DAGdLAD voor NOORD- en ZUID-HOLLAND.
OPHUINSINC
OPRUiÜIINC.
NASSAULAAN 49, HAARLEM
f4000 f500 f 300 f 150 flOO f75 f60 f15
OORLOG
t"1*
P. W. TWEEHUIJSEN
«terdag 22 Januari .1916
40,f* Jaargang n° 8958
Bu re si» vaa Redactie en Administratie i
Intercomm. Telefoonnummers 1426 en 2741
Alle betalende abonné» op dit Blad, dit tal het bedt zijn vaa test Verzekeringspoli», zfyi, volgens de bepalingen op de polissen vermeld, tegen ongelukken verzekerd voor:
Ue uitHeenng aezer bedragen wordt gegarandeerd door de «Hotlandsche Algemeen» Verzekeringsbank» te Schiedam. (De vóór 1 October 1911 uitgegeven polissen zijn niet geldig.;
Oit nummer bestaat uit vijf bladen
waaronder de Officieels Kerk!ijst en
het Geïllustreerd Zondagsblad in acht
bladzijden.
EERSTE BLAD
Voor de. slachtoffers van den
Watersnood.
LAAGST.
Barteljorisstr. Hoek Gr. Markt Tel. 998.
Het eerst-noodige.
ZATERDAGAVOND- NIEUWS
dez?
ABONNEMENTSPRIJS
maande» «om tiaartra *a «oor de plaeiaee veer «ee sflsai
a (kom dot gemeentel Ml
Weet de overig* piaaisea Je Nederland per poet
fer week voor Haarlem *a da agentschap pee
Afzonderlijke umasn.-•••• i e e
PRIJS DER ADVERTENTIEN
leder* r*g*I meer.
SsiteileH per regel ••«•••«•••ttttt*
Ad verten Mn ia de ntkrlek .Vraag eg Aanbod" eau 1—I regel*
Elk* regel meer
M) levenslange ongm» w» Mj verlies vaa M| vorlioo vaa bij breuk van ee* bij verliet van el) verliet van een
echiktheld tmt «verken 1 nana et roet i een oog a a tm duin a a arm of been s een wijsvinger e anderen vinger
Vorig bedrag 1009.—
Outvangren van:
v. O.
Nagekomen kantoorcollecte
jÉ|lf|ËÉÈL In kwaliteit het
HOOGST.
IM PAIJ9 HET X/jiN |H
Adv.
0.50
10.—
Totaal 1044.50
HAARLEMSCHE AL.Lh.UAGJ ES No. 1822
DE St. JOSEFSGEZELLEN.
De Sint Joaefsgezellen-vereemging gaat haar
nieuw hul» betrekken.
Vrjjdag a.s. zal het nieuwe gebouw aan de
Jansstraat een prachtige zaal die ongetwij
feld de bewondering zal opwekken van velen
in gebruik worden genomen na plechtige inwfj-
din«> welke, zooala wij met vreugde vernemen,
j?°.r n'OIaand minder dan door Z. D. Hoogwaar
digheid hl gr. Callier-jself Zal geschieden.
Onder deskundige, artistieke leiding wordt de
saai voor deze plechtigheid prachtig veraierd....
we zullen daarop oog wel terugkomen, te meer
daar er ook voor het publiek gelegenheid zal
zijn. na de inwijdingsplechtigheid de zaal te
komen beschouwen.
Intuaschen ie de groote beteekenia van dit
alles bovenal gelegen in den zoo duidelijken
vooruitgang van het Hoomsohe leven, die uit
den bloei dezer vereeniging spreekt. Dat..de St.
Josefsgezellen een nieuw huia en welk een!
krijgen en betrekken zullen, spreekt voor de
energie van hun bestuurder», maar óók, en in
niet geringe mate, voor de levenskracht de pit,
ds flinkheid, de degelijkheid der leden, voor wié
dit alles wordt gedaan. Als de leden niet met
toewijding en lust en liefde in hun organiaatie
zich vereenrgd gevoelde, hun aantal niet groeide
en hun gehalte niet voortreffelijk waa, zou het
bestuur aan zulke groote dingen als het nu deed,
niet denken..
Di&rom vooral begroeten wij den bouw der
nieuwe zaal «n het inrichten van het nieuwe
Sint Josefsgezellen-huia met zooveel vreugde!
Eperanto 814 uur Ondersteuningsfond.
8H uur. Geh. Onth. Spoor en Tram 8X
uur. Spaarkae SL Nicolaa* 8H uur.
Schouwburg De Kroon 8 tmr Wie
ner Operette Die Dollarprinzessin.
Tu inzaai de Kroon 8 uur Alg.
Verg. Vrouwencomité Ned. Roede Kruis.
St. E1 i a a be t be ge bouw Jansetraat
49 van 32X uur aanvrage om vereter-
kende middelen voor arme zieken der St.
Elisabethsvereeniging.
Bisschoppelijk Museum Jansetraat
79 geopend eiken dag van 19—ft uur tegen
betaling van 25 cents. Uitgezonderd Zater
dagen en R.-K feestdagen.
BLOEMENDAAL - Hotel .Van Oude het
Raadhuis" half 8 Jaarvergadering R. K.
Kieevereeniging.
AGENDA. 21 JANUARI.
Kathedrale Kerk Leidsche Vaart
Liefdadigheidspredicatle voor de Conferen
tie van St. Bavo van de Si Vinoentius-ver.
Gebouw St, Bavo Smedeetaat 28
Witte Biocoop 4 en 8 uur.
Schouwburg Jansweg I uur
Hans Blaubes. 8 uur Mea Culpa.
Sooi e teit Vereeniging half
Matinée Strijkorkest Concertvereon. HaarL
Muziekkorps,
ASNb"A„ at. H J* JANUARI.
O" at- B»y« - Smedestraat 29
Vergoeding wegens
kostwi mterscha p.
Het gezin van den dienstplichtige of dat,
waartoe hii behoort, te behoeden voor de nood
zakelijkheid, zich als armlastig aan te meiden
of. gebrek lijden, is het doel van het instituut
„vergoeding, in de nieuwe Militiewei (1912)
opgenomen ouder art 84.
Het criterium voor de toekenning van vergoe
ding eischt, dat tengevolge van het verblijf in
trokken' gezinnen ten'goede komen, de grootte THPQD G V DÜSSELDÖRP
ervan enz., maar boven de 1.50 p. d. slinkt, ■'tiiw* U« V, UUOOLLuuni
Voor vaststelling der vergoedingsbedragen
heelt men nog met andere zaken rekening te
houden, b.v. ol er nog andere inkomsten de be-
behoudens enkele nog in dienst zijnde landweer
mannen, onherroepelijk „halt".
Voor ruim 100,000 dienstplichtigen wordt
vergoeding gegeven, het kost ons land dus een
aardige duit Toch meenen wij, dat het max.
bedrag verhoogd moet worden en wel minstens
tot f 2.— per dag. Ol dit bijzonder veel van
5 Barieljorissfraat 5,
Telefoon 2144*
'Adv.
BARTELJORI^ST»AA1 47
Adv.
in den verkiezingsstrijd te bewegen, ook reclit3
te stemmen en niet thuis te blijven; 't is nóg
'8 Ftijka schaSist zal vrag<m niet alleen
dubium, maar feitelijk toch ook de vraag niet. oen goeden weg te wijzen.maar het
De vraag is deze; Is het noodig en rechtvaar- eeis.'P??^lge va?..,alfe f?5
dig?
We nemen ons voorbeeld weer op. f 13.— ,n„
per week werd door den ingelijfde vóór zijn ia p_ voorkomen
diensttreding verdiend, 4.kostte hij.
OVERZICHT.
De groote bedrijvigheid aan het Russi clio
kiezerskorps zoo talrijk mogelijk zij, dat er nie- front, schijnt alweer voorloopig tot het ver-
kraChtm iedene te behooren. De Oostenrijkers schrij-
het
Daarop moet nu mét kracht vóór alles de ven 480 den indruk'der groote verl.e-
m 0 0 ,-a arbeid onzer propagandisten gericht. zen, welke de Russen den lieden nabij T >r-
week. Dit gezi£ kan dus op dezelfden voet voort- nu^ÏÏmme^n PPraUtZ °Q Bajau hebben Seleden; dit
leven. Maar zij die 18.- en meer gulden p. w.
hebben verdiend en dit is iets, wat voornamelijk PF® 'Af..-trvn,
de aanvallers tot een tijdelijke staking van
in w En"dódrvoor dienen alle krachten te worden;<ien 8tr«d &enoopt' iM>0<iat h6t daar' zoowel
m groote steden voorkomt, krijgen nimmer het- ingespannen als op alle andere gedeelten van het ltps-
geen gederfd wordt B.v. 20.— "*o. r
f 5.kostte
gederfd en.
m'U HTS 13' «i rechtvaardig «»r d.» keSen- ««fit rijreff niet W gewiSt f""u ,erlaf; «««Srijlt oor-
inoodzakelijkheid van linu tor-rijn inza- '^«enw. wordt gemeld ü«rr hebpen d,
fienj j gen, soms zelfs er mets van wisten, enom- lurken, volgens een bericht van het agent-
ja! Want zij die hoogere inkomsten hadden, dawf,l.propa^disienHhen, voorb^il}«e"- iBchaP Mi,li» Marhamatabad bezet en den vjj-
voerden uit den aard eei hoogeren levensstan- e°"' v"aaiefm'5fei: Rnd- die naar Maragha vluchtte, groot» ver-
Sr allSf d °StHd VaQ effca driflkennWjvertt (wee districten in onze omgevingg(e Wijven dï "ezen aan do^f" ef £»"0<ldea ^'>™cht
arh5«f f1} .e f n!£ wonmghuur, veroverci moeten wordenin die beide dis- erwacht wordt dat Seldos ook in handen
en m ppr/wl!eénmaal/wd^en Iricfenrnhg ertoch zeker nugeen reclitsch man der .Turken zal zijn, wijl de vijand ook aj
i.ke monniS selijke 0V^Mijven, die kiesgerechtigd is en niet-kiezer! bezig .was deze plaats te ontruimen.
- s J datt vergaderen en speeches hooren is Hoe de politieke verhoudingen a,jn in Per-
nu voor onze propagandisten de daadwerkelijke aifi ift uit dö^ j
werkelijken dienst voldoende middelen tot levens- heen.
en meerdere zaken
er dus aan vastzit. Gelijke
kappen gaat hier dus niet op, immers deze laat
ste menschen houden na aftrek van den huur
enz. minder geld ovcv voor het dagelijksch
levensonderhoud dan de eersten, en zij wier loon
derving onder de 10.50 per week blijft, ver-
keeren in dezelfde omstandigheden, als voor-
onderhoud ontbreken of zouden komen te ont
breken.
In de wet zelve wordt het maximum vastge
steld; en wel voor de militie f 1.—, de landweer
f 1.50 en den landstorm op f 2.—, per dag.
In Januari 1915 werd het maximum voor al
len gelijk en wel 1.50, alleen de lichting 1907-
'08 en '09 van de landweer bracht het tot 2.—
per dag. Nu deze lichtingen met verlof niertoe
zijn, wordt algemeen f 1.50 vergoeding per dag
als Maximum aangenomen. Dat wil zeggen
„op heden" kunnen alle onvrijwillige dienst
plichtigen hetzij landweer- of landstorminan,
milicien of Matroos voor hunne respectieve ge
zinnen op zijn hoogst een gulden en vijftig cents
per dag vergoeding krijgen. Evenwel dient op
gemerkt, wat art. 4 van het vergoedingsbesluit
Als men het bovenstaande leest, zal men
erkennen, dat de aanneming van de motie om
het maximum vergoedingsbedrag op f 2.— per
dag te stellen, welke de volgende week in de
Tweede Kamer in behandeling zal komen, ons
billijk en gewenschl voorkomt.
Over vergoeding wegens kostwinnerschap
valt nog wel een en ander te zeggen, wij komen
er later wel op terug.
kiezerskweek. aië, is mg moeiiijk uit do berichiea vast
Want die'is gebonden aan tijd cn datum. \tQ atelk'n; «ebtor zeker, er groot»
En als de tijd van opgeven verstreken is, isverdeeldheid schijnt to boerse hen en dat da
er niets ineer aan te doen. partijen voor-of-tegen- Duitschland en voor»
^;i.aaL oUSi °nZe n" Z0° §roeiende 01 ?°K de of-tegen- Rusland-Engeland scherp tegenover
zich overal orgamseerende propagandaclubs
vóór alles „de kiezerskweek" ter hand nemen, j ®lïiaar staan.
voor zoover ze dat nog niet deden. j Even raadselachtig- is de Montenegrijnsch»
De kiezers-zèlf zijn het materiaal, dat mis- kwestie den laatsten dagen geweest; doch
schien voor een deel later nog moet „bewerkt" eindelijk toch komt er een lichtstraaltje In
worden, maar men beg rijpe nu toch, dat
elke stem een stem is, dat er zoo vaak nederiagen 20 I9 ro geschiedenis en zal men u>cli
zijn geleden door het gemis van ééne stem, en 8®l°0f hebben te hechten aan ten inlas e de
dat ook één stem meer de overwinning kan strekking der Jtaliaansche ca Fransche be-
b^ojgen! ,ricbten over het afbreken der onderbande-
d„Z^^MC,i!erkt,,,dat SnJ'e ProPa-gandis- jiugen 'tusschen Oostenrijk en Montenegro,
ten natuurlijk ook zullen bedenken, dat niet: 8
alleen het stemrecht voor de Tweede Kamer,1' 13 nauie^jh: een bericht bekend geworuen
maar óók dat voop Raad en Staten in het ge-vaQ Jt Montenegrijsche consulaat to Londen
ding is. en Rome, dus een bericht dat tenminste eenrga-
Men weet te goed, hoe al wat links is, onder ^lua officieel mag heeten, waarin wordt mede-
verminderd met de kosten van diens eigen levens
onderhoud."
Een voorbeeld Iemand verdient gemiddeld
13.— per week, iets wat toch veel voorkomt;
zijn levensonderhoud wordt op 4.— geschat,
dan wordt geen 13.— doch 9.— per week
jederfd en can is voor dezen het maximum niet
1.50, doch slechts 1.30 per dag; immers
X 1.30 =t 9.10 per week.
LXXIV.
WEEKPRAATJKL
Drie dingen waren van deze week wel
i staat, onze bijzondere aandacht en be
langstelling te vragen: de overstrooming,
do vrede van Montenegro, en de Maansver
duistering. Een merkwaardig trio, van nog
merkwaardiger achakeeringt
Over het eerste zal ik maar niet veel
meer zeggen hier. Na alle uitvoerige ver
halen en berichten er over in onze courant
zou eea beschouwing in onze kroniek
drooJToMwj* °0k mo«* kliakea - wat
•oekenilvan*M»n" *lleea verdiepen In het
vload dt« aan K„t„ ^ederiandschen zond-
onze hoofdstad
En we kunnen ons begrijpen dat —naar
men zegt de ambtenaren van het vracht-
Ïoederenstatlon ia Amsterdam met de n&n-
en ia het haar stonden, toen ze van de
week eea kist voor den kent ven Furmerend
te verzenden kregen, waarop, dik onder-
etreep.t, de woorden; droog houden, ston
den!
Enfin, det ik die Noord-Hollandsche we-
teroverst-rooming nog evea eanhaalde, zal
niemand bevreemden.
Alle menschen waren er vol van, nie
mand eprak van wat anders. „Waar het hart
van vol u, loopt de mond van over," niet
waar! En dan bleven we nog in stg'i ook!
Bs andermaal in_m'a eigenlijk meer
Daar wordt en terecht bij ons geroemd
op onze propagandaclubs en hun nieuw leven. zlIi3 olucieei mae neBten
Het is, alsof er een nieuwe geest is gevaren de leiding van de sociaal-democraten (och, die
in onze mannen, en wie ze hoort en wie ze kent „fiere" liberalen toch!) zal -pogen om de Pro- Koning van Montenegro en
.i l .At. -aardon van Dosten
dat do worsteling
it L„un, a» wH,,!.""'"'"-r T w,reuu» op het heeio front Is hervat en dat dl
dom propaganda te van Rechts met zorgen dat elke rechtsche kies- Koning en zijn zonen nog in Montenegro zijc
doen siagen. gerechtigde ook weuve.ijk kiezer worde, aat j j
Dat is mooi, en verdienstelijk. j gij een recbtsch kiezer dan zijn zal, is eeli tweede te midden vaa de tro6pon om d® bats:® ver'
Maar nu moet een ding met worden vergeten.'zorg! jdediging te organised ren
Want dat U het éérst noodige. Het éérst-noodige dus is: te zorgen dat de1 Omtrent de kr ij ^verrichtingen uit den her-
.Het is: dat men zorge. dat er rechtsche kiezers kiezerslijst geen enkel rechtsche kiesgerechtigdevatten strijd is echter ook tot heden niet#
*lJn' missen zal. i
't Is prachtig-mooi, om met enthousiasme en Wilt gij er om denken, heeren propagandis-veraoiaea' «venmm als van Oostenrykschc
hard werken zoovéél mogelijk rechtsche kiezers ten?officieel® zijde over het stopzetten der onder-
plaatselijke weekkroniek de internationale
politiek en diplomatie aanhaal, deze week
y-r.t1ege,a.T00rd*kd door da Montenegrijnsche
m 00lc ziju oorzaak. Het is
ai^;. •®a3 "«Plaatst, want een zuiver-
piaatseUjke toeetand geeft er. aanleiding toe.
Ik hoorde n.L bij geruchte, dat een ver
dienstelijke vereeniging in onze stad erg in
haar nopjes was, toen het bericht in de
couranten verscheen, dat Montenegro om
vrede vroeg. Het was met name de K. L. V.
beschikking heb, dan sta je d'r voor! Enfin,
ik heb gedaan wat ik kon.
In den stillen helderen Vrijdagnacht heb
ik een heele poos staan turen naar den
licht-grauw-grijzea hemel, die zich berus
tend uitstrekte over de slapende aarde, wel
ke alleen nu en dan door een nijdigen
stormwindviaag werd verstoord in haar be
nijdenswaardige rust. De maan stond er
vriendelijk-stralend aan den hemeltrans,
maar ik vernam voorshands niets van ver-
J. Cremer", die zich verheugde over duist er ing. Of ik al wachtte en wachtte en
de vreedzaamheid van haar majestatelijk 'm'n nachtelijke astronomische waarneming
eere-lid. Koning Nikita van Montenegro, al eens onderbrak 0IU oven later weer te
Voor die blijdschap was dan ook inderdaad hervatton, ik zag het glimmende boter-go-
wel aanleiding. Het is nu maar te hopen, dat zicht van de vriendelijke avondhemelwach-
die vrede er heusch van komt ook. Dan
kunnen praeses en vice-praeses van „Jan
Jakob Cremer" gerust bljjven. Dan behoe
ven zij, Ridders toch in de orde van Da-
nilo I van Montenegro, hun dejfens niet te
kruisen voor hun vorst!.,,
'Zoo ben ik aan het. laatste lid van mijn
trio gekomen. Ik durf wedden, dat hierbij
da lezers nog het allervreemdst zullen op
kijken. Maansverduistering?
°k Wist 'r eerst ook niks van. Maar de
kalender thuis vertelde het, en omdat een
kalender en een krant immers nooit jokken,
moest ik het wel aannemen. Toen ik van
„gedeeltelijke maansverduistering" las, wist
ik meteen, dat ik, ambtshalve, des nachts
aan het observeeren moest! Nu, een maans
verduistering verslaan, al is hèt dan maar
een gedeeltelijke, dat valt nog niet mee."
teres al maar ongeschonden. Op een oogen-
blik verdween zij bijkans geheel, maar toen
was het nog bedrog, ^ij ging schuil achter
een hoogen schoorsteen van m'n buurman,
die mij in mijn observatie ai den iieelen tijd
dwarsboomde met zijn breeden, dreigenden
buitenmuur. Ik praiseerde al over den
wonderbaarlijken baron von Munchhausen,
en het speet me geducht, dat ik 'm niet tot
m'n beschikking had, met zijn bijl en zijn
touwtje om even bij de maan te informee-
ren, of het nog doorging!
Het ecnige, dat op wat buitengewoons
wees, was een breede, iicht-grijze ring om
de maan, maar verder was er niets of zag ik
niets.
Misschien was er wat bijzonders op het
bovenmaansche dat wij op het ondermaan-
sehe niet vermochten waar te nemen en dat
- --- __0 oorzaak Was, van uitstel van de gedeelte-
Dat is allemaal goed, als je 't vooruit weet, lijke verduistering? Misschien was het voor
en astronomische spullen hebt. Maar al» je ons, Europeanen, niet te aauschouwen, maar
op het onverwacht met een nachtelijk ver- alleen voor Australiërs en Chineezen. Feit
slag wordt belast, en alleen maar een sim- j is, dat ik niet ben geslaagd. Ik moest na een
Ból dakraampje voor observatiepost tot je .poos m'n astronomische onderzoekingen op-
8"®ven. Mijn observatiepost draaide met de
aarde mee, de maan ging, nog steeds even
schitterend-helder, hooger aan den hemel,
lachte me uit... en toen kroop ze weg,
voor goed, achter torens en daken en schaor-
steenen. Als er straks uit het hartje van
Afrika of uit Nieuw-Zeeland bericht komt,
dat de gedeeltelijke maansverduistering is
waargenomen, moeten we het maar geloo-
ven!
OORLOGSDAGBOEK;
(Van 16 tot 22 Januari.)
15 Januari. Storm ook op de oorlogs
velden.
Bedrijvige aanvalsvoorbereidingen op den
Balkan, aan beide zijden der strijdenden.
De Centralen trekken troepen samen aan de
Grieksche grens. De Engelsche mijnwerkers
spreken zich in meerderheid tegen den
dienstplicht uit.
Een Oostenrijksche kruiser getorpedeerd
door een Fransche duikboot.
16 Januari. De Oostenrijkers zijn In
Montenegro tot Spizza doorgedrongen en
successeerden bij Gradina waar de Montene-
grijnen hardnekkigen tegenstand beden.
In Oost-Gaiicië, aan het Bessarabische
front, duurt de z.g. nieuwjaarslag tusschen
Oostenrijkers en Russen verwoed voort.
Keizer Wilhelm is, van een ongesteldheid
hersteld,.naar het front vertrokken.
17 Januari. De Amerikaansche duik
boot F. 2 gezonken door een ontploffing.
EeD Engelsch en een Spaansch schip ge
torpedeerd.
De Baralong-kwestie ia behandeld in den
Duitschen Rijksdag.
18 Januari Op verzoek van Montene
gro worden de vijaudeiiikhodeu door "Oos
tenrijk gestaakt en de vredesonderhande
lingen begonnen. Montenegro heeft in dea
eisch tot onvoorwaardelijke capitulatie be
willigd. Bommen geworpen op Ancona. En-
tenlè-troepén geland in de Atbeensche ha^
van Phaleron en te Piraeus. Grieksche
protesten. Rust op het Oostenrijksch-Rus-
sische front.
Een Spaansch stoomschip gezonken. De
Servische regeering zal zich in Frankrijk
vestigen.
19 Januari. Oostenrijk eischt van Mon
tenegro afstand van de Loftsjen, in ruil voor
een haven aan do Adriatische zee en zija
onafhankelijkheid.
De Engeische ingesloten vesting Koet-el-
Amara op half rantsoen gesteld. Verschil*
lende nota's en protesten in verband mei
de Grieksche onzijdigheidskwestie. Grieken*
land o.m. zou van de Entente ontruiming
van het Grieksche gebied hebben geëischftt
20 Januari. Havaa beweert, dat de vre«
desonderhandelingen tusschen Oostenrijk ekj
Montenegro afgebroken zijn, omdat de Oo#«
tenrijksche eischen onaannemelijk word«4
geacht.
Vier Engeische stoomschepen getorp.«*
deerd en een Fransch schip.
21 Januari. Terwijl d» Entente-pari
Montenegro van verraad aanklaagt, kooft
van andere Entente-zijde al maar door b#
richt van afbreken der vredesondsrhand*
lingen, ja, zelfs hervatting van den strtt4
De geallieerden landen te Mjtiienn. 23»
Bussen offenseeren krachtig tegen 4e 00*»
tenrijkers en behalen suooee bfj Qaernovttig'
De Russen bezetten Kaprlkroi ia den Katt'
kosus. Tal van luchtgevechten op het JKm»
front.
(IVOrdi
ENE HMRLEKCHE COURAIT
A
e.t»
0,15
0.20
0.40
0.10
I
L11 --l 1 1 J)i Jn. t»n rimaar B B - M.fl a tS
TELEFOON 1770.
