genomen, die naar onderzoek uitwijst, 1500 paar schoenen met papieren zolen heeft gelevord. De zondebokken. De bekende Z.-corres- pondent van de Frankf. Ztg. meldt uit Kon- ACTIVITEIT IN KLEIN-AZ1E. LONDEN, 13 Sept. (Part.) Van Mitylöüe wordt bericht, dat een Engelsche kannonneer- boot Aivali bombardeerde op twee plaatsen, waar Turken gekampeerd waren. Tien hunner werden gedood. Terzelfder tijd vloog een aero plane der geallieerden over de stad en wierp bommen omlaag waardoor barakken vernield en 17 soldaten gedood werden. BULGARIJE EN DE ENTENTE. BERLIJN, 13 Sept. (Part. S.) De „Tribuna" verneemt uit Saloniki dat nieuwe besprekingen tusschen Radoslawow 'en de gezanten der En tente begonnen of zouden beginnen, doch dat daarover een volkomen stilzwijgen bewaard wordt. SPI ON N AGE TE BOEKAREST. BERLIJN, 13 Sept. (Part. S.) De „Boeka- rester Sease" bericht, dat op het telegraafkan toor te Boekarest een wijd-vertakt spionnage- complot ontdekt word. De Engelsche en Russi sche gezanten werden door ambtenaren voorzien van belangrijke telegrammen, spe ciaal betrekking hebbend op verordeningen der Rumeensehe regeering. DUITSCHE U-BOOT ACTIE. BERLIJN, 13 Sept. (Part.) Naar gemeld wordt is de stoomtrawler „Ville de Mostaga- nem" van de Compagnie Générale Transatlan- tique, die do dienst onderhoudt tussohen Cctte en Mostaganen, 9 September door een Duitschen onderzeeër ten Noordwesten van Mastagnen beschoten en tot zinken gebracht. Twee red dingsbooten van dit sohip zijn door een Engelsch stoomschip opgepikt en de bemanning daarvan is naar Algiers gebracht, Dr,ie man waren door granaatsplinters licht gewond. Vermoedelijk is dit dezelfde onderzeeër die ook de „Aude"torpou deerde. DE POSITIE VAN NEDERLAND. BERLIJN, 13 Sept. (Part. S.) De bekende Graaf Reventlaw publiceert ih de „Deutsche Tageszeitung" heden een interessant artikel naar aanleiding van de Augustus-uitgave van 't Engelsche tijdschrift „New Age", waarin Nor man als eenige moeilijke theses opstelt, dat niet het Kanaal Engeland's grens is, doch de Bel- gisch-Duitsche en Hollandsch-Duitsche gren zen. Deze stelling, ook reeds door den overleden Homer Lea, die dikwijls propbetiscken blik had vérdedigd, dat namelijk een be-heerschende in vloed over Holland en België voor Engeland een levensvraag beteek ent, omdat het verlies van dien overheerschenden Britsehen invloed aldaar ook het verlies van den heerschenden Engel- schen invloed op het continent ten gevolge zou hebben. Rventlow zegt: „dat in deze linie het Britsche toekomst-program liggen moet is dui delijk. Mocht Engeland daarin slagen, dan zou den België en Nederland tot bruggehoofd wor den, waartegenover alles, wat voor den oorlog geschiedde kinderspel ware geweest. Want En geland heeft nu ingezien, dat zijn krachtenbere kening, gebaseerd op het Britsch-Fransch-Bel- gisch complot in 1914 valsch was". Speciaal wijst Reventlow er op, dat de „New Age" ook Nederland als Engelsche grens en als noodzake lijke voorwaarde voor de Britsche positie na den oorlog beschouwd. Inderdaad, wanneer Enge land in staat is over voldoende krachten te be schikken, zal het dit program medoogenloos doorzetten. Holland zou dan in een verpletterd Duitschland geen steun vinden en met zich moeten laten sollen zooals Engeland beliefde. Reventlow besluit dat de onafhankelijkheid en zelfstandigheid van Holland voor het heden en do toekomst inderdaad afhangen van een over winning en den macht van Duitschland. Zij staan en vallen daarmede. Duitschland zijner zijds neemt tegenover Holland ©en heel andere positie in als Engeland. Duitschland denkt niet. eenige grens van Holland als Duitsche grens tegen Engeland te beschouwen, docji zou uit voor de hand liggende reaal-politieke over wegingen na een succsevollen afloop van den grooten oorlog, een onafhankelijk krachtig Nederland voor evenveel waardevol lioudea als tot nu toe, zoo mogelijk nog meer. DE OPENING DER STATEN-GENERAAL. Thans is beslist, dat H. M. de Koningin in persoon Dinsdag 21 dezer de nieuwe zitting vau de Staten-Generaal zal openen. Evenals ten vorigen jare zal de stoet, waarmede 11, M. zich van het koninklijk palcis naar het gebouw der grafelijke zalen begeeft, kleiner van samenstel ling zijn, doordien de meeste hofdiguitarissen, die anders in dien galastoet mederijden, zich ook thans weder reeds in de Ridderzaal zullen be vinden bij aankomst van H. M. in dat gebouw. 0,15 0,20 *0,40 I 0,10 TELEFOON 177 O.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1915 | | pagina 1