TWEEDE BLAD
DE OORLOG
Hief transigeeren.
ZATERDAG 12 FEBRUARI 1916
ii.
Geen stelsel van denken? dat gemeengoed
»ef en onverwoestbaar, zoo het nietgeg -
»est bleek op de altijd oude, maar ste^ wl_
•nerschapen en onveranderlijke
TïS; fijn en gedetailleerd en aan alle zijden
hPiirhf °pheel van beginselen en gevolgtrekkin
gen alsö de Roomsch- Katholieke Kerk in zich
bevat vindt in deze stelling een prachtige
staving van hare grondvesting op 's menschen
naluur en denken.
De geheimen harer leer toch zijn weiuige naast
de niei-geheimen, de redelijk-bevattelijke leerstel
lingen welke zij tot de hare koos.
Het liberalisme heeft een eeuw achter zich en
het heeft zelfs dien tijd zijn bestaan niet kunnen
harten, nóch wijsgeerig, nóch economisch, nóch
politiek. Geen liberaal immers van heden zal
nog zweren bij een J. J. Rousseau, een David
Ricardo, een 1 horbecke of Kappeijne. De wisse
ling der beginselen is. niet een schakeering ge
weest, maar een algeheele vernietiging, een
1 horbecke zou gruwen van de opvattingen van
een Borgesius.
Het socialisme, nog kind in jaren, immers nog
lane gLen halve eeuw verliep na Marx' dood, het
socialisme is reeds niet meer Marxistisch, niet
meer revolutionair, het hecht niet meer aan
ijzeren loonwetten van Lassalle, aan meer-waar-
de-theorieën van Marx, en Troelstra zelf, in zijn
brochure van een jaar terug, wendde het hoofd
af van Jiet historisch materialisme.
En zuiks terwijl het liberaal en socialist naar
den vleeze ging. Geen voorspoed kan den val van
onnaiuur weerhouden.
Daartegenover staat, staag bevochten, fel aam-
gevallen, heimelijk ondermijnd, de' Katholieke
Kerk, reed9 20 eeuwen lang, te midden van het
barnen der woedende meeningsgolven en der
wereld onophoudelijke branding, daar blijft de
Kerk, altijd onveranderd en onveranderlijk, toen
en nu, hier en ginds, als een. rots, natuurge-
wr-ocht, waaregen al het kunstmatige breekt en
splijt en in de deining der eeuwen verdwijnt om
nooit meer weer te keeren.
Dat Rome intact bleef, was en is, wijl Rotne
nooit transigeerde.
Het mocht wellicht een heel koninkrijk voor
zich behouden door de scheiding van Hendrik
VIII goed te keuren, het transigeerde niet, en
n England's verlies ligt Rome's behoud als
wereldkerk'. Zij kan niet transigeeren. Non pos-
lumus. Wij kunnen niet. Op Petrus' onyerandér-
f'jken rots staat steeds een onfeilbare Paus. Maar
tok hare zonen, wij ledematen van God's H.
Reik, wij moeten niet transigeeren, want wie in
:ransae ie, in dading vervalt, hij moet een sluk
Waarheid, een stuk recht opofferen, ofwel zijn
recht niet kunnen bewijzen.
\x'ij nu behouden ons recht en kunnen de waar-
f'c'd bewijzen
De drang is groot om vaak, tot meerderen
spoed, een deel zijner beginselen niet mede te
torsen, maar wij zouden dan onszelf bedriegen.'
Het is er mede als met den man, die de warme
velden belrad, gewapend met een stuk ijs en zijn
tred veerkrachtiger voelde worden naarmate het
is ver-molt doch ten leste, zijn doel bereikt
hebbende, niets of weinig meer over had.
Zoo kunnen wij sneller gaan door van onze
bcginso en r eeds meer te laten afdruipen, doch
Rekomcr aan ons doel, zullen wij niets meer
over hebben.
In politiek bijvoorbeeld wenschen wij het ge
zag dienstbaar te maken aan onze beginselen,
maar niet het gezag is hoofdzaak, doch onze
begiise'en zijn het. Het gezag, is slechts middel
>m onze beginselen gemeengoed te maken om
der waarheid wille en het geluk der onderdanen,
rioch wat zou'het ons baten op het hoog gestoelte
te zijn geklommen, eindelijk, en niets meer te
geven te hebben?
Wij moeien onderweg niets verliezen niets
lafen afaruppe.en. Niet transigeerenHet is
cisch dér waarheid, eisch van ons eigen geluk,
bei is plicht en wijsheid, maar het i3 ook een
noodzakelijke factor tof behoud of heropbouw
Van de Westersche cultuur, welke dreigt verloren
te gaan.
Zoo wij, katholieken, de ongereptheid opoffe
ren om oris haastiger te reppen, dan ondermijnen
wij het laatste bolwerk de laatste hoop der be
schaving en Europeesche hoogheid, welke der
-wereld lange eeuwen tot voorbeeld geweest is.
In het licht van „geen transactie" kan dan
ook elke wereldvraag door den katholiek worden
beschouwd om de wereld zelf, kan o. a. ook Neêr-
Iand's politieke hoogoven worden bekoeld om
Nederland zelf.
Wie de slaalkundige constructie, reeds geheel
individualistisch opgetrokken, onnatuurlijk, on
logisch en valsch vindt, hij zal wellicht geen
bezwaren behoeven te hebben tegen het algemeen
kiesrecht, tegen het toestoppen van een stembiljet
aan Jan en alleman, wijl hij in de onlogische
bedeeiing der stembiljetten daarin niet méér
onnatuur ontdekt dan in de wet van 1895.
Maar hoezeer deze redenatie begrijpelijk is,
duidelijk en onomwonden moet gezegd: waar
om het allemanskiesrecht aanvaard wordt, dui
delijk en klaar moet gezegd dat de geheel ver
keerde opzet de onze niet is, dat de onlogica
aanpast aan hun onlogica waar het geheel een tea was. (Matin 9. 4.) Do Fransche minister
zonen der Kerk en hoewel vol feilen, dat "wij
niet transigeeren zuilen. En wij zullen niet.
Haarlem. Mr. BO MANS.
DE GESCHIEDENIS VAN EEN
GliOOT OFFENSIEF.
Onder' dit opschrift plaatst dé „Esseuer
General-Anzeiger" van 8 Februari 't volgen
de interessante artikel:
De pers van 't Vier verbond kondigt sinds
eenige maanden met opvallende zekerheid een
groot offensief in de lente van 1916 aan, dat
net reeds zoo dikwijls dood'beweerdo Du.tach-
land verpletteren moet. Aan het Wesifront
zullen de Engelschen en Fransehen, aan het
Oostfront de Russen door de Duitsche linies
heenbreken. Op 't eind van 1916 zat de oorlog
geëindigd en Duitschland vernietigd zijn.
Wij kenhen dat liedje, zegt 't blad. Het werd
voor 't eerst aangeheven in Aug. 14, toen Lord
Curzon de Bengaalsche ruiters reeds zag b.n-
nentrokken „Unter den Linden," toen do Rus
sen den aanstaanden val van Koningsbergen
en Brcslau de wereld in bazuinden en do
vijand in Elzas-Lotharingen de uurwerken den
Parijseben tijd lieten aanwijzen. Het weer
klonk opnieuw, toen het succes aan de Marno
de hoöp 'van 't Vier verbond weer deed op
leven en Frankrijk, door een plotselingen
schrik reeds terneergeslagen, weer moed deed
vatten tot nieuwe daden. Toen vervolgens na
do October-geveuhlen aan. don Yser de Duit
sche opmarsch ook in België door de over-
Strooming van bet poldergebied werd opge
houden, weerklonk ten derden ma'.e in de vij
andelijke pers het lied van den nieuwen g. oo-
ten aanval, die nu eindelijk en voor goed „de
barbaren" over den Rijn moest terugwerjwn.
Van November 1914 al tot September-1915
weid hij met, eene in de oorlogsgeschiedenis
tot nu toe voorbeeldeloozö reclame aangekon
digd en hij eindigde op slot van rekening met
de gevechten bij Loos en Tahure, die op twee
plaatsen don Verbondenen (Gentralen) een
meer dan bescheiden terroinaanvv lust bracht
Het loontt wellicht de "moeite nom eens de
hoofdzaken van deze reuzen-reclame in het
geheugen terug te roepen, zoo gaat 't blad
verder. Het Groote papieren .offensief beg int in
het midden der maand NTov. 1914 in 't Noor
den van Frankrijk. Li 11a weid ton m'nste
in de „Daily Telegraph" van 15—11, door
de beschieting' der Fransehen -heroverd. De
aanval plantte zich snel voort tot naar Lot a-
ringen: Do Fransehen beschoten Metz (Feuif-
lo d'Avis dn Neuschatel 7—11; Lvon Rópu-
blic&in 312; Politikon 2112): do .Ouitsehers
hadden reeds alle matre-ote» genom n voor
ee.n haastige verdediging van Strassburg
(Stampa 4, 12). Het algemeene offensief dor
Franschen mét een ononderbroken opmarsch
tot aan den Rijn stond nu voor de deur (Ga-
zette de Lausaune 23, 12): Tegen het midden
der Lente 1915. zou door middel van het
nieuwe millioenenleger van Kitch ener; van
700.0)0 Indiërs en van 50X0 )0 Japanners)
Frankrijk, tegen einde van 't vooraar'Bel
gië bevrijd zijn. (Stampa 18, 12). Het her
overen van Ostende was „nog s'eehta .een
kwestie van dagen" (Gaulois 2, 2). Op 't e'nda
van April zou de groote verandering plaats
grijpen, van daar dat Duitschland ook ijve
rig in do weer was, de twee laatste ara d n
vóór zijn verplettering „vredesonderhan
delingen" te benutten. (Éailarë Bellet in den
Scotsman van 13, 2).
Don 10 Maart ging mon eindelijk tot d"den
over. Met kolossale krachtsinspanning en reus
achtige verliezen namen de Engelsebon het
dorp Neuve Chapel'e. Na do verovering van
deze eene plaats bleef hun aanval echter
steken. De Britten hadden volgens het offi
cieel© bericht van hun Opperbevelhebber
12.811 man verloren en meer amunitie ver
schoten dan in den hee'en Boeren-oor'og. Dut
gaf de munitie-minister Lloyd George later
zelf toe. Reeds den 12en Maart brak men liet
offensief af, dewijl volgens het bericht van
Maarschalk French „do meeste doeleinden"
waarvoor de operaties hadden moeten dienen,
„bereikt" waren en omdat or redenen Waren,
dio het niet raadzaam lieten schijnen, den
aanval toen verder door te zetten. Als een van
dezo redenen werd het slechte weer aange-,
voerd, waardoor do Engelschen verhinderd
werden van de .observaties hunner vliegers
to profiteered. Do Engelsche juers verborg
ook hare droefheid over do mis'ukking i iet-
Zij trachtte zich echter'goed to houden., door
in het Britsche „succes" een le3 te z en waar
uit de in Rusland zoo geheel en al zonder
succes opereerende von Hindenburg kon
leeien, hoe men loopgraven neemt (Times
18, 3) Dat succes bewees te gelijkertijd, dat
de vijandelijke lin'es konden doorbroken wor
den, (Times 18, 3). Neuve Chapelle en de
gelijktijdige Fransche aanval tu3schen Maas
en Moezel hadden getoond, dat liet lieelo
reusachtige Duitsche front van af de Noord
zee tot aan den Jura „slechts'een militaire
facade" was, die door geen enke'e muur ge
schraagd en derhalve gemakkelijk om to stoo-
wanbegrip is in onze oogen.
Anders staat het met het Vrouwenkiesrecht
De natuur der vrouw verzet zich tegen de be
reiking van haar stembiljet te duidelijk, in welke
Barthou vatte in een rede, gehouden in de
Sarboune, Weer nieuwen moed: „Ik beweer,
ik bezweer het dat ons uur gekomen is. De
onoverwinbare aanval is begonnen, de ure
staatkundige formatie dan ook, dan dat wij geen der overwinning is nabij!" (Petit Journal
verzet moeten stel,en tot liet uiterste, want wij 13, 4). Het lu:dst echter werd deze onteooc' e-
zouden mede de laatste restjes der Westersche ling overstemd door de bazu'n van de „F'ga-
cultuur afbreken en erge!, wij zouden onszelf ro": „De victorie'is niet meer een hyootucqo
verwonden, waarvan de hergeboorte moet uit- eer' waarschijnlijkheid, maar oen abso'ute ze-
gaan, want wij zouden transigeeren. kerheid." (14, 4)
Wij moeten nooit Óns heilig bezit versjacheren Op dit offensief in woorden antwoordde het
waan Duiteche legerbestuur met een offensief in
Want de waan is slechts een verschijnsel van daden en wel op drie verschillende pun-
den dag. De dwaling vermoordde vaak zichzelve, ten: bij Yperen den 23 April, aan den Du-
of even vaak at de eene dwaling de andere op, najec dep S Mo en tegelijkertijd in de Oost-
maar geen dwaling heeft de Kerk vermoord, zee-provincies in de richting van Livau.
De Kerk is niet tevermoorden, want zij is Het viel den vijandelijken „Papierstrate-
van God. gen" niet erg mee, dezen drievoudigen slag
Tout Casse, tout passe, tout lasse, Dieu seul te pareeren. Ze probeerden het door den
reste. Franschen aanval, die van af 10 Mei tot be-
Allea, alles valt ineen, maar staan blijft Ood zetting der dorpen Carancy eü Abelain leid-
•lleen. de, als een reuzen-heldenfeit de wereld in to
God en wat van God in: Zijn eigene heilige bazuinen, waarbij vergeleken de onbelangrij-
Roomsche Kerk. Hij wrocht het herderlijk gezag, ka Duitsche successen in Galiciö in het niet
"hetwelk niet transigeeren kan in zijn onfeilbaar- wegzinken.
wié» maar daardoor toch «ischte Hij van ons,Oiu aio-h zelf te troosten werkten do tegen-1
standers het mooie beeld van die „facade"
verder uit: volgens de Matin van den 25 Mei
bleek, uit den Duitsche tegenvaller bij Ype
ren, dat het Duitsche westfront in werkelijk
heid niets den een „facade" was.Duitschland
werd nog slechts door een dikke eierschaal
beschermd!
Spoedig zou het groote, het echte lente-
offensief der verbondenen komen! „Dan
zoo althans wist het Journal des Debats van
den 16 Mei te vertellen zouden de Duit-
schers onder de slagen hunner tegenstanders
vallen, als het koren einder de sikkel van
'den maaier....
Des maaiers sikkel begon haar werk den
24en September bij Loos en Tahure. Wij her
inneren ons nog d« geweldige voorbereidin
gen, die dezen slag voorafgingen. Uit eene
in ons bezit gekomen dagorde van 't Fran
sche hoofdkwartier van 21 September bleek,
dat de verbondenen 78 infanterie- en 15 ca-
vallerie-divisies en buitendien het Belgische
leger en 5000 stukken geschut dus volgens
eigen opgave drie vierden van de gezamen
lijke Fransche en een zeer aanmerkelijk deel
van de Engelse-he strijdkrachten voor den
aanval ter beschikking hadden. De komman-
dant van de Engelsche Garde-divisie had in
een legerbevel van „den vooravond van den
grootsten slag van alle tijden" z'n troepen
gelukgewenscht en hun ingescherpt,, dat van
den afloop van dezen slag het lot der En-
geleche generaties in^de toekomst afhing.
Joffre's dagorde van den 14 September had
er met klom en nadruk op gewezen, dat de
tijd tot een aanval gekomen was, om „onze
sedert 12 maanden onderdrukte landgenoo-
teu van 't vijandelijk juk te bevrijden en den
vijand het waardevol bezit van het bezetto
gebied te ontrukken, alsook om de neutralen
te doen besluiten, ten onzen gunste eene l>e-
sliesiug te nemen en den Duitschen opmarsch
tegen de Russische legers op te houden."
I Zoo zeker was men ervan, dat de door
braak zou gelukken, dat reeds een cavalle-
rie-afdeeling in gereedheid gehouden werd
om den verslagon vijand te achtervolgen en
uit Frankrijk en België te verdrijven.
Wat was de uitslag! Op het 480 K.M. lange
front, was op twee plaatsen, in oen breedte
"an 23 en 12 K.M. de eerste verdedigingslinie
der Duitse hers genomen, zonder dat men ook
maar op een enkele plaats er doorheen ge
broken was. De verliezen der Engelschen
bedroegen volgen» de berekeningen in het
officieele Duitsche bericht ongeveer 60,000,
die der Franschen bijna 130,000 man. (Het
eerste cijfer is, hoewel laat, door de officieele
opgave in het Engelsche Parlement op 6
Januari 59,686 man bevestigd).
De Duitsche linies "in Frankrijk evenwel
stonden vaster dau ooit to voren/."
j Het duurde eenigen tijd tot de Entente-
pers van de nieuwe ontgoocheling bekomen
i was. Maar eindelijk, hielp de methode van
Neuve Chapelle ook hier, om dit fiasco in een
succes te verandertn. Het nieuwe offensief,
had tenminste 't „moreele" overwicht der
Verbondenen duidelijk- getoond (Land and
Water, 9 Oct, eveneens op denzielfden dag
generaal Cherfils in de „Information"). Be
wezen was evenals bij Neuve Chapelle
dat de vijandelijks linies kondon doorbro
ken worden. (Times 28 Sept. en achtereenvol
gens bijna alle Entente-binden).
Wederom kreeg het slechte weer dé schuld
(Times 28 Sept.) en i« een klassiek artikel
vatte Victor Sempowow in do „Nowoje
Wromja" van den 15 December nog eens alle
Iroost-reder.en samen: Joffre had alleen met
de „mogelijkheid" van een doorbraak reke
ning gehouden, waarschijnlijk zelfs alleen 'n
„proef" van do „Leistungsfahigkeit" zijner
troepen willen geven. Het resultaat was „al
leszins bevredigend." Do slag in de Cham
pagne had bewezen, dat alle verhaaltjes over
de 30 Duitecho verdedigingslinies en over
eon terrein dat in een diepte van honderden
wersten bevestigd was, een legende was.
Een der oorzaken, welke de ontwikkeling
der -Fransche operaties in den weg gestaan
had, was het slechte weer. De heele aanval
i had bij voortduring te lijden onder den on-
jo-phoudelijken regen, waardoor het vooruit-
I rukken bemoeilijkt werd en waardoor de
noodigo vlieger-verkenningen onmogelijk ge
maakt werden. (Juist weer zooals bü Neuve
Chapelle). Aldus het leger als 't ware
zonder oogen. Daardoor werd veel verklaard,
i Nadat not mislukte Champagne-offensief
j zoo ongeveer als dat van Neuve Ohapello
'langs een omwe£ over een moreel succes
tot eene „geweldige verkenning" was omge
logen, welke niettegenstaande den regen
volledig geslaagd was kreeg het Vier-
I verbond wéér nieuwen ^levensmoed. Dat „die
geweldige verkenni--.','met oen troepen-
j macht ondernomen werd, die slechts twee
divides mindër telde dan het geheele Duit-
jschc leger van 1870, daarover bekommerde
men zich niet, integendeel men kon nu met
volle vertrouwen op do eindoverwinning de
algeheele vernietiging yan het Duitsche rijk
tot het jaar 1916 uitstellen!
Tot in September was het Gallipoli, dat
naast het westfront de groote omwenteling
in de geschiedenis brengen moest.
Sedert ©enigen tijd is ook deze hoop vor-
vlogen; merkt het blad verder óp.
Ten derden male ziot men thans, ©venals
in Augustus en November 1914, in Rusland
de schitterende sterro der hoop. Va-n Rus-
land moet de groote omwenteling uitgaan.
Ook Engeland's legermassa's doemen weer
op aan den horizon. Dezen keer echter
met een zekeren schijn van werkelijkheid,
jwant Engeland voert do algemeene weer-
plicht in. Dat dezo echter slechts voor on-
'gehuwden geldt, dat zeór groote groepen
van bcroepslui in hun geheel als onmis
baar worden aangezien, dat men, zooals
onlang3 een officier klaagxle, in een district
van 500 dienstplichtigen meer dan 450 „on-
misbaren" telde (Times 17 Jan. 1916) zien
onze tegenstanders (opzettelijk?) geheel
over net hoofd.
In de lente van 1916 willen zij Duitsch
land nu onherroepelijk verpletteren. Oor
spronkelijk Jiad men weliswaar onze vernie
tiging reeds voor den herfst 1914 besloten.
Na den slag aan de Marne verkondigde men
opnieuw, dat ze nabij was. De „Matia"
van 12 December verdaagde ze op 1915.
Vier dagen later verschoof luitenant-kolonel
Tkéry in de „Figaro" ze naar de maand
Mei van het afgeioopea jaar. En toen het
Juni geworden was, zonder dat het lang
I verwachte plaats greep, stelde de „Mor
ning Post" (6 Juni) den beslissenden slag
voor goed vast voor September 1915, de
j maand van het groote offensief. Wij weten
wat er van terecht gekomen is en we wach-
ten derhalve rustig en kalm af, of de voor
spellingen dezen keer beter zullen uitkomen.
De vooruitzichten daarop zijn niet gunstig.
Wij onderschatten de papieren krijgskunst
van onze vijanden niet. Beter dan hun mili
taire is ze in ieder geval, zegt het
blad t en slottto. Maar de vijande
lijke profeten zijn 'n minderwaardige troep
cott, lid van de Rockefellercommissie, een
grondig onderzoek in paar den economischen
toestand van de bevolking in het door de
Duitschers bezette Russische geb ed.
Dank zij de uiterst tegemoetkomende hou
ding van de regeering, konden zij zich overal
heen begeven, bezochten zij Kobryn, Brest,
Litowsk, Warschau en andere stelen en kon
den zij zich onder de bevolking bewegen
en zich daarmede onderhouden, zonder door
Duitsche officieren bege'eid te worden, zoo-
dat dc|- esultaten van de reis doeltreffend
kunnen worden geacht
In de bezochte districten is de toestand
der bevolking bij voortduring ernstig. Het
geheelo bedrijfsleven ligt daar stil, omdat
die door luide oorlogskreten .in de pers en j de Russen op hun terugtocht duizenden fa
in opgeschroefde legerbevelen zich zelf slechts
tracht moed in to spreken. Tegen het front
der ijzeren werkelijkheid hebben zij tot nog
toe steeds vergeefs een stormaanval be
proefd.
VERSPREIDE BERICHTEN
Bulgarije en Duitschland.
Het Berlynsche blad „Der Tag" schrijft
naar aanleiding van het bezoek, dat de
Koning der .Bulgaren, „rlo jongste veldmaar
schalk van het Pruisische leger"., als gast
van den Keizer brengt aan het Duitsche
hoofdkwartier, een hooggetemd artikel
over de kracht van het Midden-Europeesch
bondgenootschap.
Met vreugde en voldoening zegt het
Jdad heeft het Duitsche volk het moedige
deelnemen aan den oorlog door Bulgarije
begroet, toen de Duitsche en Oostenrijk-
sche legers den Donau overtrokken en" den
Servischen staat deden ineenstorten. Dat
zonder de bedroefde wijsheid en de krach
tige besluitvaardigheid van den Bulgaar-
scben Koning het nieuwe verbond van wa
penen niet mogelijk geweest zou zijn, weet
ir.en in Duitschland zeer goed, en men is
er den uit Duitsch bloed gesproten Koning
vaa ganscher harte d nkbaar voor. i)e op
bloei Van he. Lulgaarscae koninkrijk, waar
aan de persoonlijke arbeid van Ferdinand
I zoo'n groot aandeel heeft, is sedert den
dag waarop de jonge Koburger tegen den
wil van heel Europa in door de nationale
vergadering te Tirnovo tot vorst werd uit
verkoren, in Duitschland met oprechte be
wondering gadegeslagen.
Evenals bij do eersro samenkomst te Nisj,
kunnen do beide vorsten thans bij dë tweede
bijeenkomst in hot Duitsche hoofdkwartier
don blik laten weiden; over veroverd vijan
delijk gebied. j blijven met hun andere
bondge.iooton verbonden, tot een beslissen
de overwinning is bevochten, en zij behoe-
voa daartoe niet, als de tegenpartij, een af
zonderlijk verdrag, want de volken tus-
schen de Noordzee en do Perzische Golf zijn
als reet' een ijzeren ring aan elkaar verbon
den door hun gemeenschappelijk belang, dat
eon hechter band vormt dan de plechtigsts
verdragen. Van die eenheid is dit bezoek
van K/ming Ferdinand opnieuw een bewijs."
yxcJêSfleugens.
De vredosgeruchten, welke telkens de een
na de ander „vredes-leugens" blijken te
zijn, duiken gedurende den laatston tijd
;weer dagelijks op.
Duitschland heeft Servië den vrede aan
geboden doch Servië wees deze af.
Duitschland is geneigd vrede te sluiten
met herstel van al het veroverde gebied;
doch de geallieerden willen den oorlog voort-
zo.ton totdat Duitschland verpletterd zal
zijn.
Duitschland heeft Japan een afzonderlij
ken vrede aangeboden; doch Japan wilde
er niets van weten.
Duitschland heeft een afzonderlijken vre
de aan Rusland aangeboden; doch Rusland
heeft dien afgewezen.
Koo ongeveer is de korte inhoud van
oen aantal berichten uit Entente-bladen in
.0 laatste dagen, welke door „Reuter"- eu
„Havas"-bure-ux over het wereldrond wer
den overgeseind en achtereenvolgens zon
der eenige bevestiging bleven. Ook de En-
tonta-pers zelf kwam niet nader op die
be. ichten terug'; hetgeen zeker uitvoerig het
geval zou zijn geweest, indien die berich
ten eenige waarneii bevatten.
Nu weer publiceert een Itaiiaansch blad,
do „Giorna.e d'ltalia", dat een buiten-
iandsch persoon van hoogen rang verklaar-^
do, dat Duitschland onlangs opnieuw oen
poging deed een af zonder.ij ken vrede te
slui en mét België. Tusschenpersoon was
Mgr. Taeci, de nuntius te Brussel, doch
Koning Albert en de Belgische Regeering
sloegen het aanbod af.
Ge.ijktijdig mot dit bericht uit Rome, be
reikt ons reeds uit Lugano een tegenspraak
van dit boricht in de „Osservatore Roma
no".
Het Vatieaansche orgaan schrijft.: „De
pau.e.ijke nuntius in België, Mgr. Tacci,
volgde na aankomst der Duitschors in Brus-
sei den Koning en de Regeering eerst naar
Antwerpen, daarna naar Le Havre, even
als de andere diplomaten en zou niet naar
Brussel zijn teruggekeerd, wanneer be
trouwbare Katho.ieken hem er niet op had
den gewezen dat zijn werk nuttiger zou
zijn in Brussel dan in Havre. In de. twee
de plaats is het abso.uut onwaar dat
Duitschland zich tot den nuntius wendde
om een voorstel te doen tot een afzonderle
ken vrede. Derha.ve heeft Mgr. Tacci het
ook niet kunnen overbrengen aan den Ko
ning oi de Regeering van België. Dezo heb
ben het voorstel noch gunstig, noch on
gunstig kunnen ontvangen. Le neiiige Stoel
neeft noch direct, noch indirect tusschen-
komst kunnen vermenen.
Wij moeten opnieuw dit hardnekkige sys
teem be.reuren in het publiek valsche be
weringen to verspreiden over de werkzaam
heid en de houding van den Heiligen Stoel
en zijne vertegenwoordigers."
De toestand in Polen.
De „Nordd." schrijft, naar het Wolff-bu
reau meldt, het volgende over het levensmid-
delen-vraagsluk in Polen: Met machtiging van
de Duitsche regeering stelden de heeren Wit-
nay. lid van het Belgische hulpcomité, m Wal-
brieken en werkplaatsen vern'e'den. Ook h t
voedingsvraagstuk is een z'ér ernstig pro
bleem, daar de Russen, wair zij slechts kou
den, den oogst vernietigden. Dientengevo'go
verkeert* een groot gedee't» van de bevo'king
in zulk een toestand, dat zij er op aangewezen
is om óf van de openbare milddadigheid te
leven óf door de Duitschers gevoed te wor
den. Dat deze voeding zich moet bepalen
tot het strikt noodzakelijke is in de gegeven
omstandigheden duidelijk.
Het is door een en ander bijzonder ge-
wensebt, dat voor Polen en Lithauen een
dergelijk ondersteuningswerk wordt georga
niseerd als sinds lang voor België, en het
bezette gebied van Noord Frankrijk met suc
ces functioneert.
Hiermede zal, volgens de meening der Ame-
rikaansche vertegenwoordigers, oen maande-
(ijke uitgaven vair ongeveer een m l'io' n dol
lar gemoeid zijn. De Du'tsche regeer'n gaf
de toezegging, dat eventueel ingevoerde le
vensmiddelen slechts voor het aangewezen
doel gebruikt zullen worden.
Wie ia de schuldige van Enge lands fiasco?
In „Fortnightly Review" beschuldigt Dr.
E. J. Dillon de leidende persoonlijkheden ia
Engeland van niets minder dan d t door En
geland in dezen ooriog alle denkbare fouten
zijé gemaakt. Van Aug. 1914 tot Juli 1915
zóu men zich gemakkelijk hebben kunnen ver
zekeren van de krachtige hulp 'Ier Zu.d (Ha
telijke Staten: „Turkije, Bulgarije, Grieken
land en Roemenië zouden voor ons slagen
hebben geleverd en a dus de bloem der Br t-
sche jongelingschap hebben gered." „Het ein
de van den ooriog en de bepalingen en het
behoud van den vrede, zouden wij dan in
onze hand hebben gehad. Maar wij verspel
den dezen kostbaren tijd door kortzichtige
politiek. Hoe zwaarder onze verliezen zijn,
des to onwankelbaarder wordt ons geloof in
het einde, dat moét worden bereikt.
Alle successen, welke de Duitschers door
hun kracht, dapperheid of list kouden bereiken,
hebben zij ook weten te bereiken, en elk vo r-
deel, dat wij toevalligerwijze bezaten en zij-
ons niet kondcii oatneme^ hebben wij ons
zelf laten ontgli, pen. A les a'.s op den Bal
kan."
„Dillon wijst er verder op, dat ondanks alles
nog niets veranderd is in het oude regeerings-
mechanisme, dat het. volk niet heeft voor a-
reid op den ooriog, (we.ke Zij toch zag aan
komen!) Alles blieft zooals het is, en volgers
de meening van velen zal alles ook in da
toekomst nog zoo blijven. Deze toestand ver
ooi zaakt s.echts rampen en a'lo goede 1 n-
neu worden er door vernietigd.Alles wat da
regeering zegt, ademt een onverantwoordelijk
optimisme. En niemand zal kunnen verzeke
ren, dat de overwinning méér zeker is dan
het de voordeelen waren, welke Engeland
op den Balkan bezat. Deze voordee'.en bevon
den zich in Engelands macht, maar de oude
regeeringsmachine liet ze zich afhandig
maken.
En welke zekerheid hebben wij nu, dat wij
er in de toekomst beter aan toe 'billen zijn?
Ons levendig geoof? Maar aan wlen en wat?
Het mechanisme is hetzelfde, de mannen, die
het in gang brengen, zijn dezelfde en de
beginselen volgens welke het werkt, zijn even
eens dezelfdegebleven. En wij weten,
hoewel wij ons daar nauwelijks een duidelijke
voorstelling van vormen, dat dezelfde o r-
zaak onder dezelfde voorwaarden dezelfde uit
werking moet hebben.
Maar gelukkig: „Liefde kan hopen, waar
het verstand twijfelt." Derhalve ma? gehoopt
worden, dat het bewustzijn de geweldige
kracht welke het volk tot nieuw leven, tot
nieuwe denkbeelden en daden brengen moet,
vóór het te laat is, opdat een nieuw regee-
ringssysteem worde ingesteld, be( Britsche
ras waardigi
OORLOGS-ALLERLEI
„BRAVO. SIGNOR CA
PITA NO."
Onder dit opschrift geeft de oorlogseorres-
jxmdent Emil Szomory de volgende beschrij
ving van een voorval aan het Italixan-'ch-
Costenrijksche front, en wel op de hoogvlakte
van Doberdo.
„Tegen het vallen van de avondschemering
klonk plotse ing uit de I a! aan che oo graaf,
die maar 4l> pas verwijderd was, een heftig
„Avanti," om den manschappen den storm
loop te bevelen. De Oostenrijkers, die steeds
op de loer liggen, grijpen als met een toover-
slag het geweer en houden zich gereed een
nieuwen geweldigen stormloop te keeren.
„Avantil Avantil" klinkt het nogmaals
duidelijk van gindscho zijde, maar het blijft
doodstil. „Avanti! Avanti!" weerklinkt ten
derden male met dezelfde stem, maar ook
thans gebeurt er niet?. Van dezen kant loe
ren de mannen, als jagers op wild. Maar plot
seling klinkt een andere Stem van gene zijde,
laag en beslist: „Avanti, Signor Capitano!"
„Voorwaarts kapitein." Het is de stem van
een van de honderdduizenden die liever niet
voor niets sterven.
Nog eenige oogenblikken, en daar vertoont
zich op den rand van de Italiaansche loop
graaf een jong officier, geheel zonder dekking!
naar den vijand toegekeerd. Hij trok zijn
smalle saliel, dia de stralen van de onder
gaande zon purper kleurden. Maar uit da
loopgraven volgt hem nitemand.
In zijn verwachting teleurgesteld, riep hi|
nogmaals, zich omwendend
„Avantil" maar de Italiaansche soldatejj,'
verroerden zich niet.
plotseling komt er bij 3e eerste stom eeéj
HIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
u rvt-r.n Hunctm rr /vrv 7 a mprtcrhPfl
