TWEEDE BLAD
ATT EN
ui« ™"8land'Ense;
Gevaarlijke Vrienden.
DE OORLOG
J. JANSSENy
2=$ -
BRIEVEN UIT BELGIE.
ïï®Sang h. Warmoesstr.
FEUILLET ON
DINSDAG 30 NOVEMBER 1915
het raadsel van den
Goedkoopst adres voor
is steeds
VERSPREIDE BERICHTEN
NIEUWE HAARLE/ASCHE COURANT
Brussel, 25 Nov. 1915.
•1/0 organisatie ten behoeve der werkeloo-
zen, waarover ik schreef, nadert nu hare al-
gemeene voltooing. De uitgeoreidheid der in
richting is oorzaak geweest, dat alles tra nu
toe nog niet op rolletjes kou gaan. Do voor
naamst CU meest voorkomende vakkeu zijn
reeds geregeld onderwezen en begin Decem
ber hoopt men ook lessen to kunnen openen
am die voor de hoeden- en handschoenenia-
dustrie, de papierindustrie, binderij, behan
gers- stoffeerders- bon werk.rsvak, enz., enz.
Meu et aal verbaasd over het aanial vakken,
dat in deze reusachtige organisatie is opge
nomen Geen vak kan men z.cli denkea oi' het
voor da volksontwikkeling en vooral om bet
volk nuttig bezig te houden, van hot hoogste
belang is, worden geldmiddelen gevraagd.
Zoals men ziet, mangelt het nog niet aan
moed en ondernemingsgeest.
Droevig stemmen de berichten over de er
varing, die men heeft opgedaan by het op
graven van IAjkon van Belgische soldaten in
de buurt van Mechelen. Eenige individuen
bewezen indertijd den „liefdedienst'' om voor
de lijken, die in allerhaast waren ter aarde
besteld, een beter en dieper, voonoopig graf
te delven. Gebleken is, dat hei enkel en
alieen te doen wa3 om te rooven en te schen
den. De herkenningsteekenen vindt men zelfs
verwijderd nu de lijken andermaal zijn op
gegraven om aan deze Belgische soldaten de
finitief een laatste rustplaats te geven. Alle
voorwerpen van waarde zijn verdwenen, hor-
wonJi in de loxalen der lagere en middelbare -
s< heien onderwezen. Deze lokalen ijn daar- loges, geld, alles is weg en he„ ergste is nog,
voor ax iaal in gebruik genomen. Elao school dat men niet meer met juistheid we-en kan
teit ongeveer 20 leeraren. Hot reg.ement dor i wie rond Mechelen den dood heb oen gevan-
leergangen stelt het volgen der' cursussen den. De dieven schenen het noodig te achten
door dt wcrkeloozen niet verplichtend.
Toch is er een voordeel aan verboaiau voor
de vvtrkeloozen, wanne-er zij do leergangen 1
aile h.rkenningsteekenen te verw ijdt ren.
Waarom? Het schijnt, dat de lijkenschenders
ook practijken van afzetterij hebben beoefend,
meemaken""i^behoe vsn^dan *3 eoh is "en s per door liefdegaven ter verzending in ontvangst
week door den dienst van het stakerstonds bn^'ra"'™
te worden gecontroleerd. Do werkelooozen,
die meeuen deze prachtige instelling voor het
te nemen aan een krijgsgevangen zoon, o"
tegen grof geld ai3 br iefo ver ore a g eos hebei n
gelungeerd, terwijl de bewuste Belgische
gilde der arbeiders om zich in huu vak te soldaten door hen zelf waren bestolen toen
bekwamen en om tal van kwade invloeden, zij de lijken opgroevenl Dit is uitgekomen
we.ke he. ge.o.g zijn vau gehcelo of godeeite- toen de Duitsche overheid een pair van die
iijKfc w,_r-.e oo ho,d, nie. va.i noodo i hebben, lijkenschenders heeft kunnen te oakken krij-
n-oeitu zien we. aau d.c controle oud ,rwerpen gen. Wie kan woorden genoeg vind n om z'n
oi derven aanstonds de ouuersteuuing. Naaraisohuw te kennen te geven cv-;r dergelijk
a»nieiding van deze leergangen, er blijkt bedrijf!
tevens uit hoe ernsug de onderneming
is opgevat, is een belangrijke iUts.ik sa-
Uifcugeste.d. Op de 14373 maauef'jke werke-
Ioozan. verklaarden Höj niet ie kunnen vlezen
en schrijven, van de i447J vrouw.lijke wev-
ke.oozcn bedroeg dn aautal 9-0. Deze statis
tiek maakt geen aanspraak op volledigheid,
daar he. onderzoek by .outer vrager is be
perkt geb.even. Die bcdootmg is echter, dat
bij onge.e.terden rekening wordt gehouden
in de wyae waarop (ia cuioussen moet.n wor
den gevolgd.
Heel de organisatie der leergangen wijst er
°l- hoe i rn-iig het streven is om aan de moei
lijkheden i.e„ hoofd te oiedcu en het v/erK
te doen her.even en te verbeteren.
Hierop wijst ook de tentoonstelling, welke
bi de maand Decern oer wordt gehoudeu in
het Modern Museum. Deze Lentoouotmaag zal
omvatieu de werkstukkeu van Duitsche gra
veurs en iuustrateurs. Veel belangrijks van
de bekende Leipzigcr tentoonstelling over het
boek word nu in i>ru3.e. saamgebrucht. Een
voordeel, „e voor de Brus olreh e beou-lcnuren
der bo.kdruks.unsi, Voor de uitgevers en allen,
aio daarmee te maken neboen.
lie: iaat zich denken, dit de IcOJ kos.el os
toeganke..jke openoare - ome rijen. welke
Be.gié vóór den oor op telde, v vi den oorbg
w ;1 eenige gevolgen nebben ondervonden
Doordat de gemeen.e.ijke subsidies niet meer
konden worden l>etaa,d, moesteu ongeveer
ioesz-a, en word q geplot n. O.n Li. dezGii
27^
LEGENDE-VORMING.
In een oorlog vormen zich vanzelf of
voorbedachtelijk allerlei legenden, die later
wel weer tot de werkelijkheid worden te
ruggebracht.
Evenwel hebben sommigen dier legenden
toch wel beteekenis, omdat ze zoo inwerken
op de neutraliteit der publieke opinie.
En daarom is het toch wel goed, soms die
legenden ook als zóódanig te registreeren.
Wel de meest-frappante dier legenden is
meeneu wij de historie van de befaam
de miss Cavell, die te Brussel is gefusilleerd.
Het ligt, naar het schijnt, in de bedoe-
W van de Entente-staatslieden, om deze
dMenl0wönis gebruiken als een der mid
delen, welke dienen moeten om de publieke
opinie in de oorlogvoerende landen (en ook
wel die in de neutrale landen) op te zwee
pen tegen Duitschland. Wee"
Tegenover deze tactiek gebiedt de eerlijk
heid, den waren staat van zaken te blijven
toonen, opdat ook óns deze legende die zich
hier vormen gaat, niet beetneme.
Men weet, wat er met iniss Cavell ge
beurd is: ze was een Engeische verpleeg
ster die te Brussel bleej: onder het Duitsche
bestuur, hoewei liaai-.hoffelijk was aangebo-
guur, die de Franschen wel eens meer ge
bruiken.
Maar wat volgt is ernstiger op het stuk
der voorbedachte legervorming.
Immers: Reuter seint dat „de minister
te midden van de geestdriftige toejuichingen
der vergadering namens de bondgenooten
de plechtige gelofte aflegde, dat de dood
van miss Cavell zal worden gewroken door
de geteisterde landen te herstellen in groo-
tero macht, en door een nieuwen dageraad
te doen ontstaan, waarin het beeld van miss
Caveli in zachten glans zal stralen, omdat
de gerechtigheid dan zal hebben getriom
feerd en de barbaarschheid overwonnen zal
zijn. Hij eindigde met een eerbiedigen groet
aan de nagedachtenis van de heldhaftige
pleegzuster, die. de baanbreekster is van de
hoogere menschelijkheid en het zegevieren
de recht."
Afgezien van die „plechtige gelofte", dien
„zachten glans" en de méér-bekende tegen
stelling van de „gerechtigheid" (Engeland-
Frankrijk c.s.) tegenover „de barbaarsch
heid" (DuitschlandOostenrijk) dient toch
wél even de aandacht er op gevestigd, dat
miss Cavell, die onder Duitsche wetten ver
raad pleegde en het Roode Kruiskleed mis
bruikte, om den Duitschers in den rug te
vallen, hier wordt voorgesteld als een „held
haftige baanbreekster in hoogere mensche
lijkheid" II
Het maken en vormen van legenden is
den Engeischen en Franschen goed toever
trouwd over het algemeen, maar nu willen
ze toch wel een beetje al te hard van
stapel loopen.
Dat slikt niemandl
COL Dl T.ANA.
Een oorlogscorrespondent van den Ber
liner Lokal-Anzeiger is op den Col di Lana
geweest en seint nu d.d. 20 November, hoe
hij den toestand daar bevonden heeft. Hij
heeft geconstateerd, dat de in twee nabij
elkaar liggende punten eindigende top van
den berg geheel in handen van de Oostenrij
kers is en eveneens de heele Monto Sief
(2426 meter hoog) ten Noordwesten van den
Col di Lana. De Oostenrijkers bezitten ver
der een steunpunt op de westhelling van
den Col di Lana en houden het Siefzadel
(2211 meter) tusschen den Monte Sief en
den rotsigen berg Settsas (2562 meter) be
zet. De Italianen hangen aan den .Col di Haiia
met de bekende voorstelling aan denZuid
oostelij ken rand op ongeveer 800 me er n
vogelvlucht van den top en 120 meter to-
gcr. Van hieruit hebben zij een sappe aan
gelegd over ongeveer honderd me ter vo ge 1
vlucht en twintig meter hoogte
ting van de Oostenrijksch-Hongaarsche tóp-
stelling en hebben daar een veldwackt ge
nesteld. Verder liggen zij met een veldwacht
toestand te voorzien, word op Li Juli van dit clen, naar Engeland terug te keeren Daar-
.«n» f\j ui t 'si ntnuol 1/Amifoit »t aai» u Aiïrol li, itiiiir rtlA A n n n o o i- rl ,1 r.
jaar een Centraal kotmteit voor volkslectuur
oj.geri- ht, waarin lieden van .Ie meest ui.een-
loopeude richting zitting namen. Ik ei wa?
zoo goed mogelijk u.tere.ding te geven aau
de verspreiding van kostelooze volkslectuur,
nieuwe ïees/.aen te openen, en de bestaande
b-ek r .e.i aan ie passen aau d n tareav.oor-
d<gen tijd. Dit is zoo goel gelakt, dat suids
"bvengeuoeuiden datum aLö vro gcre loekc-
rijea konden worden heropend en ongeveer
.nieuwe konden worden opgericht. Eigen
aardig is, dat het centrale middenpunt van
neze beweging gelegen is ia de uijverheids -
streek van Charleroi.
Hei succes is wei niet het minst to danken
aan een subsidie van 20 0J0 francs van het
Nationaal Hulp- en Voed.n 'jmnité. Een op-
roop aan het publiek de d 20.000 DO ten in-
homenl Oo.. door het Min stcrie van Kunsten
e - Wetenschappen werd financi-el geholpen.
Het zijn voora', de werke ooz m. die van deze
boekerijen gebruik maken. 7ij vrageu meest
technische en wetenschappelijke werken. Als
uitv oeisel van deze onderneming weri-m rei.
zeude bibliotheken ingericht! P?ikketr»n van
80—100 boeken worden naar versch lUu.ie
Plaatsen, waar daaraan behoelte bestaat ver
jenden. Voor deze nieuwe biweg ng, welke
Adv.
richten der Italianen blijven onverklaarbaar,
daar zij stelselmatig veroveringen noemen,
die niet hebben plaats gehad. Hedenmorgen
vielen de Italianen, na een hevige artiileris-
tische voorbereiding, den Ooi di Lana weer
aan. Hun beide bestormingen werden afge
slagen. De Oostenrijkers hadden eenige doo-
den en gewonden.
Levensmiddelen uit den Balkan.
Na de vereeniging van de legers van
Duitschland en Oostenrijk-Hongarije met de
Bulgaarsche troepen, lag de mogelijkheid
voor do hand zegt de „Vorwarts"
dat uit Bulgarije en ook langs den Donau
en per spoor uit Roemenië levend vee, eie
ren, graan en maïs in groote hoeveelheden
betrokken konden worden, waardoor een ver
laging van den prijs der levensmiddelen^ in
Duitschland en Oostenrijk-Hongarije moge
lijk zou zijn, vooral wanneer het vervoer
zonder tijdverlies kon geschieden.
Het blad wijst erop, dat de „Export",
het orgaan van de Vereeniging voor Han-
delsgeographie, mededeelt, dat in het bezette
Servische gebied veel vee werd aangetrof
fen, omdat Servië, zooals bekend is, een zeer
rijken veestapel bezit. Naarmate een grooter
deel van het land werd bezet, werden ook de
beschikbare voorraden voor den uitvoer groo
ter. 't Is bovendien bekend, dat Roemenië
dit jaar een bijzonder rijken graanoogst ge
had heeft en er is op *t oogenblik geen reden
om te veronderstellen, dat Roemenië zijn
oogstvoorraden aan de midden-Europoesche
landen zou onthouden. Het is het recht van
iederen neutralen sfaat zijn producten uit
te voeren, waarheen het moge Lijk is, wan
neer tenminste die goederen in de landen
waarvoor zij bestemd zijn ,niet als^ oor-
logs-contrabande worden beschouwd. Tegen
den uitvoer van het overschot van den oogst
uit Roemenië kan geen bezwaar zijn, omdat
het grensverkeer naar het westen langs den
spoorweg en langs den Donau onbelemmerd
kan geschieden. Het ware te wenschen
zegt het blad dat vooral de Oostenxijksche
stoomvaartmaatschappijen op den Donau en
de Zuid-Duitsche Donau-stoombootmaatschap
pij met alle beschikbare vaartuigen de goe
deren uit den Balkan gingen halen; het is
thans de goede tijd daarvoor, want de Do
nau is over den geheelen afstand bereik
baar. Op die manier zal het Duitschland
nog beter mogelijk gemaakt worden vol te
houden en 't is ook waarschijnlijk dat daar
door do moeilijkheden wegens de prijsstij
gingen gemakkelijker kunnen worden over
wonnen.
't het water treft, terwijl de ontploffing op oei]
vooraf bepaalde diepte tot op 9 Meter onder di]
oppervlakte plaats heeft, en hare u;tverkinj
doet gevoelen binnen een omtrek van 15 Mc te]
van het doel. Wanneer het projectiel geschoten
wordt uit een kanon van 15 c.M. is de schon
door de ontploffing onder water teruggebracht
voldoende, om een duikboot in den grond
boren, een pantser to doorboren of een mijnen-J
veld te doen springen.
Er is minstens fabriek in Engeland dii]
zich alleen bezig houdt mot het fabriceeren var
de Conanbuis en de granaten of bommen was*
aan zij moet worden bevestigd.
Alarm bij luchtaanvallen.
Uit Kopenhagen wordt aan 'de „Daily N'ews'l
bericht, dat te Wilhelmshaven dezer dagen bij
wijze van repetitie een proef is genomen met
algemeen alarm tegen een luchtaanval.
Toen het aangekondigde signaal klonk:
snelle slagen op de torenklokken en zes kanonj
schoten, was het publiek op straat volgens den
berichtgever van het Engeische blad, totaal d«
kluts kwijt. De menschen snelden de straat orj
vielen soldaten en politie lastig met hun vragerf
en versperden de straten en wegen, waardooa
zelfs het werk van de troepen werd bemoeilijkt|
De militaire bevelhebber van Wilhelmshave
heeft als gevolg daarvan in de plaatselijke biaj
den een hartig woord van bestraffing tot hej
publiek gericht en een lijst van voorschrifte
bekend gemaakt, welke nauwkeurig moeten wor-|
den opgevolgd.
Daarin wordt o. a. gezegd: „Telefoneer r.
met de politie, die wel belangrijker werk te doe
heeft dan te antwoorden op allerlei dwaze vra-l
gen. Vergeet vooral de signalen niet: zes slageol
op de torenklokken en zes kanonschoten. Ga niet]
op straat naar de lucht staan kijken, waar ga
toch niets anders dan sterren en wolken zietJ
Maak in geen geval samenscholingen. Verlaat
onmiddellijk de kerken, bioscooptheaters!
schouwburgen, enz., spoed u huiswaarts en ver!
berg u in den kelder. Winkeliers zoowel alal
particulieren moeten dadelijk al hun lichten uit-]
dooven; denk er aan dat op het niet nakomed
van deze voorschriften strenge gevangenisstraf
fen staan. Bestuurders van tramwagens moeteid
dadelijk stoppen en blijven waar zij zijn. Onder]
wijzers moeien onmiddellijk de kinderen naad
huis sturen. Leden van de vrijwillige branaweed
moeien zich onverwijld naar de hun te veren
aangewezen verzamelplaats begeven. Denk er
wel aan, dat in oorlogstijd geen alarm wordt]
gemaakt zonder ernstige reden."
Een verwoeste bibliotheek.
Uit Lemberg wordt aan de „Reichspost" ge-I
schreven, dat een deel van de Jozefijnsche codi-P
ces spoorloos is verdwenen. Ook talrijke acien-
Doyen in de Sorbonne uitgefloten.
Naar het Deer.&che blad „National Tiden- stukken zijn doof de Russen medegenomen. Hel
de" mededeelt, is de beroemde Fransche chi- grootste verlies lijdt de stadhouderlijke bib
op 40J tot 500 meter afstand aan de West-1 rurg Ik>yen onlangs in de Sorbonne, waar j theek. De belangrijkste wapenboeken evenals alle
helling van den Ooi di Lana op dezelfde bij een lezing hield, uitgefloten. juridische publicaties zijn door de Russen weg
hoogte als het Oostenrijkscne beliingssteun
punt. Daar achter liggen reserven. in ver
band met de Ziuidoosóeajke voorstelling aan
mee aanvaardde zij natuurlijk óók de eè-
hoorzaamheid aan de Duitsche bestuurders
Doch van haar blijven in België maakte zij'
gebruik, o-m den Duitschers zooveel mogelijk
afbreuk te doen, om tientallen jonge Belgen
te werven voor bet Belgische leger en hen in
staat te stellen, België te verlaten en zich bij
de geallieerden te voegen. In oorlogstijd is
er voor zulk verraad natuurlijk slechts ééne
straf: de doodstraf, en miss Cavell wist
dan ook wel heel degelijk, dat zij met haar
verraad onder 't Duitscli bewind in België,
zich de doodstraf op den hals haalde. Na een
wettelijke behandeling van haar zaak, waar
bij bleek dat zij aan het hoofd van een groot
complot stond en willens en wetens ver
raad had gepleegd, nog wel onder het kleed
van het Roode Kruis, is zij dan ook ter
dood veroordeeld.
Wij laten natuurlijk daar, of het wijs is
geweest, die straf toe te passen, doch ei
genaardig doet het rnu aan, als men in Frank
rijk, Engeland en elders deze vrouw zat ver
heven tot een soort van martelares!
Zoo is er nu te Parijs dezer dagen een
iw";11 ,.e*'in8' gehouden van den beruchten
Heul"/-!' 7~.
Jtnswekkende dingen verteld"'" T°
j "j schaamte en berouw over de/e
misdaad zal hebben betoond, er geen vrede
mogelijk zal zgn tusschen dat land en Hp
menschheid.
Nu, dit kan men op rekening van een par
ticuliere meening stellen: 'n oratorische fi-
Rij betoogde namelijk, dat de professoren gesleept. Een bijzondere afdeeling bevatte amb
in Frankrijk niet benoemd worden, omdat telijke verordeningen. Bovendien was er een ver
zij groote bekwaamheid bezitten, maar om- zameling van bijzonder zeldzame- en kostbare
den voet van j" Vo sief bij Quelle, j dat zij politieke gunstelingen zijn. En naarhandschriften en wetenschappelijke werken, een
wei-ken sterke afdeeiingen. De Italiaansche dè groote internationale congressen worden ware bron voor geleerde onderzoekers. De bibRo-
sLoding aan het öiefzadeL loopt betrekkelijk 'slechts zulke politieke wetenschapsmannen theek werd door de Russen volgens dit schrijven
Oosten van het zadel naar den pas- j door de regeering afgevaardigd. Dit geschiedt onbarmhartig verwoest en geplunderd: onge-
i de Falzaresm naar de Falzare- thans evengoed als voor den oorlog. Toen veer 2000 literaire gedenkteekenen zijn verdwe-
Virchow, ging Doyen voort, als vertegen- nen. De aanzienlijke en niet te vergoeden schade,
woordiger van de Duitsche wetenschap het kan eerst na de terugkeer van den directeur van
woord voerde, was de zaal nog voller dan het archief, dr. Eugen Barwmsky, met juistheid
deze, waarin ik thans spreek, terwijl niet 10 worden vastgesteld,
personen aanwezig waren om den Franschen
spreker aan te hooren. En dat had goeden
grond, want de mannen, die Frankrijk als
wetenschappelijk proclameert, worden in het poos geleden voorspeld welk weer aan do
buitenland als nullen beschouwd. j Dardanellen te wachten was. De bladen had-
De hoorders begonnen te protesteeren toen den die voorspellingen opgenomen en een
de spreker vervolgde, dat de buitenlandsche officier, die bij de Dardanellen-tioepen ia
1A4 ran 1 i id r ll f\ 1 K r» 1 r, «ft d I „1. 1 1 l 1 - - P \1 f r- L—v,-\ I 1A W
ver ten
weg van de Falzarego en naar de Falzare
go-hoogte. Do i.ba.ianen nebben, zooals in de
verschi.lende iegerberichten is gemeld, den
Col di Lana den 7den November van 's mid
dags tot s avonds in bezit gehad. Voor en
na dien tijd is hij Oo3tenrijksch geweest.
Het ItaJaansche legerbericht van 9 Novem
ber is dus onjuist. De hier door de Italianen
als veroverd opgegeven Monte Sief is' in de
zen oor.og_tot nutoe door geen Italiaan
betreden. Het Itauaansche bericht van 11
Novenftar =kl va„
Het weer aan de Dardanelles
Engeische weerkundigen hadden al een
gen, om j J groepen te verdrijven, studenten gelijk hebben, als zij den Duitschen ingedeeld, schrijft nu aan de „Wesuu. Gax.
üio noD op uen a ren kant van den Col universiteiten de voorkeur geven, waar pro- j dat de voorspellingen precies zijn uitgeko
üi Liana overgem n waren. Deze andere fessoren met wereldberoemde namen aange-men. Toen hij in September het schierei-
Kant zijn rotsstei c die in eeQ halven cir- jsteld zijn. Professoren, die over de nieuwste land Gallipoli verliet om in een hospitaal
kei van het b.eiza !aa den Oostnoord-Oost laboratoria beschikken en een gezin hebben te Alexandria te worden opgenomen, was 't
rand van den Col di i,ana onafgebroken
doorioopen. Als men met de heele Oosten-
rijksche stelling van den Col di Lana, den
Monte Sief en het.Siefzadel bezit, heeft men
geen gezicht op d achterzijde van den Col
di Lana. De Cjde Jke bezetting van den
top van den Co. dl i^ana door de Italianen,
die zij. i r n aftiHerie onder
steund tot stand brachten, was een eerbied
wekkende prestatie. Veel moeilijker echter
was de herovering door de Oosteririj-
i '/emveL voor het steunpunt op de hei-
p® „ja voor het Siefzadel hebben do Ita-
r'In aanzienlijke veniezen geleden,
nanen deZ0 correspondent nog me-
Verder r che steuingen niakeneen
fi indruk, k»0 stemming van de man-
sterken i)e Italianen zitten geen
schappen ;i eerbiedwckkp.nd, wat
partij ei)
waarin men de studenten uitnoodigt en waar overdag verschrikkely k warm en 's nachts
zij voor hun studie belangstelling vinden. j bitter koud. Toen hij in October terugkeer-
Bij deze woorden werd de spreker door uit- de, was het den heelen dag erg koud en
roepen als: „Gooi hem er uit!" en „Ga naar vochtig, maar, zooals voorspeld was, sloeg
de loopgraven!" onderbroken. Het lawaai in de laatste dagen van October het weer
werd zoo erg, dat hü zijn rode niet voort- om en werd het prachtig weer, dat gerui-
zetten kon.
Duikgrauaten.
Men schrijft ons uit Londen: Volgaas een
telegram uit New-York beschrijft do „New
York World" een „duikgranaat," waarmede
Engeische vliegers Duitsche duikbooten ver
nielen, zelfs als deze ondergedoken zijn.
Dit werktuig is drie jaar geleden door een
Ier, Conan, uitgevonden. Het is een buis die
kan worden bevestigd aan een granaat, afge-
scnappeu - ,-ü0t Ls eerbiedwekkend, "wat schaten uit een Klokken kanon of aan een
„\mK>i-sch bergland door beide partijen 1)0111 Ult een vliegtuig geworpen. Het van de
Conan-buis voorziene projectiel duikt, wanneer
in dit win
wordt gedaan
De gedeeltelijk onjuiste be
men tijd aanhield. Overeenkomstig de weer
voorspellingen waa het in de eerste helft
van November het mooiste weer van het
heelo jaar, maar daarna begint de winterkou
met sneeuwjachten en vorst.
Over het leven van de troepen te velde
sprekende, zegt de officier in zijn brief:
„Sedert einde Augustus is hier niet meer
gevochten op de. manier zooals in ,'t begin
kort nadat wij geland waren, 't Is hier "nu
een loopgraven-oorlog, evenals op het fron!
in Frankrijk, maar dan zonder de voordec-
ien, die do manschappen in Frankrijk nog
genieten. We hangen geheel af van den aan
voer over zee, zelfs wat het drinkwater
Naar het Fransch.
35
kJra terwijl zij in het benauwde, halfdon-
%u",> 0nlfezellige eetkainertje xat, diat geheel
*!(it karakter droeg van alle kamers
Wei-óg'1'7-611. die jaar in jaar uit gemeubeld
'°or verhuurd, vroeg Sylvia zich niet
cie e<irst af, waarom de Wachuers er
Véorkeur aan gaven op zulk een on-
^-ij ktH.;6 611 vreemde wijze te leven,
all vv;,i Inel let« als weerzin om zich heen.
uit 11 koe re llel vertrek was zag er niet
in *°op, niaar smakeloos en voddig
ii ?1,e tinr!1"8* 1101 hier, evenals trouwens
1) hk er kamers in den chalet, zeer
i nar 11 ij na overdreven netjes,
en WoUi. ('e ronde tafel, waaraan zij en
*ii i'^ c'oti n Z0° gastvrij waren ontliaald,
w 01er h-, rketvloer, die den dag, waarop
VIH )g„ ar eerste bezoek bracht, onbedekt
v, °er hirwitt11 leelÜk zeil, dat een marmeren
e sfee, verbeelden, van roode en blau-
di ('o nidi V verdiepte zich in de vraag.
6 Z'L miss o y'ijn van ('ie verandering,
111 on ten onrechte, vreemd vond.
j Eindelijk stond zij op van den harden
rieten stoel, waarop zij gezeten had.
j Een eigenaardig gevoel had haar nti in
'het halfduister bekropen een gevoel alsof
er in de kamer iets was dat leefde. Zij
keek naar den grond en verwachtte half en
j H een of ander beeöt te zullen zien, dat
l zich onder de tafel of achter het notenhou
ten buffet had verborgen.
Maar neen, zfj 2&g niets anders dan de
i one e tafel en de zeS stoelen, die stijf tegen
den muur stonden. En toch liet het gevoel,
dat er behalve zij nog een ander levend
wezen in de kamer was, haar niet los.
Zij deed de deur, die in de gang uitkwam
open en gmg toen het smalle gangetje dot
het huis in twee helften verdeelde, door rt
naar het kleine salon.
Ook hier gaven de neergelaten jaloezieën
de kamer een byzonder somher en trS
aanzien. Maar Sylvias oogen, die reeds aan
bet halfduister, dat ook in de andïe ka
mer heersekte, gewend waren, konden alles
tututekend onderscheiden.
Het zitkamertje zat er armoedig en sjofel
uit. Geen bloem, geen boek of courant ver
brak de smaaklooze eentonigheid. De eenige
ornamenten waren de vergulde pendule op
den schoorsteenmantel, en de twee namaak-
Ernpire kandelaar^, waar zij tusschen In
stond. De blinden waren stijf gesloten en het
was vreeselijk warm en benauwd in de ka-
ni\Verlprom vroeg Sylvia zich af, waarom
de Wachuers hun leven toch zoo ongezellig
inrichtten, met een dienstbode, die dagelijks
slechts voor uren kv;'am - m
plaats van hun mtrek m nemen in een ho
tel ofr pension-
En toen bedacht zy üat de stille, magere
nian en zijn drukke, dikke vrouw werkelijk
bijzonder goed met elkaar overweg schenen
te kunnen. Mi^cb!en wai'en zij liever met
elkaar alleen, dan m een omgeving, waar zij
voortdurend andore mensehen tegen het lijf
Sylvia begon zicb> terwijl zij doelloos dooi
de kamer heen en weer liep, onbegrijpelijk
zenuwachtig en beklemd te voelen. Zij ver
langde dit leeg, stille huis te kunnen ver
luien en toch vond zij t dwaas weg te gaan,
juist nu de Wachuers ieder oogenblik toaug
konden komen.
Na een poos begonnen de eenzaamheid, de
drukkende stilte en cok het feit, diat zij
volstrekt niets boek of plaatwerk of
wat ook had om zich den tijd mee te kor
ten, Sylvia's zenuwen aau te grijpen.
Het was eigenlijk ook best mogelijk, dat
do Wachnerse in Parijs zouden blijven, tot
het warmste gedeelte van den dag voor bij
was. In dat geval zouden zij niet voor zeven
uur terug kunnen zijn.
i Het beste wat zij kon doen was een brief
achterlaten, waarin zij mevrouw Wachner
en'vriend Frits uitnoodigde bij haar op de
Villa du Lac te komen dineeren. Paul de
Virieu moest vanavond toch naar Parijs, bij
zou zich dus niet behoeven te ergeren aan
het gezicht van de twee menschen die hem
zulk een antipathie inboezemden. Mevrouw
Waelmer zou het zeker heel prettig vinden
uit eten te gaan, te meer daar de werkvrouw
niet voor een behoorlijk middagmaal scheen
te hebben gezorgd. Zij had zelfs de tafel niet
gedekt.
Sylvia keek werktuigelijk rond, om te zien
of er nergens papier en enveloppen waren,
maar er was geen schrijftafel, zelfs geen pot
lood en papier in het kleine salonnetje. Hoe
vreemd en vervelend!
Maar ergens in huis moesten toch schrijf-
beuoodigdheden zijn!
Heel zacht loopend, maar toch schrikkend
van haar eigen voetstappen, die in het leege
huis bijzonder hard schenen neer te komen,
liep Sylvia de open deur van het keukentje
voorbij en de gang door.
Toen gebeurde er iets vreemds.
Juist toen zij op het punt was de deur
van mevrouw Wachner's slaapkamer open
to doen, stond zij plotseling stil en -hield haar
adem in. Weer overviel haar dat vreemde,
griezelige gevoel een gevoel alsof zij niet
alleen was. Maar ditmaal was de gewaar
wording oneindig levendiger dan zooeven in
de eetkamer.
Zoo sterk en duidelijk was bet gevoel, dat
er nog een levend wezen, en neg wel een
mensehenlijk wezen, in het huis was, dat zij
zich opeens omkeerde.
Maar zij zag niets anders dan de leege
gang, waar een flauwe lichtstreep doorheen
viel, die uit de geopende keukendeur kwam
en tot aan de voordeur reikte.
Met een ferme poging om het vreemde
gevoel natuurlijk niets anders dan een
part, haar door haar zenuwen gespeeld,
van zich af te schudden, overschreed zij den
drempel van de slaapkamer.
Ook dit vertrek was schaars en armoedig
gemeubeld, althans in Sylvia'6 oogen, maar
in tegenstelling met de temperatuur in 't
salon, heerschte hier een aangename koelte,
i Zü begon met naar het raam te gaan, het
gordijn op zij te schuiven en naar buiten te
kijken.
Juist achter het door het huis beschaduw
de stukje grond lag een ruig, verwaarloosd
grasveld en daarachter verhief zieb een
groep dicht op elkaar staanoe wi de kastan-
j pLoomen iets dat zy de twee vorige ma
len, dat zij in deze kamer geweret was, ook
had gezien, zonder dat het echter tot haar
doordrong. Zij verhieven zich op een terrein,
dat niet meer bij de Chalet des Muguets
hoorde. Het grasveld werd van het bosch ge
scheiden door een heg, die ook al als alles
