DAGBLAD voor NOORD- en ZUID-HOLLAND,
Winter pantoffeïu.
NASSAULAAli 49, HAARLEM
ff 4000 f 500 f 300 f 850 f 100 f 75 f 60 f 85
DE OORLOG
P. w. tweehuijsen!
binnenland
EERSTE BLAD
TELEGRAMMEN
Van hedenmorgen.
UIT DE PROVINCIE
VOOR L. H. DEN PAUS.
STRIJD.
rijdag 3 December 1915
40ste Jaargang n°. 891
Bureau van Redactie en Administratie i -
Intercomsn* Telefoonnummers I4S6 en 2741
Alle betalende abonnés op dit Blad, die in het bezit zijn van eene Verzekeringspolis, zijn, volgens de bepalingen op de polissen vermeld, tegen ongelukken verzekerd voor:
toll levenslanqe onqe- bil verlies van een bij verlies van bij verlies van bij breuk van een bij verlies van bij verlies van e?n
schikfbeid tot werken ove^"iden• s hand of voet a a een oog a a een duim a a arm of been a een wijsvinger e anderen vinoe; s
De uukeering dezer bedragen wordt gegarandeerd door de «Hollandsche Algemeene Verzekeringsbank» te Schiedam. (De vóór 1 October 1911 uitgegeven polissen zijn niet geldig.)
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWEE BLADEN
Het is de tijd van oorlogen allerwegen.
Of de verschrikkelijke voorzeggingen van
Johannes den Ziener in vervulling gaanwie
zal het zeggen?
Strijd tussclien de volkeren, strijd over heel
de wereld, strijd zelfs onder de zonen van
elk volk....
Is het de psychologische uitwerking van dien
zinsverbijsterenden strijd overal, die onze liberale
Regeering bewogen heeft, den politieken binnen
landschen strijd weer uit te lokken en te doen
beginnen, die sinds het begin van den wereld
oorlog alihans in 's lands vertegenwoordiging
vrijwel rustte?.
Wij weten het niet.
Maar het feit is er: de Memorie van Antwoord
op het voorloopig verslag der Tweede Kamer in
zake de Staatsbegrooting geeft het duidelijk
aan: de Regeering wil weer den partijstrijd
ontketenen, en de reeks ontwerpen die al het land
verbijsterd en de Kamer overstroomd hebben,
toont voldoende aan dat dit voornemen ernstig is.
Wel verbluffend van naïeviteit is daarbij de
houding der Regeering ten opzichte van Rechts.
Immers: terwijl zij-zelve het „politiek bestand"
opzegt, en den godsvrede verbreekt die de ernst
der tijden en het gevaar voor ons vaderland aan
alle partijen had opgelegd, zegt zij dat zij van
de Rechterzijde wegens de tijdsomstandigheden
juist gematigdheid en overleg verwacht
Weizoo.
De Regeering wil dus van de tijdsomstandig
heden gebruik maken omzonder veel verzet
de partijpïaunta der anticlericale „entente" van
liberalen, radicalen en socialisten uit te kunnen
voeren!
Wij hebben al gezegd, dat de Rechterzijde
zonder éénigen twijfel voor die rol bedankt.
Gaat derhalve, onder de pressie van radicalen
als Treub en onder den druk der socialisten op
de wip, de liberale concentratie-regeering voort
met haar partijpolitiek, dan zal de oppositie
onzerzijds hevig en zoo sterk mogelijk zijn. En
wat dat beteekent met een Rechtsche Eerste
Kamer, en met een Rechtsche meerderheid van
het kiezerscorps in den landedat moge de
Regeering-zeive overwegen! Het is dan strijd,
tot het uiterste, die zonder eenigen twijfel aan
Rechts winste zal brengen.
Vooreerst op de noodzakelijkheid van het
behoud der Rechtsche Eerste Kamer. De socialis
ten hebben al het wachtwoord uitgegeven: wèg
met de Eerste Kamer! En bij de Grondwets
herziening zullen de rooden een ernstige poging
in dien geest doen, terwijl ze het lawaai-middel
der „agitatie" tegen de Eerste Kamer reeds sterk
aan 't gebruiken zijn.
Wij voor ons, die weten dat juist in het bestaan
van een sterke en knappe Eerste Kamer het
evenwicht van onze staatsinstellingen is gelegen,
wij strijden met den meesten ernst en volharding
niet alleen voor het voortbestaan van dit staats-
maarook voor het Rechtsch zijn
een t,«!i [toe het is in ons blad door
reeds van nü af 5fr Jere^4 «ezeed T moeten
i 6? krachten worden ingespan-
nen om bij de Statenverkiezingen van het vol
gende jaar (de Staten kiezen de Eerste Kamer')
bezorgen Recht$ de «verwinning te
Het tweede punt dat bij de hervatting van
dai politieken stnjd de aandacht trekt is dit
dilemma: ófwel de Regeering, die den godsvrede
opzegt en den strijd wil, doet dit omdat zij den
toestand des lands niet meer zoo gevaarlijk acht
als voorheendoch waarom dan het geheele
leger op de been gehouden en niet voor een
aanzienlijk deel gedemobiliseerd?.... Ofwel de
Regeering blijft den toestand critiek achten en
I houdt dus alle man onder de wapensmaar
waarom verdeelt zij dan de bewoners van het
vaderland in heftig politiek twistgeding?....
Aan dit dilemma is niet te ontkomen.
De strijd dien wij dus te voeren zullen hebben,
üiniow- ÏÏ1?011 door dat ellendige partij-
njSHnnaa?' da£en van gevaar géén „groot
nationaal ministerie" kan ziin maar er zelfs
vraag, waarom dan nu een gedeeltelijke demo
bilisatie, die ons vaderland fou verlSsen van
een ontzaglijke kwelling en velen van nood en
kanSzfn".°° 8 «pi»
Het Rechtsche kiezersvolk heeft a.n «li.sr
gekozenen des volks t,
gen van deze vraag aan de Regeerine
En zijnerzijds den opgedrongen strijd te aan-
vaarden door van
het voorbereidende werk te doen in eigen kring
door woord en pers, door voorlichting en propa-
^anda, voor de worsteling die gaatje
O V B II Z I c H T.
Blijkbaar is er een tijdperk van overgang op
den Balkan ingetreden, een tijd van onzekerheid
en tegenstrijdige berichten omtrent hetgeen ver
der gebeuren gaat. Zullen de verbondenen
Albanië en, zoo noodig, ook Griekenland binnen
dringen, of zal eerst de tocht in Montenegro
worden voortgezet? Het heeft er den schijn
van, dat dit laatste het geval zal zijn. Althans
wordt in het Oostenrijksch legerbericht gemeld,
dat de in Montenegro oprukkende troepen
Plewije zijn binnengetrokken. Een over den
Metalka-zadel oprukkende kolonne had gisteren
de Montenegrijnen bij Boljanits teruggeslagen,
terwijl de op Priboj aanrukkende groep de hoog
ten ten Noorden van Plewije bestormde en een
derde groep de Montenegrijnen bij Jabuka had
verdreven. Alle drie deze plaatsen, Plewije, Bol
janits en Jabuka, ten westen van de Lim, wer
den door de troepen bezet.
Doch naast een verder oprukken in Montene
gro, worden ook de operaties in het zuiden van
Servië, tegen Monastir, door de Bulgaren voort
gezet. Vluchtelingen uit Monastir melden, dat er
wanhopige gevechten plaats vonden op de hoog
ten bij Monastir. Kolonel Wasritsj was vast
besloten om de laatste verdedigingswerken niet
op te geven en het tot straatgevechten te laten
komen. Op 1 Dec. des morgens te half drie, zoo
wordt uit Saloniki gemeld, was Monastir nog
in Servisch bezit; echter wordt de val van
Monastir ieder oogenblik verwacht.
Sind3 het begin van den veldtocht tegen Ser
vië, op 14 October, tot de inneming van Priz-
rend op 29 Nov., hebben de Bulgaren zooals
zij in hun legerbericht mélden 50,000 gevan
genen gemaakt en 265 kanonnen, 136 wagen3
met artillerie-munitie, pl.m. 100,000 geweren,
36,000 granaten, 3 millioen geweerpatronen,
2350 spoorwagens, 163 locomotieven op de Ser
viërs veroverd.
Omtrent de houding van Griekenland is nog
niets naders bekend, en wanneer wij het des
betreffend telegram uit Sofia moeten gelooven,
dan zou het voor de gealliëerden in de naaste
toekomst, er alles behalve gunstig uitzien.
Aan het Russisch front wordt hier en daar
weer hevig gevochten; blijkbaar echter zonder
dat buitengewoon resultaat wordt bereikt. Waar
slechts enkele dagen geleden door de Russen
werd gemeld, dat Illukst door hen weer was
bezet, vernemen wij thans uit het Duitsche leger
bericht, dat de beschrijving in het Russische
legerbericht van 28 November, over gevechten bij
Illukst-Kasimirski een puur verzinsel is.
Het overwicht van de Italiaansche artillerie
en infanterie, aan het Oostenrijksch-Italiaansche
front, is, volgens een telegram in de „Basler
Nachr." numeriek belangrijk, doch de Oosten-
rijksche artillerie handhaaft zich in haar posities
en de infanterie doet tegenaanval op aanval of
herovert weer het terrein, dat eerder verloren
was gegaan. Doordien de Italianen voetje voor
voetje de Oostenrijksche verdedigingsliniën ge
naderd zijn, zijn de Oostenrijkers gedwongen ge
weest, hier en daar hun front eenigszins te wij
zigen en op drie plaatsen hebben zij het terrein
aan de Italianen moeten laten, doch vergeleken
bij hetgeen de Italianen aan tijd, munitie en men-
schen hebben geofferd, is dit werkelijk een klei
nigheid. Het verloop van den strijd is zoodanig,
dat de Italianen doodbloeden zonder zelfs een
politiek succes voor het ongeduldige land, dat
achter hen ligt, te hebben bereikt. Het brugge-
hoofd van Görz is nog °P geen enkel punt door
broken.
KORTE BERICHTEN
BARTtLJÜBflSST.^HÏ k7
HAARLEMi>CHZ ALL^?AuJ«lï> .*0.1/,
EEN OVERDEKTE GROENTENMARKT.
De kwestie van de overdekte groen ieranar'-
of liever: van een gemeentelijk veiiin^slokr
voor de groen tenmarkt, is wel meer aan da
waard dan alleen die van den gemeenteraad en
de direct-belanghebbenöen
Immersze hangt samen met die andere vraag,
wat er gedaan kan worden om onze markten,
die alle zoo goed als kwijnend zijn (om geen
sterker woord te gebruiken) er eventueel weer
wat bovenop te helpen.
Het zou wel wenschelijk zijn dat de tuinders i
dus de direct-belanghebbenöen het publiek
eens wat wilden voorthelpen en inlichien: ce
eerste kwestie die hier o. i. bij moet worden
besproken is deze, of een gemeentelijk veiling-
lokaal zou maken dat we hier een gewestelijke
markt kregen. Immers: alléén voor de groemen
die dienen moeten voor het gebruik in de ge
meente Haarlem, een veilinglokaal maken, lijkt
ons wat overbodige luxe: is het echter te doen
1 om Haarlem tot een „marktcentrum" te maken,
waarheen de kooplieden van elders kunnen
komen, d5n valt er natuurlijk heel wat voor te
zeggen, om van gemeentewege te helpen.
Hier is inmiddels voorlichting en uitleg wel
gewenscht!
met het duurder worden van de tabak, be
sloten, met ingang van 1 Januari a.a. den
pry's der sigaren met een halven cent }>er
stuk te verhoogen.
DIT DB „STAATSCOURANT".
Bij Koninklijk besluit van 1 December
is aan L. F. Carrière, op zijn verzoek met
ingang van 1 Januari eervol ontslag verleend
uit zijne betrekking van hoofdcommies bij het
Departement van Justitie, onder dankbetuiging
voor de door hem bewezen diensten;
is aan mr. J. L. A. Nepveu, op verzoek, met
ingang van 1 Januari 1916, eervol ontslag ver
leend uit zijne betrekking van griffier bij het
Hoog Militair Gerechtshof, onder dankbetui
ging voor in rechterlijke betrekkingen bewezen
diensten; is, met ingang van 1 Februari 1916,
benoemd tot directeur van het post- en tele
graafkantoor te den Burg (Texel), J. A. Jonker,
thans commies der posterijen en telegraphie
tweede klasse;
is benoemd tot notaris binnen het arrondisse
ment Amsterdam, ter standplaats de gemeente
Naarden, K. Hoeflake, candidaat-notaris te
Utrecht;
is aan den heer A. S. Talma, oud-Minister
van Landbouw, Nijverheid en Handel, op zijn
verzoek, eervol ontslag verleend als lid van den
Mijnraad, onder dankbetuiging voor de door
hem als zoodanig aan den Lande bewezen dien
sten.
DE KAMER IN COMITÉ-GENERAAL.
D© Kamer vergaderde heden in comité-
generaal ter bespreking van de quaestie van
eene gedeeltelijke mobilisatie of ©en ver
ruiming der verloven.
VERHOOGING VAN DEN SIGARENPRIJSl
Naar de „TeL" verneemt, heeft de „Ver-
eeniging van Sigarenfabrikanten" in verband
NIEUWE HLEMSCHE CO
ABONNEMENTSPRIJS t
Pm maanden voot Haarlem en voor de plaatsen waar een agent
gevestigd is (kom der gemeente)
Voor de overige plaatsen ia Nederland per post.
Per week voor Haarlem en de agentschappen r
Afzonderlijke nummer*
1.80
2,—
0,12*
0,05
PRIJS DER ADVERTcNTSENi
Van 1S regelt
Iedere regel meer.
Buitenland per regel
Advertentiën in dt rubriek „Vraag en Aanbod" van 1—5 regels
Elk* regel meer
0.7S
- 0,15
0 20
0.40
C.10
AGENDA. DECEMB1SK.
(ibuuuw St. B a v o Suiedestraat 23
Arbeid Adelt SB uur Spaarkas
SKi— \>l/t uur ttpaarbauk 8>4—9K uur Socia-
",:-Zu.-en 8—1U uur SL Nieolaas-feest om
cu 5 uur.
Brongebouw van 10--5 uur Ten-
tooUfcieimiK van de werken van Beo Gestel.
Concertzaal Vereeniging 8 uur
Uitvoering Kunst na Arbeid.
Proveniersbuis Groots Houtstraat
(Jom-ultauebureau voor drankzuchtigen
van 7B uur voor vrouwen, van 89 uur
voor mannen.
Vorig bedrag
Ter tere van bet Praager Jezus
kindje
Van een weduwe -
Uit Beverwijk, van J. J. B„ om do
25UÜ te helpen volmaken; wi©
t volglï Nog
L)e kinderen van Oom Jan
Doen er allen ook wat an
Van L.
Voer een dierbaren overledene
l'ot lafenis van al mijn dierbare af
gestorvenen
feVüu A. W., ter eere van den H. An
ton i us, ter v erkrijging van een wel
ls' Nte Haarlem, tot inf.ua tie van
Z. li. den Paus
N. N., op hoop van herstel van onze
kinderen
Voor onzen H. Vader geef ik nog een
daalder -
Af dee ling Haarlem van „Eerbied in
Gods Huis, tot bloei der vereen. -
Vau de parochie van SL Jan, door
bemiddeling vau den pastoor
Van een armen pantser-soldaat, voor
de bekeering der zondaren
V. d. B., ter eere van het H. Hart
Uit dankbaarheid, van D. v. R.
Vnu-J. G„ op hoop van zegen
Van N. H. G., te Medemblik, uit dank
baarheid
F. H., Haarlem -
Vau een weduwe, om door den H.
Joseph de bekeering van een zoon
te verkrijgen
Van een weduwe, tot lafenis der ge-
loovige zielen
Van Overveen, ter eere van den H.
Jozef
B. H.
Een Winkelier
Om vrede in bet huisgezin van N. N.»
V'an N. N., tot zekere intentie
Van P. H., ter eere van de H. Bar
bara, voor een zaligen dood
Opdat wij zegen mogen verkrijgen in
onze tijdelijke zaken en de eene of
andere uitkomst spoedig voor ons
moge komen, door de voorspraak
van Maria
Van de familie N. N., te Hillegom,
tot zekere intentie
Van N. N„ tot zekere intentie
N. N. ter eere van O. L. Vrouw van
van Lourdes om genezing
V an D. B. en K., om zegen over het
huisgezin
Bijdrage van den R. K. Volksbond,
afdeeling Velseroord -
N. N., te Halfweg
Van eenige parochianen te Nieuw-
veen
Op hoop van zegen; van A. te D.
Tot intentie der geloovige zielen
Van een verkregen gunst ter cere
van den H. Antonius, van C. J. te
Haarlemmermeer
Tot zekere intentie
0. voor een arme overledene
Pare© Dom ine
J. L, te H., ter eere v. d. H. Antonius
2199.48
0.75
1.—
5.—
5.—
10.—
2.50
0.75
2.—
1.—
1.50
5.—
2.50
5.—
1.—
2.50
1.—
2.50
050
1.—
1.—
1.—
5.—
2.50
150
1.—
1—
2.50
1.10
250
2.50
50.90
25.—
20.—
10.-
2.50
2.50
1.-
1.—
1.—
1.—
Totaal ƒ2388.48
Morgen ia 't de laatste dag. Heden, de voor
laatste, leverde voor onzen H .Vader rond
189 op, dank zij de milde offervaardigheid
van de Noord- en Zuid-Hollandsche katho
lieken. Zou nu op den laatsten dag (morgen
«luiten we!) nog 11152 kunnen bijeen ge-
racht worden t Dan hebben we een schit-
"^end cijfer: f 2500!
Op twee punten nu moet de aandacht geves
tigd.
és .2arica«r
van soldaten, die te Berlun worden ondersteund,
is opnieuw aanmerkelijk gestegen. In de maand
October bedroeg het 180,260, in November
105,130. Gedurende de afgeloopen maand werd
een som van 8,820,300 mark aan ondersteuning
uitbetaald, waarin de verboogde stedelijke bij
drage niet is begrepen. De tegemoetkoming in
de huishuur alleen bedroeg reeds 1,070,000 Mk.
Wederzjjdscbe controle. jjet journaj de3
Débats kondigt aan, dat met het verschijnen
van twee Russische generaals te Parijs en te
Londen, de maatregelen tot gedachtenwisselihg
tusschen de gealliëerden niet zijn afgeloopen
Iir zullen militaire deskundigen uit Rusland
aan. het Westelijke front worden gedetacheerd
on eveneens Fransche deskundigen aan het Rus
sische front.
Tendon leus bericht. Volgens d© Ziircher
Ztg., hebben de oentrale mogendheden besloten,
een koninkrijk Albanië op te richten, dat zal
grenzen aan Oostenrijk, Bulgarije en Grieken
land. Tot koning van het nieuwe gebied zou
prins Willem von Wied worden verkozen(fl)
De U-oorlog. De Engelsche stoomschepen
„Colenso", „Malinche" en „Oranje Prince" en
het Grieksche s.s. „Zarifs" zijn tot zinken ge
bracht. De equipages zijn gered.
De vijf vermisten personen van do „Kinge-
way", welk schip gelijk wij gisteren berich
ten ook is getorpedeerd, zijn gered.
DE HOUDING VAN GRIEKENLAND.
SOFIA, 2 Deo. (Part.) De houding van Grie
kenland tegenover de schending zijner onzijdig
heid door de mogendheden der entente zal bin
nenkort nauwkeurig aangegeven worden zoodra
de oentrale mogendheden gereed zullen zijn met
al de maatregelen, die zij thans aan het nemen
zijn om Griekenland, in geval van nood, kracht
dadig te steunen. Dan zal Griekenland van de
entente eisehen de troepen uit het Grieksche
gebied terug te trekken en zoo dit niet gebeurt,
deze troepen ontwapenen. De bedreiging van de
entente om do Grieksche havens te blokkeeren,
ja, te beschieten, wordt door de regeering en het
rustig oordeelende publiek niet voor ernst opge
nomen, omdat Griekenland in dat geval terstond
represaille-maatregelen tegen de expeditie der
entente zou nemen en deze door het afsnijden
van allen toevoer en het verhinderen van den
terugtocht op Grieksch gebied aan geheele ver
nietiging blootstellen of door de entente-troepen
te ontwapenen deze aan een zielig eind zou
blootstellen. In hooge militaire kringen van
Saloniki wordt onomwonden verzekerd, dat dit
in het gegeven geval zeker gebeuren zal.
DE ENTENTE EN GRIEKENLAND.
LUGANO, 8 Dec. (Part.) Volgens een tele
gram uit Athene aan de Corriere della Sera, is
het wederantwoord van de Triple-Entente op
het Grieksche antwoord aangaande de tweede
nota van de Entente, thans te Athene aangeko
men. De Entente eischt, dat de voorgestelde com
missie uit Grieksche en Eransche officieren be
staande, welke de eisehen van de Entente zou
onderzoeken, onmiddellijk zal worden gevormd.
Men is zich hier echter welbewust van de moei
lijkheden, die zullen ontstaan voornamelijk wat
de overdracht van de verkeerswegen van het
Grieksche leger aan de troepen der Entente be
treft. Zoowel de ministerraad als de kroonraad
zijn tot belangrijke besprekingen bijeengeko
men.
ITALIE-DUITSCHL AND-BALKAN.
LUGANO, 8 Deo. (Part.) Er heerscht nog
steeds onzekerheid ten opzichte van de plannen
van Italiaansche zijde, om eventueel aan
Duitschland den oorlog te verklaren; ook weet
men nog niet, of Italië deel zal nemen aan den
veldtocht op den Balkan.
TELEFOOu lï<3.
Adv.
Doodgedrukt. Te Tilburg ie in de fabriek
der firma Aaien de 14-jarige draadmaker Jan»,
sen met het hoofd tusschen de »pinmachine ge-
raakt. De dood trad onmiddellijk in.
Droevig einde. T© Bergen-op-Zoom i» de
oud-schipper P. die, niettegenstaande zijn
ruim tachtigjarigen leeftijd, nog dienst deud ai
opzichter bjj een sluisje, waardoor water uit de
Schelde geleid werd naar de suikerfabriek der
firma Wittouck op de Haven, Donderdagnacht
door onbekende oorzaak in dat aanvoerkanaal
verdronken.
Een gulden van bordpapier. Door een koop
man in de Kinktrstraat te Amsterdam is aan
gifte gedaan dat hem Woensdag een op een gul
den gelijkend stukje karton in betaling is ge-
geren.
De jacht in Noord-Holland. In de provin
cie Noord-Holland is door den heer Commissa
ris der Koningin den belanghebbenden het vol-
gende ter kjunis gebracht, a. de jacht op klein
wild met uitzondering tan_die op houtsnippen,
zai worden gesloten op Vrijdag 31 December
1915, met zonsondergang; b. de jacht op hout
snippen, alsmede die op grof wild zal worden
gesloten op Maandag 31 Januari 1916, met zons
ondergang; dat alzoo, op grond van het- bepaal
de bjj het eerste lid van arL 27 der aangehaald#
wet, het verkoopen, t« koop uitstallen en vervoe-
ren van klein wild met uitzondering van hout-
sippen uiterlijk tot en met 14 Januari 1910 en
van houtsnippen en grof wild uiterlijk tot en
met 14 Februari 1910 zal mogen plaats hebben.
Dure paarden. In het begin van het jaar
waren 9 gesmokkelde paarden van zekere Mul
der en Snijder uit Winterswijk in beslag geno
men. Er volgde eene langdurige procedure, di*
dezer dagen eerst in hoogste instantie beslist
werd. De dieren moeeten gedurende dien tijd op
kosten van het Rijk onderhonden worden. Z#
zijn deze week verkocht en hebben 3495 opge
bracht ten voordeele van het Rijk, maar z# heK.
ben het Rijk pl.m. 6090 aan verpleging
kost.
SCHOTEN.
Een pnddlngpoederfabriek. Aan O. B. Go*-i
mans, te Delft, ie door B. an W. vergunning
verleend tot het oprichten van een pudding^'
poederfabriek, waarin een gasmotor van I
P.K. op het terrein gelegen naast het Raad»
huis.
SPAARNDAM.
De R. K. Mllitairenvereenlglng had Woeno*.
"dagavond half zee het voorrecht van een be
zoek van generoal-majoor Ophorst, com
mandant der stelling Amsterdam, vergezeld1
van den hoofdaalmoezenier bij het leger te'
velde, majoor Ever*. De eerw. Directeur heet*,
te Z-Exc. namens de militairen van hartn
welkom. Z.Exc. richtte daarna eenige har-;
