•,f JZt7e*Sen groote doeken
KERKNIEUWS
UIT ONZE OOST
STATEK-eENÉRAAt.
PEULVRUCHTEN.
hoe zit dat?
Mocht echter de inkoopsprijs van suiker voor
winkeliers in een bepaalde gemeente, ten gevolge
van de vrachtkosten, te hoog worden, dan is de
burgemeester bevoegd, den maximumprijs eenigs-
zins te verhoogen.
INGEZONDEN.
gewisselde stokken.
Bij Koninklijk besluit is benoemd tot no- sen in de nloop. der eeuwen ten gunste
laris binnen bet arrondissement Leeuwar-jvan den vrede is gedaan en wordt vooral
Ben, ter standplaats Ternaard, gemeenteook in het lciht gesteld de verheven werk-
Westdongeradeel, K. de Jong, candidaat-no-j zaamheid van onzen Heiligen Vader, Paus
taris te Brièlle. Benedictus XV.
GEEN GRATIFICATIËN VOOR BUITEN- HET JUBILEUM DER H. Y. S. M.
GEWONE DIENSTEN! 5 Het 75-jarig bestaan -der Holl. Spoorweg-Mij.
De afdeeling van den Raad van State voor ia door de tijdsomstandigheden het vorig jaar
de geschillen van bestuur beeft behandeld het 11gevierd, maar het personeel heeft deze ge-
beroen i? beurtenis in het bestaan der Maatschappij niet
oeroep van den Raad der gemeente Wonaeradeel onopgemerkt voorbij willen laten gaaa Zooajs
tgen iet besluit van Gedep. Staten van Fries- men weet-( Werden twee groote tegeftableaux ver-
van 16 Juli 1D15, waarbij goedkeuring is vaardigd, voorstellende het verkeer vóór 75 jaar
onthouden aan een besluit van dien Raad van ©n thans. Deze beide tegeltabteaux zijn thans
8 Mei 1915 voor zoover dat strekt om uit het aangebracht in de vestibule in het Administratie-
fonds voor onvoorziene uitgaven der begrooting gebouw te Amsterdam.
voor .1915 uit. te betalen ©ene gratificatie van Door een commissie uit het personeel werden
50 aan ieder der zeven gemeenten veld wach- gistermorgen deze tegeltableaux ais geschenk
ters in verband met door hen bewezen buitenge- van het geheele personeel aan de directie, e
wone dienen sedert 1 Au, 1914.
Gedep. Staten oordeeldenda voorhettoe- do* derfheer q j. Sariemijn. Het ge-
kennen van eene gratificatie in dezen geen schenk werd dankbaar aanvaard en ging nog
reden is, omdat ambtenaren, indien zij een zeker vergezeld van twee kleine tableaux met dezelfde
tijdperk meer werkzaamheden hebben dan an- voorstelling in eikenhouten lijst ter plaatsing in
ders, daarvoor niet est ra beloond behoeven te de directiekamer, benevens een album, door tee-
worden, daar de jaarwedde, door hen genoten, keningen verlucht, bevattende de namen der
hun wordt toegekend voor alle werkzaamheden.bijna 13,000 deelnemers,
aan het ambt verbonden; dat voor het toeken-
nen der gratificatiën aan de veldwachters in de adns doQr de Kamer vaQ Arbdd voor
gegeven omstandigheden geen aanleiding be- ^oedings. en Genotmiddelen te Amsterdam
staat, waar op alle Nederlanders de plicht rust jnzake den melkprijs tot den Minister van Land
de Regeering bij te staan in de vervulling van bouWj Nijverheid en Handel gericht, heeft de
haar zware en moeilijke taak en er zeer zeker Minister geantwoord dat het vooralsnog niet m
wel tal van personen rijn. die in deze dagen zjjn bedoeling ligt tot vaststelling van plaatse-
meer en gevaarlijker arbeid verrichten of ven- lijke maximumprijzen van melk over te gaan en
richt hebben dan bedoelde ambtenaren, zonder zulks met het oog op idë moeilijkheden welke
dat zij daarvoor belooning ontvangen of ant- daaruit voor een geregelde melkvoorziening
vangen hebben. kunnen voortvloeien Naar het hem wil voorko-
Op het beroep gehoord, merkten Gedep. Sta- men ligt het allereerst op den weg van het ge-
ten o.a. nog op, dat ook door den burgemeester, i nieentebestuur het noodige te doen om te trach-
den secretaris en de amgtenaren ter secretarie" *e".te"0Pzl^te van de me kvoorzienmg en dm
pri s der melk met melkproducten en melkslijteis
sedert 1 Augustus 1014 buitengewoon veel en tot 0Vereenslemming te komen.
verantwoordelijk werk is gedaan zonder-datBRAND TE PARAMARIBO,
daarvoor extra belooning is toegekend. Door hetBHjkens een Surjname oütvangen
maken van eene uitzondering voor de gemeente- regeeringstelegram heeft er in het middengedeel-
veldwaehtera zou eene onbillijkheid geschapen fe van Paramaribo een hevige brand gewoed,
worden volgens Gedep. Staten. waardoor acht huizen in de asch zijn gelegd. Het
DE MELKPRIJZEN.
BESCHIKBAARSTELLING YAN
BRANDSTOFFEN.
Over ©enigen tijd zullen te Utrecht van ge
meentewege voor on- en minvermogenden
eierkolenbriketten k f 1.20 de H.L. beschik
baar worden gesteld; waarschijnlijk niet
meer dan 1 H.L. per gezin en por week. Het
plan bestaat de regeling daarvan in bonden
te stellen van het plaatselijk steuncomité.
Naar wij vernemen, ligt het in de bedoe
ling der regeering, dat ook een regeling voor
peulvrncbtenvoorziening zal worden getrof
fen, zoodat het koopen tot de thans gelden
de hooge prijzen aan winkeliers wordt ont
raden.
vuur is gebluscht
DE SUIKERPRIJS.
Onlangs is door het bestuur der Deventer
Handelsvereniging aan den Minister van Land
bouw enz. het verzoek gericht om, waar de maxi
mumprijs van suiker engros was verhoogd van
f 48.50 de 10 K.G. op f 51, doch de detailprijs
was gehandhaafd op f 55 de 100 K.G., ook het
maximum van den detailprijs te verheugen, en
wel tot f 60.
Van den minister is daarop thans het volgen
de antwoord ontvangen;
„Naar aanleiding van uw adres héb ik de eer,
u mede te deelen dat ik geen aanleiding kan vin
den om uw verzoek in te willigen.
Waar onder de vorige regeling door vele win
keliers beneden den maximumprijs werd ver-
I kocht, komt het mij voor, dat de tegenwoordige
Ann het Voorloopig Venslag der Tweede j winstmarge voldoende is te achten.
Kamer op de Indische Begrooting ontleenen
wij deze opmerking:
„Op grond van beriehten van candidaat-
bcstuursambtenaren van Christelijke rich
ting werd geklaagd, dat door ©en der pro-
feseoren te Leiden op hen preseie wordt uit
geoefend, ten einde hen te bewegen zich bij
ie vrijmetselarij aan te sluiten onder voor
wendsel dat rij andere m Indxe geen camera
kunnen maken. Men wensehte dat do Minis
ter hieromtrent een onderzoek zou instellen
in het zijne zon doen om aan de uitoefening
Van zoodanige pressie een einde te maken.'
DE „KONINGIN EMMA".
De Nieuwe Bergingsinaatechappij te Maas
sluis is erin geslaagd uit het stoomsdhip
„Koningin Emma", dat, op reis van Java
naar Amsterdam, nabij het Shipwash is ge
zonken, tot 12 dezer te bergen 266 kisten thee.
162 kisten rubber, 22 balen kapok, 6 balen
hennep, 8 kisten kinine, 2 kisten vezels en 1
baal grootnoten.
D© directie is van meening, dat er bij goed
weder nog veel van de lading kan worden
ge orgen, hoewel het bergen uit een plat op
moeilijfi Paö6aKiei'- vrachtschip zeer
De hutten bevinden zich over het algemeen
U gelieve u dus tot den burgemeester te wen
den."
TIN.
Bij Koninklijk Besluit van 15 October 1915
is de uitvoer van tin verboden
DE EIERHANDEL.
Het sluiten van de grens voor den uitvoer van
eieren deed in de betrokken handelskringen de
ernstige ongerustheid wekken, dat groote verlie
zen zouden geleden worden.
De verschillende contracten, die met net bui
tenland liepen, zouden döor dit besluit niet uit
gevoerd kunnen worden. Door vertegenwoordi
gers uit den groothandel is toen met minister
Posthuma onderhandeld om toe te staan dat de
loopende contracten zouden kunnen afloopen.
Naar men uit handelskringen verneemt is dit
consent toegezegd, waardoor de gerezen ongerust
heid is geweken en geen ernstige verliezen zul
len geleden worden.
langs de huid van het schip W w 7 D\CffraIe
nen eeret hutten en kajuiten vervvijde™,. i ontvmg door tusschenkomst van den
de goederen langs de gangen en gemaakte 1 k^dmspecteur van d© volksgezondheid voor
- r»TI WAA noov II'iool 0 0/1 H «rnnrJnAl TA1 - 1L
Friesland, Overjjsel, Groningen en Drente het
volgende rapport van den pharmaceutischen in-
in die provinioie d.d. 1 September
openingen sjorren en zoo naar boven.
HET EEDSWETJE.
®Pecteur
Naar aanleiding van de ongunstige ont- 1935
vangst, welke het niewe eedswetje in de af- rj
■ieelingen der Tweede Kamer bij Rechte ont- r©^, !d*g*vond TÏT* T-f.® du
boette, schrijft de „Standaard": Snoek teW* f meentel.jke waterleiding t©
»Reeds hij het vorige ontwerp bleek Rechts d- onise'1 bericht, dat een der arbeiders,
bereid voor de werkelijke noodgevallen toe g waren het inwendige van het hoog
te geven, dat voor die gevallen d© liberale.. eferV01r van den watertoren t© schilderen,
idee van subjectieve eedsweigering' door zou plotseling dood was gebleven, terwijl mij ver
mogen gaan. Doch meer mocht en kon Rechts zocht werd zoo spoedig mogelijk ter plaatse te
natuurlijk toegeven. Wat de beslissing van j komen, daar men vermoedde, dat de gebruikt
den Hoogen Raad niet tot noodwet stempel-verfstof de oorzaak van den dood was.
r1"!!1 niCd onder de te verholpen scheurj Ik ben daarop den volgenden dag naar Sneck
gerekend worden. m ~egaan waar mij bleek, dat gebruik
geval gonder t N^et°maakt voor het bedoelde schilderwerk van een
zonder eenige reserve, maar zou bovendien i yeirfstof, „Negrine genaamd, welke in den
ook de ambtseed geheel in liberalen zin wor- i handel gebracht wordt door de firma Avis te
den geregeld; iete wat niets met de dictieRoterdam, welke verfstof door verschillende
van den Hoogen Raad te maken had en al- directeuren van waterleidingen aan den diree
C, f d« Noodwet ganscheljjk nuet J™ teur te Sneek was aanbevolen, zonder dat daar-
van Z0Ht ™'den ito ^^ven, dat men bij het gebruik
dfe erS g€V WOldfliXnTn dil'1 l2T g of voorzorgen moest in
u e er zoo weer waren uit te lichten, en uie. acht nemen ri „T-
vielen Z6 er later uit, ons een definitieve]^ had de dir6cteur te WlMch°-
nedswet zouden achterlatenons zelfs verder ^nl"Zn7: ?ü\het hem weffens den ster-
baande dan 't ontwerp. I gekomen den wat 7 wensckeüjk was voor-
Daagtegeu nu komt Reehts zeer tereeht in ertoren zooveel mogelijk te
^erzet, en komen evenzoo die enkele gespik-
-WVJ uu AUIHCU V cumzw uro DA
telde heeren van rechte in verzet, die de
ben '^d °P zichzelf zouden geslikt heb-
n„ ^telf richtte minister Ort het ontwerp
ZOO i" - -1 -i-ii--:j J
Woensdag 1.1. waren 3 arbeiders in het reser
voir bezig geweest met schilderen. Twee daar
van kregen tijdens dit werk eenigen, hoewel
niet sterken hinder van duizeligheid en onpas-
fin «/z luiuiot/cj. vu m l 0 en onpas-
-j^0 lfl> om met de meerderheid der Twee- gelijkheid, echter met van dien aard, dat zy
^Aamer niet in conflict te komen. I er over klaagden. Deze verschi'insól„„ ven-
vorscbijnselen ven-
hij dffnr erkenne hij ook ridderlijk, dat dwenen wcder snel bij verblijf in de buitenlucht.
Noodwet i«m Van Noodwet gaf aan wat geen Tej. wj]j0 van deZ8 verschijnselen werden den
J^gde om' met Rechte fe^peten afs de katvolgenden dag, toen h^t reservoir voor de
^et de muis. tweede maal geschilderd moest worden, 4 man
Br PAUSEN en de wereldvrede.
Onder dezen titel is wederom een cents
hlgsehrlff Hnn, 1,^1. nti t>
deu^chrift door het Centraal-Bureau voor
q7' -A- te Leiden uitgegeven.
0VerzichfVattel^ke 'wdze wordt daari_
gegeven van hetgeen door de Pau- mate. Nadat alle 4 de» namiddags ongeveer 4
daarin een
aan het werk gesteld met opdracht, dat iedere
ploeg van 2 man niet langer dan een half uur
achtereen in het reservoir mochten verblijven.
Bij 3 van de 4 deden zich weder dezelfde ver
schijnselen voor, doch weder in niet sterke
uur op den watertoren geechaft hadden, gingen
weder 2 man, waaronder degene, die ovar,
geenerlei onaangename verschijnselen geklaagd
had, in h©t reservoir, terwijl zij afspraken nu
elkaar om het kwartier af te lossen. Nadat
deze beide personen ongeveer 10 minuten ge
werkt hadden, zouden rij het reservoir verlaten,
toen degene, die tot nu toe geenerlei werking
van de ingeademde dampen ondervond, plotse
ling neerviel. D© drie andere brachten hem zoo
spoedig mogelijk ia de buitenlucht en riepen
telefonisch geneeskundige hulp in1- Voordat
deze ter plaatse was, was hij echter reeds over
leden.
De geneeskundig©, die het eerst aanwezig
was, werd door mg bezocht en gaf als rijne
meening te kennen, dat de dood ongetwijfeld
het go volg geweest was van de inademening
der dampen, die uit de verfstof opstegen. Uiter
lijke teekenen, syanose als anderszins, waren
aan het lijk volstrekt niet waarneemaar ge
weest.
Met toestemming der justitie heb ik daarop
een deel van de verfstof, die door de politie in
beslag genomen was, in een fleseh gedaan en
deze gezonden aan het Centraal Laboratorium
te Utrecht, De neuk naar benzol was aen de
verfstof zeer duidelijk.
Sectie^ op hot lijk niet verricht, aangezien
noch do justitie, noch de Rijksverzekeringsbank,
daarvoor termen aanwezig achtten. Ook de con-
troleerende arts van laatstgenoemde instelling
was van meening, dat de dood het gevolg was
van de inademing dör uit de verstof opstijgende
dampen.
Het resultaat van het onderzoek in het Cent-
traal Laboratorium waa; dat de verfstof groo-
tendeels bestond uit benzolteer, opgelost in
tchnischen benzol.
Ik meende goed te doen u het geval uitvoerig
mede te deelen, aangezien de zaak van meer al
gemeen belang is, daar verschillende waterlei-
dingsbesturen deze stof aanwenden en blijkbaar
op dezei wijz© zich mengt iïi de geheel bij
zondere .verhoudingen tussèhen h'èt Opper
bestuur fen den Gteuv-.Öen. Zij achtten dit
onnoodig en bij dé bestaande verhoudingen
bedenkelijk.
Voorts werd in het belang der inlandsche
bevolking pader aangedrongen op krach
tige bestrijding van het misbruik
van opium lei n van sterken drank.
Sommige leden zouden gaarne inlichting
ontvangen omtrent de plannen 'der Re-
geeringaangaande de .verdediging
van Indië.
Men wensehte te weten of de Minister
voornemens is de instelling eener inlandsohe
militie te bevorderen en zoo ja, op welke
wijze hij meent, dat die militie moet worden
ingericht.
Sommige leden vreesden, dat do twee krui
sers, tot den aanbouw, waarvan onlangs is
besloten, voor geruimen tijd do eenige vloot-
versterking zullen blijven en er van indiening
eener Vlootwet voorshands niets zal komeu.
Voor den inhoud dezer rubriek stelt dc
Rcdaciïo zieii uiet aansprakei j
MODERN.
.Mijnheer de Hoofdredacteur.'
Bij een mijner kennissen zijnde die een nieuwe j
dienstbode zocht kwam een dienstmeisje daar
op 'n avond haro diensten aanbiedenZij
werd verzocht tor kennismaking boven te
komen, waarop zij vrijpostig antwoordde ja,
dat wil ik wel, maar het moet niet te lang duren
want.mijn galant staat buiten op mij te
wachten
Dat de dame die een dienstbode vroeg, hierop
ten antwoord gaf ga dan maar direct weder
het huia uit is begrijpelijk! Uit de ver-
schillende staaltjes die men over dienstboden
verneemt en de weinige die willen dienen
'fabelachtig hooge prijzen, waardoor reeds vel
'fabrieken, mede door gebrek aan personeel, g
sloten zijn of slechts gedeeltelijk werken.
Maar niet alléén dat de prijzen van het papier
veel hooger geworden zijn, de fabrieken hebben
de grootste moeilijkheden om het papier in d
verlangde geede kwaliteiten te leveren.
Er is groot gebrek aan kleurstoffen en aan
voldoende harslijm, die noodig is om het papie
goed beschrijfbaar te maken, zoodat de ink
niet doorslaat. Men zal dus bij hooge prijzen
nog zeer toegeeflijk moeten zijn ten opzichte van
de kwaliteiten, en zijne eischen niet te hoo
mogen stellen.
Het spreekt vanzelf, dat niet alléén het pa
pier duurder wordt, maar ook de uit papier g
maakte voorwerpen zooals enveloppen, kantoor
boeken, drukwerk enz.
Hopen wij, dat de oorlog, die reeds zoovee
ellende en moeilijkheden ook aan de neutral
staten gebracht heeft, spoedig een einde neem
en daardoor in de geheel ontwrichte papierfa
bricage en de daarvan afhankelijke bedrijven
weder geregelde toestanden terugkeeren.
'Met. beleefden dank voor de verleende plaa
ruimte verblijven wij,
Hoogachtend,
VEREENIGING VAN NEDER.
LANDSCHE PAPIERGROOT
HANDELAREN.
- zou het dunkt mij goed zijn indien de verschil-
onbeken zijn met het gevaar aan het gébru.k jende Steuneomité's onderzochten vóór zij
veibon en, zoodat het mogelijk op den weg bu]p verleei'.enof er in een gezin soms niets-
van en entralen Gezondheidsraad kan leggen doende dochters zijn om daardoor liaar tot
werken te noodzaken]
te waarschuwen tegen het gebruik van deze
verfstof in ruimten, die slecht geventileerd kun_
nen worden, zooals reservoir van waterleidingen
en dergelijke."
Rijvieldieven op 't pad! Te Weesp is inge
broken in de rijwielhandel van de Gebrs.
Vleeschhouwer in de Middenstraat. Een raam
werd geforceerd en opengeschoven zoodat men
gelegenheid kreeg een aantal fietsbanden en
eene rijwiel te ontvreemden.
De dieven werden op heeterdaad betrapt en
door de politie achtervolgd, doch het mocht
Treurige ervaringen hebben vele dames in
de mobilisatietijd opgedaan ook wat schoon
maaksters betreft vel© liarer toch willen
niét uitwerken gaan' omdat zij anders de
steun van de Comité's niet krijgen. Dienstboden
rijn moeielijk te krijgen. Vrijheid, blijheid is
haar leus. Vele ouders worken het zelf in
de hand want heeft vader geen werk welnu,
het Steuncomité zal wel zorgen!
Gelukkig de dames die zoo noodig het bui-
Z. D. H. de Aartsbisschop van Utroch
heeft eervol ontslag verleend aan den Wel
eerw. pater H. W. Spijker S. J. als aesiston
te Groningen (rectoraat) en beeft als zoo
danig benoemd den Weleerw. pater A. W
van de Kant S. J.
Z. D. H. de Bisschop van Haarlem
Dinsdag geen audiëntie verleencn.
Met ingang van gisteren heeft Z. D. H. d
Bisschop van Haarlem op diens verzoé!
eervol ontslag verleend aan den HoogFerw
heer W. G. F. Snickers, regent van bet S
minarie Hageveld te Voorhout.
0_,ten liaar kunnen stellen, zelf kunnen koken
deze niet gelukken de twee mannen, die waar- j en werken en niet behooren tot de maar op
schijnlijk aan meerdere diefstallen niet vreemd straat wandelenden of visites makenden. Zij be-
zijn, Ln banden te krijgen.
Indisch© Begrooting 191G.
Blijkens het aïdeelingsverslag der Tweede
Kamer werd algemeen do toestand der In
dische financiën gunstig geacht. Uit de stuk
ken blijkt, dat de oorlog, voor zooveel be
treft den dienst van 1914, geenszins een zon
nadeeligen invloed heeft uitgeoefend op de
Indische als op de Nederlandsche financiën.
Ook de uitkomst van dejl di0nst 1915 is in
de gegeven omstandigheden zeer gunstig te
noemen. Het saldo voor 1916 op ongeveer 3Vs
ton berekend, wordt eveneens zeer bevredi
gend geacht.
Aangedrongen werd 0p ©en belasting
op de oorlogswinsten door sommige
ondernemingen, vooral di6 der suik6riu(iustne
en door de petroleum maatschap pij en gemaakt.
Door eenige leden we,rd ia hec van
Indië een politiek-.aanbevolen, die men aan
duidde als de politiek der open deur.»Andei-on
zouden het nemen van maatregelen ter be
vordering van de vestIgJng vaQ yröemds on.
dernemingen m J»|Aiet gewenscht achten.
Eenige leden vroegen in verband met de
Troonrede of de is, dat ook t.a.v.
Indië de gewone wetgeving zai WOrdeu in-
gevoerd.
Volgens hen heeft.da Minister van Kolo
niën nog geen maatregel van be
lang genomen enuo^ enkel voorstel
van betoekenis o tegen welk verwijt
door andere led? Fd opgekomen.
Ter sprake rfe ,f ,a c u 11 a t i e f s te 1-
ling van u6jb_,.t'1®Ii8tonderwijs
op de £esjdaarom6/ scff"olen en
gevraagd werd w 1 d© nieuwe ordonnan
tie nog niet MgJondlgd.
Algemeen wa3J7 Var> meening, dat het
Q„7,-n 1 in de i e omstandigheden, wel
ke Indië heeft 4 en nog doorleeft,
in goede handen t Wat bekend is ge
worden omtrent 'md van den Minister
en den öouv.-G«n'> nad het vertrouwen ge
wekt, 4at, al f de oorlog nog geruimen
tijd duren, het zich tegen zijn moei
lijke taak opgewassen zM toonen. Voor de
toewijding. iede de Gouv.-
Gen„ ondanks zijn vroeger geble-
ken wensch aar het moe-der-
land terug "®eren, zijn hoog
ambt in de t bestaande moei
lijke o ms tan g heden is blijven
vervullen, h® 11 alle leden groo
te waardeering.
Verscheidene ie n achtten intusschen de
opmerking niet overbodig, dat het groot©
offer, hetwelk de neer Idenburg door zijn
aanblijven in 's ar™s belang heeft gebracht,
niet langer v,orten gevergd dan dat
belang eischt._ D6 vraag scheen geoorloofd
of de omstandigheden thans niet zoozeer ten
goede zijn gewijzigd, dat aan wensch
om van zijn hooge betrekking te worden
ontheven, gevolg gegeven zou kunnen wor-
den.
Gaarne zouden zij vernemen, hoe de Mi
nister hierover denkt ©n of hij het noodte
acht van den heer Idenburg nog langer ean
zoo groot offer te Vragen. Te"ennv<J
andere leden, dio meenden dat het
van mindere waardeermg van de wijze, waar-
ambt vervult, werd
uitdrukkelijk verklaard, dat daarbij aau go-
brek aan .waardeering niet mocht worden
gedacht.
Enkele leden waren van oordeel, dat het
derven veel, want om toch maar geholpen te
zijn en uit te kunnen gaan, geven zij' do meisjes
veel te veel toe en vrijaf, enin vele gevallen een
te hoog loon, hetgeen bij velen slechts aan pronk
wordt besteed, want sparen, of een kast flink
gevhld mot kleêren to hebben weinigen den
ken or in dezen modernen tijd aan
Zelf zitting gehad hebbecde bij uitdeel511 gen
in den winter van 1914, kwamen daar jonge
vrouwen waaronder velen die pas gehuwd waren
vragen om een hemd enz.'!
V. B.
Amsterdam, 11 October 1915.
Gracht© Heer Redacteur,
Van verschillende zijden werd ons de vraag
éesteld, welke de oorzaken zijn, dat vele papier
soorten in de laatste maanden zoo belangrijk
in prijs gestegen zijn. Daar papier in den tegen-
woordigen tijd door iedereen gebruik wordt,
meenen wij, dat het algemeen belang gediend
is met deze vraag in het openbaar te beantwoor
den.
Do meeste soorten schrijfpapier ©n betere
soorten drukpapier worden hoofdzakelijk ge
maakt van cellulose, een grondstof langs chemL-
schen weg uit hout bereid. De daarvoor ge
schikte soort hout vindt men voornamelijk in
Scandinavië en Rusland; de grootste fabrie
ken van cellulose zijn dan ook in Zweden, Noor
wegen en in het Oosten van Duitsehland en
Oostenrijk, dicht bij de Russische grenzen ge
bouwd.
Sedert eenige maanden is door de Duitscbe en
Oostenrjjksehe Regeeringen de uitvoer van cel
lulose verboden, zoodat do Nederlandsche pa
pierfabrieken de benoodigde cellulose alleen uit
Zweden en Noorwegen kunnen betrekken, waar
de prijzen reeds enorm gestegen waren, doordat
Engeland, Frankrijk en Amerika groote inkoo-
pen gedaan hadden en nog steeds doen.
Daarbij zijn do vrachten van Zweden naar
Nederland, zooals ièdercen weet, moer dan de
helft hooger geworden, waarbij nog hooge pre-
miën voor assurantie en molest betaald moeten
worden.
Behalve cellulose zijn bij de vervaardiging
van papier nog noodig tal van ander© stoffen,
die ook 50 tot 300 in prijs gestegen zijn, waar
bij nog komt, dat do kolen, die in groote hoe
veelheden verbruikt worden, alleen tot hoogere
prijzen en zeer onregelmatig te krijgen zijn
wanneer men daarbij nog in aanmerking
neemt, dat op iedere papiermachine een groot
Duitsehland 'bet l?', VTOeger *n hoofdzaak uit
Driizen in 'A ro o, thans tot zeer hoog©
dat de uit ttc>eten gekocht worden, om
niet 1 j °er. rvan uit Duitsehland zooal
ver loden is, dan toch onder zeer bezwaren
0 condities toegestaan wordt, zal men dus be-
êTUPen, dat do verhooging der papierprijzen
alleszins verklaarbaar en gerechtvaardigd is-
Bovenstaand© geldt niet alleen voor de Seder-
landsch© papierfabrieken, maar in nog ster ere
mate voor de Duitache en Oostenry scjo a-
brieken, de steeds oen groot gedeelte van het in
Nederland gebruikte papier leverdenzij kun
nen de oellulose wol uit hun eigen land betrek
ken, maar de bij do Vervaardiging van oellulose
en papier onontbeerlijke ander© grondstoffen
kwamen voor een zeer groot deel uit andere lan
den en de toevoer daarvan ia geheel afgesloten,
EEN ERNSTIGE BESCHULDIGING.
Naar men weet zijn op verschillende plaatse
in Nod. Indië comités opgericht om gelden bij
oen to brengen ten bate van de noodl5jdei.de
door de crisis hier te lande. Zulk een comité
staat ook te Soerabaja en van dat comi:
weert het Soer, Handelsblad dat het om o'ib
kende redenen de toevertrouwde gelden rooi
hooft gezonden aan het comité te Batavia e
blijkens de zeer sobere verantwoording ©e
goede negentig duizend gulden in kas houdt.
Het blad schrijft:
Wij hebben wel vernomen, zoo onder de han
waarom aldus wordt gehandeld, maar daarg
laten dat het door het comité niet openlijk 1
bekend gemaakt, is het motief allerbelachelrkst
Do toonaangevers in het comité dan vieze
n.L, dat het geld eigenlijk ten goede zou kome
aanpartij- of weerstandskaasen van o'
tioke vereenigingen in Nederland, die, nis he
Steuncomité voldoende gelden ontvangt, hu
kassen onaangeroerd kunnen laten, om daarui
dan nu of later hun bijzondere doeleinden na t
streven! En een paar commissieleden, than: i
Nederland, kregen van de grosbonnets in d
Soerabajasche commissie opdracht, om daar,
naar een onderzoek in te stellen en h
resultaat van hun onderzoek mede te deele
Dat is te noemen kwasi-ambtelijk gedoe.
Waaraan, bet mag toch zeker wel gevraag
worden, ontleent d© Soerab. Cie. bet recht aid
to bandelen? In haar mandaat ligt opgeslote
onverwijld naar Nederland op te zenden (me
do bestemming, door do schenkers er aan ge
ven) de geldon, door haar ontvangen.
De wijze, waarop thans wordt gehandeld
dient t© worden gekwalificeerd als willekeu"
en wil do commissie zich gevrijwaard zien ,.00
ernstige onaangenaamheden, remitteere zjj he
onder haar berusting zijnde geld onmiddellij-
naar Nederland.
En dan maakt bet blad nog de volgende o-
merking-:
ïn de zgn. zeer summiere verantwoording d
nnth 10^f1 ,?n ^ea Pres^ent en den secretair
iee 't alles, u-at lijkt op een precies verant
woording.
Er wordt o.a. in gemist do vermelding waar
en bij' wien de gelden berusten: wio op h
oogenbhk onder zich heeft de ruin, 60.000 gul
den, het saldo, dat eigenmachtig niet n-ar h
K>li0Mal BUmwju I™;1
3 weten, dat toen de Cie. werd geconst'
uecrc,,^ tot penningmeester werd aangewezen d
eer on ITombracht. Toen deze naar Europ
vertrok en daarna overleed, moet het kapi
Oiider het bewind van een ander zfjn geko
In haaT zgn. verantwoording zwijgt da
over bet bestuur der Soerabajasche Cie., h
geen afkeuring verdient,' omdat de gevers rech
hebben te weten of het geld ergens is ïn bew"
ring gegeven op een goede plaats en bij wie
Dit is bet abc van elke rékenplichtighe
door het bestuur der commissie hooghartig
negeerd.
Ten slotte nog dit en hiermede richten
ons direct tot het bestuur van het Komnklb
Nationaal Steuncomité, waar van eer^voorzl
ster is de Koningin, en eerste algemeene voo_
zitter de Minister van Financiën.
Er ligt te Soerabaja, waar, weten wij me"
eeen s°m van 90 000 gulden, door de gevers b
stemd, deels voor do noodlijdend© Nederlan,
ders, wier lot bet Steuncomité zich beeft aan'gr
trokken, deela voor noodlijdend© Belgen in N<
derland.
He kapitale som, welke in strijd met den w
der schenkers, niet wordt overg.-irnakt naar N
derland, heeft het Steuncomité het recht op
vorderen, krachtens de bestemming, daara
gegoven door de schenkers, waarin de comm
sie, welke de gelden in ontvangst nam, geen v
geen aanbeveling verdient, dat de Kamer 1 zoodat rij óf niet meer; He krijgen rijn óf tot l (redering vermag ie brengen.
