DAGBLAD voor NOORD- en ZUID-HOLLAND ür. H. KUENEN, Groote Vergadering Spreker Mr. 1. B. 6QMAHS Slobkousen vanaf 1.50 NASSAULAAN 59, HAARLEM f 4000 snn f 300 f ISO f lull f 75 f oü f ia» DE OORLOB „Waarom Dr.KUENEN". EEKSTË BLAD VOOR Z. H. DEN PAUS. HAAGSCHE BRIEVEN. THEOD. G. v. DUSSELDORF. R. K. POL. PROP. CLUB. P. W. TWEEHUIJSEN korte berichten Dinsdag 19 October 191S 408te Jaargang n°. 888O Jl Bureau van Redactie en Administraties Intercomm. Telefoonnummers 1426 en 2741 Alle betalende abonnés op dit Blad, die in het bezil zijn van eene Verzekeringspolis, zijn, volgens de bepalingen op depalissen vermeld, tegen ongelukken verzekerd voor i De uitkeering dezer bedragen wordt gegarandeerd door de >Hollandsche Algemeene Verzekeringsbank» te Schiedam. DIT NUMMbH DESTAAT UIT TWEE BLADEN Voorde Raadsverkiezing in District l tp Vrijdag 22 dezer bevelen wij met den meesten aandrang aan «Jen candidaat der Kechtsche partijen. DEMI-SAISONS WINTERJASSEN. 5 Barteljorisstraat 5 Telefoon 2144. Donderdag, 21 October, 's avonds half negen uur in het gebouw „St. Bavo", Smedestr. Over het Onderwerp Toegang vrij voor rechtsche Kiezers en hunne Dames. HET BESTUUR. BARTELJORISSTRAAT 27 VERSPREIDE BERICHTEN HAARLEMSCHE ALLEDAGJES No. I74i ffiWE HURLEHSCHE COHRAHT ABONNE'viHN 'SPRITS: Per 3 maanden voor Haar.em en voor do uawlwn waar een agent gevestigd is (kom der gemeente) Voor de overige plaatsen in Nederland pe» p^f. Per week voor Haarlem en de agentschappen Afzonderlijke nummers 1 1,60 - 2,— - 0,12' 0,05 PRIJS DER ADVERTENTIEN i Van 15 regels Iedere regel meer. Buitenlind per reget Advertentiën in de rubriek „Vraag en Aanbod' van 1 5 regels Elke regel meer 1 0.7t 0,15 0.20 - 0/,0 - C.'IO bij levenslange onge schiktheid tot werken f S9O verlies var. een bij verlies van bij verlies van bi) overlijden. hand of voet n s een 009 een duiiu s bij breuk van een arm of been bij verlies van een wijsvinger bij verlies van eeN - u anderen vinger AGENDA. 20 OCTOBEIt Gebouw St. Bavo R.-K. Volksbond Bouwvereeniging. Haven - Transport- arbeiuers. Bioscope Barteljorisstraat 8 uur voorstelling. Gebouw St. Bavo Witte Bioscope 8 uur voorstelling. Concertzaal Vereeniging Ooncert- véreen. Haarl. Muziekkorps 8 uur Co,n- OOI* t* (j'e bouw De Kroon Opera Italiana 8 uur II Trovatore. Statenzaal Prinsenhof uur Ge meenteraadsvergadering. St Vincentiue-bibliotheek N. Groen. markt geopend van TA—9 uur. Bisschoppelijk Museum Jansstraat 79 - geopend eiken dag van 10—5 uur tegen .totaling van 25 cents. Uitgezonderd Zater dagen en R.-K. feestdagen. Vorig bedrag 18.— Patronaat St. Bavo - 5. Onze administratie zal gaarne de gitten onzer lezers in ontvangst nemen. Men ge lieve wanneer ze niet persoonlijk worden gebracht, op de enveloppe te zetten: Voor Z. H. den Paus. LXXl. Dinsdag gaat het groote politieke feest begin nen dan nemen dt openbare werkzaamheden der tweede Kamer een aanvang. Tot nog toe heelt zij sinds de opening der Staten Generaal in de cuUeelingen gearbeid met af en toe een openbaar iormaliteits-zittinkje. Wat er in de afdeelingen oij de bespreking der Indische- en Staatsbegroo- i.iig zooai werd gezegd, komt eerst tot openüaar- ncid als het voort verslag verschenen is. Zulks is al het geval met de hiaiscüe begrooting, maar van de Siaatsbegrooting is nog niets bekend. Als men er een ter zoo af en toe iets van ver neemt, dan krijgt men den indruk, dat het er nog al gespookt heeft. En te verwonderen behoeft dit niet, want verschillende ministers hebben aanlei ding tot kritiek gegeven. Treub en Bosboom, Pleyte en Posthuma zijn geen van allen meer persona grata. Vooral de twee laatstgenoemde iieeren met. Wat de heer Pleyle nu weer heeft gedaan in zake den uitvoer van tin naar Duitschland, zon der iemand van zijn collega's er in te kennen, heeft geducht opspraakt verwekt Het zou me niets verwonderen, als hij in den Ministerraad er geducht voor langs had gehad. Daar lekt echter nooit iets van uit Men heeft die handeling goed gepraat en ik trof zelfs erger de vergoelijkende voorstelling aan, dat de heer Pleyte mets deed, dan toonen, dat hij een handig koopman is. Het is echter zeer de vraag, of het zoo noodig of wenschelijk is, dat Nederland's eerste magis traten in deze tijden toonen vóór alles handige kooplui te zijn. Het is juist die roep van kundig heid, die den heer Pleyte in den weg zit, om een algemeen gewaardeerd minister te zijn. Eerst hebben we de kritiek gehad op zijn geste in zake de eerste Indische leening. De heer Vuur en heeft, door bij zijne interpellatie veei en veel te veel details te betrekken, de aandacht van de hoofdzaak, n.l. de betrouwbaarheid van den Minister van Koloniën wel eenigszins afgeleid. Dat is jammer, want daardoor werd de politie ke aanval wel wat erg verwaterd. Een gevalletje als nu weer met dien tinuitvoer doet den minis- terjoolitiek echter nog minder goed. De vraag begint zich dan ook hoe langer zoo meer naar voren te dringen of deze heer Pleyte wel de eerst-geroepene mag geacht worden, om straks Hare Majesteit te adviseeren bij de benoe ming van een nieuwen Gouverneur Generaal. Die allerbelangrijkste benoeming is in de laatste weken weer meer op den voorgrond gekomen. Door tweeërlei omstandigheid. Ten eerste door het snel en'alleronverwachtst overlijden van den heer Mr. van Deventer die hier algemeen als de opvolger van den heer Iden burg werd gedoodverfd. De mortus nil nisi bene. De heer v. Deventer is dood; het lijkt mij niet erg kieseh, om zoo kort na zijn verscheiden nog over zijn qualiteit te spreken in verband met eene be noeming. waarvan toch nooit meer iets komen kan. Het feit van zijn overlijden heeft echter de brandende quaestie van de benoeming van den nieuwe landvoogd meei naar voren gebracht. De tweede omstandigheid is, dat er bij het at- deelingsonderzoek der Indische Begrooting over gesproken is. In dit verslag wordt algemeen en onomwonden hulde gebracM aan het beleid van den heer Idenburg als onderkoning van Indië. Maar dan volgt daarop deze passage: „Verscheidene leden achtten. de opmerking niet overbodig dat het groote offer hetwelk de heer Idenburg door zijn aanblijven in 's lands belang heeft gebracht, niet langer mag worden gevergd dan dat het belang eischt. De vraag scheen geoor- dan dat dat belang eischt. De vraag scheen geoor- ten goede zijn gewijzigd, dat aan zijn wensen, van zijn hooge betrekking te worden onthe- Om VClll i-rj" w i ven aevolg gegeven zou kunnen worden Gaarne zouden zij vernemen hoe de Minister hierover denkt en of hij het noodig acht van den heer Idenburg nog langer een groot offer te vra gen. legecover eenige andere leden die meenden, dat herstellen van deze vraag den indruk zou kunnen maken van mindere waardeering van de wijze waarop de Gouvetceur-Generaal zijn ambt vervult, werd uitdrukkelijk verklaard, dat daarbij aan gebrek aan waardeering niet mocht worden gedacht. Enkele leden waren van oordeel dat het geen aanbeveling verdient, dat de Kamer op deze wijze zich mengt in de geheel bijzondere ver houdingen tuschen het Opperbestuur en den Gou verneur-Generaal. Zij achtten dit onnoodig en bij de bestaande verhoudingen bedenkelijk." Wat mij betreft, ik geloof, dat die laatste leden groot gelijk hadden. He zou haast zeggen „dat het echt-Hollandsch, maar dan „op-zijn-smalst" is. om zulke bedekte invitaties te doen. In plaats van den hemel te danken dat we zoo'n knap en krach tig man op den troon van Buitenzorg weten in deze moeilijke tijden, wil men hem van zekere zijde onder een groote bouquet van bloemen toch 'n „hint" geven, om zijn plaats maar aan een ander af te staan. En wie moet die opvolger we zen? Mr. D. Fock? Het zou jammer voor Indië zijn. En ook voor Haarlem, dat zijn liberalen ver tegenwoordiger toch zeker weer niet zoo gauw zal willen missen. Of wèl? Ik ben toch benieuwd, wat de heer Pleyte in zijn Memorie van Antwoord op deze passage zeggen zal. Minister Posthuma noemde ik boven als twee de die voor kriiiek in aanmerking komt. Zijn sociale en handelspolitiek heeft letterlijk tot nog toe niemand bevredigd Zijn taak is zeker een moeilijke, maar zijn voortdurend hinken op twee of meer gedachten, zijn elkaar tegenstaande maatregelen hebben veel wrevel verwekt. Zijn graan-, brood-, groenten-, vet en varkenspolitiek gan een omvangrijk menu op leveren voor de aanstaande wintermaanden. Hij komt echter met zijn begrooting meestal heele- maal achteraan en dan gaat 't er wel eens vluch tig overheen. Vóór hem komt Minister Bosboom. net zal mij benieuwen, of hij in staat zal zijn, den bijna algemeenen aandrang tot gedeeltelijke demobihsatie tegen te gaan. Ik voor mij voel er o.0* wel ie's voor, om van de oudste landweer- lichtingen zooveel mogelijk naar huis toe te zen den, maar voor vele gezinnen van gemobiliseer- den zou een automatische toepassing der weg zending alles behalve voordeelig zijn Een zoo groot mogelijke royaliteit inzake de verloven zou misschien een veel betere oplossing geven. Dan kan weggaan, wie wil en het buiten land stoot er zich dan ook niet zoo aan Wij zullen intusschen maar rustig ide begroo- tingsberaadslaging afwachten. Crisisstemming zit er hier heel niet in de lucht. Die laten we maar over aan Enghland. Frankrijk, Rusland, Griekenland enz., enz. Daar kegelt men met de ministers in oorlogstijd al precies zoo genoegelijk a's mJar<m van den hechtsten vrede. Vrede, hoever zijn we er nog van af?. Maar daar kom ik op het terrein van de inter nationale ,R°htiek en dat was niet de bedoeling, waarmee ik dezen begon Tot een volgenden ke»r? 's-Gravenhage, 18 Oct *'15 0 V E r z I C B T, Hoewel er aan het Russische front groote beweeglijkheid heerscht, worden toch van daar geen bijzonderheden vermeld, die op een verandering in den toestand wijzen. In de streek van Illukst, waar gedurende de laatste dagen de Russen het offensief had den, hebben thans de Duitschers dit offen sief niet alleen tot staan gebracht, doch ook 'u tegenoffensief ondernomen, waarbij zij ten .Westen van die plaats over een frontbreedte van ongeveer 3 K.M. ziqh van de vijandelijke stelling hebben meester gemaakt. Ook in bet .Westen hebben geen veran- deringen plaats gehad, evenmin als aan de Dardanellen, het Italiaansche front cf het. Russisch—-Turksch gevechtsterrein. In het Noorden van Servië vorderen nog steeds de Duitsch-Oostenrijksche troepen; ter wijl aan de Oostgrens van Servië de Bulgaren krachtdadig optreden. Onder den druk van de Duitsche troepen trekken de Serven in Makawa nu langzaam terug. Uit het hooge terrein ten Zuiden van Belgrado rukken de Duitsche troepen nu vooruit tegen Cvetkof— Grob en bedreigen het plaatsje .Vrein. Ten Z.O. van Posarewatsj hebben zij Crniee en Bocewatsj genomen. Ook aan beide oevers van de Beneden-Morawa wonnen de Duit schers opnieuw terrein. Door de Bulgaren zijn thans de hoogten van den Moeslin-Pertsin en Babindoeb be zet, terwijl zij meer zuidelijk voorwaarts ruk ken over Egri-Palanka. Volgens de „Messagero" zijn de geallieer den bij Enos geland. Dit zou er op. wijzen, gelijk door een Roemeensch blad al eerder werd verondersteld, dat zij een inval be doelen in Bulgarije. Do vraag is nu of zij van alle rechtstreeksche kuip voor Servió hebben afgezien; hetgeen voor Servië een slecht teeken zou zijn. De Engelsche militaire en burgerlijke auto- Kaarten verkrijgbaar Gebouw St. Bavo, Dinsdag, Woensdag en Donderdag en voor zoover nog voorhanden 's avonds aan de zaal. TELEFOON 1770. de lastgeving van de Ville introk en or ders gaf om de ontscheping door te zot ten. Het gevolg van dit meeningsverschil tusschen den werkelijken en den waarne- menden minister van buitenlandscha zaken want Viviani had toen de leiding van buitenlandsche zaken van Delcassé overge nomen, omdat deze ongsteld was, was het riteiten deen nog steeds alle moeite om de iaftreie* vau ^atst^enoemde. Daarmede Iwor.dt de brief van Delcassé aan Yiviam verklaard en ook de bewering van Viviani, dat in den ministerraad tusschen Delcassé en zijn collega's nooit oneenigheid heeft bestaan. t i Het Russische blad „Nowoje Vremja" schrijft over het aftreden van minister Del cassé: Dit is een zeer belangrijke gebeur tenis; hij, die aftreedt, is niet alleen gewoon minister, maar een der schippers van de internationale combinatie, die thans tegen de Duitschers strijdt. De werkelijke rede nen van dit ontslag moeten zoo spoedig mogelijk aan het i< ranse he en Russische volk worden meegedeeld. Be St. Petersburgsche Beurscourant zegt ervan: Het is te hopen, dat het uittreden van Delcassé uit het ministerie niet van langen duur zal zijn. Delcassé had, indien hij gewild had, zegevierend uit het con flict kunnen komen, maar uit vaderlands liefde heeft hij de voorkeur eraan gegeven heen te gaan, ten einde niet de eenheid der politieke Eransche partijen en de soli dariteit der geallieerde regeeringen in ge vaar te brengen. Griekenland en liulgajrijio. De „Tagl. Rundschau" ontleent aan Avi- lag het bericht uit Saloniki, dat de Bul- gaarsche gezant te Athene, Passarof, aan den Griekschen minister-president Zaïmis officieel mededeeling deed van den oorlogs toestand waarin Bulgarije zich bevindt, Bulgaarsche regeering wenschte nadrukke lijk en herhaald te doen uitkomen van hoeveel beteekénis voor haar is _een vriend schappelijke verhouding met Griekenland gevolgen van den laataten zeppelin-aanval op Londen zoo klein mogelijk Voor te steden. Gisteren seinde Reuter een heel lang relaas over het gebeurde, waarbij vooral wordt ver zekerd, dat geen militair© schade werd aan gebracht. Echter het zinnetje: „Behalve in één geval werd alleen schade aange richt aan eigendom dat in g©ga verband stond met den oorlog", zegt meer> dan het ge heel© stuk en erkent, dat .tenminste in één geval wel militaire schade werd veroorzaakt. Hoe groot die schade is, Wordt (wijseijjk?) verzwegen. Von Jagow en de ncutualiteit van België en Griekenland. Minister Von lieeit een inter- GEVAARLIJKE BOOMEN? Onder de onderwerpen, die morgen in den Raad worden behandeld, is óók weer een voor dracht, om een aantal boomen in onze plantsoe nen te vellen. De ter dood-veroordeelde zijn al door een wit ten ring gekenmerkt, enals de Raad morgen ja zegt, wordt er Donderdag op verschillende plaatsen in de stad weer lustig gehakt. Enfin, ten minste een verbetering bij vroe- ger, toen men al aan het omhakken was, en niet zuinig, vóór de Raad z'n vergadering begonnen was! Voor één der veroordeelde boomen zouden we echter vandaag toch „vrijspraak" willen pleiten, voor den iep op den hoek van het Kenaupark nabij het viaduct, vóór perceel 4. „Gevaarlijk overhellend", zoo heet het in dt toelichting van den heer Springer, en dht zou het motief zijn voor de executie. Doch.deze boom, die zoo schilderachtig de bosschage hier afsluit, en zoo'n mooi geheel vormt met de geheele groep, heeft zoolang onze heugenis gaat reeds op dezelfde wijs schuin ge- staan, en wie we ernaar vroegen weet nie' anders, dan dat deze iep van den beginne af zóó gegroeid is! Sinds wanneer is opeens dat „gevaar" ont 1 staan? Het zou, meenen wij, voor 't mooie gezicht in het Kenaupark een aanwinst wezen, wanneer althans deze boom bleef gespaard. Misschien, dat er vóór de raadszitting van morgenmiddag door een of andere autoriteit, nog eens met den heer Springer kon worden gesproken, of dat men stoutweg het „gevaar" wat denkbeeldig noemde? view toegestaan aan eeu vertegenwoordi ger van de >>Ua^e1PnPTess" en het met dezen Amerikaanscnea journalist over de troepenlandingen te atonikt gehad. Gezien de landing van b "Uagelsche troepen te Saloniki, zeI(1® ~a&ow, blijkt wel hoezeer de verontwaaraiglng oyej, den Dujt. schen inval in Be o ^chelarij („Schwin- del") geweest is- „I>e Engelsche blaen geven zich de groot ste moeite om dat er in het geheel geen overee ast bestaat tusschen den Duitschen inJ, T,a B,eI§ië en de lan ding van generaal ®;milton te Saloniki. Zij beroepen zl,c^ P .dat de Grieksche regeering en het G cbe parlement afge zien hebben van 1 ®Kt om met wapen- IwM logM** aienl? te van de monarchie (Duitsch, Hongaaredh, PooLsch, Kroatisch, Roetheensch, Tsje- chiech en Roemeensch) laat versdhijnen, die eens per week uitkomt. Het blad. wordt naar de looperraven en de hospitalen geregeld verzonden. De inhoud bestaat uit do offici- ecle communiqué's van de centrale mogend- Iheden en tijdingen over de gewichtigste ge- beurtenissen van binnenr en buitenland. De „Goeb&n,, en „Breslau". Volgens een bericht uit Boekarest, worden de „Gocben" en de „Breslau" door de Turken opnieuw uit gerust. met het oog op het verwacht offen sief in de Zwarte Zee. Een moedige pastoor. De „Éclair" bericht, dat de burgemeester van Béthune aan Z. D. H. den bisschop van Atrecht heeft ge schreven, hoe moedig de pastoor van Loos zich 'heeft gedragen. Hij was gedurende de bezetting met 200 inwoners in het dorp ge bleven en week zelfs niet uit, toen op den 25au September de aanval der Eneekeh«n begon. Eerst den 30en September k^ hh' met 60 inwoners in Béthune aan, nadat hd het dorp als laatste verlaten had. Gouverneur von BissiDg over de Belgen Volgens een in der Tag. opgenomen interl view, protesteerde generaal von Hieci,A. Zaïmis nam de mededeeling voor kennisge- gen de meening dat d Waalsche hs™i v Vlus en .prak den dank Jertoek- Bo;eië opinie vindt vnnt. n-ripkenland onwelkom gewenst: «„ioironianrl tot afwering van den drei - v, '-,ue gebieden. uit voor de bereidwillig- in België meer moeilijkheden ken, dan de Vlaameche. Deze «Mand Met onwelkom gewekt W in het algemeen' kaï^^TÏ Deïbeweringen houden geen steek. De tfrllkShe^kS tegemoet is ge- de alen «ven loyaal zijn als de Vlamingen. voor zou zijn Grieksclie regeemg heeft tegen de lan ding krachtig erc* en als zij af gezien heeft van e wapend verzet doet dit niets af aan b c uid v.an Engeland en Frankrijk. Ongetwijfeld kam schending van de Belgi&che neutraiite üoor Duitschland niet met die van Grieken nd door Engeland en Frankrijk vergelekeI Worden; want in het eerste geval ging X?0r Duitschland, ge zien den dreigendeu hranschen opmarsch door Beigië, om bestaan 0j njüj bestaan, om het bestaan van net Duitsche rijk. Do landing der EMeM0"Hoepen Driekeniand was op geenerlei nooacoestand gegrond; zij is uitsl litend geschied, uit overwegingen van militairen en politieken aard." Het aftreden van Delcassé. De Korr. Norden meldt, dat de Vo-ss. Ztg. uit het Journal de Genève de 'volgende nieuwe lezing geeft over het aftreden van Delcassé: Toen de koning van Grieken land Venizeloa heenzond, waren de onkoiia" pmgen van troepen te Saloniki reeds aan- gevangen Met het oog op deze wijzigfng ^11 dun toestand acJitte de JFranscho zant te Athene, de Ville, zich genoojit op eigen initiatief last te geven om de ont scheping te staken. Delcassé keurde de han delwijze van de Ville goed, terwijl Viviani van een tegenovergestelde meening was, kade der Grieksche kust, tegemoet is ge- kouien. M. De U-joorlog. Het Noorsclie stoomschip dat liet tijdstip was aangebroken dat beide '„Salerno is in den grond geboord; 19 man- (noonm>n elkaar te hebben mis- 1 nen, 2 vrouwen en drie kinderen zijn ge- naburen toegaven elkaar verstaan. In de toekomst moesten staten dezelfde richting bewaren. beide 6ui en Generaal Marchand. Omtrent den toestand van generaal Marchand, die bij het beo- van het offensief in Champagne bii Sairm gewond werd, wordt thai'°uit PaSTge meld, dat die nog Zeer ernstig is en dat voor hem nog Noodig verzorgd patlent wordt thans te Parijs i °p ^ds bevreesd voor Itiga? Volgens „Kjetsj" wordt de ontruiming van Riga hog steede voortgezet. De wagens der electii- Sëhe tram worden naar Moskou overgebracht. Van de Kathedraal van I{eh"^ uZn "van de Fiir-ro" is een der mooiste beelden de Kathedraal van Reims, namelijk de voor- stelBng van de „Boodschap aan Maria als door ve* wonder gespaard gebleven. Het blad deelt mede, dat reproducties van dit beeld ten bate van het Servische Roode Kruis verkocht zuilen worden. Een oorlogskrant. De Voss. Ztg. deelt land. Behalve de schepen, die in de vorige week getorpedeerd zijn, is nog het stoomschip „Ajax", groot 7000 ton in den grond geboord. Een toenemende zenuwachtigheid ken merkt de Engelsche en Fransche scheep vaart in de Middellandsche Zee. Vele kapi teins moeten geweigerd hebben uit te va ren, in verband met liet optreden van de Duitsche duikbooten. Muui tie-aanmaak in EramkripkL, de Creusotïabriekeu zü-'""„S.Xb S'ïï .«MO» per nïl onUngs werden eenige werkplaatsen ingericht voor dë vervaardiging van kanon nen van groot kaliber. De bijzondere scheepswerf der Creusotfabrieken is te Cha- lons-sur-Saöne. Op het oogenblik zijn de fabrieken ingericht voor de vervaardiging van 60 70 veld-artillerie-munitiewaiiens ivt dag. Een Italiaansche leening in Amerika? De Newyorksche firma Lee Higginsoa is, naar Reuter meldt, benoemd tot agent voor Italië voor de plaatsing van een leeaiuj medej ,dat het ministerie van Oorlog te Wee- j ten bedrage van doll. 25.000.000 in één ja::: 'nen een oorlogseourant in de zeven talen'in de Vereenigde Staten. I)e bedoe ug is

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1915 | | pagina 1