DAGBLAD voor NOORD-en'ZUID-HOLLAND.
OPRUIMING
OPRUIMING.
N1SSAULAIN 49, HAARLEM
f4000 f500 f 300 f 150 f 100 f75 f60 f05
hh™ejf I
DE IIOHLOG
EERSTE BLAD
THEOD. 6. V. DUSSELDORP.
P. W. TWEEHUIJSEN
Bijv een Statistiek.
~17~
Donderdag 3 Februari 1916
40st® Jaargang n°. 8968
Bureau van Redactie ea Administratie i
Intercoms». Telefoonnummers 1426 en 2741
Alle betalende abonnés op dit Blad, die Is het bezit zijn van eene Verzekeringspolis, zijn, volgens de bepalingen op de polissen vermeld, teoen ongelukken verzekerd voor:
De mtkeermg dezer bedragen wordt gegarandeerd door de »HolIattdsche Algemeene Verzekeringsbank* te Schiedam. (De vóór 1 October 1911 uitgegeven polissen zijn niet geldig.)
dit nummer bestaat uit
TWEE BLADEN
Voor de slachtoffers van den
Watersnood.
5 Bai*3eljoi*isstraat 6,
Telefoon 2144.
HAARLEMSCHE ALLEDAGJES No. 1832
BARTELiORidi»TRAAÏ 27
komantisch optreden
VERSPREIDE BERICHTEN
NIEUWE HJURLEMSCHE COURANT
ABONNEMENTSPRIJS!
m*axêm toe» Haarlem m voor êm plaatsen waar
ia (kom der gemeente)e
Voer de everige plaatsen in Nederland per post.
Per waeh voor Haarlem en de agentschappen
Atcendsriijke nummers
a e
e
e a
tim
t,—
c.isA
e,os
PRIJS DER ADVERTENTIES
Van I*—I regel»
Iedere regal mear.
Buitenland per regel
Advertentiën in da rubriek „Vraag ea AanbosT van 1—S reje's
Elke regel meer
0,71
0,15
O 20
0,4 J
- c,;o
bi] overlijden.
bij levenslange enge»
•chiktfceid tot werken
bij verlies van een
s hand of voet a
bij verliee van
a een oog a
bij verlies van
r. een duim a
bij verlies van bij verlies van een
een wijsvinger' e anderen vinger»
bij breuk van een
u arm of been a
Vorig badrag 1964.0214
Van de kinderen van de Si Jozef
school (meisje©)
Collects voorstelling Witte Bios
cope St. Bavo i
J. H., op hoop van zegen
Collecte in do kerk van O. L. Vr.
van Goeden Baad te Beverwijk -
6.40
7.85
1.-
90.-
2069.27K
Adv.
„KIEZEBSKWEEK".
Het leelijke woord is er weer.
Maar... dat is voor de propagandisten,
en daarover schrijft de heer Braakhuis z'n
artikelen.
jWjj gaan het dus eigenlijk niet over „do
kiezerskweek" hebben, maar draaien de
zaak om en willen iets zeggen tot degenen
die „gekweekt"-moeten worden. De lijdende
vorm dus, in plaats van den actieven.
Daar zijn er zoo toch hier en daar nog
wel, onder onze Roomsche mannen, die 't
kiezerschap missen, 't Is vreemd, zou men
zeggen, maar tóch is het zoo. Wegens ver
huizing b.r., inwonende kostgangers, foren
sen van elk dier categoriën heeft men
er, die geen kiezer zijn.
Welnu, het is bjj de tegenwoordige kies
wet zoo goed als zekér, dat eigenlijk ie
dereen die 25 jaar is, kiezer kan zijn!
Raast niemand is uitgesloten, want er zijn
zooveel verschillende manieren om kiesge
rechtigd te worden (zooals de heer Braak
huis heel verdienstelijk duidelijk maakt)
dat als men op de eene manier 't niet wor
den kan, er wel een andere ia te vinden.
Daaromwie nu 25 jaar is en gee 11
kiezer, hij talme niet, maar ga onverwijld
dos avonds naar St. Bavo in de Smedestraat,
waar het bureau voor de „kiezerskweek"
zit. Men hef^t daar graag een ieder terecht,
maakt de stukken in orde, bedisselt alles
enzonder kosten. AVat wil men nog
meer?
AGENDA. 4 FEBRUARI.
Gebouw St. Bavo Smedestraat 23
Middeustand-Debattingcluh 9 uur. Prop.-
Club Volksbond 8% uur. Metaalbewerkers
Vertrouwensmannen 814 uur. Zangveree-
nigiug Onderwijzers 614 uur. Witte Bios
coop 8 uur.
Schouwburg Jansweg Die Hagho-
«Pelera 8 uur „Contanten."
Concertzaal Vereeniging „Zang en
Vriendschap" 8 uur Weldadigheide-
Concert.
haT^/wee" y*n Justitie Jansstraat -
nair twee -. Bureau tan consultatie.
Meisjeepatronaat St. Rosa Nas«ulaan
50 7hi814 uur Spaarbank.
Bisschoppelijk Museum Jahsstraat
70 geojynd eiken dag van 10—5 uur tegen
betaling van 25 cents. Uitgezonderd Zater
dagen en R.-K. feestdagen.
GEBOUW ST. BAVO - NAM. VAN 8X
TOT 10 UUR - ZITTING VAN DE R. K.
POLITIEKE PROPAGANDACLUB VOOR
DE KIEZERSKWEEK.
Eer gistermorgen nu liep de „Appam" to
Old-Point bij Newport News, binnen, waar
met interneering van de prijsbemamiiiig en
van het schip, de romantische geschiedenis
van de „Appani" waarschijnlijk beëindigd
zal worden.
Do rog eer i d gsamlb t ena r en te Washington
ontkennen echter dat zij het bevel hebben
gegeven om het schip te interneeren. Het is
een moeilijke kwestie voor de regeering wat
zij moet doen.
De Engelsche gezant, heeft gevraagd om
Lansing te mogen spreken, en zal natuurlijk
alios doen om den dapperen zeelui dwars te
zitten.
Het verhaal, dat kapitein Harrison, de ge
zagvoerder van d« „Appam", aan den loods
Poster deed, die bet schip de haven binnen
bracht, klinkt als een verdichtsel: „Toen vrij
het langzaam naderbij komende schip, dat er
als een gewone vrachtzoeker uitzag, in zicht
kregen, vreesden we geen gevaar en wij
maakten geen toebereidselen om ons te ver
dedigen, daar wij geen aanval verwachtten.
Plotseling schoot het vreemde schip voor on
zen boeg lang». Ik draaide onmiddellijk bij.
van Luristan, Nisam-cs-Saltanch, Het opperbevel
aanvaard over de Perzische strijdkrachten en
aan Engeland en Rusland den oorlog verklaard.
Volgens bericht uit konstantinopel aan de Voss.
Ztg., heeft een afdeeling' van deze troepen, tot
een sterkte van 14,000 Perzen, de Russische troe
pen aangevallen. De Russen namen de vlucht en
de Perzen maakten eenige kanonnen buit, 350
Een merkelijke vermindering due. En toch geweren, 8 automobielen en veel verplegingsbe-
verliep allee normaal zouden de Protes- noodigdheden.
tanten elk jaar al meer en meer op een gun- j Overigens wordt er ia werkelijkheid niet veel
etiger -verhouding kunnen rekenen, omdatgevochten. Wel wordt weer een „papieren"
onder hen, niet enkel dit jaar, verhouding»- 1® j
gewijs veel meer huwelijken worden gesloten 1 gevoerd naar aanleiding van de lucht-
dan onder de Rooioschen. j aanvallen op Freiburg, Parijs en de. Engelsche
De statistiek voor dit jaar wijst weer aan, graafschappen,
dat er twee Protestanten huwen tegen één j j>» Duitschera verklaarden nml., dat hun aan-
lioomsche, wat het voor de Protestanten toch n„!;„ ..„1
allergemakkelijkst maakt verliep allea.va P js een vergeldingsmaatregel gol-
normaal het huwhaarheidspercentage on-den tegen het rr&nsche bombardement van de
der hen op peil te houden. Hoe dit nochtans 'onverdedigde stad Freiburg; terwijl Parijs moet
voor hen haastig daalt, zagen we boven. doorgaan voor de sterkste stelling der wereld.
heid dan de Protestanten, aan deze hoogere j fabriek aan de oostkust ea in t middelland, dus
huwbaarheid niet beantwoordt, vindt zij 11 'een militair punt, tot doel. De Fransche en En-
verklaring in het feit, dat bij de Rixxmsbcen
velen, volgend de Evangelische Raden, in
celibaat leven: den religieusen- en priester
lijken staat omhelzen.
En juist dit gemotiveerde, en naar evenro- 'worden. Men wenscht een snel besluit en snelle
cligheid kleinere getal huwelijken bij de handelingen
Roomschen dan by de Protestanten, maakt
do voor on* gunstige cijfers de huwbaarheid
betreffende, nog te meer verblijdend.
Wat dan van die grootere huwbaarheid bU
oiu de oorzaak ist
Wij weten geen beter antwoord, dan in de
jaarlijkscke statistieken te verwijzen naar de
steeds hoogere geboortecijfers voor do Katho
lieke dan voor de Protestanteche provincies;
dan er de aandacht op te vestigen, hoe ook
weer in de statistiek over 1914 het geboorte- iwv„ w<v»,.uw»,
hetltiik met 5lwlPr0villt''dat VaD U* bleek, dat die'gezondheidsredenen van „poli- j P1»* waar het schip zich bevond kou ver-
.kijk met 4 geboren-en per 1000 inwoners raden aan do Isneelsche kruiser# dia hrik>nmf
overtreft, en dat van de Proteetnnteche pro- i Heken aard wa remykin üeett ke Berg, do commandant der pr'ijsbemannin"-
vincies als Groningen, Zeeland en Friesland 1 maanden geleden nog een volledige overwinning natuurlijk zocht te ontioopen.
met resp. 5.6 en bijna 8 geborenion per 1000. op de doema behaald: de vooruitStrevenden in, „Bemanning en passagiers kregoa vergun-
Des te mooier licht valt wederom op het de Russische volksvertegenwoordiging hadden1 ning zich dagelijks te vertrodeu, echte;-' bij
voor. on» steeds hooger-evenredig aan- d nederlagen, in den zomer geleden ^me getalen tegclgk, waardoor het gomak
groeiende Imwba^rlieidcijfer, wanneer men na ae l€r «e'tuen> kei ijk viel aan het handjevol Duitschera om
bedenkt, dat deze hoogere geboortecijfer» campagne tegen hem op touw gezet, maar Gore-1 over de dolu(,,,.d p.ovanr,?nen ba.w
helaas nog niet het volle resultaat afwer- mykin reisde naar het hoofdkwartier, waar de* te olijven."
pen wat ze opleveren konden. Het hooge j Czaar vertoefde, en kwam terug met het ontbin-Da loods vertelt nog dat do passagiers niet
sterftecijfer in de Roomsche provincies N.-dingsbesluit van de doema inplaats van zijnklaagden over de ondervonden behandeling-,
Brabant en Limburg voor kinderen beneden aftreden zal allicht tot gevote heb- i'^ng-wekkende bijzonderheden over do
het jaar, neutraliseert immers voor oen deel j" i bedrijven van de „Möwe" zijn door luitenant
het hoogo geboortecijfer, zoodat bv..het over- ben, dat d-e Doema dc toch werkelijk weer eens £erg) paRr Reuter aan somtnigo bladen seint
Aan Hamilt-nn 'nnttrancnor rlA*. :i
TELEFOON 1770.
Adv.
lier» uiting van belang is om d» ware stem.
rning t« leeren kennen.
De bedoelde lezer had in een groote apotheek
te Ems een speciaal daar vervaardigd geneo*-
middel besteld en daarvoor in betaling een
Duiteeh bankbiljet van 10 mark gezonden.
Geruimen tijd daarna kreeg hij ten antwoord,
dat de apotheker liem tengevolge van den oor
logstoestand niet kon helpen, met verzoek t*
melden, of deze liem het bankbiljet zou terug
zenden of hem ten postwissel zou zenden»
Hij verzocht daarop het geld te geven aan
een arm» familie te Ems, welker kostwinner
gelsche pers is daarover niet te spreken en dringt
er nu in krachtige termen op aan, dat represaille
maatregelen tegen de luchtraids genomen zullen
Onder de telegrammen gisteren, hebben wij
nog melding kunnen maken van het aftreden van
aan het front staat om zijn vaderland te ver-
Op hetzelfde ocgonblik viel de valsc-h» boeg dedigen. Hij zegt in het schrijven, waarin hij
aan de reduiotis het door hem ontvangen ant-
van het schip, blijkbaar van zeildoek gemaakt
weg, en kwam er een batterij zware kanon
nen voor den dag. Wij gaven ons over zon
der tegenstand to bieden. Een prijebeuian-
ning'kwain op de „Appam"' over onder dek
king van het geschut van den aanvaller en
onfwajiende de bemanning, die in verschil
lende hutten werd opgesloten. Twintig Duit
woord doet toeko-men, dat hjj persoonlijk geen
voorkeur heeft voor eea der oorlogvoerenden,
maar slechte medelijden en bewondering gevoelt
voor d« mannen van al!» natiën, die wat zjj
goed achten, met zooveel moed verdedigen eu
dat- hij meende, dit niet beter te kunnen uiten,
Ooremykin, den Russischcn premier. Omtrent de Een groot aantal gevangenen,-afkomstig'van
ware reden zijn wij echter in het onzekere gela- Beliepen, die de Möwe in den grond had ge-
ten. Als reden werd opgegeven „gezondheidsbe- ^oord, werden naar de Appam overgebracht.
zwaren"-; maar In Rutland zijn er al zooveel' koer® ,^et|-6u üaai' Hampton
j .t(oaa8, werd een Duitecher aan het toestel
plotseling wegens gezondheidsredenen" afge-jvoor draadlooze telegrafie yenlaatst, teneS
treden, dat het moeilijk aangaat dit voor de ware berichten op te nemen. Hjj had echter order
reden te erkennen, temeer wijl meermalen achter- j berichten uit te zonden, daar dit de
schot van 1913 het huwhaarheidscijfer over bijeen zal komen,
1914 niet in-die mate verhoogt, als wel mo
gelijk ware. Wanneer dan'ook eenmaal en
hopen we door de reeds ingestelde actie van
eenige doctoren, spoedig het geboorteover
schot in de Roomsche provincies zijn volle
natuurlijke hoogte zal hebben bereikt, dan
zal het huwhaarheidscijfer voor de Room-
scho gevangenen aan boord werden in vrjj- ''an door hun achtergebleven familie* een
lieid gesteld enhielpen de prijsbemanning. beetje te helpon. Hèd hij zjjn bestelling t« Parjjs
god aan, d*n had hij hetzelfde gedaan voor de
familie van ccn „Poilu."
Op zijn schrijven naar Ems ontving hjj n.l.
het volgende treffende antwoord, dat inderdaad
heel wat sympathieker aandoet dan elke opzet,
tslyke propaganda voor de Duitsche zaak:
„Zeer geachte Heer,
Vriendelijk dank voor uw grootmoedig*
gift. Ik zal het bedrag aan een kraamvrouw
zenden, wier ma.n t* velde staat. Ik zial de
vrouw zoodra zij weer zoover is, aansporen
u een bedankje te schrijven. Wanneer, wat
God moge verhoeden, bij u ooit een zware tijd
mocht komen, mag u een beroep doen op mijn
steun. Overigen* dragen wij den moeilijken
tijd rustig en krachtig en hoewel elko hulp
dankbaar wordt aanvaard, ontbreekt het toch
aan niets. Het volk groeit merkbaar in Ver
trouwen op God, zelfbeheersching eu vlijt,
zoodat uit deze groote beweging reeds duide-
lijk zegen voortvloeit.
Nogmaals vriendelijk dank,
Üw dienstwillig^
I. O.
Wij hébben al een en ander gemeld van
den avontuurlijken en schitterenden kaap-
scben van jaar tot jaar nog verrassender 1 tocht van een Duitsche krijgöbemanning, die
stijgen. imet een door de „Möwe" (eén Duitsch. oor-
Want dat het sterftecijfer van kinderen be- jlogsschip dat ondanks de Engelsche z.g. blok-
neden het j'aar het' overeobotcijfer van een Rade weer de schrik ie van alle Engelsche
jaar en dus het huwhaarheidscijfer voor een schepen) genomen Engel&chen pasagiersboot,
volgend jaar hevig drukt kan ten duidelijk- de „Appam", op den Oceaan' een tocht heeft
81« blijken, wanneer men b.v. in de statistiek 1 gemaakt, waarvan de publiceeri'ng nu overal
over 3914 ziet, hoe bedoeld sterftecijfer voor ter wereld de grootste bewondering wekt
011Limburg hetzelfde cijfer voor behalve in Engel»nd> waar men leelijk op
van de Protestanteche den neus kijkt.
aan Hamilton, ontvanger dér in- on uitvoer
rechten, medegedeeld.
De „Appam" werd op 16 Januari genomen
op 16 mijlen ten Noorden van Madeira. Op
VAN EE NDUTTSGw sphtp I1- Januari vjoi dö »Möwe" de „Clan Macta-
V- 1 in-lrSCH SCHIP, i vish aan, dm na een spannend gevocht,
Doz*r dagen publiceerde d* pers do statis
tiek over den „Loop der Bevolking in Ne
derland over 1914." Voor het oogenblik in
teresseeren ons daaruit de cijfers betreffende
de huwbaarheid ©n iii# betreffend© het g©-
huwelijk.
vitermat* verblijdend zijn ona de cijfers
yetreffond* de huwbaarheid, die voor de pro.
tostansche mannen, resp. vrouwen 52.9 en 55.8
Per 10# huwbaren in ons land bedragen;
voor d* Roomsche mannen resp. vrouwen
89.1 en 87.5. In moer sprekende bewoordingen
komt dat hierop neer, dat er tegenover 4 huw
bare protestantsche mannen 3 huwbare
Roomsche mannen staan en tegenover 8 huw
bare Protestanteche vrouwen 8. huwbare
Roomsche vrouwen.
In onze jeugd, die nog niet zóó bijster ver
achter on* ligt, wa* de verhouding in ons
and van Protestanten tot Roomschen twee
tegen één; tegenover 2 Protestanteche buw-
pare individuen etond 1 huwbaar Rooimsch
tedividu.
Juist genoemde cijfer» geven evenwel
v*n 10 Protestantsche huwbare in-
Roomsche, slechte 7 Protes-
anteohe individuen aan.
provincie» Groningen, Zeeland en Friesland
met resp. 614, 8X en ruim 9 lijkje» per 100
levend aangegevenen overtreft.
Het geval zit zoo iu elkaar;
waarhy 15 man van de „Clan Mactavish" go
dood werden, zonk. Do „Appam," die al ver
scheidene mijlen vorder was, keerde terug
en re-dtjo 4 man van de bemanning der „Clan
Mactavisb," die met do golven worstelden.
Later kroeg luitenant Berg van dén com
mandant der „Möwe" order om de „Appam"
naar Amerika te brengen. leen de „Appam"
werd genomen, was er één kanon aan boord
opgesteld, dat door de „Möwe" is meegeno
men) zoodat het schip bij aankomst in de
haven geen kanon voerde. Op 16 Januari
heeft de „Möwe" de „Farringford" genomen
Do „Appam," een ®nffk°h 6Ckip van 7800 'en in den"grond geboord, en de „Oorbridge"
Resumeerend kunnen we getuigen dat d* t0D' ïr 191i! °?50 000 pond^vfrt Vf K i i®60 lad-ing tolea genomen en van een
i... i.x woordigend van 150.W" pond, vertrok begin prijsbemanning voorzien. Op 13 Januari heeft
statistieken uitwijzen, ho« van aar tot jaar januari vaQ Sierra Leono, aan de West-Afri
het verhoudingKMjfer der huwbaarheid van ka,n«che kust. Aau boord waren 168 pasa-
Roomschen en Protestanten voor de eorsten gl0rs en bemanning van 333 koppen, en,
steeds gunstiger wordt en dkt, niettegenstaan
de dezelfde statistieken aangeven^ l:oo onder
de Roomschen verhoudingsgewijs minder hu.
■welijken dan onder de Protestanten gesloten
worden; en dat van dit verschijnsel o.L d»
ooraaak moet gezocht worden in het hoogor*
geboortecijfer onder de Roomschen, wederom
uit dezelfde statistieken blijkend.
In een volgend artikel nog wat- anders over
«■en ander onderwerp, waartoe de statistiek
°ns aanleiding geeft
OVERZICHT.
Van den Balkan weex geen ander nieuws,
dandat het er rustig is. Aan de Grieksche
grens blijven het nog steeds enkel de wederzijd-
sche bezoeken in de lucht. Öok uit Albanië blij
ven de berichten nog maar schaarsch; het eenige
wat wij nü van daar te weten komen, is een
bericht uit Weenen, dat de Oostenrijksche voor
hoeden zonder tegenstand naar den zuidelijken
oever van de Mari-rivier zijn overgestoken; het
geen er op wijst, dat de opmarsch weer lang-
zaam-aan zal worden voortgezet.
Gelijk men weet heeft de gouverneur-generaal
een lading van zeer liooge waarde. Op 11
Januari deed het schip Dakar, bij Kaap Verd,
aan en zette zijn reis naar Plymouth voort,
ze de „Dromomby" ontmoet, dia geen tegen
stand bood en in d$n grond werd geboord. Op
15 Januari is d© „Aradnc" njet eea lijding
taiw® tot zinkeii gebracht.
Op lÖcJanuari werden 2 schoten op de
Appam" afgevuurd, welk© de „Möwe" na
waar het sclrip vwr eea^® dugon had moe- derde met de Engelsche vlag intop. nadat
ten binnenkomen. He* marnt werd de „Ap- zjj er seinen mee hn,d cewisseld
pam" waarschijnlijk gezien door do „Obuasi"
op 14 Januari, 20 mijlen ten noorden van
Teneriff# op de Kanarische eilanden»
Het Engekche s-8- „^egantl©" bracht ten
slotte het bericht, dat liet op 16 Januari eeu
reddingsboot gepasseerd was, die tot do „Ap
pam" behoorde. Het schip wag dus vrijwel
zeker als verloren beschouwd en de herver
zekeringspremie liep tot 90 pet. op.
Doch het schip was niet vergaan. Een
Diiitsch zwaargO'Wapend schip, de „Möwe"
naar liet beet, bad de „Appam" genomen,
en zette 138 personen, die van vroeger ver
nietigde schepen waren opgenomen, aan
boord van de mailboot. Want het geheim
zinnige schip had zeven schepen vóór de
„Appam" reeds gekaapt en in den grond
geboord, verschillende, zooals uit de reis
route valt op te maken, op de Westkust van
Afrika.
De „Appam" kreeg van het Duitsche schip
een prijsbomanning aan boord en stak toen,
met de Duitsche oorlogsvlag in top, den At-
lantischen Oceaan over.
Gedurende dien tocht werden nog twee
Engelsche schepen gekaapt.
j zij er seinen mee had gewisseld. Toea zo
dicht genoeg bij was om langs den boeg
van d© „Appam" heen t© varen," heescli dc
„Möwo" de uitsch© vlag en haalde de looze
boog naar beneden, waardoor de bewapening
eichtbaar werd.
Volledig© bijzonderheden over de prijsma-
king van do „Appam" zijn nog niet bekend,
daar nog niemand auders dan luitenant Berg
aan land is goweest. Niemand mag namelijk
van boord.
Men zegt dat de „Appam" d* Engelsche
vlag voerde totdat de 3-mijls grens (da ter-
ritoralo wateren) werd bereikt.
Berg vertelt, dat hij bij aankomst niet
genoeg voedsel aan boord had om liet tot
vandaag vol to houden. Gisteren werd hem
vergund Het noodig© aan bpord te nemen.
Do stemming in Duitsehland.
Een mooie, waardige uiting van de atemming 12 Mei, waarin do heldhafige tegenstand dor
in Duitsehland ontving do N. 0. van een lezor, Ukranische geestelijkheid en bevolking ten
I die diaarbjj terecht opmerkt, dat elke particu- zeerste geprezen werd.
De Paus en de Ukraniërs.
De „Iteichspost" verneemt van welingelichte
zijde, dat do Paus een gift van 10.000 kronen
geschonken heeft voor de door den oorlog zoo
vreeselijk beproefde Ukraniërs van Oostenrijk
De apostolische nuntius te Weenen, kardinaal
Scapinelli heeft deze gift aan den bisschop van
de* Ukraanschen ritus van Stanislau, mgr.
Chomyechyn doen overhandigen.
De gift van den Paus voor de Grieksch-geunL
oord* Ukrainiërs aal de wereld weder aan d©
groote rol, welk* het Vaticaan eens in Ukra-
nië speelde, herinneren. Sinds de kerkelijke ver
eeniging van Ukraine met Rome in d* 16e eeuw
bleef bijna het geheel* volk tot het einde der
19d* oeuw, toen hot „bekeeringswerk" van Rus
land begon, Katholiek. Gedurende dien tijd in
teresseerde het Vaticaan zich levendig voor hot
lot der Ukranisch* Katholieken, voor wie het
vaak stappen deed bij d* Poolsch* en daarna bij
de Russisch* regeering. Zoo vroeg het Vati
caan, evenwel zonder succes, aan den Poolschen
koning Sigismund III om den geunieerden
Ukrainiërs jn zijn rijk dezelfde rechten te geven
als den Polen.
Sinds Urbanu* VIH worden da vermaningen
der Pausen aan de regeering der Poolsche repu
bliek, om d* Ukrainiërs niet te dwingen tot den
Romoinschen ritus over te gaan, veelvuldiger.
Ook toen de Russische Czaren vasten voet in
Pole* kregen, kwamen de Pausen vaak voor de
Ukrainiërs op.
Het verval van Polen en de overgang dei
Ukranisch» landen aan Rusland openden de
deur voor de Russischs missionarissen. De bloe
dig* bekeering der geunieerden, wier tegen
stand een schitterend*bladzijde in d© geschiedo.
nis der Ukranisch* volkeren blijft, heeft den
Pausen vaak gelegenheid gegeven tegen bet op
treden der Russische regeering te protesteeren.
Een der laatste protesten was do Pauselijke
encycliek aan de Ukranische bisschoppen van
