DAGBLAD voor NOORD-ren ZUID-HOLLANDi
OPRUIMING
SCHOOLLAARZEN
■ASSAULAAN 49, HAARLEM
f4000 f §00 f300 f 150 flOO f75 f60 f15
DE OORLOQ
EERSTE BLAD
THEOD. G. v. DUSSELDORP,
P. W. TWEEHUIJSEN
TELEGRAMMEN
BUITENLAND
z£?£tÖ"SÏc'aS
Montenegro vraagt om
vrede.
40*'* Jaargang n°. 8954
fnsdag 18 lamtar! 1916
ABONNEMENTSPRIJS*
Pm ii—rt— worn Haarlem m» «oor plaatse» *ur mm aflaat
gevestigd ia (kom der gemeente*
Voor de overige plaatsen in Nederland per poet.
Per «.'eek voor Haarlem en da agentschappen •e'eeeeeoe
Afzonderlijks nummersi
A—
MP
IU»
Bureau van Rsdadia sa Administraties
Telefoonnummers 1428 en 2741
PRIJS DER ADVERTENTIEN
•eeeaeeeeeeene eeeee/
Iedere regel mee». V--s eeeeeeeeeeeeeeee» 0,1»
Bnhcnlaad par regal
AdvertentKn te ds wbrfefc BVraag an AanbotT vaa B regsfr - A««
Bke regal maar
A!Ie betalende abonnés op dit Blad, die ia hel bezit zijn van cent Verzekeringspolis, zijn, volgens de bepalingen op de poHssea vermeld, tegen ongelukken verzekerd voor*
varneo v™ cm wbij verliet vaa Wj breuk van mi MJ verliet van verlies van een
ïSJktheld t®f aver^ blJ overlljdem 7^hand of voet a «een oog t een daim a u arm of been a «ea wijsvinger e anderen vinger a
De uitkeer mg dezer bedragen wordt gegarandeerd door de «Hollandsche Algemeens Verzekeringsbank* te Schiedam. (De vóór I October 1911 uitgegeven polissen zijn niet geldig.)
bi) breuk van i
g arm of been a
btj verliet van
•en wijsvinger
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWEE BLADEN
Wij mochten heden het volgende schrijven ont
vangen:
Bisdom van Haarlem.
V, 103.
Haarlem, den 16 Januari 1916.
Mijnheer de Redacteur!
Nu de inschrijving voor Z. H. den Paus is
geëindigd, en Wij door de goede zorgen van de
R.-K. Bladen in ons Bisdom, en de milddadig'
heid der geloovigen, in de gelegenheid'zijn ge
steld aan onzen Heiligen Vader, tot leniging
Zijner verschillende nooden, de aanzienlijke
som van ruim f 92,000 aan te bieden, gevoelen
Wij Ons gedrongen U blijk te geven van Onze
vreugde ever het welslagen dezer inschrijving.
Voor de bereidvaardigheid, waarmede Gij ter
stond anze wenschen zij t tegemoet gekomen, voor
de. uitnemende zorgen aan de inzameling en ver
antwoording der geofferde gelden gewijd, bren
gen Wij U Onzen oprechten'dank.
Indien alle geloovigen, voornamelijk degenen
die daor God minder met tijdelijke goederen zijn
gezegend, zoo offervaardig hun aalmoes hebben
gebracht,dan is dat op de eerste plaats, wij
getuigen dit hier gaarne, aan Uw opwekkhnd
woord toe te schrijven.
Wij verzoeken U deze Onze dankbetuiging in
Uw Blad te willen publiceeren, om aldus van de
gelegenheid gebruik makend, tevens door Uwe
bemiddeling onzen dank ts uiten jegens de talrijk
velen, die door hunne milde gaven den H. Vader
een zoo welsprekend bewijs leverden van hun die
pen eerbied en kinderlijke aanhankelijkheid.
Moge de Gever van alle goede gaven allen
met Zijnen bijzonderen Zegen beloonen voor het
goede, gedaan in deze zoo zorgvolle tijden.
Met alle hoogachting, verblijf ik inmiddels
Uw dienaar in O. H.,
t AUGUST1NUS JOSEPHUS
Bisschop van Haarlem.
5 Barteljorisstraat 5,
Telefoon 2144.
Adv.
HAARLëMSCHë ALUUAGJES No. 1818
DE RAMP.
Is er nog een ander woord, dat pakt?*®»»
We weten het niet zoo gauw
Dt ramp.
Inderdaad, is er in ons vaderland sinds
tiental.en jaren iets geweest, dat viel te verge
lijken met deze vreeselijke ramp, die yan een
«aire provincie in welvaart opeens een binnenzee
maakte, die duizenden in één nacht van huis
sanu en bezitting en vee en rijkdom en bestaan
beroofde en héél een landstreek in eenige uren
tijds ruïneerde?....
We hebben dan Goddank geen oorlog! Maar
niettemin: ook 'óns land heeft God's hand ge
raakt en den vrede dien we genieten, betalen we
met een vreeselijke bezoeking, als sinds haast een
eeuw misschien nog langer het vaderland
niet kende.
De ramp
Laten wf blijven in onze omgeving: half
Noord-Holland geruïneerd, oodergeloopen, voor
jaren en jaren tot onvruchtbaarheid gedoemd als
men dit ooit te boven komt.de historieschrij
ver van Nederland zal 1916, hoe 't ook loope,
wegens dezen Januaristorm reeds een ongeluks
jaar noemen.
Entiu: waarom laten we ons niet hooren?
Het medegevoel is groot, dat weten en hooren
we telkens.
Wie helpt er nu?
Mei name: wie onzer, Roomschen, helpt het
arme Rootnsche Volendam, dat wel ten onder-
ïjenM!d.?cmd *ciliJnt- waar het heele dorp bene-
kerk vo*l VL d€c v'oed overweldigd, waar de
kwart der bwSicKl met,dnj"
all allen katholiek - onterttead veefkJE^
gebruiken.
Mogen wij voor hen het medegevoel onzer
lezers op bizondere wijs inroepen, nadat wij het
reeds Zaterdag jl. in „Nabij en veraf" voor alle
slachtoffers van de groote ramp deden?....
AGENDA. 19 JANUARI.
Ga bouw St. Bavo Smedestraar23
Bestuursraad 8H uur. Beetuur van
ttalk- an Steenbewerkers 7 uur.
Concertsa&l Da Kroon 8 uur
Kunst voordrachtavond. Spr. Dr. Jan Veth.
BIt a t e n e a a 1 Prinsenhof - 1» uur - Ge.
«aeutafaaiisvergadering
Bisschoppelijk Museum J ansa tra at
79 geopend eiken dag van 10—uur tegen
betaling van 25 cents. Uitgezonderd Zater
dagen en R.-K- feestdagen.
VOGELENZANG Café Flora 8 uur
Propagandavergadering vanwege de R. K.
Kiesvereeniging te Bloemendaal.
OVERZICHT.
Eindelijk de eerste beslissing! Eindelijk
een vredesboodschap!
Montenegro heeft om vrede gevraagd. Dit
is een slag in het aangezicht van de Entente.
Reeds eerder was het in de Engeleche en
vooral in de Italiaaneche pens merkbaar, dat
er geen zekerheid meer was omtrent de hou
ding van Montenegro. Er scheen geen ge
meenschap moor te bestaan tosscben de re
geering en men klaagde er in de Itaiaanecne
pers over, dat men zonder berichten blééf
over de gebeurtenissen aan de overzijde van
de Adriatische zee»
Een bewij» voor dee» onzekerheid omtrent
den toestand vinden wfj nog in het bericht
van de «Tribuna», die naar 't heet, uit be
trouwbare Sexwisch-Montenegrijnsche bron
den dag te voren nog vernam, dat de ge
ruchten, volgens welke Montenegro* in de
meening dat elke hoop op verdere verdedi
ging ijdel zou zijn, een afzonderlijken vrede
of tenminste een wapenstilstand wil sluiten,
volkomen ongegrond zijn. Koning en volk
van Montenegro zullen zoo meldt dit Ita-
liaansche blad den strijd tot den Iaateten
man en de laatste patroon voortzetten*
De kleinste van de oorlogvoerende natiën
heeft den strijd opgegeven.
Moge het een begin zijn voor verdere on
derhandelingen ook tusschen de grootere mo
gendheden.
Moeilijk is het echter in «enigerlei rich
ting een verwachting uit te spreken. Zelfs
de Oostenrijksche avondbladen onthielden
zich nog van elk commentaar op Montene
gro's capitulatie. De «Neuè Freie Preese*
merkt alleen op dat het neerleggen der wa
pens door Montenegro een der ergste neder
lagen voor de entente is, een slag voor haar
I politiek en militair aanzien en naar graaf
Tisza terecht heeft gezegd een succes van
ons leger aan het front en van ons uithou
dingsvermogen tehuis.
Van den eigen Lijken oorlog is overigens
mets te melden. Aan het Russisch-Oistenrijk-
front i- weer rust ingetreden. De Russen
en Oostenrijker# kunnen dus weer een wei-
nig op verhaal kotnen van den zoogeiiaam-
den »Nieuwjaarsslag«. Ook uit het Westen
of van liet Italiaanscixe gevechtsterrein geen
vermeldenswaard bericht.
D« teekepeu wijzen er steeds scherper op,
dat de gevechten iu Macedonië, aan de
ürioksciie grens suilen worden hervat. De
Ëngelsche en Fransche troepen siju nu onder
óón opperbevel gesteld, namelijk ouder den
Framchen generaal SarraiL De Ëngelsche
commandant- Öir Bryau Mahon treedt dus
pas in de tweede plaats op.
De toestand roor Griekenland zelf -wordt
door het indringerig optreden an, de geal
lieerden met den dag neteliger. Want be
halve dat de geallieerden verschillende brug
gen over den Wandar in do lucht hebben
doen vliegen, waardoor de bevoorrading voor
®eu groot deel der Grieksciie bevolking zelf
wordt bemoeilijkt, hebben zij nu ook weer
xoepeu geland te Piraeus en Phnleron het
geen van de Grieksche regeering weer nieu
we protesten tegen de Entente heeft uitge
lokt en de xegeeriing tiaar aanleiding heert
gegeven, een groot gedeelte van het rijks
archief naar Larissa in het noordwesten van
Griekenland over te brengen, waarncen bij
gevaar ook de hoofdstad van Griekenland
zal worden verplaatst.
VERSPREIDE BERICHTEN
Engeland ea Noorwegen.
Naar de correspondent van de „Frankf.
Ztg" te Christiania meldt, heeft ln Je ga-
heele Noorsche pers en bij het publiek het
artikel van een Noorsch blad, waarin de oor
zaken van het mislukken der onderhandelin
gen tusschen Noorwegen en "Engeland met
betrekking tot den invoer van Noorwegen uit
een worden gezet, groet opzien gebaard. Vol
gen» dit artikel wildie Engeland Noorwegen
dwingen, den geheelan uitvoer, ook van
Noorsche producten naar Duitschiand te sta
ken, hoewel aan Zwitser and en Denemarken
wèl. verlof is gegeven de voortbrengselen de»
lands uit te voeren.
Roemeensch vee voor Oostenrllk. De Roe-
moeneche minister van landbouw heeft den
uitvoer toegestaan van 8000 etuks vee naar
Oostenrijk. Eveneens werd de uitvoer en
doorvoer vau schapenwol en uit wol gewe
ven goederen toegestaan. Uit Turkije en Bul
garije is reeds wol in Roemeensch# havens
aangekomen om verder verzonnen te worden.
Het eerste transport bedroeg 48,000 kilogram.
De Entente en d* Grieksche scheepvaart.
Een telegraf uit Athene meldt, dat sedert
een maand geen stoom, en zeilschepen Grie
kenland bereikt of verlaten hebben. Van
verscheidene honderden schepen, die natar
het buitenland gegaan zijn om voorraden le
venemiddelen te laden, is geen nieuws ont
vangen.
Melk voor liet Roode Kruis geweigerd.
Frankrijk heeft geweigerd toestemming te
verleenen voor de verscheping van melk nlt
Amerika naar Duitschiand, zelfs indien zij
voor het Roode Kruis bestemd is.
De aardbeving in Engeland. De aadbeving,
waarvan gisteren melding is gemaakt, !s ook
waargenomen te West Bromwich en te Sut
ton Coldfield in bet district Malpas.
KORTE BERICHTEN
De Mswagd van Orleans te New-York. In
New-York i3 een standbeeld van Jeanne d'Arc
onthuld. Jusservand, de Fransche gezant te
Washington hield de feestrede en miss Edison,
de vrouw van den uitvinder, onthulde het
standbeeld. Het bronzen ruiterstandbeeld, ver
vaardigd door Anna Vaugban Heijst, de-eerste
vrouw die ooit een ruiterstandbeeld gemaakt
heelt, stelt Jeanne d'Arc voor, levensgroot,
op haar strijdros, half opgericht iu de stijg
beugel». Do eene hand van de -maagd van
Orleans houdt stevig- de teugels omvat, de
andeie awaait het zwaard omhoog, de oogan
staron over alles heen in de verte. Bij de
onthulling werden door een regiment veldar-
tillerie van de New-Yorkscbe nationalo garde h herstel l»n
saluutschoten gelost. nemeüsn.
Eea goed controle-middel. Om ervoor te
zorgen, dat vrouwen niet langer uren laug
voor boter winkels moeten wachten ea dikwijl»,
niets kunnen krjjgen, hebben eenige grossier»
in boter te Berlijn medegedeeld, dat zij Qp
broodkaarten wekelijks een kwartpond boter
verstrekken zullen. De broodkaart wordt af- WEENEN, 17 Jan. (Officieel). De koning
gestempeld, waardoor het onmogelijk wordt, van Montenegro en zijn regeering hebben den
dat men zooals in een onzer Duitsche brie- Hen dezer verzocht, de vijandelijkheden te
.ven onlangs werd medegedeeld naar ver- staken en vredesonderhandelingen te begln-
schiilende winkels gaat ea op deze wijze meer
boter tegelijk inslaat, waardoor andereu men-;"'
schen niet zouden kunnen krijgen. Men hoopt, j 8 hebben geantwoord dat dit verzoek
dat deze maatregel algemeen zal worden in- slechts kon worden ingewilligd, al» het Men-
gevoerd. tenegrUnsehe leger onvoorwaardelijk, d» wa-
Oorlogsverklarliig van Perzisch Luristan. pena neerlegde.
BARTELJORISSTRAAT 21
TELEFOON 1770.
Adv.
3000 mensdien xijn zonder dak, het gemeentebe
stuur geeft den noodlijdenden voorschotten: uit
het gansche land komen aanbiedingen- van hulp
iu. Er is geen grond om aan te nemen dat er
nood zou ontstaan daar er in Bergen aanzienlijke
voorraden koren en meel zijn.
De oorzaak van den brand is nog niet bekeni
BOMMEN OP ANCONA.
ANOONA, 17 Jan. Vanmiddag om 1 uur heb.
ben vijf vijandelijke vliegtuigen bommen op d«
stad geworpen. Ér is éen doode; de stoffelijk»
schade is gering.
WEER NIEUWE LANDINGEN IN
GRIEKENLAND.
SOFIA, 17 Jan. In de Atheeusche haven Pha.
leron zijn Ententetroepen aan wal gegaan, di«
Athen'
uit
bruggen in den spoorweg naar Konstantinopel ron waren geland niet verrast. De officieuse Echo
door do bondgenooten gedeeltelijk hot gevolg de Bulgarie schreef reeds voor het bekend wor-
van een bericht, dat de Turken hun awar# kan .den van het bericht: Griekenland bevindt zidl
nonnen van GaUipoli naar de Grtekeche g«ne ^«nwoord,g onder een ongehoord SChlkbewind.
overbrengen. Men verwacht, dat het den Duit-
echere eenige maanden rijd zal kosten om de
Vier groote mogendheden passen de blokkade ea
moreel» belegering toe op een kleinen staat, dis
slechts met rust wenscht te wordtn gelaten. D»
«ntente, die beweert het zwaard slechts te heb
ben getrokken voor de verdediging der klein»
volken, verlangt brutaalweg van de kleine «taten,
dat ze hun eigen doodvonnis teekenen. Het Griek-
sche volk verkeert in een onhoudbaren toestand
Zijn leidende mannen moeten snelle, krachtig»
besluiten nemen, als zij de onafhankelijkheid dé»
land» niet aan vreemd» wenschen willen opof
feren.
DUIT80HLAND.
Eea gevaarlijk# valsch# munter ontsnapt,
In een groot woud, niet ver van Meiner»
hagen (Westfalsn) Ontdekt# dezer dagen ets
ir^,,m uvvllltr., j houtvester een uit takken en struiken ge-
Volgens betrouwbare berichten uit Ferzë zou '"j"," „„„„„„I.,,» bouwd# hut, di# tot woning was ingericht
de gouverneur-generaal van Luristan Nisam x 08 Montenegrljnsehe regeering. heeft als, dj# vertoefd,
een'man, di# op ean
een Saltaneh het bevel hebben aanvaard over 1 dezen dner on» gcstelden elsch aanga- Vraag van den houtvester mededeelde* daf
da tegen de ltussen en Ëngelscben strij- 'nomen*
DE honoaak
log en opende de vijandelijkheden.
werkloosheid en armoede hem daar gebracht
hadden. De houtvester deed van zün ontdek
king metledecling aan de politie, die nu op
onderzoek uittrok. Toen ze bij de hut kwam,
BOEDAPEST, 17 Jan. ln het huis van afge- ,wa» d# man verdwenen; hij had echter ln d»
De .U-oorlog. De Spaansche stoomboot Bel- -. T. - u - -
gica," van de Cia de Nav. Internacional te vaafdigden heeft minister-president Tisza, na- hut heel wat vormen voor bet aanmunten
Bilbao, is gezonken. 23 man van do oquioairedat een paragraaf van het voorstel inzake een van valsch geld en inbrekerswerktuigen ach-
r#-n fraai financieel lichaam was aangenomen, het tergelaten. Met veel euecee moet hij dan ook
centraal
Vnlo-or.. iii woord genomen. Ik vraag verlof, zei Tisza, om in de geheelo etreek valach geld aan denman
SE?" efS val fL i,- Athcensche de behandeling thans te onderbreken met de me- hebben gebracht Men meent algemeen, dat
OncE de >i.n1^aseisc^nilü dedeeling, dat de koning en de regeering van i er een zeer gevaarlijk» inbreker en valsch»
V.wvinrr trnnïo nk'ino- Montenegro gevraagd hebben om vredesonder-munter aan de handen der politie is ontsnapt.
zijn gered.
Opro
bladen
ENGELAND.
Een bekeering.
Naar de »Tablet« meldt, is luitenant E. R,
Hioks, van het 1ste Royal Munster Fusiliers*
de jongste zoon van den bisschop van Llx»-
ia Ti I n - antwoord daarop hebben wij als voorwaarde tot
Brand te Lissabon. iJe particuliere cór- vredesonderhandelingen de onvoorwaardelijke
respondent van de„Mornmg Po?t te Lissabon nederlegging van de wapenen geëischt („eljen"-
in Portugal, meldt dat a uaar een groote brand geroep). Juist op dit oogenblik ontvang ik het
gewoed heeftin militate magazijnen. De 403 .bericht dat Montenegro de onvoorwaardelijke„w -
vrouwen, die er werkzaam waren, hadden nederlegging van de wapenen heeft aangenomen;cola, tot de Kaltholieke Kerk toegetreden*
juist het werk veriaten, maar 30.000 un for- (langdurige toejuichingen en eljen-geroep van Den Sen December heeft hij in de kapel van
men en ander oorlogsmateriaal werden een herljcele huis). Dientengevolge zullen na de vol-j hot klooster van het H. Hart te Ramleh
prooi der vlammen. ivvee brandweerlieden voering van de capitulatie de vredesonderhande- (Alexandria) siju geloofsbelijdenis afgelegd.
^d0I\^00d..e^,u6r^* uade, ge- :lingen kunnen beginnen (eljen-geroep). Zonder Ecu uleuw0 on,ierkonlng van Britsdi-Indifl*
Zooals de „Times" reeds had aangekondigd;
is door den Koning tot onderkoning van
Britsch-IndiS benoenid, als opvolger vaa lor-i
Hardinge, lord Chelmsford, (lie thans nog
als kapitein van het 4e'Dorsetshire regime.it,
in Indië dienst doet. De veronderstelling, dal
Lord Kitchener deze benoeming zou krijgen
is dus niet bewaarheid. Eerder zal nu moeten
worden aangenomen, dat deze voor Egypte
bestemd zal blijven.
Lord Chelmsford is 47 jaren "oud. Hij is
reeds gouverneur geweest van Queensland
en later van New-South-Wales. Na sijn te
rugkeer uit Australii was hij lid van den
Londenschen graafschapsraad. Bij bet nitbrer
ken vaxx den oorlog deed hij dienst in een ba<
taljou der territoriale troepen, in welke hoe
danigheid hij naar Indiö werd gezonden. De
„Times" prijat In een hoofdartikel deze keuze
aeer.
CHINA.
Van president tot Keizer.
Gisteren meidden wij reeds dat den ïtdett
Februari de kroning zal plaat» hebben van
Yoean Sji Kai tot Keizer.
Door de Duitsche en Oostenrijkselie gezan.
ten is reeds te kennen gegeven, dat zo in
opdracht hadden het keizerrijk té erkennen.
Ook enkele dor neutraio natiën zullen dit
voorbeeld volgen. In Zuid China zou de stem
ming zeer togen den persoon van 'Ien keize»
zijn; doch Yoean Sji Kai vertrouwt, volgens
den „Times'"-corr. to Peking, er op dat d^
wond. Men vermoedt, dat brandstichting in de beteekenis van deze gebeurtenis te overschat-
hei 8Pel i3- j ten, meen ik deze in ieder geval als belangrijk en
Sorvische vluchtelingen. Servische vlueh- heugdiik te mogen kenschetsen, als een gebeurte-
telingen, onder wie ve e officieel# personen 'nis> die de eerste'vrucht vormt van het uithou-
zij-n in de laatste dagen via Italid m Zwitser- dingsvermogen en den heldenmoed der monarchie
- "en van de 1 longaarsche natié flangdurige toe
juichingen, eljen-geroep van het heele huis).
De zitting werd vijf minuten geschorst.
IN DEN DUITSCHEN RIJKSDAG.
BERLIJN, 17 Jan. In den loop der Rijksdag
zitting van heden heeft de president het Wolff-
land aangekomen. Allen verklarc^, ontzetten!
geleden te hebben en ook, dat vele Servi
sche soldaten in Albanië aan oververmoeid
heid zijn bezweken.
De geallieerden ln Kameroen. De Suzette
Fraissenet, het eerete 1' raiusche stoomschip
dat Kameroen Loeft aangedaan, uactat dit telegram over de capitulatie van Montenegro be
door de Engelsehen was veroverd* is bier kend gemaakt. Het huis onderbrak den president
aangekomen. Vooratgegann door een Fran-1 herhaaldelijk met uitbundig gejuich
»chen kruiser, is de F raiesenet de rivier van J weerklonk een aanhoudend nandgi
de tribunes
IN DEN PRUISISCHEN LANDDAG.
Kameroen binnengevaren en voor Doeala ge
meerd, vanwaar eon spoorweg 200 kilometer
het binnenland inloopt. Er heerecht thans
de meeste volmaakte rust in het land.
Ex-prlestcr (nbbc) Daens overleden. Uit
Havre wordt gemeld, dat Pieter LFaens, Md
Aan het slot
andgeklap, ook op
BERLIJN, 17 Jan. Gedurende de Landdag
zitting van lieden, las de voorzitter het telegram
voor over het verzoek om vrede van Montenegro
der Belgische Kamer, hoofd van de Chriete- en voe«t. onder Wormachtige toejuichingen van
lijk democratisch» beweging te Aalst ie over-afgevaardigden en het publiek op de tribun»,
le<]ori, jdaaraan toe: „Wij hopen dat weldra de volgende
n...i tn Tfaiia r> i- i zal komen en de laatste zal door de honden wor-
„Liberia" dat in de bo&sehen bij Oria Valeoaa
in Italië een groote brand i« uitgebroken.
Aangezien groot gevaar bestond dat de
brand zich zou uitbreiden tot het nabij- gele
gen dorp, werden door den militairen com
mandant van Porlezza soldaten gezonden oni
te helpen
DE BRAND TE BERGEN.
CHRISTIANIA,-17 Jan. De brand in Bergen
(Noorwegen) is gisteren vroeg om drie uur in
zijn uitbreiding gestuit. Ongeveer 400, voor het
grootste deel zeer kostbare centrale gebouwen
zijn afgebrand. De totale schade wordt op onge
veer honderd mülioen kronen geschat. Ongeveer
KHIEIIIMUkC
««J.
