DAGBLAD voor NOORD- en ZUID-HOLLAND» OPRUIMING Nieuwe foorraad Slobkousen. NASSAULAAN 49, HAARLEM f 4000 f 500 300 f ISO 100 f75 80 *15 DE OORLOG EERSTE BLAD TêLcüRAMMEN Van hedenmorgen THEOD. G. v. DUSSELDORP, Waar het om gaat. F. W. TWEEHUIJSEN BUITENLAND dinsdag 11 J anuarl 1916 409te Jaargang n°. 8948 ABONNEMENTSPRIJS i Pm maanden voca Haarlem en «oor de plaatsen waar een agent gevestigd is (kom der gemeente)i.W Voor de overige plaatsen in Nederland per post. 2,— Per week voor Haarlem en de agentschappen «0,12' Afzonderlijke nummers. i 0,05 Bureau van Redactie en Administratief - Intercomm. Telefoonnummers 1426 en 2741 PKIJS DER ADVERTENTIEN Van Iedere regel meer. Buitenland per regel Advertenfiën in de rubriek Elke regel meer .Vraag en Aanbod" van t—5 regels Alle betalende abonnés bij levenslange onge schiktheid tot werken op dit Blad, die in het bezit zijn van eene Verzekeringspolis, zijn, volgens de bepalingen bij overlijden. bij verlies van een hand of voet tt bij verlies van t: een oog s bij verlies van een duim 3 schikt net tot werken - ,W,1U v' De uitkeermg dezer bedragen wordt gegarandeerd door de «Hollandsche Algemeene Verzekeringsbank* te Schiedam. op de polissen vermeld, tegen ongelukken verzekerd voor: bij breuk van een bij verlies van bij verlies van een arm of been een wijsvinger c anderen vinger a (De vóór 1 October 1911 uitgegeven polissen zijn niet geldig.) DIT NUMMER BESTAAT UIT TWEE BLADEN HAARLEMSCHE ALLEOAGJES No. 1812 ONZE PROPAGANDA. Het hoofdartikel van vandaag spreekt van de actie die komen gaat, en stipt aan, hoe verblij dend het is, dat in onze stad en omgeving de propaganda zoo vooruitgaat en levendig is. Hier ter plaatse mag dat in bizonderheden herdacht, wanneer wij verwijzen naar de mooie vergadering die gisterenavond in 't Schoterkwar tier plaats had, naar de oprichting van een propagandaclub in Overveen-Bloemendaai, naar de centralisatie der propagandaclubs, waartoe te Beverwijk is besloten, enz.! Ja, onze „jonge garde" in den politieken koers werkt hard en gaat welbewust, volgens vastgesteld program, vooruit. En op voortreffe lijke wijs wij mogen het zeggen houdt zij voeling met de pers en met de kiesvereenigiug- leiders. Ook dat is een voorbeeld voor elders, dat wij mogen aanbevelen! 5 Badeljoiclssfraat 5, Teiefoou 2144. Adv. AGENDA. 12 JANUARI. Gebouw St. Bavo -- Smedestraat 23 It. K.Kiesvereeniging 8H uur. Cursus kapel. Willenborg 8'A uur. Hoofdbestuur 8 uur. Bouw vereen. St. J oze.f Bestuur 814 uur. Bisschoppelijk Museum Jansstraat 79 geopend eiken dag van 10—5 uur tegen betaling van 25 cents. Uitgezonderd Zater dagen en R.-K. feestdagen. Het socialistencongres, dat Zaterdag en Zon dag te Arnhem is gehouden, was wat discussie en redevoeringen betreft, buitengemeen onbelang rijk. Nieuws is er ten eenenmale niet gedebiteerd, en wat de heeren Vliegen en Duijs hebben te berde gebracht, is in artikelen van „Het Volk" al herhaalde malen gezegd. Waartoe dan dit Congres noodig was? Om op officiëele wijs gedekt te zijn tegen aan vallen op de nieuwe tactiek, die het Partijbestuur bij deze gelegenheid heeft aanvaard. Om een ofticiëele goedkeuring te forceeren op een handelwijs, die tot nog toe door alle sociaal democraten als volkomen strijdig met liet karak ter der partij en der leer werd beschouwd. Die tactiek en die handelwijs iseen werkelijke, rechtstreeksche, bindende coalitie te sluiten met de liberale partijen tegen „de clericalen". Nu ja, het is niet bekend of de liberale leiders van diverse pluimage te voren zijn gehoord, maar niemand houdt Troelstra (die volgens den heer Vliegen de eigenlijke auteur van den nieu wen sociaiistischen koers is) voor zóó dom dat hij, voor hij zijn „bewuste" partijgenooten precies andersom laat stemmen als elke socialist altijd gedacht heeft z'n leven lang te moeten doen, niet zou gezorgd hebben voor voldoende voorberei ding Men kan er dan ook vast op aan, dat het zaakje: bij de eerstvolgende statenverkiezingen in vaste coalitie bij eerste stemming optreden mèt de liberalen van allerlei slag tegen de „kerke- lijken", reeds lang en breed is bedisseld door de leiders. Bos, Fock en Cort van der l inden hebben met Troelstra en Vliegen de zeteltjes al netjes verdeeld, en daatom was het heele „Con gres", waarin, zooals het dan in socialistische taal heet, „de partij zich uitspreekt", een lach wekkende vertooning. Maar zooals gezegd: het Partijbestuur moest zich dekken tegen latere critiek, moest officiëele sanctie hebben, en al zijn er een paar sput- teraars geweest die 't toch wel een beetje erg vonden om de mooie en zoo idealistisch lijkende leer van vroeger, nooit bij eerste stemming een gooien0'—S* te stemmen> opeens overboord tt dien mi hei°L-e Kewone „congres"-manier werd congres gaf aJs1?m-2pgelt&d en het „souvereine" bestuur volle sanctil aan de voor-stellen van het De heele beteekenis één lijst zien komen. De tactiek van Friesland, waar 't vroeger een uitzondering heette, wordt dus nü de tactiek voor heel het land. Flet was te verwachten. Nu de socialisten al meer en meer in het zadel komen, en ze b.v, door een Cort van der Linden al hun eisclien zoowat zien vervuld de man kreeg er zoowaar een pluimpje voor op het Congres, onder toejuichting der menigte! nu spreekt het vanzelf, dat ze geen bezwaar meer hébben om broederlijk met het liberalisme tegen den grooten vijand, "de „kelkelijken", op te trek- wen. De liberalen maken zichzelf op den duur wel van kant, dat blijkt al duidelijker. Intusschen wordt het voor ons van den zomer op die wijze een zware strijd. Maar dan ook een mooie, een zuiver-princi- piëele. De rechtsche partijen kunnen er fier op gaan, dat zij althans hun beginselen rein hou den, en nobel handelden van den beginne der oorlogscrisis af tot nu toe. Dien nobelen strijd moeten wij winnen, door van nu af aan met alle kracht overal onze organisaties te herzien en te versterken, en den verkiezingsstrijd nü reeds in te luiden. In de districten in onze omgeving, Haarlem althans en Beverwijk, is men dien goeden weg al opbravo voor onze propagandisten. Ook elders worde men wakker, en zie men toe, waar het om gaat! ook, zooals gezegd, enkeTedaüPïn'aedie a ?an klaarblijkelijk tusschen de "nter ondanks de oud. paatje, koede voornemens van „pacificatie" op allerlei gebied, een definitieve afsoraak is tóf 8fa'J £komen, blijkbaar op den basis van algemeen Nrecht, om bij de volgende Statenverkiezingen I® Probeeren de Eerste Kamer „om te krijgen. dus over de heele linie de „kerke!ijken" eruit £uwen. zinsnede in de Troonrede, dat de Regeering lev! did gekomen achtte, oin het gewone politieke b0f?n weer te doen beginnen, is dus al de voor- geweest van een anticlericaal „bloc" als Jilijkt gevormd te zijn. _7>j zullen derhalve 'bij de a.s. Sfatenverkie- etomi Hbefraleu, radicalen en socialisten de Q1da(uren eerlijk zien verdeelen. en lien met OVERZICH T. Do ontruiming van Galiipoli is voor de Engèlscho en Duitsche pers een dankbaar- onderwerp voor'het, leveren vaii beschouwin gen. En het is wel merkwaardig, dat er En gèlscho bladen zijn, die den terugtocht, voor stellen als, naar het schijnt, een.over winning. Zeker, 't is zelfs voor do Duitschers niet te ontkennen, dat met den terugtocht een staaltje van meesterlijke krijgskunde is ge leverd althans voor zoover de mededeeling van Asquith moet worden aangenomen, dat geen eiikel menscheuleven daarbij verloren ging, doch het is en blijft een nederlaag. In hoeverre echter Asquith's mededeeling in alle opzichten juist is, moet worden afge wacht; immers in do Engelsche oorlogstele- g ram men w erd wel te kennen gegeven, dat geen enkel Engelschman verloren ging, maar bleef het een open vraag of en hoeveel Fraaschen, 't zij dood of levend werden achtergelaten. ]>e Duitsche pers is hoogst voldaan over het succes der Turken aan do Dardanellen 'ttm voóral ook hierom, dat de ontruiming van Galiipoli belangrijke Turksche strijdkrachten zal vrijmaken. In de „Morgenpost" wordt" er op gewezen, dat door het opgeven van den strijd om de Liai danellen te forceeren een der gewichtigste oogmerken, waarvoor Rusland den oorlog was begonnen, is mislukt en daardoor zegt het blad wordt liet belang voor Rusland, om den oorlog voort te zetten, aanmerkelijk g;e- rluger. Overigens is de toestand nog vrijwel de- elfde: in Montenegro gaan de Oostenrijkers nog langzaam vooruit; iu Rusland hebben hier ■n daar lievige gevechten plaats, echter zon- lêr den toestand eenigszins beteekenend te vijzigen; aan het Italiaansche front scher mutselingen en soms gevechten om een .tukje loopgraaf; aan de Griek-che grens nog geen verandering: wel werd in sommige En- lente bladen gemeld, dat een Duitsch offen sief aanstaande was, ja zelfs waren volgens oen Italiaansch bericht, de Centralen den aanval reeds begonnen, maar.... uit de lo- gerberichten blijkt nog niets, dat op een hervatten van den strijd wijst; alleen in het IVesten-schijnt meei levendigheid te ko- "on, daar hebben de Duitschors in Champag ne, volgons een Fransch officieel bericht, on er jegunstiging van een verwoede beschie ting, vooral met granaten, en met gebruik making van stikgas, hun aanval tot ontwikke ling gebracht. Zoowel overdag als *s nachts vielen zij tot vier maal toe aan over een front van 8 kilometer, loopénde van Court ine tot Mout Tétu, ten Westen en ten Oosten der hoogte van Mesnil. De Franseheu hebben echter hun offensief gestuit en het resultaat is, lat de Duitschers na eenige tegenaan vallen dor Franschen te hebben afgeslagen twee stukken vooruitgeschoven loopgraven bezet hielden, De politieke hemel in Engeland is blijk baar nog niet opgeklaard. De arbeiders-afge vaardigde Anderson, zal heden in het Lager huis een voorstel doen tot verwerping van de wet op den dienstplciht. Een liberaal lid ondersteunt zijn voorstel. Intusschen wordt getracht "do arbeiders partij tot andere gevoelens te brengen, waar toe naar officieel wordt gcmelcl de arbeiderspartij een uitnodiging aeeft aange nomen van minister Asquith om met hem zekere kanten van de wet te bespreken. VERSPREIDE BERICHTEN De ontruiming van Galiipoli. De officiëele Engelsche lezing van de wijze, waarop nu ook de punt van het schiereiland Galiipoli is ontruimd, komt niet volkomen over een met de berichten, die daarover van Turksch- Duiische zijde tot nog toe zijn ingekomen. Het volgende is ontleend aan een telegram aan de „Frankfurter Zeitung d.d. 8 Januari, uit Konstantinopel gezonden vóór dat de ontruiming bekend was. Op de puilt van het schiereiland bij Sed-ul- Bahr staan voornamelijk Fransche en slechts weinig Engelsche troepen. Sedert veertien dagen heeft aldaar eer. verbit terde worsteling plaats. KORTE BERICHTEN De BalkantroinT Naar de Kon. Spoorweg directie meedeelt, zoo meldt Wolff uit Bres* lau, zal liet verkeer met den Balkantrein van Berlijn en Munchen den lêcn dezer en van Konstantinopel den ISen dezer begin nen. Do bemanning der E 17. De „Mórning Post" maakt bezwaar er tegen, dat de be manning van den bij Texel gezonken En- gelschen onderzeeër 17, in Hoiland zal worden geïnterneerd. Volgens een Reuter- telegram uit Londen, betoogt dit blad, dat er geen reden is voor liet interneeren. ,\Vel wordt, erkend, dat de Haagsche conventie niet duidelijk js met betrekking tot dit on derwerp, maar het is niet twijfelachtig, dat de praktijk van het volkenrecht het in vrij heid stelien van schipbreukelingen, behoo- rende tot een der oorlogvoerende partijen, rechtvaardigt. Het blad insinueert ten slotte, dat het waarschijnlijk is, dat in dit geval, zoowel als andere soortgelijke met Holland en De nemarken, de Duitsche regeering weer in vloed heeft gehad. Perlijnseh bevolkingscijfer: In 1912 werd in Berlijn het hoogste bevolkingscijfer be reikt. Dit bedroeg 2.095.030. Bij het begin van den oorlog was liet bevolkingscijfer 1.995.806 tegen thans 1.837.169. De achter uitgang betreft alleen de mannelijke bevol king, do vrouwelijke is toegenomen. Deze laatste bedroeg in .1912 1.090.607 tegen thans 1.091.963. Do Berlijnscho verkeersstatistiek toont groote vooruitgang aan. De trams vervoerden in November 49.4 iniüioen pas sagiers, dat is 6,7 millioen meer dan in November 1914. Fransdie vluchtelingen. Naar het Journal iii- meldt zijn vele vluchtelingen uit Nancy to Meer dan op menig ander gevechtsterrein W0-)Parijs aangekomen, die de stad hebben "ver- gelijk is, ontwikkelden hier bij een aanval ai.e laten omdat de Duitschers begonnen zijn wapenen groote werkzaamheid deze met zwaar geschut te beschieten. Het De oorlogsschepen en kustbattenjen bescher- totale aantal de* vluchteiingen wordt op men de loopgraven. Land- en watervliegtuigen,.nnn0 en duikbooten, alles is aan beide zijden in de i 1 weer voor de wereldhistorische finale. Wat do Pardanellen-expeditie kostte. Vol- SARTELJOïtl&STKAAT 27 TELEFOON 1770. Adv. maansche zeer groot. schepen konden eenige Fransche troepenafdee- lingen reeds worden ingescheept. Bulgarije en ile toekomst van Polen. Het te Soiia verschijnend blad „Dniswnik" meldt, dat dc eerste minister Dr. "W. Rados- 1 aclow een lang onderhoud had met oen Poofsch politicus, waarin hij [iet standpunt der Bulgaren ten aijnzien van de Polen uit eenzette. Hoewel de Poolsche kwestie voor de Bul garen volstrekt niet op den voorgrond komt en het volk zich op liet oogenblik hoofdzake lijk met zijn eigen lastigen toestand bezig houdt, nam do premier toch een zeer concrete positie in ten opzichte van het Poolsche vraag stuk, n.l. door te verklaren dat zijn land;ve- nooten de juistheid van de politiek en de oog merken die zij nastreeft volkomen erkennen. In Bulgarije bestaat geen onke'.e partij die togen de Polen gestemd is. Het is' in het be lang van Europa en zijn geheele geestesbe schaving dat dit groote en voor de kuituur zoo belangrijke en verdienste:ijk land de gelegen heid tot Vrije nationale ontwikkeling Weder terug krijgt. Minister Radosladow sprak verder vijn hoop uit, dat de toekomst voor Polen voor het dappere volk gunstig moge zijn; een verwach ting, waarvo'or de sympathieke houding der oi'iicicuse kringen in Du.tsch'and en Oosten rijk grond schijnen te geven. .Voor zoover men uit do uitlatingen van do bladen ca van de diplomatie kan opmaken, is Polen- op hot punt een nieuw tijdperk van nationaal laven in te treden. Een ding moeten de Po'cn echter steeds voor oogen houden, n.l. dat het onmogelijk is groote hervormingen to doen plaats heb ben in één oogen-blik. Men moot geduld oefe nen en stelselmatig, stap voor stap, het doel trachten te naderen. Het beste bewijs vo.or de juistheid dezer opvatting, is Bulgarije zelf, nauwelijks veertig jaar geleden nog ond r liet juk der Turken en later onder dat d r 11 uw,en stond. Daarom gelooft do Bulgaarsche pre mier, dat beperking yan de te stellen eischen maar vasthoudendheid bij liet nastreven er van voor de beste methode moet worden aangezien. Op de vraag of Bulgarije op een aanstaand vredescongres sympathiek zal, staan ten op zichte van Polen, antwoordde de minister dat liet nog geheel onbekend is welke j-ositie Bulgarije op zulk een bijeenkomst in bet algemeen zal bekleeden. Maar intusschen staat het vrijwel vast, dat tengevolge van dc offers door Bulgarije in den oorlog gebracht en de wijze waarop het zich verdienstelijk ge maakt heeft, zijn stem op zulk een samen komst niet zonder gewicht zal zijn. Zoo dit werkelijk het geval is, valt or niet aan te twijfelen of Bulgarije zal de rechtmatige eischen der Polen met warmte ondersteunen. 5 milliard, waaronder niet begrepen het verlies van'stoom- en oorlogsschepen en... van menschenlevén»! Do consuls niet vrijgelaten. Aan de Tagl. Rundschau wordt uit Lugano geseind, dat dc te Suloniki gevangen genomen consuls niet vrijgelaten zijn, maar zich nog te Toulon als krijgsgevangenen bevinden. Daarheen worden ook de op Mythiiene gearresteerde consuls overgebracht. De elkaar tegenspre kende berichten moeten daardoor zijn ont staan, dat generaal Sarrail de Fransclic re geering, die reeds bevel had gegeven de consuls vrij te laten, overreed heeft, dit bevel weder in te trekken. Aug oio Sarto. f Uit Mantoua wordt d.d. 10 Jan. gemeld: Te Grazie is gisteren in den ouderdom van 79 jaar overleden An- gelo Sarto, een broeder van Z. 11. Paus Pi us X z.g. Do Duitsche R.K. Vrouwenbond. De eer ste bijeenkomst van het congres van den Katholieken Vrouwenbond, de vorige week te Berlijn gehouden werd ook door de kroon prinses bijgewoond. Er werden verschillen de telegrammen van lnrtde en aanhankelijk heid verzonden. Zoowel van den H. Vader als van do Keizerin kwam telegrafisch ant woord in. Van Z. II. den Paus kwam het antwoord door bemiddeling van Kardinaal Friihwirth, den jiro-nuntius te Munchen. Do Duitsche keizerin betuigde haar warmsten d.ank voor dc geuite gevoelens van vader landslievende gezindheid en hoopte ,dat de uit alle streken van Duitschland te Berlijn vergaderde R K. Vrouwen met opnieuw ver sterkten moed naar huis zouden terugkee rt'n. Do opstand in Yoennau. Volgens een te legram uit Peking is aldaar officieel mede-, gedeeld, dat Yocnnan van post- en telegraaf- verkeer is afgesneden en ook financieel ge ïsoleerd is. Bevelen zijn aan de bevelhebbers van de strafexpeditie gegeven om snel op to rukken. Do regeering verwacht n.l. dat dc rebellen tegenstand zullen bieden. Een beroemd historisch bouwwerk. De St. Paul's kathedraal to Louden wordt met ouderdomsverval bedreigd. Naar wij in de Engelsche bladen lezen is er een hernieuwd beroep gedaan op de offervaardigheid van het publiek om liet geld vöor liet hoog noo- dige herstel van het eerwaardige bouwwerk bijeen te brengen. Twee jaar geleden is daarvoor reeds een som van 70.000 pond aangevraagd; het halve bedrag was bijeen toen de oorlog dc stroom van inschrijvingen deed ophouden. Ontploffing in een buskruitfabriek. Een telegram uit Philadelphia meldt, dat een ontzettende ontploffing plaats had in de bus kruitfabriek te Dupont aan Carneyspoint. Dertien menschep gedood, velen gewond. De telegrafische verbinding is verbroken; bij zondorheden ontbreken. Brand bij Krupp. In de loods van de fir ma Ivrupp te Essen, waar de modellen be waard worden, is door onbekende oorzaak Zaterdagavond om 8 uur een brand uitge broken, die zich tengevolge van den krach- tigen wind snel uitbreidde en oversloeg op een bijgebouw van een werkplaats. De mo- delloods en. dat bijgebouw "zijn afgebrand. Andere gebouwen zijn niet aangetast. SIMON'S OPVOLGER. LONDEN, 10. Jan. (Officiéél.) Sanuiel, thans postmeester-generaal, is benoemd tot minister van binnenlandsche zaken in de plaats van Simon, die is afgetreden. AAN DE KLEIN-AZIATISCHE KUST. SALONIKi, 10 Jan. De „Jeanne d'Arc" heeft, naar Havas "meldt, het station van Mersina ge bombardeerd en volkomen vernield. De daar op geslagen voorraden zijn in brand geschoten. WEER BOMMEN OP SALONIKI? ZüRICH, 11 Jan. (Part.) Italiaansche bladen berichten uit Saloniki: Den 7en Januari, tijdens het orthodoxe Kerstfeest, is Saloniki opnieuw l bezocht door drie Duitsche vliegtuigen, die hoog boven de Engelsch-Fransche legerplaatsen 20 bommen naar beneden wieii>en, zonder iemand te treffen. Door de afweerkauonnen beschoten, trokken zij terug, achtervolgd door Fransche vliegers. De algemeene toestand is onveranderd. Van de grens zijn geen nieuwe berichten ingekomen. DE PAUS EN HET ROODE KRUIS. BERLIJN, 10 Jan. (Part.) Uit Rome wordt gemeld: Z. H. de Paus heeft Gustave Ador ontvangen, den president van het Internationale Comité van het Roode Kruis. EEN «TIMES»-CORR ES PONDENT GEAR RESTEERD. BERLIJN, 10 Jan. (Part.) De „Vorwarts" verneemt uit Bazel: Volgens het blad „Peuple". is in Zwitserland op aandringen der ZwUserscha militaire overheden, de redacteur van de Lon- densche „Times", de heer Campbell, in hechtenis genomen hetwelk geschiedde door velügendar< men onder aanvoering van een stafofficier. Dé aangehoudene is naar Bern overgebracht. ENOELAND. De bekeeriug van Mgr. Matliew. De „Umveitse" publiceert de vea^klauingi van Mgr. Matliew, waarin li ij zijne onder werping aan den Paus aan zijne volgelingen bekend maakt: „Na twee maanden, beginnende op 18 Oetnj ber 1915, in bijna ononderbroken eenzaamheid en inkeer te hebben doorgebracht, zoodat iia veel gebed en studio kon wijden uuu ecu zorgt vuldige beschouwing van de positie, die ik iiï 1907 Had moeten aannemen in betrekking teii een beweging, die in staat scheen den tel rugkecr van onze uatie tot. het geloof onzen voorvaderen te bevorderen, past het mij 'mijne vrienden kennis te geven van het re-j sultaat dezer periode van ernstige beschou wing. Ik heb meer dan ooit, en hu absoluut) en onherroeplijk de overtuiging opgedaan, dat een houding, gelijk wij hebben voorgc-l staan, van innerlijke eenheid met den Pri-j iraat van het Christendom, niet vergezeld' van uiterlijke onderwerping en de erkenning! van Zijne Heiligheid, van geenerlei waarde is en gedoemd tot mislukking in het bereiken! van het doel. Het primaatschap van eeni Roomschen opperpriester als den opvolgen van den II. Petrus, was duidelijk en volledig erkend door al dc eerste, zoowel al» de latera oecumenische concilies. De eerste zeven de-j zer concilies worden door de orthodoxe kerlj van het Oosten aanvaard, die daarom verJ plicht is tot eenheid met Rome terug keeren, en dit vroeger of later doen zal. Wanneer eenmaal de geestelijke supréma-; tie begrepen wordt als een integraal geloofiyj punt, dat niet zander ketterij kun worden verworpen, moeten de andere attributen vanj den H. Stoel, Zijn suprematie en Zijn om feilbaarheid logisch volgen en zonder aar zeling of twijfel Worden aanvaard. Hot Primaatschap ie, dit moet wel in hei geheugen worden geprent een zaak vai geloof en niet van onderhandeling. Ik erkei vol van leedwezen, dat ik in de dwaling vie 1 KME HUUILEMSCIE CMIUHT 0,75 0.15 0.20 0.40 0,10

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1916 | | pagina 1