DAGBLAD voor NOORD- en ZUID-HOLLAND. Overschoenen vanaf f 1.75 Kinderhulsvest 20-33, Haarlem f4000 f500 f 300 f150 flOO f75 f60 f 15 Naftij en vèraï. DE OORLOG kS7?,.Si?neerf °p EERSTE BLAD P. W. TWEEHUIJSEN, TELEGRAMMEN Maandag 4 October 1915 gpste jaargang n°, 8867 Bureau van tfetfactie en Administratie: Intercommunaal Telefoonnummer 1426. Alle oetalende abonnés op dit Blad, die in hei bezit zijn van eene Verzekeringspolis, zijn, volgens de bepalingen op de polissen vermeld, tegen ongelukken verzekerd voor: De uitkeering dezer bedragen wordt gegarandeerd door de «Hollandsche Algemeene Verzekeringsbank* te Schiedam. DIT NUMMER BESTAAT UIT TWEE BLADEN F. S. RTELfORISSTRAAT VERSPREIDE BERICHTEN Haarlemsche Alledagjes he. 1723 „DE VERLOREN ZOON". KORTE BERICHTEN WÊmmmta ABONNEMBNISPBUS l Pet 8 maanden voor Haarlem en voor de plaatsen waar een agent gevestigd is (kom der gemeente) 1,60 Voor de overigs plaatsen in Nederland per post» «veeeeee" 2, Per week voor Haarlem en de agentschappen f 'e 'e e 'e e 0,12® Afzonderlijke nummers. 4 0,08 PRIJS DER ADVERTENTIÉN Van lS regelso.rs Iedere regel meer. .*•»•*»»•••••••»•••- 0,15 Buitenland per regel 0,20 Advertentiën in de rubriek „Vraag en Aanbod" van 1—5 regeli 0,40 Elke regel meer0,10' A.1I ..«mIIas ir«n eelt bil verlies van t-tt ..„„it-,. bij overlijden. bij verlies van een BIJ verlies van bij verlies van bij breuk van een bij verlies van b hand of voet een oog a s, een <juim a arm o{ been ,t gen Wj;svjngef ol) verlies van een anderen vinger AGENDA. 5 OCTOBER. Schouwburg Jansweg 8 uur Die Hagheapelers: Potasch en Perlemoer. Stadhuis 8 uur Vergadering Ka- Dier van Koophandel. Groots Kerk 12 uur Orgelbespe ling door den heer Louis Robert. (Zie programma Stadsnieuws). St. Marthavereeniging Ged. O. Gracht 111 Betrekkingbureau geopend van 34 uur. Bioscopetheater Barteljorisstraat voorstelling. Bisschoppelijk Museum Jansstraat Dat vleesch met goed gevolg door zuivelpro ducten, melk, kaas (maar dan niet „op de boter ham" alleen, doch ook bij het middagmaal, als onderdeel der gekookte gerechten) is te vervan gen, en héél smakelijk ook, wie is er onder de arbeidersvrouwen, die dat weet? Wij zitten helaas op het stuk der voeding hier in het keurslijf der gewoonte: wat moeder deed, doet de dochter, en de kinderen van de dochter zullen later precies hetzelfde koken als groot moeder Dat de graanvruchten (gort, meel, havermout en vooral rijst) veel zetmeel bevatten, dat de verschillende nootsoorten veel eiwit houden en tevens vetrijk zijn, wie die dat In bizonder- heden weet enkan toepassen bij de keuze van het middagmaal? Is er niet menig huisgezin, waar wordt gege ten zooals het op de kostscholen gaat: volgens een vasten regel en volgorde eiken dag der week betaling van 25 cents. Uitgezonderd Zater dagen en R.-K. feestdagen. 79 geopend eiken dag van 10—5 uur tegen éénzelfde eten, dat nooit eens wordt veranderd- OK """f" TT:+- of afgewisseld?.... Wat onzen vrouwen over het algemeen, en de uitzonderingen niet te na gesproken, ontbreekt is: theoretische kennis van de voedingsleer, ken nis omtrent de keuze van het voedsel, kennis om trent minder-gewone bereidingswijzen of minder- gewone voedingsmiddelen, variatie te brengen in de maaltijden. Welnu, als ik dan hierop een conclusie zou XXV. IETS OVER DE VOEDING. Daar was onlangs een abonné, die aan onze medewerkster welke de Vrijdagsche rubriek „Voor de dames" redigeert, een soort van standje gaf, omdat de „menu's" die in die rubriek wer den gegeven, naar schrijver'» meening te weel derig waren. „Wij werklui eten niet zooveel vleesch", dus moesten de opgaven voor den maal tijd wat eenvoudiger Dat was werkelijk niet zoo kwaad bedoeld als bet wel leek, en er zat wel wat in. Alleen. de abonné vergat dat toch ook anderen dan werk lieden de krant lezen. Maar ik zeide al: kwaad was het niet ge meend, en daar het onderwerp mij wel inte resseert, wil ik er heden eens wat dieper op ingaan, ook al heeft onze waarde medewerkster verleden week in de Vrijdagsche damescourant er zelve reeds over gesproken. „Arbeiders eten niet zooveel vleesch", 'dat klinkt zoowat als een klacht. Maar toch: in den tegen woordigen tijd zijn eri ook wel héél andere menschen dan gewone arbei ders, die vleesch te duur voor hun beurs vinden om het geregèld te gebruiken. En nu wil het ongeluk, dat we nooit, of bijna nooit, eten met kennis van zaken, met verstand: waarom we aldus, en niet anders, eten. Zij die vroeger geregeld vleesch aten, doen het nu heel dikwijls zonder. Maar in plaats van dat vlwisch door iets anders te vervangen dat eude soort van voedingsstof bevat, laten ze 't eenvoudig weg: inplaats van vleesch, aard appelen en groenten wordt nu in menig huis houden op verschillende dagen gegeten: aard appelen en groenten zonder vleesch..^ Waarom? Omdat men niet weet, wadrom men vleesch eet! En toch is dat noodig: de samenstelling van ons eten is, vooral als de tijden duur zijn. een zaak die eigenlijk ieder weten moest om met verstand de spijzen zóó te kiezen, dat men op goedkoope wijze voldoende voedsel krijgt. Met een paar woorden mag dat worden toe gelicht. Een mensch heeft noodig om te blijven leven om zijn krachten, zoowel lichamelijke als gees telijke, te behouden, verschillende voedingsstof fen; en deze zijn eiwit, vet, koolhydraten (d. i. zetmeel en 3uiker), water en zouten. Zonder die vijf houden we het niet vol, en van die vijf moeten we geregeld een zekere verhou- sche vliegers bommen geworpen op de neutrale stad Luxemburg, EEN RUSSISCH ULTIMA TUM AAN BULGARIJE. Uit St. Petersburg wordt d.d. 3 Oct. door het P. T. A. geseind, dat aan den gezant van Rus land te Sofia is opgedragen om zonder verwijl aan minister-president Radoslawof een nota te overhandigen, waarvan de vertaling hier volgt „De gebeurtenissen, die op het oogenblik in Bul garije plaats giijpen, geven blijk van het defini tieve besluit van de regeering van Koning Fer dinand om het lot van het land In de handen van Duitschland te leggen. De aanwezigheid van Duitsche en Oosten- rijksche officieren op bet ministerie van oorlog en bij de staven van het leger, de concentratie van troepen in de aan Servië grenzende zone, de aanvaarding door het kabinet te Sofia van de ruime geldelijke ondersteuning door onze vijan den, laten geen twijfel meer over aaa <joel Van de tegenwo°rdige militaire toebereidselen van de Bulgaarsche regeering. ver- De mogendheden van de Entente die de moeten maken, aan zou mi ~r~7r wezen liikin-r j f in Haarlem (en ook hier en daar in den omtrek) J mg van de verlangens van het Bul een afdeeling van Vrouwaibond;: me gaarsche volk wenschen, hebben minister-presi- ent Radoslawof herhaaldelijk medegedeeld, dat elke vijandige daad jegens Servië beschouwd zou door cursussen, of door het verspreiden van ge- schriftjes, door daadwerkelijke voorlichting in geschrift of mondeling, de vrouwen, vooral de arbeidersvrouwen, theoretisch voor te lichten op dit punt. Een kookschool?.Och neen, misschien later. Maar éérst en vooral kennis van de voedings leer en wat daarmee samenhangt. Is deze er, dan volgt het goed-klaarmaken al vanzelf! Die abonné dus, die andere menu's wou dan vleeschmenu'8, had gelijk. Zelfs nog méér, denk ik, dan hij er zélf mee bedoelde I OVERZICHT. Het belangrijkste bericht van den dag is, dat Rusland een ultimatum heeft gesteld aan Bul garije. De diplomatieke strijd is du3 ten einde. Het is nog een kwestie van slechts weinige dagen en de Balkanstaten zullen opnieuw met elkaar in den strijd worden gewikkeld; want dat het niet bij Bulgarije blijft staat nu wel vast. Het Balkan-raadsel Is dus zijn oplossing nabij Van het Westelijk front is hier niet veel nieuws meer te melden. In een speciale beschouwing, als bijschrift bij de kaart, in bet tweede blad, wordt de toestand in het Westen uitvoerig be sproken. Overigens zij slechts opgemerkt, dat ook de laatste telegrammen er nog op wijzen, dat de Duitschers op verscheidene plaatsen tot tegen aanvallen zijn overgegaan, en dus van een door braak niets is gekomen. Het doel van het groote offensief, in de leger- order van generaal Joffre voorgesteld, namelij oet doorbreken van de Duitsche linies tot in he „vrije veld' is dus geenszins bereikt In Rusland heeft het front in de laatste dagen niet veel verandering ondergaan. Blijkbaar steu- TELEFOON 177 O. .Wij moeten dus onze voedingsmiddelen zóó kiezen, dat we alles bijeen dagelijks de noodige hoeveelheid van elk dezer voedingsstoffen in onze maaltijden verorberen, en tevens in de goede verhouding. Wie dus vleesch (vooral eiwit en vet bevat tende) weglaat, en dat niet door een ander voe dingsmiddel dat eiwit en vet bevat, vervangt, verstoort die verhouding, troepen van het Oostelijk front naar het Westen waren overgebracht, hebben de Russen op ver schillende punten getracht een tegenoffensief te ondernemen, echter zonder succe3. Zoo hebben de Duitschers ten Zuiden van het meer van Narotsj bij Spiagla en ten Oosten van Ook tei ^rUssiscke aanvallen moeten Weerstaan. Het is daarom voor een huisvrouw niet alleengetracht door tj bLufJ10,?01 !lebben ('e ivUSSen nuttig en zou ik zeggen tmodio- dat ze weken, doch eveneens zonder noodig, dat zere3Uliaat. weet hoe ze haar spijzen moet klaar maken, maar óók, dat ze weet welke spijzen ze kiezen en com bineeren mbet, om het voedingsgehalte op peil te houden en de verhouding tusschen de noodige voedingsstoffen te behouden. En omdat nu eenmaal een mensch géén machine is, is het ook niet mogelijk dat we blijven leven en gezond blijven op een vaste hoeveelheid van e'ke voedingsstof, chemisch geprepareerd: de verbalen van menschen, die leven op schei kundig samengestelde pilletjes of extracten zijn fabeltjes De mensch heeft noodig afwisseling in de spijzen, goede gereedmaking ervan, goede samen voeging der verschillende levensmiddelen, dat Vr,mi u Vl Jm' arbeidersvrouwen vooral, beter te weten dan menigeen het nü weet jT want helaas zijn het er maar weinigen, die op dit gebied eenige theoretische kennis hebben, j De Duitschers behaalden slechts plaatselijke successen. Bij Smorgon werden door hen 1100 man ge vangen genomen, terwijl bij Tsjerenysj, aan "de Kormin, de Russische stellingen door de verbon den troepen werden bestormd. De Russen wer den daar naar het Noorden teruggeworpen en lieten 1300 gevangenen in Duitsche handen ach ter. Op andere gedeelten van dit front zijn nog 100 gevangenen gemaakt. Van grobte beteekenis zijn de veranderingen aan het Russische front dus niet. Ook van de overige fronten is niets belangrijks te melden. Naar uit de telegrammen blijkt hebben Fraa- het rijk bevinden, wordt blijkbaar door de Rus sische regeering geefl waarde gehecht. Red. VAN DEN BALKAN. Met betrekking1 tot de verhouding der Balkanstaten -onderhui?, verzekert de cor respondent van do ."ankf. Ztgj. te Kon- stantinopel, dat WeDlze^3, zonder rekening* te houden, met do °Pvattingen van den Griek,schen general011 staf, een hulpcorps van 100.000 man vo°r Servië beschikbaar wil stellen. Uit Boekarest wordt, Volgens, denzelfden correspondent, uit b?jrouwbare bron ge meld, dat iWenizelos Roemenië tot een ge- nieenschappelijken slaP te Sofia tracht te bewegen. Griekenl»na eD Roemenië zouden volgens dat voorst01 aan de Bulgaarsche regeering verklaren ü.at zij in geval van een aanval van .Bul?arlJö op Servië de ern stigste consequent!03 zouden moeten trek ken. Het Roemeeiiscne kabinet zou twee maal lang en breed °ver het voorstel van Wenizeloa beraadslaagd hebben. „Ofschoon de Grieksche gezant te Boekarest op ant woord aandringt en °°k de vertegenwoordi gers van de entente daar al hun best do dn, blijft Bratianu een steeds sterker terug houding bewaren." 18 zelfs. kans op, dat, als er een antwoord van Roemenië komt, dit afwijzend zal 0vn' De Engelsch-Duitscbe handel na den oorlog. Het Engelsche tijdschrift „War and Peace" geeft een artikel over de betrekkingen in den handel tusschen Engeland en Duitsch land na den oorlog. De beschouwingen hier over gegeven, steken geheel af bij1 die, welke gewoonlijk over dit onderwerp worden ten beste gegeven. De schrijver n.l. Verheft zich met verontwaardiging tegen het plan nm den Duitschen handel te boycotten. T)e Vn gelsche handelswereld zou," zoo wordt ge zegd, „een zeer treurig denkbeeld van haar doorzicht of beleid geven, als zij! daarin iets eervols zou willen zien. Het zou immers absoluut onmogelijk wezen den Duitschen handel te willen vernietigen. En indien dit plan zou kunnen worden uitgevoerd dan zou den Engelsche kooplieden daarmee op. do worden al3 tegen haar zelf gericht De verzekeringen, door het hoofd van het kabinet gegeven in antwoord op die waarschu wingen, worden weersproken door de feiten. De vertegenwoordiger van Rusland, dat met Bulgarije verbonden is door de onvergankelijke herinnering aan de bevrijding van dit land van het Turksche juk, kan door zijn tegenwoordig heid de toebereidselen voor een broedermoorden den aanval op een Slavisch volk en bondgenoot niet sanctionneeren. De Russische gezant heeft daarom hovel ont vangen met het geheele personeel van de lega ties en consulaten Bulgar(je te verlaten, indien de Bulgaarsche regeering ,jiet binnen 24 onenlük de v«n„j j nuwen van de bezettingen stelt het verblijf openlpk breekt met A panden van de Slavi-(in de vestingen de zwaarste eisdhen. Bij elk sche zaak en van Busand en niet overgaat tot Projectiel dat inslaat, dreunt de gehéele vos- de onmiddellijke verwijdering Tan de officieren 'tin§r in kaar «rond vest en, tot diep in de k«k„„„„ i„<rnra j. onder den grond gelegen officienaeetzaal, ende tot de e m oorlog zjjn met maar officieren en manschappen voelen zich de mogendheden van de Entente." jtoch heel veilig in hun voseenlhol. Dat heeft Aan de tegenspraak van Bulgarije dat fïeen '^and®™5«r overal betonpanteersi Van on vreemde officieren zich binnen de grenzen van waarscl«nl«ko '1lkte f kregen. Hét uiterlijk ii grenzen van van 2U]]£ vesting doet tegenwoordig den ken aan den reusacktigen aardhoop vol trechters en gaten voor en achter het werk. Als niet aanhoudend de vuurflit&enl van de eigen mortieren opvlamden, dan zou nie mand kunnen vermoeden, dat hier een ver sterkte plaats van werkelijke militaire waar de ligt. In de Zuid-TirooLsche sperforten is tot dus ver geen enkel kanon, ondanks de Italiaan- scbe treffers, gedemonteerd. De schade, die de Italiaansche artillerie aan de wegen be rokkent, wordt even enel en onvermoeid hersteld, als de schade aan de werken zeiven. Ondanks de overal springende projectielen blijven de stoomwalsen op de wegen dag en nacht aan het werk.... Bijna eiken dag komt de commandant van de vesting in de werken. Hij overtuigt er zich van, hoe die werken met den dag, plaats van zwakker, 6terker wor'f-a j plaats van kleiner, door de bijbouw en uitbreiding, steeds worden. Het is of ieder mar in dezen strijd om het bestaan zijn krachten verhonderd voudigt en zijn vernuft ^rmemgvuld^ Nog valt een historische merkwaardig heid te vermelden. Naast de zwaarste mo- derne kalibens heeft men enkel uit &en soort piëteit nog eea n^aar,.Tan de eerwaardige mortieren laten etaan, die reeds in 1866 tor-en de Italianen in gevecht zijn geweest De n Son fi.l l-V®6 lirt» «n recti, -an noLen Jill gouden. Maar die oude ka- TXu Jnlk£ men all&en en toe en nmnc: v, laat vn ren, als men den iite i 6611 genoegen wil verschaffen, u ais de oudste scherpschutters met de zilveren baarden in de loopgraven, zij heb ben nog altijd het sohieten niet verleerd. Zij "Willen geen van beiden thuis blijven, als het weer tegen Italië gaat." eerste plaats zich zelf benadeelen. Want de Internationale handel van Engeland zou zich niet kunnen staande houden in vele op zichten, zonder de Duitsche producten en koopwaren." Het blad meent verder, dat de denkbeelden, welke nu zoo dikwijls over bui- BAKTEL]ORISSTRAAT 27, tenlandsche koopwaren worden gekoesterd zich na den oorlog weer zullen wijzigen. „Het £ou te wenschen wezen," zoo-zegt het blad verder, „dat wij ons niet belachelijk maakten door te willen gelooven, dat wij door dezen oorlog handelsvoordeelen zouden kunnen behalen. Het zou ons zeker duur te staan komen als wij zouden trachten den oorlog te willen rechtvaardigen door ons wjjs te maken, dat deze oorlog ons een groote economische vlucht zou geven en ons veel goud zou verschaffenBeleid, doorzicht, methode, toepassing van moderne denkbeel den en ideeën,ziedaar de ware elemen ten voor welslagen, in een vrije en eerlijke mededinging zoowel op de wereldmarkt als op; die van het binnenland." Het werken in de sperforten. Uit een beschrijving aan het Oostenrijksohe oorlogskwartier over de beschieting van de sperforten aan de grens in de Köln. Ztg., ontleenen wij het volgende: „De Italiaansche artillerie schiet schitte rend. Maar voor eik fort staat zij als voor een fenix, dio zich bliksemsnel verjongt, krachtiger dan voorheen uit zijn eigen asch verrijst. Een artillerie-deskundige, die tege>- Hjk de bouwer van een van de werken is, heeft in het hegin van den oorlog berekend, dat zyn verdedigingswerk 500 volle treffers kon weerstaan. De loop der gebeurtenissen leeft hem stellig aangenaam, bedrogen, want in de kapel van dat werk is onlangs bet ju bileum van den 5000sten vollen treffer van de Italianen gevierd. Het fort leeft en vecht, dank zij de volmaaktste wederopstandinge- techniek, met grooteT weerstandsvermogen en kracht dan ooit. Arbeiders zijn voortdu rend in 6taat van aanval en verdediging, door onverwijld de schade, die ontstaat, te herstellen. De Italianen weteni van die werk zaamheden.; zij zien ze, zij vervloeken ze, maar kunnen ze niet beletten. Nacht in, nacht uit worden ontzaglijke massa's.beton vermengd, overdag worden er daar waar ze noodig zijn, de scheuren me© gevuld. De zon bakt ze in korten tijd tot een massa dje harder dan staal is. Aan de ze- Vrijdag a.s. komt het ensemble-Berg hegge, van den „Kunstkring" te Oisterwijk, in on zen Schouwburg het mooie bijbeiache treur spel van den priester-dichter' Willem Smul ders, met de muziek van prof. Ant. Hansen, pr., in onzen Schouwburg opvoeren. Wij hebben daarop met een enkel woord al gewezen, maar willen vandaag er wat nader de aandacht op vestigen, ons voorbe houdende, over het treurspel-zelf vóór de opvoering nog iets te zeggen. Het werk van den hoogbegaafden Oister- wijkschen kapelaan is èn technisch, èn literair, door alle critici (ook de niet-katho- lieke) als supérieur geprezen: trouwens: als dichter heeft Willem Smulders we denken o. m. aan de heerlijke verzen op de pries terwijding en het priesterambt in „Cantica graduum" reeds lang een grooten naam. Wij weten niet, of de toch zoo eenvoudige priester a.s. Vrijdag deae voorstelling zal bijwonen, er zou ditmaal reden voor zijn, omdat bet de v.ijftigste voorstelling is dio van het drama in het openbaar wordt gegeven. Tot nog toe werd het 42 maal met groot succes in de open lucht te Oister wijk opgevoerd, tweemaal te Eindhoven, eenmaal te Vealo, tweemaal te 's-Her- togenbosch en tweemaal te Amsterdam, der halve 49 malen in het geheel. Zoo geniet Haarlem 'dus de eer van de 60ste voorstel ling: moge het katholieke Haarlem vooral dit waardeerenl Bij Laon schoot een ander escadrille een trein uit elkander. Grieksche mobilisatiekoston. Uit Athene wordt aan do „Tribuna" gemeld, dat Grie kenland van de Entente 80 millioen frs. voorschot op, de mobilisatie-kosten heeft ge kregen. DL DUITSCHE TEGENAANVALLEN IN HET WESTEN. Fransch legerbericht. PARIJS, 3 Oct. (Officieel). Tusschen Souchez en het Givenchy-bosch trachtten de Duitschers tot viermalen toe in een gevecht met granaten eenige gedeelten der verloren loopgraven te her overen, zij werden echter overai teruggeslagen. In Champagne werd een tegenaanval der Duitschers op de stellingen ten noorden van Le Mesnil, die de Franscheïi den eersten October veroverd hadden, eveneens afgeslagen De Duitschers beschoten het achterfront der Franschen, vooral in het dal van de Suippe, nog steeds met granaten met verstikkende gassen. rransche artillerie richtte het vuur op de batterijen van den vijand en bracht er verschei den tot zwijgen. Duitsch legerbericht. BERLIJN, 3 Oct. (Officieel.) Vijandelijke monitors richtten hedenmiddag zonder resultaai hun vuur op Westendebad resultaat Een nieuwe poging der Engelscken om gedü- rende den nacht het ten noorden van Lo^s get gen verloren terrein te herwinnen mislukte totaal 6601 zware verEezen. Nadat op ver- schillende punten zeer verbitterde gevechten op korten afstand hadden plaats gehad, staakte vijand hier zijn aanvallen. Fransche vliog-acties. Uit Parijs wordt officieel gemeld, dat een Franscne aêropla- no in Champagne een vijandelijke kabel ballon trof, zoodat deze in brand vloog. Een escadrille van 66 aeroplanes wierp meer dan 300 bommen op, het station Vou- zières en het vliegkamp, te Dhallerance. Een aanval van de Franschen ten Oostep van Souchez mislukte, ondanks de groote me» nigte gasgranaten, waarvan de vijand gebruHf maakte v Een vijandelijke aanval uit Neuville op d« hoogte ten Oosten van die plaats werd afge slagen. De vijand leed zware verliezen. In een nachtelijk gevecht met granaten, die op dien aanval volgde, verloren Wij een stuk loopgraaf van 40 M. De Franschen herhaalden gisteren hunne aan vallen in Champagne niet. Met afwisselpidj sterkte hield het artillerievuur van den vijand aaT'en noorden van Le Mesnil weid de vijand liezen leedC ook aan krijgsgevangenen. in een gevecht met handgranaten om de steb ling ten noordwesten van Ville-sur-Tourbe be hielden wij de bovenhand. De Yijand herhaalde zijn luchtaanvallen oj Laon en Vouziers. In beide plaatsen werdel Weder een groot aantal burgers de slachtoffert van het bommenwerpen. In de streek van Rethe werd het Fransche luchtschip „Alsaoe" genooa zaakt te landen.. De inzittenden werden gevangen genomen.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1915 | | pagina 1