TWEEDE BLAD
VOOR Z. H. DEN PAUS.
BINNENLAND
TELEGRAMMEN
Van Hedenmorgen.
5PORT EN WEDSTRIJDEN
SOCIALE BERICHTEN
LETTEREN EN KUNST
ZATERDAG 16 OCTOBER 1915 I
EEN MIDDEL TEGEN SUIKERZIEKTE.
mobiliseert roemenie?
voetbal.
C.
DE UTRECHTSCHE KLOOSTERGANG.
SaST en special over
simthek te maken,>geljjk„ bg_
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
AGENDA. 17 OCTOBER.
LIEFDADIGHEIDSPREDIKATIES ten
bate der St. Elisabetlisvereeniging in de pa
rochiekerken van St. Elisabeth en Barbara
(Schoterkwartier); H. Hart (Kleverparkweg)
en H. Jozef (Jansstraat).
Gebouw St. Bavo Witte Bioscope
2, 4 en 8 uur voorstellingen.
Sociëteit Vereeniging Bioscope-
axploitatie A. Benno 8 uur voorstelling-
Bi oscope Barteljorisstraat voorstel
lingen.
Schouwburg Jansweg 8 uur
K. Y. Het Ned. Tooneel: Een faillissement.
BLOEMENDAAL Lunchroom en Bo
dega „Rusthoek" Avondconcert 8 uur.
18 OCTOBER.
Witte Bioscope
AGENDA.
Gebouw St. Bavo
8 uur voorstelling.
Bisschoppelijk Museum Jansstraat
79 geopend eiken dag van 10—5 uur tegen
betaling van 25 cents. Uitgezonderd Zater
dagen en R.-K. feestdagen.
Sedert eenigen tijd heeft, in verband met
de groot© nooden van den Heiligen Vader,
die door den wereldoorlog de bijdragen der
katholieke wereld zoo enorm zag vermin
deren, het weekblad „Sint Bavo" eend in
schrijving geopend voor den Paus, die reeds
een vrij aanzienlijk bedrag heeft opgeleverd.
Het Doorluchtig Episcopaat van Nederland
heeft besloten, deze inschrijving ook buiten
het Haarlemsche Diocees open to stellen, en
hedenavond zal dan ook in do katholieke
couranten der andere bisdommen ©en oproep
Verscliijnen van onze Bisschoppen, om voor
H. den Paus een offer te brengen.
Intusschen ontvangen wij van Z. D. H.
°nzen Bisschop bet verzoek, om ook in ons
hlad zulk een inschrijving be openen, opdat
deelname der katholieken aan dezen „aal
moes voor den Paus" zoo algemeen mogelijk
fcal zijn.
Volgaarne voldoen wij aan dit verzoek.
Voor den Paus, die leuze heeft het
katholieke Nederland immer met groote geest
drift bezield!
Voor den Paus! Toen die oproep klonk,
ruim vijftig jaren geleden, stond het katho
lieke Nederland aan 'de spits der volkeren
die hun zonen uitzonden om den Paus te
beschermen tegen zijn belagers.
Voor den Paus gaven zoovelen hun leven
zelfS; en de geestdrift die toen door het
Roomsche Nederland voer, leeft nog voort
in de berinnering.
Welnu: de leuze „voor den Pausl" weer
klinkt wederom.
Weêr wordt op het katholieke Nederland
6611 beroep gedaan om den Paus ter hulp te
bellen in moeielijke tijden.
- Ons leven, onze persoon wordt niet ge
daagd, slechts op onze edelmoedige liefde
Cfl offervaardigheid wordt door onzen Bis
schop een beroep gedaan, om in de dringende
behoeften van Z. H. den Paus, die immers
door den oorlog zoo nijpend zijn geworden,
ie voorzien.
Welnu: wie zal achterblijven, om voor
den Paus zijn offer te brengen?
Voor den Pausl Onder die oude leuze
openen wij heden onze inschrijving, en we
hopen dat geen onzer lezers zal achterblijven,
zoodat wij een flint bedrag van onze abonné's
aan den Bisschow „.nv;
1 sunen mogen overhan
digen, om aan den Heiiigen Vader te wor
den opgezonden.
Wij zullen de bij ons ingekomen giften
geregeld aan het hoofd van ons blad verant
woorden, en beginnen:
Nieuwe Baarl. Ct. f 10.—
Grey niet, dat bij tijdelijk bet mikpunt van
dergelijke kritieken moet zijn.
DE ZEPPELINS.
LONDEN, 15 Oct. (Part.) Alle bladen schrij
ven vandaag over de répresaillet-maatregelen,
welke men naar aanleiding van de Zeppelin-
raids moet nemen. Sir Arthur Conan Doyle
gaat daarbij vooraan met een brief in de
Times. De Pallmall-Gazette schrijft: Hoezeer
deze wijze van oorlogvoeren den Britten ook
tegen den borst stuit, zoo behoeven wij toch
niet al te fijngevoelig te zijn, aangezien het
Duitsclie volk over het geheel van harte in
stemt met de barbaarachheden, welke door
haar weerkrachten worden begaan. Het zou
misbruik maken van woorden zijn, om te spre- j van zout. In ern8ti seVallen wordt het
van on9cliuldigen, zoo se
Uit New-York meldt men aan de „Times,"
dat de Rockefeller's stichting voor Geneeskun
dig Onderzoek heeft ontdekt hetgeen het AmerL
kaansche Dagblad voor Medisclie Wetenschap
pen noemt een positief geneesmiddel voor sui
kerziekte.
In Lakeside Hospital, Cleveland en in het
Johns Hopkin's Hospital, Baltimore, zijn proe
ven op patiënten genomen, die de goede uitwer
king wan het geneesmiddel hebben aangetoond.
Het hoofdbestanddeel van bet geneesmiddel
i is dubbele koolzure soda met een weinig toevoo-
ken van het straffen
Britsclie vliegers Duitsche steden zouden ,om
baideeren. Er is hier geen onschuld, die men
moet eerbiedigen en indien het recht van weer
wraak bet Duitsche volk wat voorzichtiger zou
middel ondersbuids ingespoten.
BE V OORRUCHTIN G.
In liet algemeen verslag van de Haagsche
Gemeentebegrooting werd er o.m. aandacht op
kunnen maken in de wijze, waarop het het bloed gevestigd dat niet weinigen Voor hun kinderen
van vrouwen en kinderen vergiet, is het moei
lijk in te zien, dat eenig beletsel van moreelen
aard deze maatregelen in den weg zou staan.
BULGAARSCHE AANVALLEN.
LONDEN, 16 Oct. (Part.) Een „Oentral-
News -telegram uit Rome meldt, dat vol
gens berichten uit Boekarest Bulgaarsche
troepen tusschen Kobrojntza en Zvgister den
aanval begonnen.
Eon muiiitietrein van Rusland werd ver
nield, evenals bet station Tabakovts. Twee
Dmlselie voorraadschepen werden op de Do-
nau door Servische kanonnen tot zinken ge
bracht.
De Bulgaren hebben bij Lom Palomba ze
ven Russische voorraadschepen buitgemaakt,
evenals drie schepen met haver naar Servië.
2000 Bulgaarsche comitadjis zijn gereed
om Üe geallieerden te Saloniki aan te val
len. Een Bulgaarsche aanval bij Vronia werd
door de Serviërs afgeslagen.
De correspondent te Boekarest van do
„Tribuna" meldt dat groote massa's Bulgaar-
sclie cavalerie te Idin worden samengetrok
ken, waar ook de Oostenrykseh-Duüseho
krijgsmachten geconcentreerd zijn.
IN BULGARIJE.
LUGANO, 16 Oct. (Part.) De Bulgaarsche
Regeering heeft, naar uit Sofia gemeld wordt,
»P fm. mis.t.ad »«d.»
gezinnen van opgeroepen reservisten te onder
steunen.
BEBLIJN, 16 Oct. (Part.) Naar uit Sofia
kosteloos of nagenoeg kosteloos onderwijs ont
vangen, hoewel ze zeer wel in staat zouden zijn
er voor te betalen.
Inderdaad stuit men hier nog altoos op een
misstand, die in tweeërlei opzicht zeer ongun
stig werkt, zooals de „N. Haagsche Crt." zegt:
„Vooröerst toclr brengt de opvoedingsplicht
der ouders mede, dat zij indien ze daartoe in
staat zijn het schoolonderwijs hunner kin
deren bekostigen. Indien deze plicht meer al
gemeen gevoeld werd, zou onze volkskracht
worden verhoogd.
In de tweede plaats is het in hooge mate on
billijk, dat men de gansche burgerij laat mee
betalen voor ouders, die zelf uitnemend in staat
zouden zijn een hooger schoolgeld te betalen,
dan zij nu doen.
Nog altijd wordt van vrijzinnige en sociaal
democratische zijde dit onrechtvaardige middel
kosteloos onderwijs ook voor hen, die 't
best betalen kunnen toegepast, om de voor
standers der Christelijke school op kosten van
do publieke kas achter te stellen. De besparing
aan schoolgeld doet dan dienst als lokmiddel
om leerlingen te hebben voor de atheïstische
staatsschool.
Ht was uitnemend, dat door onze rechtscke
raadsleden, van wie de desbetreffende opmer
kingen natuurlijk afkomstig zijn, eens nadruk-
elijk op dezen misstand gewezen werd."
Onrecht moet gesignaleerd worden!.
Quastie over Regeer ingsvarkens. Te
P Sittard weigerden de varkenselagers om
gemeld wordt, heeft het Verbond van Bulgaar- eo,le formaliteit regeeringsvarkens in out-
v7Ci n rrct r» -*-» „.„«.nnr-lnr nPKI Ani.
sche vrouwen een oproep gericht aan alleBul- "gemeeiRe^de ^eS-
gaarsclie vrouwen door gezamenlijke arbeid aan nngsvarkerie te doen slachten en te vërkoo-
het algmeeen belang mede te werken, hetzij peil) een maatregel, die algemeen toegejuicht
wordt, be'halve natuurlijk door de slagers!
PA
Zuilen, die benzine inhiielden. Bij amb
tenaren van de belasting werden gisteren
door opgeroepen boerenarbeiders te vervangen,
de zorgen voor gezinnen van behoeftige reser
visten op zich te nemen of door als liefde
zuster de gewonden te verplegen.
UIT SERVIE.
aan de Binnenhaven te Rotterdam door een
expediteur uit de Boompjes, ter verzending
naar Crefeld aangeboden 51 zandsteenen zui-
LUGANO, 16 Oct. (Part.) Uit Saloniki j ien> volgens de aangifte bestemd voor den
wordt gemeld, dat de Engelsche generaal Mo-bouw van bruggen. Elke zuil is ongeveer 85
ron en admiraal Gerald Wells daar zijn aange- centimeter lang. De zuilen waren reeds in
ron en aam raai Herald wer Nisch ar- een Duitschen spoorwagen, staande op bet
komen, terwijl generaal Ilami - (spoorwegterrein- aan de Binnenhaven, ingela-
riveerde. qQOT;ars een 1 den> toeu een van de "^ambtenaren. bij het
Naar verluidt, verwachten ae oen» 'schudden aan een dezer zuiien een klokkend
Bulgaarsche aanval op den spoorweg ewg geluid meende te hooren. Dit wekte argwaan.
Men sloeg deze zuil open en toen bleek deze
GREY'S REDE.
JONDEN, 15 Oct. (Part.) De meeste
'flfieu zijn al even verbitterd over
GREY'S REDE.
avond-
ft "o" «i even verbitterd over Greys
"alkaurede, als de morgenbladen. Woorden,
Woorden, woorden, schrijft de „Pallmall-Ga
zette". De minister van buitenlandeche za-
Ye" had niets mede te deelen en de enige
Uk ruk, die zijn plechtige, doch inhoudlooze
verklaring in de tgenwoordig© omstandig-
"OU0I1 op lüct publiek maakt, is er ©©n "vnn
öynisch ongeduld. Wij hebben geen zondebok
noodig, maar wat werkelijk vertoornt, ie het
verschijnsel van halfslachtigheid bij de re
geering, het gebrek aan karakter en ener-
?*e' '®t erop wachten om tot daden aange
groeid te_ worden en de onaangename ge
waarwording dat er gedraaid wordt in som-
juge gevallen, zooals in de mededeeling van
rin' rr1' ^80uith, betreffend© de recrutee-
"Iet vertrouwen, dat de natie in zijn
bister stelt, neemt thans snel af.
°P d "Westm. Gazette" merkt in verweer
dat v6 en dergelijke kritieken bijtend op.
zollcl"et geloof, dat zij zelf de zaken beter
lédenU bunnen behandelen, niet alleen door
0Pe; Vai1 het parlement en lieden uit bet
door c'Ze leven wordt gedeeld, maar ook
Van ti'mnaa,rs van nieuwsbladen, schrijvers
ObskonrU* - keleó» zakenlieden en andere
sehonu?eaië° vau allerlei slag. Wij be-
v©u ?ls een van de meest hoop-
''Oovelo v j" dee- tijds' «hrüft het blad, dat
\Ggen fu 1 -n i w°h ze] g opgewassen achten
6 Vege!rh?i In a vor»ntwoordelijkheid van
f-K,1"en zoo t ,f dage/1.ei,1 dat zooveel
dien ),,ïn f.en volle overtuigd ziin, dat, in
trude)) •I-aa opgevolgd ware, wij ontsnapt
^i^heid Zun aan onze tegenwoordige moei-
en z°''gen. Het deert Sir Edward
heli-Strumitza, die slechts 10 K.M. van de B
gaarsche grens verwijrerd is en welke streek
zich bijzonder leent voor een overval.
DE TOESTAND IN SALONIKI.
BERLIJN, 16 Oct. (Part.) De „Voss. Ztg."
verneemt uit Konstantinopel, dat te Saloniki
algemeen gebrek dreigt, omdat de ont
scheepte troepen van de Entente door liet
uitblijven van transportschepen genoodzaakt
zijn, alle proviand op te koopen, zoodat er
reeds gebrek aan meel heerscht. Vrees voor
Duitsche duikbooten houdt de schepen terug
to Marseille, die met automobielen, kanonnen
en munitie voor Saloniki bestemd zijn, te
vertrekken onder bescherming van een En-
gelsch-Fransch eskader. Aan de Grieksch-
l'6ryische grens staan 500 spoorwagens ge-
reed, die beschikbaar zijn voor de Entente.
KEULEN, 10 Oct. (Part.) Volgens een onbe
vestigd bericht zou Rumenië in het geheim drie
divisies gemobiliseerd en naar de Bulgaarsche
grens gezonden hebben.
EEN RUSSISCHE BINNENLANDSCHE
LEENING.
'KOPENHAGEN, 16 Oct. (Part.) Uit St.
Petersburg wordt gemeld, dat onder voorzit
terschap van den Minister van Financiën een
vergadering plaats vond van Bankdirecteu
ren, teneinde de resultaten van de reis van
minister Bark te bespreken.
Fr werd overwogen een nieuwe bmnenland-
sche leening 0p korten termijn uit te schrij
ven.
TN OOST-GALICIE.
LONDEN ie 0et_ (PartEen Exchange-
C V!,aw eaevo meldt dat volgens een
mededeeling uit Lemberg de Oostenrijkers en
Duits e a°rde lan£s het geheele Oost-
Galicische front teruggetrokken zijn.. Da ver
liezen van de Lentralen worden 0p meer dan
25.000 man geschat.
SOCIALISTISCHE OPRUirERg
BERLIJN, 16 Oct, (Part.) Dg socialisten
Malcher, Götsch en Thetmeyer stonden terecht
wegens opruiing door middsJ van vlugschrif
ten. Zij werden tot resp. 3 maanden, 2 maanden
en 6 weken gevangenisstraf veroordeeld.
WEER 'N ONTPLOFFING.
ZURICH, 16 Oct. (Part.) Naar gemeld
wordt, is de Chedditfabrieg in Manuba bij
Tunis in de lucht gevlogen,, waarbü p©¥-
een bus te bevatten, die'60 liter benzine in
hield. Het spreekt vanzelf, dat ook de andere
zuilen aan een nauwkeurig onderzoek wer
den onderworpen, en uit alle kwamen der
gelijke bussen gevuld met benzine te voor
schijn. Deze bussen, te zan|cn ruim 3000 liter
inhoudende, zijn vooi'loopig op jle^. entrepot
opgeslagen en onder bewaking gesteld.
Een krasse baas. De 90-jarige G. Hom-
merson te Ochten heelt e vorige week nog
45 H.L. goudreinetten geplukt.
De Achelsche k'b aar de Meierijeche
Ct. verneemt, zal kluis weldra
weders door de P^!!WOI^plsten betrokken
worden. Een arbciclerewonuig wordt tot ver
blijf voor den UU1 en wachtpost inge-
Buitenlandsche ve Jin«ngen. Van de H
IJ S. M. ontvingen IJ een lijstje van de
belangrijkste balte' C,Kclle verbindingen,
ingaande IS^Qctobg^^^
NOG EEN NATIONALE WEDSTRIJD.
De wedstrijd e111 g°uden onafhankelijk
heidsbeker zal dit iaa|jefterrein Z(onda^
21 November a.s. °P filS parta aan
de Prinsenlaan te R° -
Deze wedstrijd geat..zooa!s -men weet, tus
schen een Rotterdainsch en een Nederlandsch
eiftal pIET PROGRAMMA
Voor morgen staat er weer heel wat moois op
het programing. BeIia ,5fat aar 'dé Spanjaards-
laan een wedstrijd woret gehouden tusschen V.
O. C. en H. F. C, gaat. Haarlem naar Utrecht,
om te trachten van U. v. v. te winnen, 't Zal er
wel spannen. En ook op Heemstede zal de strijd
der blauw-witten tegen net Rotterdamsche V. O.
C. heel wat mooi spel m zien geven.
Voor de West. eerste klasse gaat de strijd ver
der tusschen Hercules en Quick te Utrecht, H.
V V.—D. F. C. te den Haag ©n Sparta—H. B.
S. te Rotterdam.
Dan staat er verder op bet programma van
de Westelijke afdeehng:
Reserve le klasse
Quick 2-A. F. C. 2
V. O. C. 2—H F. C. 2.
v D. F. C. 2—H V. V. 2.
i Haarlem 2—U. V. V. 2.
H. B. S. 8—Sparta 2.
2e Klasse.
A. Unitas—Xerxes.
S. V. V.-R. F. C,
Dordrecht—Neptunus.
Concordia—D; V. S.
B.
Blauw Wit—V. U. C.
SpartaanE. D. O.
A. F. C.-D. V. V.
Ajax L.Alc Victrix.
V. V. A— Ajax A. (op Ned. Sporipark)
VictoriaV. R. A.
Allen WeerbaarKampong.
D. E. C.Hilversum.
3e Klasse
E. Amstel—R. C H.
Steeds VoorwaartsHeemstede.
KinheimV. V. C.
H. S. V.—Schoten
BloemendaalStormvogels.
Reserve 2e klasse.
E V. R A. 3—Blauw Wit 3.
Ajax A 3Hollandia 2.
Edo 2—Wilh. Vooruit 2.
En in de Oostelijke Afdeeling is voor :'c eerste
klasse het volgende aangekondigd:
U. D.Tubantia.
QuickBe Quick
G. V. C.Robur et Velocitas.
VitesseGo ahead.
Het Zuiden ziét de volgende werMrü' a:
N. A. C.—M. V. V
Willem 2—V. V. V.
M. S. V.Velocitas
HAARLEMSCHE VOETBALBOND.
Het wedstrijdprogramma voor 17 October.
Ie klasse A.
Stormvogels 2Haarlem 3
H. F .C. 3—V. S. V.
Schoten 2Edo 3.
le klasse B.
V. V. O. 2Berkenrode,
VolksweerbaarheidHillegom
R. O. H. 2Bloemendaal 2,
2e k 1 a s 8 e A.
H. S. V. 2—R. C. H. 3,
Stormvogels 3Kinheim 2,
Haarlem BoysH. F. C. 4,
2e klasse B.
Haarlem 5Heemstede 2,
Berkenrode 2D. O. A.
Schoten 3—Volksweerbaarheid 2
2e klasse C.
Edo 4—V. S. V. 3
Kantoo'rOverveen,
Viod—Stormvogels 4,
3e k 1 a s s e B.
R. O. H. 4—H. F. C. 6,
D. O. A. 2Haarlem 6,
V. V. O. 3Haarlem Boys 3,
3e klasse C.
Kinheim 3Stormvogels 5,
Haarlem Boys 2D. O. V.
D. O. A .3V. V. O. 4,
2
uur.
10
n
2
f» r
2
ft
2
tt
2
tt
10
tt
2„
10
9f
2
tt
2
tt
10
tt
10
tt
10
tt
2
tt
10
tt
10
tt
10
tt
12
tt
2
tt
2
tt
ZONDAGSHEILIGING.
Aangezien 'de groote najaarsmarkten we
der aanstaande zijn en de Zondagen, welke
die markten voorafgaan, ook beschouwd wor
den als marktdagen, dringt het Bestuur van
den R). K. Dioc. Land- en Tuinbouwbond in
het Bondsorgaan er jen sterkste op aan,
Zondagsrust en Zondagsheiliging te helpen
bevorderen, door die dagen de markten niet
te bezoeken, noch vee aan te voeren of te
doen aanvoeren.
Natuurlijk geeft ieder katholiek aan djen
wensch gaarne gehoor!
UIT DE METAALINDUSTRIE.
In verband met de mededeeling, dat de
Regeering heeft besloten aan personen uit
de metaalindustrie het vertrek naar het bui
tenland te verbieden, wordt ons namens den
Ned. R. K. Metaalbewerkersbond bericht:
Deze maatregel is genomen, in verband
mei den aanmaak van amunitie'en ander oor
logsmaterieel en dient dus om te beletten
dat hier ter lande een tekort aan bekwame
werklieden zou ontstaan. Blijkbaar zijn mili
taire overwegingen oorzaak van dit besluit
geweest.
Aangezien echter door dezen maatregel den
werklieden een middel tot verbetering hun
ner maatschappelijke positie wordt ontnomeu,
heeft het hoofdbestuur van den Ned. Roomse h
Katholieken Metaalbewerkersbond stappen ge
daan bij de bevoegde autoriteiten om in o ver
leer met de betrokken organisaties een rege
ling tot stand te brengen, waardoor aller be
langen gediend en gerechtvaardigde ouva-
vredenheid voorkomen wordt.
Naar wij vertrouwen zullen gunstige re
sultaten niet uitblijven.
kunstenaar die zijn kunst in dienst der Kerk
wil stellen, zelf moet zijn als doordrongen
van de waarheden van ons geloof en al wat
er mede in verhand staat.
Christelijke kunst is de in beeld gebrachte
meditatie van een ziel, die in liefde met en
voor Christus leeft. De kunstenaar met roe
ping zal dan ook als van zelf nauwkeurig
vermijden het verwaarïoozen der schoon©
i vormen.
Vervolgens noemt spr. eenige prachtvooi
beelden van kerkelijke kunstenaars: Giotto,
jFra Ahgelico, Desiderius Lens, en geeft aan,
wat hem in ieder van hen vooral treft, eD
i voortgaande zegt liij: Wat een ideaal kun
stenaar zou hij zijn, die het gevoel van Gictto,
de devotie van Angelieo en de ingetogen rust
van Lenz in zich vereenigde. De idealen zijn
echter helaas altijd verhevener dau de wer
kelijkheid. Dan toont spr. aan hoe een kun
stenaar, die voor inze .kerken wil werken,
noodzakelijk Roomsch moet leeren denken
en hoe hij zich moet onttrekken aan alle
heidensche invloeden, en spr. wijst erop, dat
ook voor kunstenaars geldt het woord van
het H. Evangelie, dat het ergernis geven
verbiedt.
Na aldus zijn gedachten omtrent Christe
lijke kunstenaars en kunst te hebben mede
gedeeld, wil spr. er met nadruk op wijzen,
dat hij zich en zijn werk geenszins als zoo
danig komt voorstellen, daartoe gevoelt spr.
zich onwaardig. Maar spf. tracht nog altijd
in zijn kunst zooveel mogelijk waardig te zijn.
Vervolgens behandelt spr. de Kruisweg
staties door hem geschilderd in de St. Nieo-
laaskerk te Amsterdam, waarna bij over
gaat tot de behandeling van de decoratieve
beschildering va.n de St. Nieolaaskerk en
allereerst van het priesterkoor en een schoo-
ne beschrijving geeft van zijn artistiek werk.
Na het priesterkoor heeft spr. de Maria
kapel gedecoreerd en ook van deze decora
tie, waarbij spr. zichzelf heeft aangespoord
ze passend te doen zijn, geeft spr. een schoon©
beschrijving, terwijl hij het jammer vindt,
dat in de kapel geen plaats is voor een©
kroning van de H. Maagd.
Daarna gaat spr. op dezelfde wijze ove*
tot de St. Jozefskapel en tot het werk van
den koepel en van Noorder- en Zuider-tran
sept. In het Noordertransept de voorstel
ling van het laatste Avondmaal en daarom
heen gegroepeerd de tafereelen van het mi
rakel van Amsterdam, aan de overzijde, in
het Zuidertranspet, de instelling van bet
Pausschap en eromheen de martelaren van
Goreum, die voor deze groote waarheden, t
H. Sacrament en het Primaatschap des Pau
sen, gestorven zijn. Spr. geeft aan de geheele
groepeering van zijn tafereelen en ook de
godsdienstige en architectonische redenen
van die groepeering en de opwekking ook,
die hij heeft willen geven door de verschil
lende bij de tafereelen geschilderde schrif
tuurteksten.
Mocht het mij gegeven zijn zoo besluit
de beer Jan Dunselman zijn lezing ook
bet scbip der St. Nieolaaskerk te beschilde
ren, dan zal ik in de vakken van bet groote
'fries voor bet leven van den Patroon dei-
kerk, St. Nicolaas. En als dan de doopkapel
een beurt gekregen beeft, zou ik dolgraag
als laatste werk op het muurvak boven het
kapelletje van bet missiekruis, een grooten
Cliristophorus willen schilderen, die door alle
geloovigen bij het verlaten van Gods huis
goed gezien zou worden. Hij moet ze aanma
nen Christus mee te dragen in hun hart en
Hem altijd bij zich te houden in hun gedach
ten.
Spr. eindigt met den weuschs dat de aan
wezigen na zijne schetsen en teekeningen ge
zien te hebben, ook het verlangen mogen
krijgen om het uitgevoerde werk in de kerk
te gaan zien.
In bet jongste nummer van „De Bouw^
wereld" schrijft de Utrecbtscbe bouwmees
ter de Haas over den .Utrechtschen kloos
tergang, die nu geheel hersteld is o. a-
het volgende
„Het moge in
DE „VIOLIER".
Voor de Violier"-leden te Amsterdam, gis
teravond in eerste vergadering wederom
teienavona 1 Jan punselman een le-
zinTóvor liet onderwerp: „Een^e sedacMen
'Z Sedbilderine War. m
de St. Nieolaaskerk te Amsterdam.
Spr. beeft aan den drang zijner medebe
stuurders in ,i>0 Violier die het wenscbe-
Sjk achtten, dat de schilder zelf bij de ope
ning van de tentoonstelling zijner werken,
een verklarend woord zou spreken, niet kun
nen weerstaan, en zich laten overhalen tot
het waa-gstuk, waaraan spr. zooals hii zich
Uitdrukte nu met een ietwat angstig ge
moed ging beginnen Eerst wil spr. nu ieTs
r«n wat ^.en begint met te verkla
wan t nieening, noodig is om
j ?6 kunstenaar zich in
i, r Kerk te stellen. Niet ieder, die
enten, schilderen of boetseeren kan, is
daarmede bevoegd om aan de versiering van
Gods buis mede te werken. Daarvoor is veel
meer noodig, n.L de roeping, de liefde en
de toewijding. Zonder roeping geen
en zonder liefde geen toewijding en ware
Christelijke kunst, die in onze kerken moe
ziin Men mag de Christelijke kunst met be
schouwen als weelde of als een uitmg van
praalzucht, maar men moet er, bet nuttige
van inzien.
Nu gaat spr. na boe de Christelijke kunst
tot leering en opwekking strekt, en boe een leen der glas- en loodramen oen achtvr-
moge m architectuur één geheel
zijn geworden, de kleur en de nieuwheid
van thans zullen eerst moeten verdwijnen
en daarvoor in de plaats treden „het door
den tijd zoo intiem ineengroeide," om dat
te geven, wat wij in gedachte voor ons
zien.
Maar erger is, dat de ruimte onderbro
ken wordt door de hekken, welke zich ter
weerszijden van den doorloop bevinden. Hoe
gaarne zou men deze wegdenken en het
komt mij voor,-dat deze ook wel verdwij
nen konden.
Zooals ik reeds een paar jaren geleden
schreef vraagt het middengedeelte kleur en
dit is te bereiken, door er een perkje, voor
zien van vrij sterk gekleurde bloemen, aan
e leggen. Om 't bezwaar op te lossen dat
er baldadigheid door de jeugd zal geschie
den, verbure. men één der gedeelten van
de nu open gekomen ruimten aan een
bloemen- of boekverkoopar; zijn aanwezig
heid zal voldoende zijn om de eventueels
baldadigheid tegeu te gaau. (In Italië ziet.
men het hier omschrevene dikwijls toege
past.)
Maar niettegenstaande de voorgenoemde,
punten, is het een zeer groote verbete-|
ring geworden en kunnen wij ons haast
den onhoudbaren toestand van voorliet
niet meer voor den geest halen.
Toen ergerde men zich steeds, nu woraeu
wij opgewekt en voelen wij 0Ifs fr,
en tevreden. Toch vraag jk ™JJ
df maken0 teleerste dat niet in
staand^' te en ren tweede voorzien van
vormen welke niets met de mooie middel-
eeuwscko motieven te maken hebben. Het
li van zoo'n slechte verhouding en zoo ve
nijnig scherp, geprofiteerd (niet minder dan
twaalf punten steken uit iederen stijl), dat
men willekeurig denkt alsof de architect
iet aan zijn opzichter heeft overgelaten
eu deze aan den teekenaar, vervolgens aan
den smid en de smid het door zijn jong
maatje liet bedenken.
Verder is het ons niet duidelijk dat door
