Os ÉÉneliiii m Robinson
bTnWenlan b
C. K. mSLZABS
Legge en zijne Stichting.
CE OORLOG
FEUILLETON
VERSPREID? BERICHTEN
Onze BLOUSES en IflOiCKEig
munten uit dooi* yoedeu
pasvorm esa afwerking
EBOOTE HOUTSTRAAT 23.
Aav.
NOG EENS: NEDERLAND TER WERELD
TENTOONSTELLING TE SAN FRAN
CISCO.
Sflrfclhw
NIEUWE HAftRLEMSCHE COURANT ™kmbl«d
Legge! Sergeant Legge! Weinige Nederlan
ders zuilen zich herinneren dien naam ooit ge
hoord te hebben. De R K. Militairen-vereeni-
gingen kent-men nu wel haast in ieder katho
liek huisgezin, maar den naam van sergeant
Legge!Bij den uitgever G. Mosmans Zoon
te VHertogenbosch verscheen zoo juist een
frisch boekje van 80 bladzijden niet groot
dus waarin een en ander verteld wordt over
sergeant Legge en zijne Stichting: de R. K. Mi-
litairen-Vereenigingen in Nederland.
De Redemptoristen-pater L. Hagen diepte
verschillende bijzonderheden op over dezen toch
wel merkwaardigen man uit oude kronyken der
R. K. M.-V. te Bergen-op-Zoom, zooals hij zelf
zegt, vervolgens uit eenige artikelen in „De
Katholieke Militair" en tenslotte uit ongeschre
ven mededeelingen. Die bijeengebrachte stof
schikte pater Hagen tot een lezenswaardig ver
haaltje en Mosmans stak het in een frisch kleed.
Ziedaar!
Misschien dat sommige onzer lezers belang
stellen in eenige levensbijzonderheden over ser
geant Legge; ze .kunnen zich dan allereerst .bo
venbedoeld boekje aanschaffen, maar eenige pas
sages mogen wij toch wel oververtellen.
jozef henricus Legge waseen Duitscher
en op 13 Juli 1805 "te Paderbom in Wesifaien
geboren uit godvruchtige, niet onbemiddelde
ouders. De jonge Duitscher zou aanvankelijk
priester worden, maar nam tenslotte in 1826
hoe, dat wordt kort in het boekje verhaald!
dienst te Gorcum bij het aldaar nieuw opgericht
regiment vestingartillerie.
Êen brave kerel moet de jonge soldaat ge
weest zijn; braaf, deugdzaam, bij het heilige af,
en pater Hagen vertelt schrikkelijke dingen over
wat die door en door Katholieke soldaat van
zijne makkers in de kazerne te lijden had. Hij
werd beschimpt, verwensch-t, met rijlaarzen
gegooid, wanneer hij zijn gebed deed of vóór
de reveille opstond om de H. Mis te hooren
en te comtnuniceeren.
Een teekenend staaltje ook voor de toestanden
van het toenmalige kazerne-leven.
Tegenwoordig is zóó de toestand, Godlof, niet
meer; de gevaren ziju groo| nog; maar
tie beschimpingen van kameraden op onzen
godsdienst zijn wij te boven, dank vooral na
tuurlijk de algemeene dienstplicht. Ook hier ziju
wij vooruit gegaan en geen nieisnutter in het
Leger, die het waagt een vuile sok naar een ka
meraad te werpen, die zijn godsdienstplichten
vervult, tenminste als deze ook inzake zijne over
tuiging een kranig soldaat is. En kranige sol
daten zijn wij. Katholieken, in 't algemeen ge
sproken, allemaal en..,, poctig ook, als het
zijn moet.
Legge's levensbeschrijving gelijkt soms op een
heiligen-plaatje met een Nederlandscli soldaat-
er op! Bijv. Hij was gedefacheerd in het fort
Bath en daar er in den omtrek destijds nergens
eene katholieke kerk was, kon hij, zelfs des Zon
dags het H. Misoffer niet bijwonen. En wat be
dacht nu onze Legge? Zoo dikwijls hij kon,
vooral des Zondags, ging hij naar een afgele
gen hoogen dijk. vanwaar hij de kerk van Ber-
gen-op-Zoom in de verte kon zien. Daar haalde
hij een Kruisbeeld voor den dag, dat hij onder
graszoden verborgen had, bevestigde het aan
een boom, knielde er voor neder met het aange
zicht naar de kerk gericht, en bleef er, ondanks
weer en wind, dikwijls vijf kwartier lang, met
zijn kerkboek in de hand, in de godvruchtigste
houding bidden. Bewonderenswaardig!
Legge's zedelijken moed won het op zijn ka
meraden, zoowel soldaten als onderofficieren, en
hun beschimpingen veranderden in achting voor
den trouwen kameraad. Zooals het meestal gaat!
Legge verliet in 1S56 als gepensioneerd ser
geant den soldatendienst en werd benoemd tot
directeur van het Liefdadigheidsgesticht te
Bergen-op-Zoom. Toen echter rijpte zijn plan
om zijn vroegere makkers in den strijd tegen de
gevaren bij te slaan en in 1856 haalde hij de
eerste soldaten in zijn huis om hen daar den
avond gpzellig en godvruchtig tevens te laten
doorbrengen Het begin was moeilijk; de beiang-
sielling was met groot, maar ten slotte-schoot
het zaad wortels; er groeide een stengel; het
werd een stam; enfin, de geschiedenis van het
vermaarde mosterdzaadje!
Pater Hagen schetst uitvoerig den groei der
R. K. Militairen-Vercenigingen. Een keurig en
lezenswaardig schetsje: de geschiedenis der
süchting en wasdom eener groote kloosterorde
gelijk.
waar de linie een rechten hoek naar het
oosten maakt, is de bezetting natuurlijk
sterker. Toch zal de vijand ook dat gedeelte
Men leze werkelijk, bij gelegenheid, het werkje Orfano. De delta van do Wardar, waar de
van pater Hagen eens. Voor wie het bestemd is?malaria woedt, is op zichzelf een natuurlijk
Het doel van den schrijver is zoowel om belang-! verdedigingswerk en de Franscben kunnen
stelling te wekken voor dit edele werk, als om dn dit moerasgebied met een zeer zwakke be-
onze Roomsche jongens, die jaarlijks in dienst zetting volstaan. Meer naar bet noorden toe,
komen, met hunne „Militaire Tehuizen" bekend
te maken.
En dan, als onze lezers het werkje gelezen
hebben en ook nu, vooral nu, dat zij eens denken slechts op grooten afstand beschieten, want
aan de R. K. M.-V.-en in onze buurt. In dezé vóór de linie strekt zich een groote vlakte
droeve tijden doen zij ontzaggelijk veel goed, i uit, die nergens dekking biedt, waarover het
maar er is ook zoo heel veel ïioodig. Er zijn vee! j zoeklicht den gebeelen nacht heen en weer
R. K. Mil.-Vereen. Dat ieder in zijn omgeving zweeft en waarop verscheidene rijen T run -
die eens bedenke. En dat de Haarlemmers an de sehe »75«-kauonnen gericht zijn. Eu al ware
bewoners* onzer omstreken den WelEerw. heer do vijand erin geslaagd over deze vlakte te
kap. J- J- J- Noordman hulp-aalmoezenier van komen, dan nog zou hij de Waryar moeten
het Ned. Leger, en den wakkeren directeur der oversteken. En ten laatste, als hij de rivier
I Haarlemsche, een extra-genoegelijken avond be
zorgen! That is alt!
O. O.
overgekomen was, zou bij pas tegenover de
geduchte prikkeldraad-versperringen van de
Franscben staan.
Tot zoover de man van de Times, dio wc-1
gelijk zal hebben, wanneer hij de positie der
gcal lieerden als bijkans onneembaar schetst.
Zij hebben ten minste den tijd gehad om van
«NA SER VIM MONTENEGRO*. Saloniki «en sV>rXe veslil>g te maken. Maar
Evans plaatst in dc „Times" een Il1e Inhere bebben
'aan welker houw nog meer tijd besteed was,
ingenomen, vestingen, die eveneens door de
geallieerden als onneembaar wei-den be
schouwd. Men denke aan de geduchte linie
d.er Russen, aan Luik en Antwerpen, aan den
onnoembaar genoemden en thans zelfs door
de Oostenrijkers genomen berg Lefts jen.
Arthur
brief, onder bat opschrift: „Na riervic
Montenegro," waarmee dat b al iu een hoofd
artikel zijn instemming betu.gt.
Evans zegt: Men vraagt zich met verba
zing ai', wat de geallieerden ia de Adrlatische
I Zee hebben u.tgevoerd, dat zulk een toestand
(in Montenegro) mogeiijlc is geworden, Niets
om het lijf hebbende bombardementen als
bij Cattaro, fantasmagorischc verschijningen
aan den gezichtseinder bij Ragusa, epheme-
rische stroop- en haastige fladdertoehten als
te Lisa Lisa, dat wij in den Napoleoafci-
sehen itijd zoodanig in onze macht hadden
De Vlaamsclie hoogeschool te Gent.
„De Vlaamsehe Stem" juicht het bericht
over do vervlaamsehing van de Gentsche
hoogesehool toe. „Wanneer een verdrukt
dat wij geheeie bekken van de Adriatische zoo l£mgen t»d te vergeefs heeft ge-
Zee van daaruit konden beheerschen 11 -
schrijft het blad
stonden oeneerschen op i nni -
het kritiekste ©ogenblik, toen de du.debjke ^nheer dit nagestreefde met een zaak
geboden van eer en menschelijkneid het ons bijgesehikt belang, maar eer. levens-
tot phent stelden, om, zetfs met eemggevaar voorwaard© V0Or dit volk kan die verrassing
voor ons ze ven, de zeewegen open de hou-- I t nnderfi dan eon aai^enmu€ wezen," ai
den voor hu pverscuafimg aan liet overschot k t de „Vlaamsehe Stem" dat „de
van het SerViscae leger en aan de georek- j d ook v,e l iets wrangB» heeft,
lijdende vtuchtelmgen aan do nusfc van Alkv valt indei-daad te betreuren, dat onze
S bet dat RfVde Oostenrykscne !rp»cerhig, ondanks de onophoudelijk opgeste
gen mi B®t, om naai ^belioyen uitvallen te j j-oepstemmeu, ondanks smèekingen,
ïhenon in t P 'r klachten, eischen en strenge waarschuwin-
P L JTJ f °T- °l 'gau, zich deze prachtige gelegenheid om goed
gen, dit. rechtsta eeks van Brind.si hadden maken wat zo tegenover de meerderheid
moe,en kunnen vertrekken? Vanwaar die jder bevolking had misdaan, heeft laten weg-
Men weet, dat de »Vlaamsche Stem* hetvan San Francisco, buiten eenige verbinding
orgaan is van de Vlamingen, die ook onder staande met de Nederlandsche kolonie aldaar, is
do tegenwoordige omstandigheden den strijd door de Nieuwe Ct. in vertaling het volgende
voor de Vlaamsehe taalrechten willen voort- ontleend, geschreven in antwoord op de tot hem
gerichte vraag van een met hem bevriend Hage
naar, wat hij dacht van de Nederlandsche af-
deeling ter wereldtentoonstelling.
„De tentoonstellinar is nu gesloten. Haar voor
naamste aantrekkelijkheid bestond in de archi
tecturale schoonheid, den aanleg van de terrei
nen, en den prachtigen achtergrond Er lag een
zachte kleurenharmonie over het geheel, die zoo
rustig en zonnig was dat het een genot was op
het terrein te vertoeven.
Van het tentoongestelde was bijna alles teleur
stellend. Het gebouw van Nederland was zeer
karakteristiek en de bloemen in den tuin erom
heen waren uitgezocht mooi. Het inwendige was
teleurstellend en maakte den indruk .goedkoop"
te zijn. Het tentoongestelde bestond voor een
groot deel uit panorama's van Nederlandsch-
Ifldië die nauwelijks voldoende waren te noemen."
Meer en meer wordt daardoor bevestigd, dat
de wijze waarop Nederland te San Francisco is
uitgekomen, helaas niet in goede verhouding
heeft gestaan tot het aanzienlüke bedrag, uit
de Nederlandsche en Indische schatkist daaraan
ten koste gelegd; dat-het feitelijk weggesmeten
geld is geweest!
DE PRIJZEN VAN HET VARKENS-
VLEESCH.
Door den Directeur van net te ten .-laag
gevestigde Algemeen ATVn' t arie kantoor
voor Levensmiddelen voorzien ing is aan de
Burgemeesters eene curculaire ©zonden,
waarin hij doet opmerken, dat door hen van
de maximtunpryslyst, toegezonden «Ld. 29
Dec. 1915, wanneer hun zulks wen«che!ijk
voorkomt, kan worden afgeweken, met dien
verstande echter dat in geen geval de na
volgende prijzen mogen worden oversehre-
zetten.
Dc ondergang van de »King Edward VII*.
Een van de overlevenden van bet Engeb
j scha oorlogsschip *King Edward VII» heeft
een verhaal gedaan omtrent het vergaan van
I liet schip, en daaruit blijkt dat de gezagvoer
der tijdens de ramp ziin kalmte geen oogen-
j blik heeft verloren. De commandant stond
op de brug toen het schip op de mijn stootte,
en hij bleef daar op zijn post tot enkele mi-
i nu ten vóórdat bet ondergi.ng. Er was geen
1 muziek, en zijn voorbeeld deed allen hun
kalmte bewaren. Om kwart vóór twaalven
stootte bet scbip op de mijn en het zonk om
j 7.45 's avonds. Er was toen vrij wat wind,
i maar de zee was kalm. In antwoord op de
jdraadlooze telegrammen kwamen torpedoja-
jgers te Tiulp, die het zinkende schip op sleep.
touw namen, maar nog voordat deze ter
j plaatse waren, bewees een kolenboot belang-
rijke diensten. Na twaalven 's middags werd
S bet weer slechter en braken de sleeptrossen.
'De commandant gaf toen bevel: «Ieder voor
zich*. Sommigen redden zich in de sloepen
en de torpedojagers namen de overigen aan
boord. De laatste sloep verliet bet schip om
zes uifr en de -commandant bleef daarna nog
anderhalf uur aan boord. De man die het
toestel voor draadlooze telegrafie bediende,
hield zich kranig: hij bleef bereden in zijn
seinhut, terwijl bet schip aan het zinken was.
totdat de opgevangen telegrammen beant
woord waren.
Dc geredden werden ergere in het noorden
van Schotland aan wal gebracht.
Dit is voor de eerste maa'l, dat in de En-
gelsolie berichten omtrent de. ramp iets wordt
medegedeeld omtrent de plaats waar bet on
geluk gebeurde. De veronderstelling is niet i rollade GO cent,, magere Jappen 60 cent,
te gewaagd d£t het schip op weg w«s naar doorrregea lappeu 50 cent, ve te lappen 45
of kwam van de Orkadisebe eilanden in wier cent, carbonade GO cent, versch vet 'spon 45
.1 1 1 17^ -» .1 i. .LI i i 1
straffeloosheid en dat uitstel?
De „Times" voegt, na melding' gemaakt te
hebben van de kritiek in de Italiaansc'ao pers
op de stemming, waarin het Bugeisc'ie pu
bliek de ontruiming van Gallipoli beeft op
genomen, hieraan toe: Wij erkennen, .dat de
krijgsverrichtingen op Gallipoli aan kritiek
blootstaan, en wij vertrouwen, dat de pers
van Italië in denzoUdeu geest van vrijmoe
digheid van een vriend en bondgenoot ons
recht niet in twijfel zal trekken, om ons te
verwonderen, hoe Italië lieeA bunnon toe
laten dat zulk een belangrijke stelling als
do berg Loftsjen, een stelling ton aanzien
waarvan de Ilaüaansche diplomatie herhaal
delijk een vastberaden houding heelt aan
genomen, verloren 'ging, zonder dat van eeni
ge poging blesk, om Montenegro bij de ver
dediging ervan, behoorlijk te ondersteunen.
Het be.ang van Iia.ië bij het i>ejoui van
Montenegro was ten minste even reoht-
streckscli als dat van Engeland bij het openen
van de Dardanelien.
DÉ VERSTERKING VAN DE
SALÓNIKI-STELLING.
kapen
Daarmede raakt zij, zelfs al mocht zij ooit
ten opzichte der Vlamingen redelijker ge
voelens koesteren, door eigen schuld in een
neteligen toestand."
Het Vlaamsehe orgaan stelt vervolgens een
aantal vragen. Zal de Belgische regeering
den getroffen maatregel afkeuren en bestrij
den „alleenlijk uit verbittering tegen den be
zetter, die het grieft ons, deze waarheid te
moeten belijden een klnarderen kjjk heeft
in Vlaanderens geestelijken nood, 'dan dege
nen, welke bijna een eeuw onze lotsbestem
ming in handen houdend, last hadden, onge
dwongen te zorgen voor en te waken over het
Vlaamsehe belang, hun mode toevertrouwd?
Zal zij, teruggekeerd, het nauwelijks opge-
trokkene gebouw der Volksontvoogding wil
len slechten, uit nijd en spijt, daar zij zelve
haar eerste 'plichten verwaarloosde?
«Zal zij, met verborgen tegenzin, zich schik
ken in het onvermijdelijke? Of zal zij den
eerlijken mooien moed hebben om haar on
gelijk te erkennen er, met een kalm gehaal
den anti-VIaamschen 'dwarsdrijvers en ophit-
sers, die al meer en meer een gevaar wor-
De eerstvolgende dagen zal uitgemaakt de:i voor 's lands eenheid, voor goed het zwij-
moeter worden of de geallieerden en hun gen op to leggen? Dat kan, dat moet ze, en
versterkt kamp te Salonika aangevallen znl- meer neg onmiddellijk na de bevrijding van
len worden dan wel of zij daar den gebeelen het grondgebied verlangen wij, dat door baar
winter een bedreiging in de flank van de ditmaal, niet door een vreemde, het werk
Duiteeh-Turksche verbindingslinie zullen onzer geestelijke verlossing-voltrokken wor-
blijven. Want binnen een of twee weken zul- j de. Want Vlaanderen wil niet alleen een
len, naar de Times-correspondent te Saloniki eigen hoogesehool, het emcht volledig zelf-
meldt, de bruggen en' de tunnel van den War- bestuur.
dar-spoorweg, die door de Franscben, op hun! »Geve de geest der echte vaderlandsliefde,
terugtocht werden vernield, hersteld zijn en dat, de" regecring niet blind blijve voor den
dan is de tijd aangebroken voor den aanval wenk der wordende geschiedenis.»
der Duitschers en Bulgarenf j Ten slotte bepaalt het blad nog de hou-
De Grieksehe koning heeft, zoo vertelt die'ding der strijdende Vlamingen ten aanzien
midden de Engclsehe vloot-, gelijk men weet,
in de Seapa Flow verzameld ligt,
DE BETEEKÈNIS VAN UITVOER-
CIJFERS.
De redacteur van het nieuwe Handels-Econo-
cent, verseh doorregen spek 50 cent. gezou
ten of gerookt vet spek 45 cent, gezouten of
gerookt mager spek 50 cent, reuzel 45 «ent,
kluiven 15 cent en gehakt 55 cent, allea per
5 ons.
ENGELSCHE BRUTALITEIT.
De stoomschepen van de Koninklijke Ne
derlandsche Stoombootmaatschappij, die uit de
misch Weekblad In-en Uitvoer" mr H F van lc,la,WJLUO oiuuwuuuu,iaaw>i.attiip[j, uis uh qs
UTrsduijfCW aniilddinLvaji een po),
miek tusschen de heeren mr. R. h. Kielstra en1
j. van DusseWarp in l,el tijdschrift voor Eeono- j j™1 mS(cl?a"p«STe
propaganda voor den afzet van Nederlandsche j E„hter eijn aIdus de N 0 ct de Ho.
fabrikaten hier ianae, m het eerste nummer j iena.. en de jris," die te Rotterdam zijn nan-
van „In- en Uitvoei ae» AnomaMnDinii... Eu-
zijn gegaan, en van welk© schepen de ladin
gen hoofdzakelijk bestonden uit sinaasappelsn,
do een korter, de andera gedurende lan.ge-
ren tijd in Engeland opgehouden en ten slotte
vrijgelaten, op voorwaarde, dat de lading
niet in Amsterdam mocht worden afgeleverd.
De schepen zijn na aankomst gelost en de
vruchten liggen thans hoog opgestapeld in de
loodsen.
Onderhandelingen hebben tot dusver nog
geen resultaat opgeleverd; docht dit nog eeni-
L. -11 a i 1 gekomen, en do Agamemnon, Backus,
brengen"'i'miskSning X teSenis van Pornoaa en Tet,U8' die naar
exportcijfers. Zeker, deze laatste geven een be-
j langrijke aanwijzing voor de toeneming of ver-
j mindering, der welvaart van een land, beslissend
zijn zij er geenszins voor; vermeerdering van
export kan veroorzaakt worden door verminde
ring der koopkracht der inlandsche bevolking,
vermindering van export kan daarentegen juist
veroorzaakt worden door vermeerdering der in
landsche consumptie, tengevolge van meerdere
welvaart.
Welvaart is het doel van het economisch stre
ven. export is slechts een raiddel cm dit doe! te g® er/roota
bereiken. De welvaart hangt uitsluitend af van' f van a'n"
de hoeveelheid bevredigingsmiddelen, in den I
ruims'en zin van het woord genomen, welke een
volk ten dierste'staan.
Doel van het ruilverkeer is bcvredigingstnid-
deien, liever gezegd, het genot dat men van be
vredigingsmiddelen kan hebben, te.vermeerderen.
Ruilverkeer is geen deel, dodi middel; vervalt
het doel, waarop het is gericht, dan heeft de
voortzetting er van geen redelijken zin meer.
Een griezelige historie. Men schrijft aan
het „Hbid."
Bij een Burgerlijk Armbestuur kwam dezer
dagen een vrouw rich beklagen over hovige
en voortdurende maagpijnen.
De armmeester, die zijn zeer moeilijke taak
met de grootst© zorgvuldigheid vervalt; wist
De Vereeniging Nederlandscli Fabrikaat hst menschje aan do praat te krijgen en
tracht ons volk er van te doordringen, hoezeer hield, om te gelegener tijd den gen ©sheer
correspondent verder, in een interview ge
zegd, dat hij zijn leger geen last zal geven
om de Bulgaren te weren, zelfs alg zij
Grieksch grondgebied mochten betreden.
De generaals der geallieerden stellen ©en
van dezen door de Duitschersgenomen maat-
regel.
«Onze houding te dezer aangelegenheid !s
in elk opzieht waardig en strikt loyaal. Dnh.
zendmaal hebben wij van de bevoegde Bel-
volkomen vertrouwen in de positie die doorjgische Macht een Vlaamsehe Universiteit
hen wordt ingenomen. Zij gelooven, dat eengevorderd; niet eenmaal werd den oezetter
inneming van Saloniki ten gevolge van eendienaangaande een wenseh te kennen gege-
bestorming onmogelijk is. Geen gedeelte vanven. Wordt thans onverwacht aan ©en on-
d© linie is zoo sterk verdedigd als dat waar zer vurig>ste verlangens voldaan, wij kunnen
de Franscben 6taan, nl. de westelijke flank, niemand danken. Trouwens, ons geschiedt
Hun linie begint bij de moeraseen van de hier geen gunst, geen_voorreeht. Het is geen
w ardar-uitmonding, loopt dan over een af- geschenk dat men weigert of aanneemt. Het
stand van 15 miil langs den oostelijken oever
dier rivier en buigt naar het oosten om, tot
waar de Engelsche linie begint, die over de
heuvelketen tot de zee loopt, tot de Golf van
is een recht, dat ons toekomt. De ©enige
staatsuniversiteit in V laanderen moest een
Vlaamsehe zijn. Wij hebben haar, wij houden
haar!»
in Nederland door sleur en gewoonte aan bui-
tenlandsche waren, zonder redelijken grond, dë
voorkeur wordt gegeven.. Dit streven heeft aan
spraak op de sympathie van elk vaderlander en
men kan er gerust over zijn, dat men door het
toonen van voorkeur voor artikelen van Neder-'
landsch fabrikaat, geen ongezien kwaad in de
hand werkt. Vermeerdering van inlandsche pro
ductie zou, zooate is aangetoond, de exportcijfers
kunnen drukken, doch slechts om heugelijke rede
nen; wegens vermeerdering der welvaart.
Door het streven der Vereeniging Neder
landscli Fabrikaat te steunen, zal men helpen de
nationale kracht te vermeerderen want hoe meer
productieve krachten van Nederland tot ontwik
keling komen, hoe veelvuldiger en hoe beter de
bestaansmogelijkheden in ons land zullen wor
den gemaakt, te sterker zal Nederland staan in
de rij der volkeren.
Aan een brief van een Amerikaan, inwoner
te kunnen voorlichten, aan eekening vah het
geen zij zooal te zegge/P zou hebben.
Na da zeer lange inleiding, die «Ie welbe
spraakte vrouw ten beste gaf, ried hij haar
aan, liever een geneesher te raadplegen dan
op eigen houtje een middel tegen de kwaal
t© vragen aan het Armbestuur.
Och, meneer, klonk het toen, ik heb al
van alles geprobeerd; Ik heb zelfs schrik
niet lezer, hersens van een «lood inensch
gegeten en ook het hoofd. „Ik heb er nog
een viel (vijl) van tien stuuvers voor gekocht.
Je mot maar eens bie rue komme kieke«"
De armmeester wachtte zich wel, teekenen
van afgrijnzen te geven, notuleerde het ver
dere van het verhaal nog zorgvulli«*er en
nam zich voor de waarheid van het door de
vrouw vertelde zoo nauwkeurig mogelijk ta
onderzoeken.
Voor 't oogenblik voldeed Lij aan haar ver
langen om haar een bonnetje te geven voor
een fleschje levertraan.
Een paar dagen later begaf hij zich met
8)
(Naar het Fransch.)
i,nafu e„o k?* yerbaal dat by ons bekend
wij bier mej, een gewonen roman te doen
hadden, zon dit een bevredigend 7--n
Maar een geniaal man, zooals de Foe want
cun zulk eene geschiedenis ta verzinnen moet
men een genie zijn zon zich met een zoo
eenvoudigen afloop niet vergenoegd hebben».
Ien.and, die zulke avonturen doorstaan heeft
die voor het reizen zooveel hartstocht^ ge
voelde, zou die zijn leven moeten eindigen
©Is een gewoon burger, met een pijp in den
mond en met zijne pantoffels aan, gemakke
lijk voor den haard gezeten? Was het ver
haal eenvoudig ©en verzinsel, dan zou de
echrijver zijne manier tot het eind© toe ge
volgd hebben. Hij zou ons een Ilobinson be
schreven hebben, die ellendig 6tierf.Ik
h< ud dus vol, dat een van d© twee waar
ïncet zijn en wij de volledige geschiedenis
r.ict kennen, dat hij of op de een of andere
plaats, een manuscript nagelaten heeft, dat
het vijfde deel zijner avonturen bevat, of dat
het. einde nooit is beschreven geworden, daar
men misschien niet weet, boe Ilobinson aan
zijn einde gekomen is.
i Die stelling is stout, maar niet geheel
Ivan grond ontbloot, zei Paui-Lonis, terwijl
Ibij glimlachend Chandos aanzag, die geheel
'in vervoering geraakte.
Welnu, zei Chandos, begrijpt gij nu wat
hieruit voortvloeit? Ten eerete is er slecht©
één familie in Yorkshire, die Robinson Cru-
soë heet en de beroemde reiziger is' juist uit
die streek geboortig. Ten tweede is het ze
ker, dat hij daar gehuwd is en vóór zijn laat
ste reis kinderen achtergelaten heeft. Ten
derde verklaart hij zelf, dat hij in 1705 op
twee-en-zeventigjarigen leeftijd teruggekeerd
is en daar toen zijne reisavonturen heeft
opeubaar gemaakt; is het dan niet meer dan
natuurlijk, dat zijné nakomelingschap zich
öaor voortgeplant heeft? Ala hü dus kaiiu
gestorven was, zou iedereen het weten.
T j. &s z<;er aanneembaar, zei Paul-
Louis, die nog meer lachte, maar het is jam
mer dat ue basis ontbreekt; bewijs mij slecht©
dat de held van Daniël de Fo© werkelijk be
staan heeft.
Bewijs mij dat de zon draalt ©f dat er
ooit ©en slag bij Bouvinos geleverd is, ant
woordde- Chandos.
Hij was gewoon zich op zijn geliefkoosd
thema te hooren tegenspreken; daarom ver
baasde hü zich over niets.
Overigens is het niet sinds gisteren,
dat ik my met die geschiedenis bezighoud,
Mot toestemming van .mijn vader, die mijn
denkbeeld niet onaardig vond, bob ik ver
leden jaar aan den Aartshertog van York
geschreven en heb hem verzocht ©en onder
zoek in te stellen naar de geboorte- en dood
akten der familie Robinson Crusoë. Welnu,
het ie tot nog toe onmogelijk geweest ee.n
akte van overlijden te-vinden van den ver
maarden Robinson.
Dat schijnt dus aan te toonen dat hij
niet gestorven is, of liever, dat hij niet be
staan heeft.
Neen, zeker niet, dat bewijst alleen, dat
hü niet te York gestorven is.
En zpn geboorteakte? Dat is een be
trouwbaar document
Dié heeft men niet terug kunnen vin
den, zei Chandos, nog niet nit het veld ge
slagen. Trouwens, die akten waren op dat
tijdstip schaars en daarbp komt nog, dat ln
1680 een felle brand d© kerk van Sint-Faon-
cra© vernield heeft en bij die gebeurtenis
zün alle stukken verbrand.
Men heoft dus geen geboorte- en geen
overlüdene-akta, zei Paul-Louis; Gton moet
ge toch toestemmen, dat uw «telling op zeer
«wakke gronden berust
Maar daarentegen, vervolgde Chandos,
bezftten wij de geheeie geschiedenis van het
begin der achttiende eeuw af tot aan den
dood mün© vaders. Deze geschiedenis sluit
volkomen goed, er ontbreekt niets en zoo
die Robinson dus bestaan beeft, moet het
een onzer voorvaderen geweest zün.
Amen! zei Paul-Louis, wiens Panische
natuur niet lang - bü zulk een nietig onder
werp stil kon staan.
Dien avond was men in het salon veree-
nigd en miss Florence deed aan haar neef
tallooze vragen. In het bijzonder Informeer
de zü na&i zi,.ii( jcehefi.i'OMi uitsnanniugen
Gü doot zeker veel aan cricket-spelen,
niet waart-
Tot mün spüt ken ik dat spel niet
En lawn-tennis?
Ook niet
E a polo?
Ik weet niet wat dat la.
Ach zei Florry, maar gü jaagt mis
schien gaarne te paard.
Op mün woord, znlk een jacht heb ik
nooit bijgewoond.
Maar ge rüdt toch wel paard?
Hm...*, ik rijd wel paard, maar niet
best.
Toch gaf zü het niet op.
Gü danst zeker wel, zeid© zü. Alle Fran-'
echen kénnen dansen. Zeker houdt gü bet
lm eest van een noika of een walst
De waarheid noodzaakt mü u te zeggen,
dat ik een erbarmelpk danser ben. Een pol
ka, dat gaat nog, maar een wals of een
quadrille, bonsoir, dat is mü te ingewikkeld.
Florry was overwonnen. Iemand die niet
aan cricketten deed, noch aan iawn- tennis,
noch aan polo, die niet paard reed, die niet
danste, was in haar oogen nauwelijks een
gentleman.
Opgevoed in een schitterende omgeving,
zag Florence niets in haar leven dan eene
aaneenschakeling van genietingen en feee
ten. Paardrijden, per rijtuig garden parties,
pics-nios en bals bezoeken, wedrennen, zeil.
tochtjes, jagen, visschen, waren bare voor
naamste bezigheden en bügevolg kon zü zich
niemand voorstellen, die een vreemdeling
was ln het ABC der groote wereld te Cal
cutta.
Paul Louis had van zün kant bet ongeluk
gehad zün© moeder te verliezen toen hij nog
een kind ws© ©n daar hij verder zpn geheel©
leven, tot nog toe, aan de spde zpn© vadem
san de studie gewpd had, kende hü de genoe
gens der groote wereld niet. Voor bet mee-
rendeel had hp geen anderen omgang gehad
dan met zijne familieleden of zpne echooL
kameraden, die allen grootendeels tot de be
scheiden burgerstand behoorden.
(Wordt vervolgd).
