DAGBLAD voor NOORD- en ZUID-HOLLAND. Winterpantoffels NASSAULAAN 49, HAARLEM f4000 f500 f 300 #15© f 10® f75 fCH #15 DE OORLOG TELEGRAMMEN Van hedenmorgen. Stadsnieuws. rSefTef'»ept- EERSTE BLAD BINNENLAND P. W. TWEEHUIJSEN de nederlandsche mail aan BOORD VAN DE „FRISIA". Dinsdag 14 December 1915 40ste Jaargang n°. I E f kZ Af IRA1 AË Bureau van Redactie en Administratie» - Iiifercomm. Teiefccmnunimers 1426 en 2743 Alle betalende abonnés op dit Blad, die in het bezit zijn van eene Verzekeringspolis, zijn, volgens de bepalingen op de polissen vermeld, teoen ongelukken verzekerd voor" üe uiihecang uezer bedragen wordt gegarandeerd door de »HoIlandsche Algemeene Verzekeringsbank* te Schiedam. (De vóór 1 October 1911 uitgegeven polissen zijn niet geldig. &IT NUMMER BESTAAT UIT TWEE BLADEN VERSPREIDE BERICHTEN KORTE BERICHTEN TÜRKSCHE AANVALLEN AAN DE DARDANELLES DE FRANSCH—ENGELSCHE TROEPEN OP DEN BALKAN. BARTELJQRISSTRAAT 2 het vaticaan. HAARLEMSCHÈ ALLEDAGJËS No. 178 KME HUBLEM» CO ABONNEMENTSPRIJS s Fm maanden toch Haarlem «n voor de plaatsen waar een aaent gevestigd is (kom der gemeente) Voor de overige plaatsen in Nederland per post. Per week voor Haarlem en da agentschappen Afzonderlijke nummers 1.60 2,— 0,12» 0,05 PRIJS DER ADVERTENT1EN Van 15 regel» 0.75 Iedere regel meer. ,.oi5 Buitenland per regel ...,.t.i....(..,«ai c Advertentiën in de rubriek „Vraag en Aanbod"" van 1—5 regel» o 4G Elke regel meerO.ic bi) overlijden. bfj levenslange onge schiktheid tot werken bij verlies van een s hand of voet bij verlies van K een oog ;j bij verlies van t: een duim s bij breuk van een arm of been bij verlies van oi) verlies van een een wijsvinger e anderen vinger t ALiti.MiA. 15 DECEMBER. Gebouw St. Bavo Smedestraat 23 bestuursraad 8'A uur. Boveuzaal V ereeniging 8 uür 'auaiecii-Ho]landsclie liederenavoud. Concertzaal De Kroon 8 uur Twee- do Kunst voordracht. Dr. Berlage over de ■bouwkunst in de maatschappij. Statenzaal Prinsenhof l>i nur Ge- hieeuleraads vergadering. Bisschoppelijk Museum Jansstraat 19 geopend eiken dag van 10—5 uur tegen Betaling van 25 cents. Uitgezonderd Zater dagen en R.-K. feestdagen. tegen Bulgarije voor te bereiden. Reeds gedu rende anderhalve week staat het Russische tele gramverkeer stil en nu weet „Stockholms Tid- ningen" te vertellen, dat de oorzaak van het stopzetten van het Russische telegramverkeer aan belangrijke troepenverplaatsingen moet worden toegeschreven. De spoorwegen worden geheel voor het transport van militairen in be slag genomen. In Bessarabië zijn groote leger korpsen geconcentreerd en dus zou men moeten veronderstellen, dat Rusland dan toch door Roe menië heen Bulgarije zal willen aanvallen. Nu generaal Jofre werd aangesteld tot opper bevelhebber van alle Fransche legercorpsen, is generaal Castelnau naast den opperbevelhebber benoemd tot chef van den generalen staf, die echter zijn rang van commandant eener leger groep behoudt. Generaal Castelnau. De nieuwbenoemde chef van den genera- O V E K Z I C H T. len staf in Frankrijk, generaal Castelnan. Het Grieksche raadsel is opgelost Het kon bekend als goed katholiek; hij genoot reeds ook niet langer meer duren, want de'boog was vóór het nitbreken van den oorlog het al- nn al f» gemeene vertrouwen van het leger en had l pannen, ze moest uig een reputatie als tacticus, welke re- en. De gealliëerden waren reeds terugge- putatie hij ook in de practijlc schitterend drongen over de Grieksche grens en dus werd de heeft bewaarheid; zijn aandeel aan den veld- regeering nu voor het alternatief gesteld; ze tocbt sinds bet- begin ervan iö aanzienlijk m.„ geweest. Aan hein was de overwinning: bii 0 eS t eindelijk een beslissing nemen, waar- Nauey te danken. Hü was 't, die den Duit en partijen gebonden zouden zijn. Hoe meer echen troepen, aan wier hoofd de Keizer dreigend de toestand werd, hoe werkzamer de hoopte elke vesting te kunnen binuentrek- Entente-vertegenwoordigers zich te Athene ge- beu» welke de commandant van het Somme- droegen en het slot is nu. dat Griekenland een lcgcr had b^lüte» ^meu" e?n krachtige itrppo u- a i. zl .i j ontvangst bereidde. Generaal Castelnau an zijn gebied heett vrijgemaakt om de gpeejde ook mu belangrijke rol in bet ge- OOriOgspariijen gelegenheid te geven den strijd vecht in Vlaanderen, waarin den Duiteehers V(>Ort te zeiten tot aan Saloniki toe, voorgoed de weg naar Calais werd afgesne- „1 en>revolge van een overeenkomst, zoo luidt den" Daarop kreeg hij het bevel over de le- l r. i gergroep 111 bet centrum; in deze lioedanig- - t Reuterbericht uit Sa.omki, gesloten tusschen Jd© leidde hij de operaties in Champagne de gevolmachtigden van den Griekschen gene- in de maanden September en October. ralen staf en de generaals der gealliëerden, is Dank zij zijn verdiensten werd hij sueees- de Grieksche divisie bij Langaza teruggetrok- Mevelijk benoemd tot groot-officier met het ken naar Seres en verder is de strook tusschen f'°,üt.krui* van f'egioea van Eei.: Hd bad 5 zoons in het leger; 2 ervan zijn ge- aki en Douan door de Grieken ontruimd sneuveld, een derde werd zwaar gewond, ■en behoeve der bewegingsvrijheid der geallr eerde troepen. De militaire autoriteiten namen lieden een gedeelte van het douanekantoor van.de Griek sche autoriteiten over." Ontploffing in een Belgische munitiefabriek. Omtrent de ontploffing in de werkplaatsen van do kruitfabriek der Belgische regeering te Het bericht zegt wel. „ten behoeve der bewe- Grav-jiJe, een voorstad van Havre, waar grana- 8'ugsvrijheid der gedlliëcraen'maar hierin ligt ten worden gevuld, wordt. nog gemeld: Het toch °ok opgesloten, dat eveneens de centralen werk was in vollen gang. Behalve fabrieksge- L v.-. «TV.XA v' ^'egingsvrijheid genieten. De strijd zal dus in bouwen zijn nabijgelegen huizen van het werk Griekenland worden voortgezet tot in Saloniki liedeppersoneel vernield. Er zijn 110 dooden, o. w. 103 Belgen, en ongeveer .1000 gewouden, En reeds gaat het dien kant op, want de Bul-waaronder ve]en licht., garen hebben onderwijl de vervolging van de Do U-onr!og. Blijkens een Lloyd she richt is Eransch-Engelsche troepen op beide oevers- van het Engelscho stoomschip „Pinegrove" gezon de Wardar in de richting van Gewgeli en Doi- ken22 ledgn der bemanning rijn gered. ran voortgezet De Bulgaarsche troepen, die op Japanseh-Chineescho verwikkelingen? Naar den rechteroever oprukten, hebben de Franschen 'Je Excelsior verneemt, neemt Japan maatrege- °P het geheele front aangevallen en hun stel- en om ZI-1n nat>ona]e belangen te Sjanghai te •'ngen bij de dorpen Miletkowo en Smokanitsa en 8 e"de °°riogssohepen zijn ten Z. W. van Kowarets stormenderhand geno in omloop gebracht, zoo deelt de Tagl. Rund schau mede. Ongeveer 1 milüoen stuks zul len in do collecties van muntverzamelaars zijn terechtgekomen. Drie gesneuvelde generaals. In de Kreusztg. wordt de dood vermeld van de de drie vol gende Duitsehe generaals: Von Lindeman, generaal van de cavallerie; luitenant-gene raal Von Hoffmann en generaal-majoor Voü Böck. LONDEN, 14 Dec. (Part.) üit Athene wordt geseind, dat do Turken op 9 en 10 Decmber de Engelscho stellingen ip do Dardanellen hebben gebombardeerd. De Turkscho infanterie tracht te een aanval te doen in den Krithia-sector, maar werd door do Niéuw-Zeelanders terugge slagen. BERLIJN, 13 Dec. (Part) Volgens berichten uit Sofia, hebben de Bulgaren tot dusver bijna twintig duizend Franschen en Engelsclieu krijgsgevangen gemaakt. GEWGELI EN DOfBAN BEZET. BERLIJN, 14 Dec. (Part.) Naar de Lok al Anz. uit Saloniki verneemt, hebben de Bulga ren Gewgeli en Doiran (Griekenland) bezet en een wig gedreven tusschen de Fransche en Etigelsehe strijdkrachten. UIT DE STAATSCOURANT. Bij Koninklijk Besluit is, met ingang van 16 Maart benoemd tot directeur van het post- en telegraafkantoor te Oude Pekela, J. W- Groeneyk, thans commies der posterijen en telegraphie 2de klasse; is, met ingang van 1 Februari benoemd tot directeur van het post- en telegraafkantoor te Zuidhorn, O. O. Kluit, thans commies der pos terijen 1ste klasse. Door de arrondissements-rechtbank te Her gelsche autoriteiten te Dea'. een ernstig machts-I misbruik. Voorzoover wij weten is, zegt zij, een aantasting van onze souvereiniteitsrcchien in dezen vorm gedurende den oorlog nog niet voor gekomen en er kan dan ook geen twijfel bestaan of onze Regeering zal zich het gebeurde ernstig aantrekken en daaraan ten spoedigste het noo- dige gevolg geven. Een zijner lezers schrijft aan het blad: „Voor deze handeling is absoluut geen veront schuldiging; de mail kan in geen gevai als.con- trabande beschouwd worden en de oorlogvoeren den hebben er au» van af te blijven. Nu zij dit niet hebben gedaan, willen wij vertrouwen, dat de Nederlandsche regeering krachtig te Londen zal protesteeren en zal aandringen op directe vrijlating en op het aanbieden van verontschul digingen. Wordt hieraan niet voldaan, dan zou het aan beveling verdienen, het nemen van represaille maatregelen te overwegen. Men zou bijvoorbeeld direct alle faciliteiten ten opzichte van de cor respondentie der hier te lande geïnterneerde En- gelschen kunnen schorsen, en alle post- en tele- graafverkeer van en naar Engeland aan een Nederlandsche censuur kunnen onderwerpen. Het zou ook wel eens wenschelijk zijn te onder zoeken in hoeverre de post uit Zuid-Amerika, die geregeld door de Fransche militaire censuur te Dieppe wordt geopend, op Nederlandsche schepen vervoerd wordt en zoo j'a, de vraag te stellen met welk recht de Fransche censuur toe zicht op deze brieven oefent." Op een spoedige openbare mededeeling van regeeringswege omtrent hetgeen ter zake van het met de „Frisia" gebeurde is gebleken en ver richt, zal men, hopen wij, na het in pers en Kamer besprokene over de wenschelijkheid van vluggere publiciteit, nu wel mogen rekenen. TELEFOON 1770. Adv VOOR Z. H. DEN PAUS. Nagekomen giften: Nagekomen gift uit Bennebroelc Om door de voorspraak van Maria een bijzondere guuet te verkrijgen Van de Haarlemsehe zouaven 1.— 1.— 2X0 R. K. GEMEENTERAADSLEDEN. In „St. Bavo" had gisterenavond de in ons Alledagje van Donderdag 1.1. aangekondigde vergadering plaats van den Kring Haarlem van de vereenigiug van R. K. Gemeente raadsleden, onder voorzitterschap van den heer J. H. Visser. In zijn openingswoord constateerde de voorzitter, dat de belangstelling voor den m r- t_ i waarschijnlijk zal de groote kruiser en, en bij het dorp Negortsi een Fiansch a a - er zjcj1 QOj. begeven- Naar men weet uiteengeslagen, waarbij zij den Franschen djer herhaaldelijk gewapende opstanden voor ^aijonscommandant gevangen namen. De op Dc jiaven van Archangel. Volgens de „Bas- ,ea linkeroever van de Wardar opereerende af- Ier Naehr." zijn in de haven van Archangel ee'itigen hebben de Engelsch-Fransche troepen en in het kustgebied van de Noordkaap 15 de door hen versterkte linie Baba—hoogte Russische, 3 Canadeesche en 1 Japansehe ijs- breker voortdurend in de weer om den zee weg naar Engeland open te. houden. Er ko- 5, "—dorp Dedelihoogte 670hoogte 610 ver- reven. De Engelschen trokken naar het Z. .O. pUg in de richting van het dorp Karanglar, de Franschen naar het Z.W., in de richting van let dorp Bogdantsi. De Bulgaren zijn hier, tijdens de vervolging, 00r het front der Engelsch-Fransche troepen 'leengebroken en hebben het dorp Bogdantsi ge- a°men. Derhalve zijn de Fransche afdeelingen, ^elke tusschen de Kosloedere en de Wardar vPereerden, van de Engelschen, die ten zuiden tr Foerka naar het meer van Doiran terug- pken, gescheiden, ig iew£eli, op de Grieksche grens, staat reeds ric, r.aud, terwijl de vervolging nog steeds in die q en naar Doiran, dat geheel binnen de verb grens ligt 01 de directe spoorweg- v°orf^.d'ng met Saloniki onderhoudt, wordt 0tgezet. de overi£e fronten is weinig belangrijks rd- Alleen van het Montenegrijnsche front ,r0e(-)!n kleine vorderingen van de Oostenrijksche eess' 11 en van het Italiaansche front eenige suc- jn Vao de Italianen gemeld. usland schiint men zich op een aanval men voortdurend schepen de haven van Ar changel binnen. Voor den vrede. Op het feest van Maria Onbevlekt Ontvangen heeft in België eene groote bedevaart plaats gehad naar Lourdes- Oostackor tot herstel van den vrede. Talloo- zen uit de Vlaanderens en vooral uit de stad VTVr dien t,;l^ te Oostacker om er de H Mie by te wonen, een bezoek aan de grot te brengen en clen ommegang te doen langs den kruisweg rondom de grot. Talrijke congregaties, vereenigingen en afgevaardig den van maatschappijen namen aan de bede vaart deel. IJs- en mijnengevaar. Een groot aantal van de munen, die door de Russen in de Oo^tze© ou do Alandiseilanden zijn gelegd» zijn volgens mededeelingen van twee Zweetl- sche loodsstations, afgedreven door de Oosterstormen en drijfjjs. Vele zijn aan de Zweedscbe kust geëxplodeerd, zonder echter groote schade aan te richten. De bevolking van enkele kustplaatsen verkeert in grooten angst, daar er steeds meer explosies plaats hebben. Verzamelwoede. Niet minder dan 17,160,760 5-pf. stukken zijn gedurende de maand No vember in de Duitsehe muniten geslagen en gnlüer van haar college, de navolgende atoha- Kring toenemende is, hetgeen blijkt uit het betische lijst van aanbeveling opgemaakt- Mr !groe'en n°g steeds van het ledental en uit M, J. A. M. van der Grinten, griffier bij het de °Pkomst ter vergadering. Spr. heette kantongerecht te Oirschot; Mr. H. P. F M c'aai'"a de aanwezigen welkom, onder wie in Manders, substituut-griffier bij de arr.-rechtbank bÜzonder den Weleerw. beer Ixioyaard. te 's-Hertogenbosch; Jhr. Mr. Dr B R C M d'c a's sPre';er zou optreden, de heeren Mr. de Roy van Zuidewijn adj"unct-commies ter pro- r'' vinciale griffie van Noord-Brabant. HET TIJDELIJK GEZANTSCHAP BIJ Met zekerheid deelt het „Centrum" mede, dat Ue veieeuisnig, 1 Hf. Mr. gezant m ui en tijdelijke bij de oprichting zending bij den Pausenjken Stoel, jhr. tnr. O. satie van Nispen tot Sevenaei, op 27 December a.s. naar Rome zal vertrekken. DE KAMERZETEL VOOR NIJMEGEN. DE ÖALAKiSB.r.GK^;NG- DEit PuLiliE- AGENTEN. We hebben gisteren 1.. gehad een overzicht van een adres met toelicu» ting, dat de Haartemsc-.he Politievereenieing „V. B. Z. O." aan den Raad heeft gezon en. Over dat adres-zelf en de daarin uitge sproken gegevens en wenschen zullen wij hier niet spreken: ons ontbreken daartegen over andere inlichtingen, en .de zaak zal daarenboven bij gelegenheid wel eens in den Raad worden besproken. Eén ding zij in het voorbijgaan opgemerkt, dat de gocdo wil van onzen burgemeester, om de toes tan- den voor het politie-personeel te verbeic- toch zeker wel in het verleden voldoende is gebleken, zoodat het ons voorkomt dat een door goede gegevens gesteunde aan drang bij het hoofd der politie, op gepafte wijs ondernomen, voor de agenten' onge twijfeld iets zal opleveren. Doch dit daarlatend, meenen wij nii de aan dacht te moeten vestigen vooral op één zinsnede uit de toelichting, die nl. waarin gezegd wordt dat in andere plaatsen (Alk- maar, Dordrecht, Arnhem) de huur-staud- aard overal lager is dan hier. Voor f 3 is dkar voor een agent nog een behoor lijke woning te krijgen iiier lijkt het er niet op. Inderdaad leggen de adressanten hier den vinger op een wondeplek, die meenen wij zich doet gevoelen ^ne loonacfies en den toestand der arbeiders van allerlei soort en der kleine burgerij in Haarlem e. 0. voor een goed deel beheerscht. De huishuren zijn te hoog. V aarom, wiens schuld bet is, en hoe dat komt.... daarover zullen wij het niet heb ben. ast staat, dat de huishuren, in ver band en vergelijking met de weekloonen over het algemeen te hoog zijn in onze stad. En wij meenen dat niet altijd door degenen, die over de loonen meespreken, beslissen zelfs, daaraan voldoende aandacht' wordt gewijd 1 Wij hebben op deze zaak eens de aan dacht willen vestigen: ze is gecompliceerd genoeg voor verschillende beschouwing! Bomans en Dr. Kuenen, de nieuwe raadsle den hier ter stede en onzen nieuwen wethou der, den heer Mr. Heerkens Tbijseen. Ook blijkt de belangstelling voor den Kring uit een schrijven uit 's Hertogenboseh. verzoekende om toezending der statuten van de vereeuiging, om als leiddraad te dienen j evenals de families aan de gemeente vooraf gaan. Hiernit vloeit voort, zegt spreker, dat de gemeente eigen rechten heeft. God heeft in de menschelijke natuur dei neiging tot vereenigiug gelegd; het ontstaad van de burgerlijke maatschappij is dus niet een vrijwillige overeenkomst, maar een ge- van een dergelijke organi-ivüT'-g vau 4'a ?aiuuJdir'ie neiging. '6atie Komende tot de behandeling van wat de Over de toelating van eon bestuurslid van rJ®f .b™S* «verbeid zegt spr., dat den Ned. R. K. Bond van personeel in dienst I Jf,n tn de but gers. ia ai van Openbare lichamen en Bedrijven als bui-:, v )]fMr)K da"' H bij slechts aanvullend moet werkzaam Am gende vergadering te beslissen. R K k'ifsvèreënigiag »Recht voor^ Al len" is de we .r Tl ^?orstel lliel °P c e beer Mr M J S KoIknian bii acclamatie gep,aatst" hierover 111 een vo1" candicia.' 1 gesteld ifl de vacature van Nispen tot Sevenaer. r> uL Van de heeien Arts, Dobbelman, Engels en Passtoors, die mede op de groslijst stonden, was bericht ingekomen, da' Z1J tegenover den oud-, minister geen candidatuui wenschen te aanvaar den. Naar het Hbld. verneemt van een der passa giers van de „Frisia 'S het schip van Woens dagmorgen tot Donderdagmiddag 4 uur in de Deal opgehouden. De mail voor Nederland werd van boord ge haald; die voor Duitschland en voor Turkije bleef onaangeroerd. Drie passagiers weraen als „vijandige vreem delingen" meegenomeneen hunner kwam later terug: hij had kunner bewijzen. Braziliaan te zijn. Eene vrouw, die van boord gehaald werd, was, naar het gerucht wilde, eene „gezochte spion". Donderdagavond wiiae te kapitein voor de Theems voor anker gaan. Dat werd niet toege staan, Doorvaren of terug-naar de reede van Deal. En toen er niet gauw genoeg beweging in het schip kwam werd een schot voorla'ngs afgegeven, waarop de „Frisia" terugging. Zondagmorgen 7 uur kreeg het schip toe stemming te vertrekken. Des avonds was het te IJmuiden binnen. De „Nieuwe Ct." acht dit weghalen van de Koninklijke Nederlandsche mail, door de En- De taak van de overheid is de bevordering van het particulier initiatief en met deze op vatting van de Katholieke schooi staan wij 1 1 j als het ware op den gulden middemvee tn<5- Vervolgens werd het woord verleend aan h d liberale en socialistische ieer g den Weleerw. heer J. J. C. M. Looyaard, ter n behandeling van het onderwerp „Katholieke b^i ber- Sociale Gemeentepolitiek". Herinnerend aan zijn artikelen over het onderwerp „Gemeentepolitiek" voor eenige maanden in dit blad, zegt spr. dat hij zich tot de behandeling van deze materie gedron gen gevoelde omdat er z.i. onder de R. K. raadsleden ook zijn die op dit terrein nog wei eenige voorlichting behoeven. De oplossing der sociale kwestie is niet alleen van stofflijken en maatschappelijken aard maar ook, en wel op de eerste plaats, eene van godsdienstigen en zedelijken aard. Maar ook is de sociale kwestie een vraag stuk van burgerlijken en politieken aard. In de encycliek Rerum Novarum worden drie factoren aangewezen tot oplossing van het sociale vraagstuk, namelijk de Kerk, het individu en de burgerlijke overheid. Onder burgerlijke overheid moet niet alleen ver staan worden de Staat, maar om verschil lende redenen de gemeentelijke overheid veel eerder dan de staatsoverheid. Verschillende redenen geeft spr. daarvoor aan. De Katholieke school leert ons dat de ge meente niet voortkomt uit den Staat; zij is niet door den Staat in het leven geroepen. Integendeel: is de 6taat uit de samenvoegin gen der gemeeenten in het leven geroepen. Dit was ook in het algemeen de opvatting in de Middeleeuwen. De gemeente is anterieur aan den Staat, mi lig van het particulier iuitialief en de so cialisten wenschen het particulier initiatief als geheel buiten te sluiten, terwijl onze op vatting is dat de overheid aanvullend op treedt, liet particulier initiatief bevordert en waar dit te kort schiet de taak zelf op zicii neemt. De taak der gemeentelijke overheid is dus, te zorgen dat in haar rechtsgebied do voorwaarden aanwezig zijn, die noodig zijn, opuat ieder zijn eigen particulier welzijn kunne bereiken. Om deze taak goed te ver vullen richtte zij op een sociaal bureau met' eeu' der wethouders als leider en bijgestaan door een raadscommissie, waar alle onder-' werpen de sociale, gemeentepolitiek rakera worden behandeld en waar een statistiek wordt bijgehouden van alles wat daarmee in' verband staat. Zoo'n bureau zou zich dan' heiben bezig te houden met de belangen van den middenstand, met die van den arbeiders stand, met de landbouwbelangen en bet al gemeen belang. In een met gloed en overtuiging uitgiv-pro- keu peroratie sloot de Eerw. spreker zijn' leerzaam betoog. Na een hartelijk applaus zeide de voorzit», ter, een korte pauze te willen houden, waar onder de leden zich konden opgeven voorè gedaehtenwisseling, waarvan door eenige aanwezigen gebruik werd gemaakt. De eerste debater, na eerst hulde tg heb-

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1915 | | pagina 1