DAGBLAD voor NOORD- en ZUID-HOLLAND.
OPRUIMING.
NASSAULAAN 49, HAARLEM
f4000 f BOO f 300 f 150 ffOO f75 f60 f*~
iSXTtl SSiSSr**"
DE OORLOG
UITGEKEERD f 75.
dit nummer bestaat urr
EERSTE BLAD
P. W. TWEEHUIJSEN
bartelJOHISSTRAAT 27
TELEGRAMMEN
Van hedenmorgen
BUITENLAND
BINNkNtAai)
Maandag 24 januari 1916
40s*® Jaargang n° 8959
Alle betalende abonnés op dit Blad, die in bet bezit zijn van eeste Verzekeringspot, zijn, volgens de bepalingen op de polissen vermeld, tegen ongelukken verzekerd voor
De uitkeenng dezer bedragen wordt gegarandeerd door de Hollandsche Algemeene Verzekeringsbank» te Schiedam. (De vóór 1 October 1911 uitgegeven polissen zijn niet geldig.)
Heden keerden wij aan onzen abonné P. Zwart,
te Haarlem, die door een ongeval zijn linkerarm
brak, vijf-en-zeventig gulden uit.
Haarlem, 22 Jan. '16. De Administratie.
TWEE BLADEN
Voor de slachtoffers van den
Watersnood.
KORTE BERICHTEN
m Bureau van RedaeBa ea Administratie i
latepcomm. TeSefooanummers 1428 en 2741
HAARLEMSCHE ALLEDAGJES No. 1823
HET MONTENEGR1JNSCHE RAADSEL.
DE BENARDE TOESTAND VAN
GRIEKENLAND.
de Geallieerden ter zee.
ENGELAND EN NEDERLAND.
EEN MIJN GELOOPENv
Ka HUKBBCHE CBURMT
PRIJS DER ADVERTBNTIEN
rejjh
leden rag* tater.
BeitenlMd per reset
Advertentie* fa 6» rubriek „Vraag ea Aeabaf ni l-l rogd»
Bk* regel meer
e
8.T*
0,11
0,10
8,40
e.tt
ABONNEMENTSPRIJS*
Hearten ea «oor «e plette— waa
SMndgt ie (kon der gemeente) f Ml
Voor de overige piaeteet ia Nederiaad per poet.
Per «reek vow Haarlem ea de agestedteppea Ég;, «er e »,>3*
Aizondwttjke maas.••**«».8»««««* 0,08
frfl levenslang* eng*. Mi «-««Men, WJ veriios van een bij verlies van bi] verlies van bij breuk van aan bij verUea van
echlktaeid tot «verkam a hand of voet a a een oog a n een duim a n arm of bean a een wijevinger
bij verlies van een
a andertn vinger a
.Vorig bedrag 1044.50
Ontvangen:
Opbrengst kaartavond ja O verveen
Knutoorcollecte (nagekomen) f. 0.28
d. M. H. 5.-
Totaal f 1050.75
„PRO DEO."
Er is dezer dagen door de Rechtbank al
hier een merkwaardig vonnis geweaen.
'tWas een zaak. waarin door de wet
wordt voorgeschreven dat van de dagvaar
ding o.m. publicatie wordt gegeven in een
courant of dagblad ter plaatse (B. Y. R. art,
K 7o. 3e aL)
Die vermolding van hot exploit in „oen
dagblad" was niot geschied, omdat de rebh te
tsaan kosteloos werd behandeld en.... do di
recteuren van de dagbladen hebben uitge
maakt uat zij géén pro deo advertenties (kos
teloos) meer plaatsen,
■Een der formeel» eischen, door de wet g«-
•tem, was dus niet nagekomen, en diensvol-
tfe-ns verklaarde de lieohlbauk dé dagvaar
ding nietig.
Hier js een geval, dat de Wet blijkbaar
niet voorzien heeft.
De procureurs zeggen dat zij er voor bedan
ken om in een zaak, die „pro deo", «Li, gratis
wordt behandeld, advertentiekosten uit eigen
zak te betalen.
Ze hebben gelijk.
De dagbiadhirecties zeggen echter op hunne
beurt, dat het al te gek zou wezen, wanneer
do couranten maar immer de.kosten van die
advertenties (die söuis volstrekt niet onbe
langrijk zun) moeten dragen.
aarvoor ók wat valt te zeggen,
Nu ie er óók zoo iets van een „algemeen
belang," dat de couranten hebben te dienen,
maar.... dat „algemeen belang" dienen be
hoort méér onder het ressort der redactie,
dan onder dat van de directies, kan veilig
worcien beweerd. En de redacties zijn in
niet mïSPartii waren er ook
van Justitie een voorstel wordt gedaan tot
wetswijziging, waarbij aL 8 van art 7 flitv
yervalt of gewijzigd wordt. Tenzij de Minis-'
mr aan de dagblad-directeuren kan duidelijk
Diaken, dat de respublica, het algemeen
belang, van hen dit tot dusver ook immer
gebrachte offertje van bijzondere belangen
mag vorderen.
AGENDA, 25 JAJVUARL
Gebouw St Bavo Smedestraat 29
Vierde jaarfeest 8 uur. Bestuur Meubel
makers.
Schouwburg Jansweg 8 uur
'Ihnbertowa Follies -Weldadigheide-
voors telling.
bouw n - half aoht - Tnin-
nfl' Oude Gracht
111 Bureau geopend van R_nV,„„
OVERZICHT.
Montenegro heeft de onderhandelingen aige-
broken.
Ei is reeds sedert weken vóór de bezetting
fan Cettinje geen oorlog meer gevoerd tusschen
Montenegro en Oostenrijk.
Koning Nikita heeft de geallieerden verraden,
hi is nimmer van een capitulatie sprake ge-
r vcs ié
De strijd is over het geheele front hervat.
De onderhandelingen worden voortgezet.
De ten uitvoerlegging van den overeengekomen
wapenstilstand stuit op vele moeilijkheden, welke
de algemeene ontwapening van Montenegro ver
tragen.
De regeering van Montenegro is naar Lyon,
in Frankrijk, overgebracht.
Het uitleveren der wapens door de Montene-
grijnen duurt voort.
Koning Nikita en zijn familie zijn te Brindi-
si, op hun doorreis naar Lyon aangekomen.
Prins Mirko en drie leden der regeering zijn
gebleven, op verzoek van het leger, dat door
vecht.
Ds wapenstilstand en onderhandeling (waar
van nimmer sprake was 11) had voor de Monte-
negrijnen slechts ten doel om tijd te winnen, ten
einde te kunnen terugtrekken.
Enz, enz. enz.
Dit is de korte inhoud der berichten in de
laatste dagen over den al of niet plaats gehad
hebbenden wapenstilstand en de al of niet ge
voerde vredesonderhandelingen.
Natuurlijk kunnen wij al die berichten niet ge
heel opnemen, maar ter illustreering laten wij er
onder d« telegrammen toch eenige onverkort
volgen.
Het is een moeilijk óp te lossen probleem.
In ons jongste nummer is onder de telegram
men reeds met 'n enkel woord melding gemaakt
van een persgesprek, dat koning Konstantijn
van Griekenland dezer dagen had met een ver
tegenwoordiger van het Amerikaansche blad
de Associated Press te Athene. Elders in dit
nummer geven wij een relaas van dit onderhoud,
zooals de „Times" dit in haar kolommen op
nam.
Opmerkelijk ea ook niet minder droevig is
het, dat de Grieksche vorst, wien het aan dap
perheid en vechtkunst niet ontbreekt in de on
mogelijkheid verkeert om zijn meening te ver
konden, anders dan door middel van een Ame-
rikaansch journalist, daar geen Grieksche tele
graafkabel buiten toezicht der gealliëerdèn ia.
Weder zijn de Russen het offensief begonnen
ftgen het Oostenrijksche front aan de Bessara- j Sg^ën Z™,
bische grens, terwijl zij gelijktijdig een krachtig op welke de Duitsche^ Katholièken en de
Het was te voorzien dat de publicatie van
dit stuk aan de internationale eendracht
der Katholieken onderling ernstig afbreuk
zou doen. Immers, waar de bisschoppen
van twee vijandelijke landen zoo ernstig
tegenover elkaar kwamen te staan en voor
do keus werden gesteld om hun, wederkeo-
rig uit vaderlandsliefde voortspruitende, te
genstrijdige belangen aan het oordeel eener
zoodanige commissie te onderwerpen, lag
het voor de hand dat men, na het publiek
worden van het betreffende schrijven, in
de pers daarover een woordja zou gaan
meespreken, waardoor de 'hartstochten zou
den worden opgewekt en 'gevoed, hetgeen
aan die onderlinge eenheid der Katholieken
niet bevorderlijk kon zijn.
Zoo vinden wij in „Vrij België", het or
gaan van den welbekenden Belgischen, afge
vaardigde, prof. dr. Frans van Gauwèlaert,
een artikel van zijn hand, waarin hij een
beschouwing geeft over den brief van de
Belgische bisschoppen en waaruit blijkt,
dat die hartstocht niet alleen voedsel vindt
bij de eenvoudigen, doch ook bij vooraan
staande Katholieken.
Aan het slot van het bedoelde artikel
in „Vrij België" zegt hij:
„Door geheel den brief van onze Bis
schoppen gaat een siddering van heiligen
toorn, nifc alle regelean breekt naar voren
een onbedwingbare afkeer voor de versteen
de boosaardigheid, met welke de Duitsclie
gezagvoerders ons land willen schenden in
zijn eer, over de lafhartige wijze, op welko
de Duitsche Katholieken en Geestelijkheid,
zich medeplichtig hebben gemaakt door
rechtstreeksche deelneming of schuldig ver
zuim aan 't gepleegde onrecht, en over do
handelwijze der Duits ho Bisschoppen zelf,
welk» hunne bemiddeling hebben verleend
om het opperhoofd der kerk te misleiden,
terwijl zij tot op den dag van heden de
loyaliteit niet hebben gevonden om niette
genstaande bun uitdrukkelijk verzoek onze
Bisschoppen bij te staan in het herstel van
waarheid en recht.
Maar de straf blijft niet uit. Het is den
misdadiger niet mogelijk zich door zorgvul
dig verstek blijvend te onttrekken aan de
uitspraak van het gerecht. Wanneer de
Duitsche Begeering en geestelijkheid een
zoo plechtige aanklacht en een zoo duide
lijke sommatie, om voor de Bechtbank te
verschijnen, als deze, weiko is uitgegaan
van onze Bisschoppon, niet naar behooren
beantwoordt, wordt het geding met hunne
onvoorwaardelijke en onherroepelijke ver
oordeeling gesloten.
En wij zijn overtuigd, dut het opperhoofd
der kerk aan liet oordeel van ons Episcor
paat openbaar 't zegel zal hangen van zijn
hoogst» gezag."
Het is een droeve consequentie, waartoe
deze hartstocht den mensen voert. Zjjn
eigen, de Belgische, bisschoppen worden
hier in dit stuk beschuldigd van „e»n onbo-
Podbielaki, gewezen staatssecretaris der Poste-
rjjen en daarna Pruisisch minister van Land
bouw, is overleden in den ouderdom van 72 jaar.
Als minister nam Hj ontslag, wijl hij geen
succes had met zijn voorstel om dwars door
Duitselilanu een groot kanaal aan to leggen, het
s.g. Mittellandkanaai. Na zijn ontslag wijdde hij
zich hoofdzakelijk aan sport en stichtte het Sta
dion, het grootste sportterrein van Duitacldand.
Uitwisseling van invalide krijgsgevangenen.
Dank zij 't initiatief van Z.H. den Paus, zijn naar i
aan Duiteche bladen uit Sofia wordt geaeind,
er onderhandelingen gaando over de uitwiss».
iingen van invalide krijgsgevangenen tusschen
Bulgarije, Frankrijk en Engeland, gelijk dat
reeds het geval is bij de andere oorlogvoerende
staten.
Nieuwe keuring in Italië. Naar Be titer uit
Rome aeint, heeft de Italiaanaohe rogeering be
sloten, de mannen van de lichtingen 1886 tot
1891, die zijn afgekeurd, aan een nieuwe keuring
te onderwerpen. Degenen, die alsnog geschikt
worden bevonden zullen worden ingedeld by
hun respectieve klassen.
De „Persia" niet getorpedeord. De correspon
dent van de U. P. o. A. meldt: Da regoering te
weenen deelde aan den Amerikaansche gezant
Neufield mede, dat geen Oostenrijksoha duik
boot de „Persia" heeft tot zinken gebracht.
TELEFOON 1770.
Adv.
BERLIJN, 22 Jan. (Part.) De correspondent
van de „Lokal Anzeiger" verneemt uit het pera-
kwartier, dat de moeilijkheden, die zioh voor
doen bjj het nederleggen dor wapens van Monte- dM lleÉ Postverkeer met Griekenland gestaakt
negro, haar oorsprong vinden in de groota af-
UIT MEXICO.
LONDEN, 24 Jan. (Part.) Uit New-York
De „Daily Mail" verzekert, dat de laatste drie
weken van December j.l. 25000 ton erta nomi
naal bestemd voor Nederland, maar klaarblijke
lijk geconsigneerd aan Duitsohland te Rotter
dam zijn aangekomen iu zeven Zweedsobe
aohepen. De „Daily Mail" legt niet uit hoe open
consignaties mogelijk zijn, noch hoe Zweden kan
zenden via Rotterdam.
DUITSCHE VLIEGERS BOVEN
ENGELAND.
LONDEN, 23 Jan. (Officieel) Twee vijanden
lijke vliegtuigen, hebben opnieuw een aanval
gedaan op de Oostkust van Kent. Snel achter
elkaar liot msn negen bommen vallen waarna
in de richting van de toe werd teruggevaren..
Er is geen schade aan marine of militaire-ge
bouwen toegebraoht; wel heeft eenig particulier
eigendom geleden. Een brandbom heeft een
brand veroorzaakt, dis om twee uur wsa ge-
blusoht. Een burger ie gedood, twee mannen,
een vrouw en drie kinderen zijn lioht gewon*
BERLIJN, 84 Jan. (Part.) De bladen meldenl
standen en de slechte verbindingen. Er zya
slechts drie begaanbare wegen, die het land
doorkruisen, terwijl de troepen ver van deze komt een tegenspraak op het bericht, dat Gear
wegen in het gebergte staan. Het is onmogelijk raai Villa gevangen zou zijn genomen,
het bovel om de wapens neer te leggen, telefo
nisch over te brengen, omdat het Monteno-
grijnsche leger niet over telofoonini-ichtingen
DE AANSLAG OP DEN BALKANTREIN.
WEENEN, 24 Jan. (Part.) Over den aanslag
beschikt. liet is dus niet verrassend, dat de be- op den. BaJakantrain wordt nog gemeld, dat da
volking, die onverzoenlijk gestemd is, en Servië bevallig *a den trein aanwezig zijnde gouvar-
vriendeUjk is gezind en bovendien voor een neur Czapratzikow onmMdeftjk den trein li«l
groot de»l uit Panslavisten bestaat,'godeoltelijk, sto^pan"
nog tegenstand biedt. Het „BerL Tageblatt" van legerbestuur, Generaal
verneemt nog, dat het Ooatenrijkache legercom- Kutintsohew gal een order tot scherpere be
mande tijd laat aan de Montenegry nsche regee-i den spoorweg ea stelt een streng
ring om met de tegenstrevende bevolking tot onderzoek i.n
een vergelijk to komen.
LONDEN, 23 Jan. (Part.) Het Montenogrijn-
sche consulaat-generaal verspreidt de volgende
mededeoling:
Met het oog op do hardnekkige geruchten in
de pers nopens het tegendeel, verklaart de offi-
offensief voortzetten tegen de Turken in den
Kaukasus, waardoor zij vermoedelijk den Engel-
schen den strijd om Koet-ei-Amara en vervolgens
om Bagdad willen verlichten.
Aan het Westelijk front hebben de Duitschers
Duitsqho geestelijkheid zich medeplichtig
hebben gemaakt aan gepleegd onrecht,"
waarvan hij dus de Duitsche geestelijkheid
beschuldigt.
Verder beschuldigt hij het Duitsche Epis
copaat, met zijn twee Kardinalen aan het
bij Neuville, ten noorden van Atrecht na een hoofd, dat het A H. den Pans heeft misleid
goedgeslaagde mijnontploffinff de voorste stel en tot besluit> wenscht hij dan toch nog van
tjn(r i FrQ„„„Y den Paus» die de Vad0r der geheele Chris-
i g cuiachen over eên breedte van 250 tenheid is en dus geen onderscheid maakt
meter veroverd. Ook in de Argonnen vermeester- tusschen de nationaliteiten zijner kinderen,
den zij een stuk der Fransche loopgraven. dat ^ij partij zal kiezen tusschen het Duit-
Eenige Duitsche .Ittgera hehben weer eens een deeJ d™ «gggj
vorst o»n FncrMW efl puitsche z&[ yerw °.pen
Het is een droevig vertoon, dat aan de
internationale eenheid der Katholièken on
derling zeker groote schade kan berokke
nen.
bezoek aan Engeland gebracht en daar eenige
schade aangericht.
De toestand op het oorlogstooneel is overigens
nog ongewijzigd.
Nu is er, zooals van Duitsche zijde reeds werd
medegedeeld, ook een Oostenrijksch bericht, dat
geen onderzeeër van die nationaliteit de „Persia"
heeft getorpedeerd; een conflict tusschen Ame
rika en Duitsohland of Oostenrijk, naar aanlei
ding van het „Persia"-incident is dus niet méér
te verwachten, waardoor de verhouding tusschen
die regeeringen zou kunnen worden geschokt.
Daartegenover dreigt de diplomatieke verstand
houding tusschen de regeeringen te Washington
en Londen wel te zullen worden verstoord, ten
gevolge van de Engelsche blokkade van neutrale
havens,
DROEVIGE CONSEQUENTIE.
.„o b®bboa onlangs melding van ge-
SuftSre 1- f Böl«Üch0 bisschoppen, het
Duitsche Episcopaat hebben uitgenoodigd
mede te werken tot het samenstellen van een
Bisschoppelijke enqüete-commissie, aan wie
de taak zou zijn opgedragen een onderzoek
ta te stellen naar de gegrondheid der be
schuldigingen over de beweerd» gruwelen,
ciooc Duitscliera la bedreven.
Treinongeluk in Amerika. Op 120 mijlen van.
Seattle (Ver. St), in de bergen, i» een trein
dcor een lawine getroffen. Twee wagen» zijn in
een 00 meter diepen revjjn geaort Veertien
mensehen zijn gedood, vele gewond.
Gevaarlijk reizen met den Balkantrein! Don
derdag hebben Serviër» Verscheidene schoten ge
lost op den Balkan-trein tusschen het station
Sitajewo en Soetapetke (op het thang door Bul-
gaarsch. troepen bezette Servische grondge
bied). Dit misdrijf heeft algemeene verontwaar
diging gewekt. Da pers dringt, er op aan, tegen
dergelijke bandieten, uiterst strenge maatrege
len te nemen.
De U-oorlog. Het Engelsche stoomschip
„Trematon" ie tot zinken gebracht. Do beman
ning ia gered. Russische duikbooten hebben bij
de Anatolischa kust dertig Turksche zeilschepen
vernield. j
You Podbielaki. t Een der meeat typisch.»
figuren vim di» Pruisische jonkerpartij, Von;
CHIN A.
Yo«n Sjl Kal nog geen keizer.
v.» wycxia uot nfgenueer, vermaart aa OIIi- Tl- t„i a i
oi»,. Mon tenegr... d.l JJj
Montenegro nooit gecapituleerd heeft en dat er regeering telegrafisch bericht» dat d» Chi-
ook met Oostenrijk geen onderhandelingen overneeeche regoering officieel heeft aangokon-
vredo zijn geweest. jdigd, dat de veetiging der monarchie werd
BRINDISI, 22 Jan. De koning van Monto- j uitgesteld wegens de bmnemlandeche onlms-
negro en prins Peter zijn, volgens Reuter, hier,^n, die noodzakelijk maken, dat het eerets
op de doorreis naar Lyon aangekomen. Prins 0111 d® monarchie in begin Februari te
Mirko en drie leden der regeering zijn gebleven, t,rfwdöYi6<Y811» wijzigeuHet uitstel ia on-
op wensch van het leger, dat doorvecht bepaald. Het besluit is aau d» ambtenaren
hom f 9Q t.« tv „1 j on de provincies meegedeeld.
ROME 23 Jan. De voorzitter van don raad, De biuneulandsehe onlusten in China, hot
lan Montenegro bericht uit Bnndisi, dat de verzet van sommige provincies tegen do nieu-
ondeihandelingen en de wapenstilstand met Oos we monarchie en het drijven van weer ande-
teurijk sleöhta ten doel hadden tijd te winnen om
den terugtocht te kunnen dekken en den op-
marsch. van het Oostenrijksche leger to vertra
gen. Het Montenegrijnsche leger blijft tegen
den vijand vechten.
WEENEN, 23 Jan. (Officieel.) He*, uitleve
ren der wapens door de Montenegrijnen duurt
voort. Op talrijke punten van het land zün de
wapens neergelegd. Op het noordoostfront van
Montenegro hebben zich de laatste dagen meer
dan 1500 Serviër» overgegeven.
De zeehaven» Antivari en Dulciguo zijn door
onze troepen bezet.
\YLENEN, 23 Jan. (Part.) Do „Wiener ZeiL"
ro om do Mantejoe-monarchio to herstellen,
hebben klaarblijkelijk dus invloed gehad. Of
zou bet 't gevolg zijn van don Japanschea
tegenstand, dat de kroning van den presi
dent tot keizer i* uitgesteld T
Het is tenminste opmerkelijk, dat de Ja»
panache gezant er het eerst bij is om do „af
kondiging" wereldkundig te maken.
UIT DE STAATSCOURANT.
Bij Koninklijk besluit:
i» met ingang van 16 Februari benoemd
I 2 tot directeur van het post- en telegraafkan-
verneemt uit Genève, dat do Entente do Middel-!^°or Dourne, E. M. J. van dei* Ven, than*
landsche Zee ten Oosten van Malt* tot oörlogo-
zöne verklaard heeft.
AMERIKA EN DE OORLOG.
BERLIJN, 23 Jan. (Part.) Naar d® „Tagl.
Rundschau" uit Kopenhagen v.rneemt, acht do
commies der posterijen en telegraphie 2e kl.;
is mei ingang van 18 Februari bevorderd
tot hoofdcommies der posterijen, G. J. So-
iner, thans oommies der posterijen le klasse.
De gewone audiëntiën van do ministers*
van Binucnlandsche Zaken, van Finantiëa
directie van do Zweden-Amerika-lijn deu toe-en van Landbouw enz. hebben deze week niet
st and uiterst ernriig indien Engeland doorgaat p*aa-e'
met voortdurend schepen aan te houden. Do mo- EEN NEDERLANDSCH ZEILSCHIP OP
gelijkheid dat het goederenvervoer \an en naar
Amerika zal ophouden, bestaat.
Uit Kopenhagen wordt aan de Köln. Zfg.
gemeld: In de buurt van Göteberg ontplofte
LONDEN, 2-3 Jan. (Part.) Lord Devanport aal °V hot "t!'nad «ea mijn, echter zonder sc hade
ia hot Hoogerhuia vragen, welko voorzorg»- te richten. Jn het zuidelijk deel van dei:
i j - oont stootte in den morgen van 19 Januari
maatregelen de regeermg neemt om te voorko- Nedorlandsoh zeilschip op een mijn eu
men, ent. gioote vei schepingen pzererta en au-onmiddellijk. Veel wrakhout werd op-
dcre metalen h ederland bereiken met de bestem- gevischt, maar de naam van het schip, welks
ining vóór den vijand.
imaat bov«n de golven nog uitetecikt. is on-