DAGBLAD voor NOORD- en ZUID-HOLLAND. Tbe oorlob Slobkousen vanaf 1.50 Klnderhulsvest 29-33, Haarlem Barieljsrissfraaf «™i «m* j •róir.'.r» t 4000 f500 f 300 f 15© flOO f75 f60 f 15 EERSTE BLAD MANTELCOSTUUMS. THEOD. G. v. DUSSELDORF. ZATERDAGAVOND-NIEUWS P. W. TWEEHUIJSEN Zaterdag 16 October 1915 «ïü**0 3 aargang n°. 8878 Bureau van Redactie en Administratie Intercommunaal Telefoonnummer 1426. Alle oetalende abonnés op dit Blad, die in het bezit zijn van eene Verzekeringspolis, zijn, volgens de bepalingen op de polissen vermeld, tegen ongelukken verzekerd voor De uitkeerlng dezer bedragen wordt gegarandeerd door de «Hollandsche Algemeene Verzekeringsbank* te Schiedam. - Dit nummer bestaat uit vijf bladen waaronder de Officieele Kerklijst en det Geïllustreerd Zondagsblad in acht bladzijden. book Cr. Markt - Tel. 698. 5 BarteïjeHsstraat 5 Telefoon 2144. BART ELJORISST RAAT 27 Haarlemsche Alleüagjes no. 1739 EEN VERSTANDIG ADVIES! weekpraatje. HUE HUBLERSuE CO ABONNEMENTSPRIJS t Per S maanden voor naariem en voor de plaatsen waar een agent Bevestigd is (kom der gemeente)••••••*-•/! >60 Voor de overige plaatsen in Nederland per post. 2, Per week voor Haarlem en de agentschappen 0,12* Afzonderlijke nummers. j 0,05 PRIJS DER ADVERTENTIENI Van IS regels - Iedere regel meer. Buitenland per regel Advertentiën In de rubriek «Vraag en Aanbod" van I—I regel» 0,40 i f9,79 i i i 0,15 I 0,20 Elke regel meer I o.io bij levenslange onge« 6chiktheid tot werken bij overlijden. bij verlies van een n hand of voet a bij verlies van a een oog bij verlies van een duim a bij breuk van een bij verlies van i uvunijuou a nanu vi *w. - o - u cc. -».»« a arm of been tt een wijsvinger b!j verlies van een anderen vinger I. Grader de vele vraagstukken, die nog niet tot algeiieele oplossing zijn gekomen, behoort ook dat der vakopleiding. Ten aanzien daarvan Wacht men nog steed3 op eene wettelijke rege ling inzonderheid wat aangaat de vakopleiding 'n de ambachts- en bouwbedrijven. In den tijd der gilden was die mtnemend geregeld. Toen was alles berekend op de vorming, opleiding en bekwaammaking tot een goed vakman. Üp den leermeester rustten in dien tijd verplich tingen van zedelijken en contractueelen aard en op den leerling eveneens. Daar was een band die heilzaam werkte en de werkplaats was het centrum van onderwijs en van opvoeding tevens. Toen was er alle gelegenheid om zich tot het handwerk grondig te bekwamen, waarvan 't leve ren van een proefstuk getuigenis moest afleggen. In die dagen had men eene regeling van het leer lingwezen zoo goed als men haar onder de toen malige omstandigheden maar verlangen kon Alles was ingericht op eene practischevor- mine, op eene opleiding in de practijk. Maar daarna kwam de Revolutie, de gilden werden afgeschaft en daarmede verdween ook de uitne mende wettelijke regeling van het leerlingwezen. Een tijd van willekeur en bandeloosheid ten aanzien van,.de vakopleiding trad in, ondqr wel ken wij feitelijk thans nog zuchten. Op den patroon rustte nu niet meer eenige VerPlichting ten aanzien van den leerling, noch Wat aangaat het aantal leerjaren van den leer- 'mg, noch wat aangaat den aard der opleiding. De tijd, dat de handwerkbedrijven en de prac- 'ische kunsten alleen in en door de practijk onder leiding en toezicht van den patroon konden wor den geleerd, was voorbij. Men kon ja weliswaar nog naar eene werk plaats gaan, maar veelal leerde men slechts als hij toeval het vak Daarbij kwam: de invoe ring der machines, de vorming der groote bedrij en en de stichting ook van naamlooze vennoot schappen. Dat alles maakte dat een leerling in de ambachtbedrijven zich niet meer onder onmid dellijk toezicht en onmiddellijke leiding van den patroon kon bekwamen. ...De toestanden veranderden en met haar de Hor, l',. l cn 0Pzichte der vakopleiding echter wer- door deepractiikb?neH0p! Nu 'de vorming in en ra moest gaan slaan ae richting van het doen geven van vakonderwijs, van geschoold onder wijs en van practisch werd het meer en in hoofd zaak theoretisch onderwijs. Begonnen werd met 't teekenonderwijs ten bate van ambachten en nijverheid en aangedrongen werd op de stichting van teekenscholen, de voor- loopers van de latere ambachtsscholen. Deze gedachte vond in 't begin der vorige eeuw aanhang en steun bij het toenmalig bewind. Werri de dagen' daf n°T met koninklijke besluiten fe„|.p geregeerd, vinden wij er vele, die op deze IS aScHen betrekking hebben. Reeds een van n.L Pril 1817 rept van het „zijn van teeken- ï)"i°>> n zooveel mogelijk in alle steden van het K'Jk en een van 10 October 1829 zegt, dat me teekenscholen zullen moeten ingericht wor- en voornamelijk om te dienen voor de nuttige kunsten, terwijl het leerplan o. a. bevatte: het teekenen van voorwerpen, behoorende tot de bouwkunde of van samengestelde werktuigen. Maar't zal duidelijk zijn, daarmede alleen was men er wat aangaat de vakopleiding niet. Ondanks en niettegenstaande dat al, bleef die vakopleiding feitelijk nog aan allerlei wille keur overgeleverd. Het gemis aan een leerling stelsel deed zich tastbaar gevoelen! En uit de ontstentenis van eene regeling van dat stelsel werden de ambachtsscholen geboren, die op particulier initiatief tot stand kwamen en lang alleen uit particuliere geldmiddelen werden on derhouden. In 1861 werd de eerste te Amsterdam opge richt, uitgaande van de Maatsch. voor den Wer kenden Stand. Op tal van andere plaatsen kwa men ze daarna en sinds de laatste jaren worden ze behalve door Gemeente en Provincie, ook door het Rijk gesubsidiëerdin 1892 is daar voor 't eerst eene post op de Staaisbegrooting voor uitgetrokken. Doch alle organisatie van dat vak onderwijs ontbreekt nog. Natuurlijk is dat een ongewenschte toestand. Gewenscht is eene wettelijke regeling van het vakonderwijs, opdat de Staat een goede maatstaf hebbe voor het verleenen van subsidiën. Ook was het niet kwaad, dat de Staat het reeds bestaande deskundig toezicht op het vakonderwijs uit breidde. Doch deze opmerking slechts terloopsWe wil den het meer hebben over die ambachtsscholen, scholen, waar de eerste grondslagen van het handwerk worden onderwezen en die bezocht worden tot eene voorbereiding in het vak en die beschouwen in verband met de vakopleiding in het algemeen. Daarover, na deze inleiding, iets in een volgend artikel. Voorshands zij reeds opgemerkt, dat men bij de stichting der ambachtsscholen van meening was, dat men daarmede het ambacht uit het slijk zou opheffen en meteen het kunstonderwijs beter dienen. Eene meening die anderen niet deelden. Dezen bleven de opleiding in de werkplaats pre- fereeren en erkennende, dat die gebrekkig was, oordeelden ze dat men er op uit moest zijn om die te verbeteren. Dochook de tegenstanders hebben aan de sterke strooming van het ambachtsonderwijs geen weerstand kunnen bieden en thans hebben die scholen een zeker burgerrecht verkregen. OVERZICHT. Behalve, dat wij moesten aannemen, dat Bul garije aan" Servië den oorlog had verklaard, zijn er sinds gisteren weer twee oorlogsverklaringen bijgekomen. Servië en Engeland hebben ieder een oorlogsverklaring aan Bulgarije doen toekomen e bom op den Balkan is dus nu zeker en voor bed gesprongen. P merkel ijk is> dat het Reuterbureau te Lon den wel de reden weet te melden, waarom Servië zijn oorlogsverklaring deed, doch dat het over de redenen, welke Engeland tot dezen stad1 leidde, bet zwijgen bewaart. Even opmerkelijk is het, dat Engeland en niet Rusland den eersten beslis sen den stad in deze richting doet, terwijl toch Rusland door de Entente was aangewezen om het ultimatum aan Bulgarije te stellen, en door de Russische regeering de diplomatieke betrek kingen het eerst werden verbroken. Spoedig en misschien vandaag nog wel, zul len nu ook de oorlogsverklaringen van de overige Entente-mogendheden volgen. Bulgarije houdt er dan"ook al rekening mede, dat het weldra aan de. Westkust van de Zwarte Zee een bezoek zou kunnen krijgen van de Rus sische vloot en heeft, behalve de aangebrachte mijnversperringen, nu ook de havens aldaar ver sterkt. Aan de fronten in het Oosten en Westen is de toestand nog zoo goed als gelijk aan dien van gisteren en eergisteren. Het zijn aanvallen en tegenaanvallen, die wederzijds worden afge slagen. Aan het Servische front daarentegen blijven de verbonden troepen hun opmarsch steeds nog voortzetten. Bij het verder terugdrijven der Serviërs ten Zuidwesten van Belgrado en bij Semendria wer den 450 Serven gevangen genomen en drie kanonnen buitgemaakt. Verder werden de voor werken, en het zuidelijk front van Pozareawatsj bcstoimdwaarna de versterkte stad genomen weid. Ook werden de Serven teruggeworpen over de bij Vinca in de Donau uitmondende beek Bolleiea. De Servische regeering blijkt dan ook over tuigd te zijn van de hachelijke positie en heeft den zetel der regeering reeds verlegd. Met haar zijn alle Servische autoriteiten van Nisj naar Prisjiina vertrokken, dat thans dus de zetel der regeering is geworden. Genoemde stad ligt in een weinig bezochte streek, ten zuidwesten van den beken, en Sand jak Nowibazar. DE TOESTAND OP HET BALKAN-SCHIEREILAND. De gebeurtenissen op don Balkan blijven biJ voortduring de aandacht gaande houden. In een beschouwing 0ver 5dö toestaIlden, zooals die zich op den Balkan hebben ont- 'SX^s rg! j j6nb^agsche blad „Na- ïonal Iidende dat de E>uit.sche diplomatie over de gezanten van de Entente heeft ge revierd ra Sofia, Boekamst eu Athcoö. ëDd Engelsche pers ncht daar0m sch verwiJ. ten tot Greyde Italiaansche, tot Salandra en Sonnrao. Deze aanvallen zijn wel te bedrijnen De Entente gaf in dezen *>rl0g zekerheid en gebrek aan een gemeenschap pelijk plan. Niema loochenen, dat do uitzichten van de *^nte 0p den Balkan oorspronkelijk goed en mt veranderde evenwel door de onvruchtbare aanvallen op de Dardanellen. Door de_ oorlogsverklaring TELEFOON 1773. schenen de kansem weerfe verbeteren, maar Cadorna verzette zich hst t6gen een ver snippering van de j "Sche strijdkrachten v f hierdoor- ah' 'JUKracn en Turkije wist zijn stellingen te handhaven. ]V,„n •Toen kwam de Balkancr^ig_ Do diploinaten van de Entente b P den Bulgarije voor zich te winnen op. 11 van Servië. Maar ook deze poging®11 n niet met genoeg zame kracht doorg °en Mackensen aan den Donau verseh os Butgarij0 partij voor de tegenstanden en koning Konstantijn liet Venizelos vertrekken Thans is de E - oor de keuze ge steld, óf Servië ia yfn steck te laten en daarmede haar g©^® in het Oos ten te verliezen, óf d®a atriJd op den Balkan te aanvaarden, die y- door de centrale mogendhedeu wordt opgedrongen. De Entente-diplomaten schenen echter tot in de laatste dagen den moed nog niet ge heel op te geven en zouden in deze week nog eens gepoogd hebben om de onderhan delingen te beginnen met Griekenland op nieuw aan te knoopen. Uit Athene kwam namelijk het bericht, dat de Entente-gezan ten een audiëntie bij Koning Konstantijn heb ben aangevraagd, doch de nieuwe Minister- President Zaïmis gaf hen te kennen dat do Koning onder de gegeven omstandigheden liever zou zien dat zij van hunne Weuschen afzagen. Dientengevolge zijn de gezanten niet bij den Koning verschenen. Om den Koning nu toch tot deelname aan den oorlog te bewegen, heeft daarop vol gens berichten uit Italiaansche bron prins George van Griekenland zijn broeder Koning Konstantijn een telegram gezonden, waarin hij hem in ronde woorden aanspoorde, de „verplichtingen" tegenover Servië na te ko men door aan Bulgarije den oorlog te ver klaren. Al deze pogingen schijnen evenwél nog zonder uitwerking t© blijven. Bitegendecl, wij zen eenige teekenen er op, dat in de houding van Griekenland een wending komt ten gun ste van de Centrale mogendheden; al mag daaruit nog niet worden afgeleid, dat het Grieksche leger ia de toekomst aan do zijde der Duitsche ea Oostearijksche troepen zou komen. Opmerkelijk is het toch, dat juist in deze dagen van spanning, de Grieksche regeering zich vierkant tegenover Italië stelt en in een nota haar eischen aan do regeering in Rome heeft overgebracht. De Boedapester „Villag" zou althans een bericht uit Athene hebben ontvaDgen van den volgenden inhoud: „De Grieksche regeering richtte nogmaals eeu nota aan dó Italiaansche regeering, waarin zij op energieke wijze de terugroeping der Ita liaansche troepen van de Dodekanesos en de opheffing van de bezetting der Twaalf eilanden-groep verlangt. De Grieksche regeering verklaarde geen genoegen te kunnen nemen met het feit, dat Griekseh gebied, onder den uiterlijken schijn van vriendschap, geschonden wordt. Zij zou liet betreuren, wanneer ze bij haar streven de onschendbaarheid van het Griek sche gebied te handhaven, andere middelen zou moeten aanwenden, die anders tusschen Staten welke de vriendschappelijke betrek kingen onderhouden, niet gebruikelijk zijn." Daartegenover schijnt de verstandhouding tusschen Griekenland en Bulgarije van dien aard, dat van beide zijden onderhandelingen worden gewenscht. De Bulgaarsche minister Radoslawoff had volgens een bericht uit Sofia aan de „Vitag" aan een Griekschen gezant ver klaard, dat de gebeurtenissen te Saioniki niet in overeenstemming schijnen met de ver klaringen, door de Grieksche regeering door bemiddeling van haar gezant te Sofia, ai- gelegd, en dat, indien de Grieksche regeering haar houding niet wijzigt, het Bulgaarsche kabinet alle verantwoordelijkheid van zich wijst, indien de Griekschgezinde stemming, welke er thans bestaat, omslaat, ha ae rrai- gaarsche gezant te Athene zou een .verku- Blijkens de telegrammen heeft de En tten tie den laatsten weg gekozen en zal zg den strijd aanvaarden. In ons vorig nummer heeft men kunnen lezen het advies van B. en W. op adressen van organisaties van gemeentewerklieden om hen in verband met de duurte der eerste levensmiddelen meer loon te geven. O na dunkt dat tegen dit advies weinig is in te brengen! Terecht plaatsten B. en W. zich op het standpunt dat niet te denken is aan een locnbepaling, gebaseerd op de huidige om standigheden. Immers, indien nu de dure tijden een argument werden tot loonsver- th'ooging, dan zou men, consequent zijnde, lettend op dat argument, indieu de tijder weder normaal werden, dan hetgeen men nu aan het loon toevoegde, er weder moeten afnemen. En we gelooven, dat het laatste minder algemeen in den smaak zon vallen. Toch ui' het eene zou 't andere voortvloeien! Voor de idee van een tijdëlijken duurte,toeslag maar dan berekend naar het aantal kind© ren, ware meer te gevoelen en meer voo.r te zeggen. Maarin aanmerking nemend, de rede nen die adressanten aanvoerden voor meei loon, is zulk een toeslag feitelijk niet noo- dig, wanneer het hier komt tot een goed koop beschikbaaretellen van aardappeler en groenten; althans het motief daartoe ver valt dan grootendeels. En, zooals B. en W. zeiden, de kans op goedkoops Regeerings gToenten enz. ia vroot. Dan toch zullen de prijzen van de voor naamste der eerste levensmiddelen aanmer kelijk verminderen. Adressanten zijn daan mede gehaat, anderen evenzeer en de g» nieeutekas ook en daar mag heuseh ook wel eens om worden gedacht! daar de gemeente dan geen gelden voor een duurte- toeslag behoeft uit te trekken. Komt het eventueel niet tot een beschik- naars telling van regee-riugsgroenten, dan kan altijd nog gezien worden, wat dèn te doen. Doch voorshands staat o.i. den Raad niets anders te doen, dan het van vroed be leid van B. en W. getuigend advies te aan vaarden, O.i. zullen belanghebbenden die tevreden kunnen zijn over de aandacht, die B. en W. aan hun verzoek schonken, dat zelf wel in zien! LXI. V anneer ik met m'n week-kroniekje aan» "°m, is onze redactie al verhuisd. 9 heele redactioneele installatie is door de ^Pstc ers meegenomen van de bekende „Vest" Cl'UU' ('e Nassaulaan, waar in den tijd van eenige Vüor'i n°mmer 61 een nieuw onderdak hujg lea gebouwd in het al bekende groote Y0QUa de Drukkerij da „Spaarnestad". fem du^aan Z£d de Roomsche krant van Haar- nieuwe W<^rden geredigeerd vanuit de modertt- 'ngerielif6 ac1:le"vertrekken, die voor ons zijn van bet S1,00!50^16 gebouw aan da laan öiet. de Katholieke Illustratie zich ^heid feestkW heeft omhangen (bij gele- V°rta va/7 den V«ftrtea jaargang) in den -l9 nlSUWSt0 drukw^' die iutusschen dienst»lei vooruitgan° T00r het hoogst vor- Daar J katholieke familieblad beteekent. de Dn,];wr. he€le omvangrijke bedrijf van V6rheterd "Spaam6stad" ia uitgebreid en eu m een nieuwe, ruime omgeving is assau. gebracht. Vandaar uit zal de Nieuwe Haarlemmer in den vervolge door stad en omtrek gaan, om den Uieoscbeu op de hoogte te houden vau de poli» e "a en sooiale verhoudingen en toestanden in e maatscbapp»^ uit Binnenland, zoowel als uit nrovincW' Uit stad *n dorp in de Hollandsche best vermogen3deed* totmgtoe ?a,ar eu allen ea van "f,™* ,leder brengen - maar i met de nieuwe materialen, Iün en verbeterde Vandaar uit zal voortaan ook komen het Haarlemsche Roomsche blad, dat voor God en Kerk, Vorstin en land wil strijden; dat leiding en voorlichting wil geven bp dQ algemeene katholieke actie m de stad en haar omgeving:, dat naar best vermogen mee wil helpen om het leven als katholiek-yan-de-daad te verheffen en waar maar doenlijk binnen haar bereik, be schermster wil zijn van recht en wet en geloof en godsdienst tegen den gevaarlijken vijand van de slechte pers; die tenslotte den katholieken van allen rang en stand een ka tholiek dagblad wil geven, dat zij met eere zullen willen toonen. Bij die pogingen, bij dat arbeiden om zooveel mogelijk te geven .wat een katholiek dagblad behoeft en wat men ervan mag verwachten bij dien strijd h® redactie echter den goedwillenden steun en rachtige kuip noodig van de katholieken zeb d16 dóór propaganda in en huiten ergen simg moeten meehelpen om de Rooin&cbe krant overal daar te bren gen waar zij hoort en wezen moet! Ik dacht met reden, die kostbare hulp en sterke medewerking te mogen vragen juist nu, nu de krant 'n nimlW adium tegemoet gaat! in haar geschiedenis- aarom wil ik juist hier nog eens dringend aansporen, overal waar doen lijk, steeds de katholieke krant vooruit te heb pen, daardoor de Kooniseh© pers jn het al gemeen te steunen en z0o op eenvoudig© apostel voor de goede zaak te zijn! OORLOGSDAGBOEK. (Van 8 tot 16 October.) op t Balkan-oorlogetooneel zijn de Duitsch- Oostenrijksch© troepen op verschillende punten de Drina, de Save en den Donau overgetrok ken, waar zij op den oostelijken oever der Drina, den zuidelijken van de Save en den Donau vas ten soet hebben gekregen, Nieuw ministerie in Griekenland onder Zaimis. De gezanten der Entente hebben Sofia ver laten. Engelsch stoomschip gezonken. 9 OCTOBER. De aanval tegen Servië wordt met succes voortgezet. In Oost-Galicië en Wolhynië vall sen krachtig aan. 10 OCTOBER Drie Engelsche Griekseh stoomschip geschonken. af- Rusland11? °iP ^a^kai1 neemt nog niet ai. Rusland bedreigt Bulgarije. ftrm-, Ba Duitsch-Oeetenrijksche Pen bebben Belgrado veroverd; en avan- e eer en met succes verder. Er hebben nog eenige troepenlandingen plaats te Saioniki. 12 OCTOBER. De Duitsche overtocht over den Donau is voltooid. Havas borioht, dat de Duitschers aan de benedea-Driua een nederlaag hebben geleden. Bommen op het station Riga. Oostenrijk- sche vliegers boven Servische steden. Een Nederlandsche logger door een mijn verr gaan. 18 OCTOBER. Twee Bulgaarsche divisies zijn den aanval oj> Servië bij Kadi Bogas, een ten de Rus- en een. ring in denzeifden zin aan de Grieksche regeering hebben doen toekomen. Daarop weet nu het „Neue Wiener dour- nar uit Sofia, te melden, dat Koning Per- dinand den Griekschen ex-minister Sophulio m eene lanplurige audiëntie ontving terwiil deze een eigenhandig geschreven Iwiof var Koning Konstantijn ovirbracht. v- '1?' d.e. ^pding van Roemenië heeft o iiohenlohe informaties ingewonnen. Ou zijn terugreis van KonstamUnopel is hij vol. geus een bericht uit Boekarest aan de T3.i?I Rundschau", door den Koning van Roemenië m audiëntie ontvangen. En van deze geleg-n heid maakte vorst Iiohenlohe gebruik vn vA h seLerheid te versebtoeu „5 T „al- o, ta,r^mel i» dooü' .ïb0'1 S'-l-aS'I. Us Koniu» en tiet het gevat ia geweest en dat op eventueels voorstellen van Rus- punt in de richting van Knjasjewats, begon* nen. De stelling en de stad Samendria door da Duitschers op Servië veroverd. Engelsch stoomschip gezonken. Russische overwinning aan de Strypa. Een Engelsche onderzeeër vertoont zich in d< Oostzee. - 14 OCTOBER. Berichten zeggen, dat de oon* log tusschen Bulgarije en Servië verklaard i*. De Duitsche stoomoot „Guduingetorpe- deerd; een Engelsche duikboot boort ook het Duitsche s.s. „Gormauia" In den grond uj Zweedsche watereu, tt^en welke schending der neutraliteit Zweden te Londen protesteert, De Franscho minister Deloaeeé (Buitenl, Zaken) vraagt en krijgt ontslag. Russische vorderingen in het Oosten. Zeppelin-aanval op Londen. .15 OCT. Roemenië wil neutraal blijven^ G i ïekenland denkt nog niet over meevechten. Da vorderingen der Germaansche legers tegen Servië houden aan. Twee Engelsche stoomschepen gezonken. (Wordt vervolgd.)

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1915 | | pagina 1