DAGBLAD voor NOORD- en HOLLAND. GYMNASTIEKSCHOENEN. Kinderhulsvest 29-33, Haarlem 14000 f 500 f 300 f 150 flOO f75 f60 f 15 DE OORLOG EERSTE t>LAD .Nsamj en véraï. THEOD. G. v. DUSSELDORP P. W. TWEcHül'jSEK, TELEGRAMMEN Soensdag 15 September 1915 40ste Jaargang n°. 8850 ABONNEMPNTSPRIJS t per 9 maanden voor Haarlem en voor de plaatsen waar een agent gevestigd is (kom der gemeente)MO Voor de overige plaatsen in Nederland per post. 2,— Per week voor Haarlem en de agentschappen 0,18' Afzonderlijke nummers 0>0® Bureau van Redactie en Administraties Intercommunaal Telefoonnummer 1426. PRIJS DER ADVESTENTIEN t Van t5 regels •••••••••«et/ 0,79 Iedere regel meer. tit***************** 0,15 Buitenland per regel 0,2? Advertenfiën in de rubriek „Vraag en Aanbod" van 1—5 regelt 0,40 Elke regel meer i 0,10 Alle oetalende abonnés op dit Blad, die in het bezit zijn van eena Verzekeringspolis, tijn, volgens de bepalingen op de polissen vermeld, tegen ongelukken verzekerd voors bi] verlies van een bij verlies van bi] verlies van bi] breuk van een bi] verlies van bi] overlijden. 3 Qf voef a een oog s een duim a :t arm of been n een wijsvinger De uitkeering dezer bedragen wordt gegarandeerd door de tHollandsche Algemeens Verzekeringsbank* te Schiedam. bi] levenslange onge schiktheid tot werken bi) verlies van een anderen vinger Ui i i-iü'. bcSTAAT UIT TWEE BLADEN AGENDA. 16 SEPTEMBER. Gebouw St. Bavo R.-K. Volksbond - R.-K. bureau voor rechtskundig advies luzake arbeidersbelangen van 8—9 uur. Esperanto. Jeugdorganisatie. (iroote Kerk- 2—3 uur Orgelbespe ling door den heer Louis Robert. (Zie programma Stadsnieuws). St. Marthavereeniging Ged. O. Gracht 111 Betrekkingbureau geopend van 8—9 uur '©avonds. Si E 1 isa bet h&ge bouw Jansstraat 49 van 1—2 uur aanvrage om verster kende middelen voor arme zieken der St. Llisabetbsvereeniging. Bisschoppelijk Museum Jansstraat 79 geopend eiken dag van 10—5 uur tegen Delating van 25 cents. Uitgezonderd Zater dagen en R.-K. feestdagen. XX. EEN KWESTIE GEREZEN. II. 't „Paedagogisch" argument tegen het Volks zang-orgel komt nü.schrik niet Onze redactie ontving te dezen opzichte slechts twee stukken, tegen den heer H. F. A. en zijn stuk is er letterlijk een heele stroom afgekomen en daar de heer Scheepers, hoofd oer St. Antonius-school, zich publiekelijk al heeft uitgesproken, geven we hem volle gelegenheid, zijn bezwaren kenbaar te maken. Hij schrijft ons „ter zake" het volgende: „Deze propaganda heeft m'n sympathie niét, vooral niet als men de kinderen er in gaat betrekken. „in een kinderziel ligt zooveel moois, dat om ontwikkeling vraagt, maar dat dan ook alleen door oordeelkundig in contact bren gen met schoonheid tot opbloei kan komen, dat ik het jammer zou vinden, wanneer wij door afdraaien van orgeldeuntjes in die jonge zieltjes verwarring gingen brengen. „U schrikt toch zelf terug voor conse quente doorvoering dezer propaganda elke school zelf een draaiorgeltje of anders een harmonica ook een instrument om muziek te maken en die gebruikt als hulp middel bij het zangonderwijs. „Neen Mijnheer de Redacteur, met onze kinderen moet gewerkt worden, hard ge werkt, geen moeitt moet ons te groot zijn, al was 't alleen maar om hen zelf tot de uiterste krachtsinspanning aan të sporen. „Geen halve middeltjes, geen -schijnsuc ces jes, daarvoor is onze Roomsche opvoe ding te verheven. „Een kind vraagt tegenover zich een mooie menschenziel om zich aan te spiege len een kind vraagt liefde die zich uit in belangstelling en zorg, maar voor alles vraagt een kind waarheid'' DEMI-SAS SONS WINTERJASSEN 5 Barteljorisstraat 5 Telefoon 2144. Ziedaar. Dit stuk staat op pooten en is erg mooi. Maar tevergeefs vraag ik me af, hoe ter wereld aan deze mooie idealistische stellingen een argument is te ontleenen tegen den Volkszang en de propaganda daarvan door een orgel 1 Wat hamer, hebben we met ons Volkszang er .-tl in de mooie kinderzieltjes van de kinderen de: Zusterscholen, van die der openbare scholej van die der M. U. L. O.-scholen, zoowel open bare als katholieke, ook maar éénige „verwar ring" gebracht?Mij niets van Bekend! „Hard werken" uitstekend, prachtig, maar spelen die kindertjes dan óók niet? En mogen ze in 't speeluurtje niet een goed wijsje hooren, ja zelfs zoo'n wijsje aanleeren? En dat een kind om waarheid vraagt, ik hen het er roerend meê eens. Maar heeft deze bewering die volkomen juist is, eigenlijk wel iets ter wereld te maken met de vraag, of we het kind goede melodiën willen te hooren geven m plaats van slechte? Het wil me zoo voorkomen, dat hier vooral het misverstand huist, waarvan ik gisteren sprak. De heer Scheepers denkt blijkbaar van het Volkszang-orgel héél wat méér, dan het wil en bedoelt te zijn: althans, wanneer zijn volzin nen geen zuivere klinkklank zijn, moet ik er dèt uit begrijpen, 't Onbegrijpelijke misverstand, dat „Volkszang" den kinderen juist die 12 liedjes zou willen inpompen, heeft blijkbaar ook den iieer S. aangetast, en zoo komt hij ertoe, het Volkszangorgel zelfs te gaan beschouwen als... een hulpmiddel bij het zangonderwijsDe hemel beware ons, geen sterveling heeft er ooit zoo iets mee bedoeld! Wat we wèl bedoelen met het „Volkszang- ^rgel", dat is juist: aan de kinderen het goede ie leeren, en ze door het goede lied af te houden van het slechte. En nu weten we zeer goed, dat juist het orgel met alles wat daarbij hoort, geen „éérste-rangs- hooge-kunst" is, maar met alle permissie, dat be doelden we er ook niet meel Dit orgel is vóór allespropaganda, en voor die propaganda heeft „Volkszang" ook de medewerking gevraagd van de onderwijzersbovenstaande zinsneden hebben mij niet duidelijk gemaakt, waarom de heer S, aan die propaganda niet meê wil doen, die toch een maatschappelijk noodig en nuttig werk voor staat. Tegen dat werk-zèlf, het verbeteren van den volkszang, kan de heer S. natuurlijk niet gekant zijn: wie het met christelijke eer en deugd wèl meent, en wie de verdorvenheid der maatschappij kent in onze dagen, juist door de slechte muziek, moet wel degelijk de actie voor verbetering van den volkszang sympathie toedragen. En onder wijzers van katholieke scholen bovenal, die naast den plicht, ontwikkeling te brengen aan de hun toevertrouwde kinderen, nog de hooge roeping in zich gevoelen, het zedelij k-goede en het gods- dienstig-reine hoog te houden in de kinderziel, kunnen, dunkt mij, een beweging die veel slechts en onreins en wereldsch wil opruimen en daar tegenover het goede brengt, niet slecht gezind zijn. Het zou er dus alleen op aankomen, dat de heer S. dit middel tot verbetering van den volks zang, het orgel, niet doeltreffend, of niet voor kinderen geschikt acht. Er zou hierover zijn te spreken. Ik voor mij, en talloozen in den lande, mannen van naam en ondervinding, mannen ook die op paedagogisch gebied wat te vertellen hebben de heer Scheepers kent ze natuurlijk zoo goed als ik hebben tot dusverre altijd gemeend, dat een rondgaand draaiorgel (zooals ik gisteren in een paar woorden aantoonde) een geschikt propa gandist kon wezen voor de verspreiding van goeds melodiën, en dus tegen de slechte liederen. Als de heer Scheepers anders meent, dan zul len wij hem (en anderen als die er zijn) gaarne de plaats beschikbaar stellen, om te probeeren ons te bekeeren. Wat hij hierboven schreef ik 'herhaal het gaat totaal buiten de zaak om! Is hiermee nu de „Volkszang-orgel-discussie" 'uit? Er ligt op onze schrijftafel nog een heele stapel „ingezonden stukken", brieven van verontwaar digde volkszang-voorstanders, brieven en stuk ken van zich-terecht-gegriefd-voelenden, ja, ik weet al niet wat. Moet de redactie dat alles plaatsen?...., Ik geloof dat verschillende stukken nu wel kun nen blijven rusten. Er zijn echter eenige stukken onder, die wij, nu de zaak aanhangig is gemaakt, voor de kwestie of een Volkszangorgel goed of slecht is voor de propaganda (want d&ér gaat het om!) niet ach terwege mogen laten. Onze lezers zullen dus nog in de eerstvolgen de dagen over dat onderwerp onder de rubriek „ingezonden stukken" eenigé lectuur te genieten krijgen. Alleen zullen wij, in het belang der zaak en der personen, persoonlijke aanvallen die nu niet veel reden van bestaan meer hebben, zoo vrij zjjn achterwege te laten. F. S. OVERZICHT. Blijkbaar zijn de Duitschers niet voorne mens den strijd op te geven tegen Riga. Be halve, dat die stad ernstig zal worden"be dreigd, wanneer de Duitschers een overgang over de Duna zullen hebben geforceerd, trachten de Duitschers ook telkens in de Golf van Riga door te breken. Reeds eerder werden hiertoe pogingen gedaan in goed voorbereide vlootacties, thans wordt ook be proefd en blijkbaar met eenig succes met luchtaanvallen aan de Russische vloot in de Golf van Riga afbreuk te doen. Bevreesd dat zij Riga tenslotte toch zullen moeten prijsgeven, blijven de Russen de ont ruiming van die stad nog voortdurend voort zetten. Uit het Russisch lagerbericht, dat wij gis teren onder de nagekomen berichten nog konden opnemen, bleek, dat van die zijde wordt erkend, dat de Russen op verschillen de plaatsen nog moesten blijven terugtrek ken. En de Duitsclhers blijven dan ook, volgens bun eigen berichten, de vervolging over het grootste gedeelte van 't front voortzetten. Op bet front tusschen Du na en Wilija, ten noordwesten vaan Wilna, rukken de Duit schers onder voortgezetten strijd voorwaarts. Er zijn 5200 gevangenen gemaakt en, 1 ka non, 17 munitiewagens, 18 machinegeweren en veel bagage buitgemaakt. Vermoedelijk zal Wilna nu niet lang meer door de Russen worden behouden} temeer daar. bet spoorwegknooppunt daar voor hen geen bijzondere waarde meer heeft, nu de spoorlijn zelf op verschillende plaatsen door de Duitschers is bezet. Ook ten oosten van Ollta hebben de Duit schers voortgang gemaakt. In de boobt van de Njemen ten noordoosten van Grodno, kwam bun vervolging tot halfweg Lida, van waaruit des nachts bet station van Lida werd gebombardeerd. Verder zuidelijk nade ren de Duitschers den Sjksara-sector. Verder bleef ook de vervolging in de rich ting van Sjksara voortgang maken. Alleen aan het Zuidoostelijk front is de toestand voor de Duitsch-Oostenrijteche troe pen minder gunstig en weten de Russen hier eni daar eenige heroverde stellingen, in hard- nekkigen strijd, te handhaven. Zooals reeds eerder werd verondersteld, heeft de Czaar slechts in „naam" het opper bevel op zich genomen en wanneer men dan thans kennis krijgt van de gebrekkige mili taire opleiding, welke de Czaar als kroon prins zou hebben genoten, doet het geenszins vreemd aan, dergelijke berichten opnienw te zien1 opduiken. Zoo wordt thans weer gemeld, dat de Grootvorst niet voor den Ozaar, maar vo-or generaal JRoeseki de plaat» heeft moe ten ruimen. Van de overige fronten is het nieuws he den al zeer schaarsch. Wel wordt van de Belgische grenzen gemeld1, dat een voort durend kanongebulder wordt gehoordj maar van het front zelf wordt niet vernomen, dat zich daar ernstige gevechten ontwikkelen. Infanteriegeveehten van ©enigen omvang worden in het geheel niet gemeld; kanon vuur, hommen- en mijnengevechten, dat Is alles wat van de fronten in bet Westen en Zuiden wordt gemeld. VERSPREIDE BERICHTEN Engelsche Tergissingen ter zee. De Britsche regeering heeft mededeeling gedaan aan de regeering van Noorwegen van do inlichtingen welke zij bij naar marine- bestuur heeft ingewonnen, betreffende de ver schillende gevallen waarin Britsche oorlogs schepen zijn opgetreden tegen handelssche pen bij, de Noorsche kust. Volgens deze inlichtingen zou het doen zinken van het Duitsche stoomschip „Friedrich Arp," en het aanhouden en opbrengen van andere schepen op grooteren afstand dan drie vierde mijl van de kust zijn geschied. Betreffende het geval van de aanhouding van het stoomschip „Mark land" van Bergen erkent de Britsche regee ring, dat deze geschied is in de onmiddel lijke nabijheid van de Noorsche territoriale wateren. Daar twijfel heerscht over de juiste plaats, betuigt de Britsche regeering haar leedwezen voor het geval, dat deze aanhou ding bij vergissing of toevallig en zonder opzet binnen de territoriale wateren van Noorwegen, heeft plaats gehad. Nog eens, en voor het laatst, de Oosten- rfjkscho getuige. Van de door het' Deensehe blad „Politi- ken" en de Nederlandsche bladen „Tijd" en „Maasbode" opgevoerde geschiedenis omtrent een Oostenrijksch priester, door den kardi- I naal-aartsbisschop van Weencn naar België gezonden, brokkelt hoe langer hoe meer af. Eerst bleek die priester geen Oostenrijker te zijn, en thans blijkt hij ook heel geen op dracht van genoemden prelaat te hebben gekregen. Het verhaat is ook in de Fransche „Matin" verzeild geraakt; het heette daarin, dat do Weensche kardinaal Piffl een onderzoek had laten houden over de in België door de Duitschers tegen priesters gepleegde gew eld dadigheden. Dat onderzoek zou uit de authen tieke bescheiden hebben aangetoond, dat 50 priesters waren gedood en meer dan 200 mishandeld. In elk afzonderlijk geval zou de bejegening, door bedoelde priesters onder vonden, vernederend zijn geweest. Nu meldt de „Nordd. Allg. Ztg.", het offi cieus orgaan der Duitsche regeering, die hare inlichtingen direct uit Weenen betrekken kan, dat er bij navraag te bevoegder plaatse gebleken is, dat kardinaal Piffl nooit een zoo danig onderzoek heeftTlaten instellen, en dat dus liet bericht totaal uit de lucht is gegrepen. We gelooven, met de „Limb. Koerier", liier- me9 wel van deze noodeloos opgeblazen ge schiedenis te kunnen afstappen. De „Hesperian" niet getorpedeerd. Naar het „Wolff-bur." te Berlijn, van be voegde zijde verneemt schijnt het op. groud van de op, dit oogenblik bekende berichten in samenhang met de te officieeier plaatse bekende feiten zoo goed als buitengesloten, dat een Duitsche duikboot een rol kan heb ben gespeeld bij het zinken van liet Britsche passagiersschip „Hesperian". Ten eerste bevond zich volgens de distri butie der onderzeebooten op den Jen Sep tember geen 'Duitsche duikboot in het ge bied waar de „Hesperian" i3 getroffen, ver der is de ontploffing, naar uit de schil deringen van Êngelselie zijde gegeven van dien aard geweest dat uit den aard daar van veeleer tot het stooten op. een mijn dau tot een torpedoschot moet worden ge concludeerd. Voor deze onderstelling spreekt ook da omstandigheid dat naar de bekend geworden berichten het schip, bjj den voor steven is getroffen en de twee voorste rui men zich met water vulden. Het redden der vaandels uit Nowo-Georgiewsk. Uit St. Petersburg wordt door Reuter ge meld, dat thans bekend geworden is, hoe Russische vliegers vaandels en documenten uit Nowo-Georgiewsk redden. Dg acht aeroplanes, bestuurd door officie ren, aan welke deze taak was opgedragen, vertrokken bij het aanbreken van don dag. Het was een stormachtige ochtend, de wol ken hingen laag en het sturen moest grooten- deels op. het kpmpas geschieden. Zoodra de vliegtuigen gezien waren werd oen hevig vuur op hen. gericht. Toch vlogen alle on gedeerd over de linies van 'den vijand heen. Een vliegtuig werd '44 maal geraakt en andera weinig minder Onder de vliegtuigen was ook een „Albatross", vroeger op de Duitschers veroverd. Doordat zij te laag vlogen, moesten eenige vliegers dalen in een Duitsch kamp, maar zij konden, dank zij' den mist, weder tijdig opstijgen en ontkomen. Do aviateurs, van wie sommige een of twee passagiers hadden, bereikten Brest-Litowsk, dat teen nog in han den der Russen was, in drie a vier uren. Luitenant Grinef vloog met zijn Farman- machine direct naar het hoofdkwartier van den grootvors,t die hem warm geluk wenschte met zijn welgeslaagde, stoute vlucht. BARTELJORISSTRAAT 27, TELEFOON 177 o. KORTE BERICHTEN Millioenen-verduisteringen. De nieuwe Russische minister van Justitie, Schowstot'f, heeft den rechter van instructie Alexandroff te St.-Petersburg naar Archangel gezonden om een onderzoek naar de verduisteringen aldaar in te stellen. Volgens berichten in Duitsche bladen is Alexandroff terugge keerd met de ongelooflijkste beschuldigin gen tegen de hoogste regeeringsambtena- ren door wier toedoen ontelbare millioenen moeten zijn teloor gegaan. Vrouwenopstand in Thüringen. De opdrij ving der prijzen heeft de vrouwen in Gera (Reusz) tot een ware duurte-opstand ge bracht. Met stokken en parapluies gewa pend, [trokken ze in optocht de kramen langs verwoestten ze en eigenden zich de koop waar toe. Duivenkooien werden geopend, zoodat de vogels wegvlogen. De koopagen ten waren niet in staat, de ordo te herstellen en de verkoopsters moesten vluchten. Toen keerde de rust weer. Engelsch spion ia Zweden. Het „Berl. Tagebiatt" deelt mede, dat de Engelschman Henry Duncan Ross, die in Zweden sedert eenige jaren als onderwijzer in zijn moeder taai gevestigd was, doch ten slotte bleek een Engelsche handelsspion te zijn, om die reden is uitgewezen. Versterking van het Eranscho leger. Het „Petit Journal" meldt, dat 3. leden van de Eransche Kamer van Afgevaardigden een wetsontwerp zullen indienen, dat de vor ming van een leger uit de koloniën, volgens het vrij williger sstelsel, ten doel heeft. Men rekent op deze wijze een leger van 800.000 man op de been te kunnen brengen. Versterking van het Russische leger. De reservisten in Rusland van de jaren 1912 1916, uitsluitend jonge mannen van 20 tot 24 jaar, zullen deze maand worden op geroepen, zegt de „Morning Post". In het geheel zullen hierdoor ongeveer anderhalf miliioen nieuwe soldaten in het veld komen. Deze nieuwelingen kunnen echter eerst in het voorjaar naar het front. Do onmachtige censor. De „Daily Mail" bevat liet facsimile van de eerste pagina van de voorrede van minister Lloyd George in de thans uitgegeven verzameling van diens oorlogsredevoeringen. Het draagt de woorden van den censor: „Passed for pu blication." Ook zelfs minister Lloyd George is dus aan de censuur onderworpen. Haarlemsche Aiiedagjes. no. 1712. DE GEMEENTEBEGEOOTING 1916. Wij hebben gisteren de cijfers van de be- grooting der gemeentelijke inkomsten en uitgaven gegeven. Zoo'n verzameling cijfers zegt echter niet veel, vooral als ze (zooals hier) in de hon derdduizenden loopen. De begrooting is echter in de practijk niet méér dan een leiddraad, waarlangs de ge meente-uitgaven (voor de inkomsten is 't een raming) moeten geregeld worden. In dezen tijd van allerlei onvoorziene uit gaven is de wisselvalligheid natuurlijk nog grooter dan anders, en de kans dat de be grooting niet precies zal uitkomen, ook veel belangrijker. Waar het echter voor het publiek het meest op aan-komt, dat i6: op de belasting, die de begrooting „sluitend" moet maken. En reeds blijkt, dat die in 1916 op onrust barende wijs zal moeten stijgen. Ze is nü al zeer hoog, we mogen verwachten dat (ge zien het feit van 63,000 méér raming voor de gemeentelijke inkomstenbelasting) het percentage dat we moeten betalen, zeker de 6 procent belangrijk zal overschrijden. Het kan wel niet anders, of dit nieuws, dat te verwachten was, zal menigeen in de zen duren tijd onaangenaam stemmen. Ho pen we dan ook, dat de Raad alle uitgaven zal vermijden, dié naar luxe zweemen of niet door sociale of andere noodzakelijk worden opgelegd! Een 12-jarige kroonprins naar 't front De Italiaansche kroonprins mag naar het front. Gisteren was hij jarig en werd hij 12 jaar. Op vaders vraag wat hij voor zijn verjaar dag wilde hebben, antwoordde hij dadelijk: „Met vader mee naar het front, waar onze soldaten vechten." En de koning heeft het verzoek toegestaan. Levend verbrand. De Deensehe aviateur Hussel, vrijwilliger in het Fransdhe leger, is in zijn aeroplaan levend verbrand. De Krijgsgevangenen in Turkije. De Deut sche Tageszeitung meldt, Jat de Turksche regeering, die reeds aan alle krijgsgegevan- geuen een rustdag per week had toegestaan, nu bepaald heeft, dat de Zondag voortaan als zoodanig zou gelden. Do U-oorlog. De Noorsche motorschoener „Bien", met een lading mijnhout (mijnhout is contrabande) onderweg naar Engeland, ie door een Duitsche onderzeeër nabij Oxoc ge torpedeerd. Ook de Fran&dhe vrachtboot „Viïie-de-MoHaganem" is in de Middelland se}) e zee, ter hoogte van Oran, in den grond geboord. Wegzending van journalisten. De Deutsche Tagesztg. verneemt uit Genève, dat de Fran sche bevelhebber in de Argonnen de weg zending van journalisten aan het Argonne- front heeft bevolen. Volgens de Zwitsersche bladen moeten de jongste verliezen der Fransehen in de Ar gonnen het sterkst van alle voorgaande heb ben bedragen en op 38,000 geschat kunnen worden. De ontruiming van Riga. Uit St. Peter» burg wordt aan de Berlingske Tidende ge seind, dat die ontruiming van Riga wordt voortgezet. Ook worden alle zaken van waar de en voorwerpen van metaal weggebracht. Dit wordt zóó streng doorgevoerd, dat zei fa lbet koper van het dak van den Dom werd weggenomen. Arbeid van gevangenen. In de Vereenigdfl Staten gebruikt men meer en meer gevan genen om aan de wegen te werken. DK geeft zeer gunstige resultaten, zelfs als men ze onder toezicht van medegevangenen laa( werken. Juist het vertrouwen, dat men in hen stelt, schijnt als gevolg te hebben, dat har< gewerkt wordt. DUITSCHE LUCHTAANVAL OP DE GOLF VAN RIGA. BERLIJN, 14 Sept. (Officiéél). Op 12 Sep tember deden Duitsche marinevliegtuigen esn aanval op Russische marine-strijdkrachten in de Golf van Riga en op de Duna-monding te Riga, Eén der vliegtuigen kreeg vóór oe Golf een Rus sisch moederschip voor vliegtuigen in het zicht en bewierp het niet goed gevolg met hommen. Waargenomen werd, dat brand werd veroor zaakt. Een ander vliegtuig viel een torpedover nieler met bommen aan, waarvan cén trof. Het derde vliegtuig ontdekte in de Arensburgei EUWE HAARLEMSCHE COURAK

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1915 | | pagina 1