0PRUMMH6
De afstammeling van Robinson
P. i. JANSSEN,
Eerst denken, dan doen.
SPOTKOOPJES bij
Anegang h. Warmoesstr.
B5NNENLA^DS==="
STATEN-GENERAAL.
FEUBLLETOli
ii.
Adv.
(Naar het Fransch.)
(Wordt vervolgd<A
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT T™5
Duifschland, Industrieele grootmacht, ook na
den wapenoorlog, kan niet volstaan met als af
zetgebied eenige kleine neutrale landen te over-
stroornen, welke zich buitendien ter bescherming
van eigen nijverheid afdoend economisch zullen
beschermen.
Overal elders echter wordt Duitschland's con
currentie ter wereldmarkt lam geslagen door den
economischen oorlog, blijkend uit een geweldige
heffing op Duitsche goederen varend onder
Duitsche vlag. Duitschland zal daarin berusten?
Zoo wij den Duitscher nog niet kenden vóór
den oorlog dan hebben wij hem leeren kennen in
en uit den oorlog 1914.
Men beoordeelde hunne middelen zooals men
wil: de energie der Duitschers is onmiskenbaar.
Zij zullen evenzeer energisch een uitweg zoeken
in den economischen oorlog.
Nu kunnen zij dingen doen waar wij thans nog
geen flauw vermoeder van hebben maai eenige
vermoedens rijzen toch reeds op, wijl zij voor
de hand liggen.
Duitschland zal trachten Duitsche waar op de
wereldmarkt te venten onder neutrale, b. v.
Hollandsche vlag.
Het zal niet gaan. Daarvóór strijdt de En
terde niet, nu en dan niet.
Nu niet. Hoezeer onmiskenbaar volkenrechtelijk
Holland b. v. Amerikaansch graan in Duitsch
land mag invoeren, daarvóór, zegt Engeland,,
neem ik mijne maatregelen niet.
En de N. O. T is daar om te bewijzen hoever
wij slaan onder den invloed van den oorlogstoe
stand.
Dan niet. Want de economische oorlog zal niet
dulden daf wij onder Hollandsche vlag alle En
tente-maatregelen zullen bespotten en ons aan
<":en nieuwen oorlogsinvloed zullen onttrekken en
piutschland in de kaart spelen. Een soort N.O.f.
ïnstnuutzal wellicht gaan werken in de omge-
Keerae richting: geen Duitsche goederen, geen
i^uitscns lading onder neutrale vlag naar En-
ten te-havens.
Tweede vraag; moeten wij weder wachten tot
wij van buiten-af geprest worden tot hatelijke
maatregelen of moeten wij niet beginnen in volle
onafhankelijkheid ons nu reeds aan te passen
aan een onloochenbare positie?
Wellicht dat iemand ons tegenwerpt dat de in
houd dezer maatregelen niet geheel te overzien is
zoolang de vermoede toestand nog geen werke
lijkheid geworden is. Wij erkennen zulks, maar
de grondslag van afweer van den bedoelden buf
fer-toestand kan althans reeds gelegd en het
is geheel iets anders de regelen to veranderen
dan deze onder drang van buiten te moeten
vaststellen. Ons nationaal aanzien komt 'met
ons economisch-afhankelijk bestaan in de
klem, en dit is het juist wat zwaar moest
wegen: ons nationaal bestaan alleszins on
gerept te houden, van vreemde smetten vrij.
In onze voorbereidende Lna-ntieole maat
regelen moet deze ongereptheid gezocht en
gevonden worden, nu, niet later.
Maar wie ook onze tweede vraag' niet van
nationale importance acht, kü schorto toch
nog zijn eindoordeel op tot hij de derde
mogelijkheid onder de oo^en gezien heeft.
Duitschland's poging, om Duitseho warea
onder neutrale vlag binnen te loodsen, zal
mislukken. Dat staat bij ons vast. Slechts
wilden wij geen vasaldiensten bij Holland
zien. Duitschland zal zich ook niet neerleg
gen bij deze mislukking.
Het zal zuivere Hollandsche waren gaan
produceeren en doen transporteeren onder zui
vere Hollandsche vlag.
Want een uitweg moet en zal het vinden.
Zoo, wellicht in drie perioden, zal onzo
Oosteibuur, de machtige industrie-kolos, ko
men tot verbreking zijner kluisters, hem
aangelegd door den economischen oorlog:.
Deze derde periode is deze: Duitsck ka
pitaal zal neerstrijken op Hollandsch terri
toir, het zal met Hollandschen oï Duitschen
arbeid, maar zeker onder Duitsche leiding,
producten voortbrengen, we'ke- onomstoo'elijk
volgens de bestaande wetgeving, a's Holland
sche producten moeten aangemerkt worden,
en wat let Duitsehland ook zijn machtige
handelsvloot te doen varen onder Hollandsche
vlag, onder te brengen namelijk onder Hol
landsche reederiren, naam'oo 8 vennoot;ch p-
pen volgens de Nederlandsche wetgeving, hoe-
wel kapitaal en leiding in Duitsche handen
zijn?
Wij moeten heel 'duidelijk zijn: hoewel
noode, als laatste redmiddel, zal de Duitscher
zijn industrie op Hollandschen bodem over
brengen en de wereldmarkt tóch weer trach-,
ten te beheerschen via Rotterdam en Am
sterdam of wellicht uit havens in het noorden,
schepping van Duitsche kracht. De vracht
vaart zal gestempeld zijn met onmiskenbaar
Nederlandsch cachet hoezeer 'iéder den Duit
schen inhoud en invloed kan naspeuren.
De vrijhandelaar zat* ons 'dozen toestand
als een ideale willen voorhouden? Cosnio-
politisch gesproken en reïiTeconomisch, (wat
Liszt hen al verweet) kan hij het eeD heel
eind schoppen. Voor onze welvaart zou die
Duitsche handels- en industrie-invasie niet
kwaad noch schadelijk zijn.
Doch ook niet bedenkelijk?
Beslist bedenkelijk voor onze volkomen
onafhankelijkheid.
Moeten wij nu diert industrieelen wonder-
groei binnen Noderland's grenzen verwerpen?
Of kunnen wij er wellicht garen bij spin
nen?
Kunnen wij in Duitschland's uitkomst en
industrieele verlossing een geweldige inkom-
ste putten voor onze schatkist?
Door de belasting van vreemd kapitaal, door
een herziening van ons belastingstelsel op
de -naamlooze vennootschappen in buiten-
iandsche handen?
Neen, laat ons niet gaan specificeeren.
Daartoe heeft Holland bekwamer krachten.
Maar zetten wij onze reeks van vragen
voort:
Moet niet nu reeds, volmaakt onafhanke
lijk, zonder dwang van feiten, zonder zich
dus ook tegen een bepaalde grootmacht te
wenden, de grondslag gelégd tot economi
sche. verdédiging-of tot reguieering der aan
staande mogelijke of onafwendbare feiten om
'sland's schatkist te stijven?
Moet He Ncderlandscho regeering en de
Nederlandsche Staten-Genera-al geen komen
den toestand.nu reeds onder de oogen zien,
waarin Nederland ten nauwste betrokken is?
Wij spraken van. een besehouwinkje. Het
is ons slechts te doen de aandacht te vestigen
op de naaste toekomst, waarin Nederland
in wereldgebeuren gesleept wordt, willig of
onwillig, maar onafwendbaar.
Binnen een luttel aantal maanden kunnen
wij voor dit gebeuren staan.
En onze vragenreeks besluitende stollen wij
de slotvraag:
Is het nü wijs ons belastingsyteesm in
direct stelsel topzwaar te maken in dé af- j
roffeling van een reeks onbezonken ontwer-
pen terwijl het indirecte stelsel vraagt om
binnengelaten te worden of straks met de deur
in huis valt, of een geheel bijzondere finan-
tieèle en economische richting' noodgedron
gen de onze gaat worden; is, wat wij in
ons Parlement binnen eenige weken gaan
beleven ter wi le van een eisch om Staat pen
sioen geen k'.e'.n gedoe nevens het aanhol
lend wereld-gebeuren?
Kan er zelfs nu nog niet oerst gedacht
en dan gedaan?
Mr. BOMAN3.
Haarlem, 22, II, 1916.
HET „TELEGRAAF'-SCHANDAAL,
Onder den titel „Aan 't* verkeerde adres"
scbii/ft het „Nieuws van den Dag'* nog eens
over de „Telegraaf "-zaak, omdat zij het nog
zoo zeker met acht, dat het op den duur
'met den invloed van de „Telegraaf" op het
publiek uit .is.
Dat-hangt zegt het in de eerste p'aats
van het publiek zelf af: of het, dóór deze
gebeurtenissen geleerd, voortaan scherper zal
toezien.
In de tweede plaats hang't het af van
de Overheid.
En nu meent het „N. v,d. D." dat de Over-
heid deze zaak niet aan de pers ze f kan
overlaten, waar deze niet bij machte is dien
Augiusstal op te ruimen.
Maar schrijft het de overheid houdt
zich nog altijd ter zijde.
De „Telegraaf" heeft beweerd, gelukwen-
schen ontvangen te hebben van den Opper
bevelhebber van land- en zeemacht, van en
hoofdambtenaar bij „Handel," van minister I
Posthuma. Wij gelooven dat zoo maar niet;
het wordt echter aan de „Nieuwe Courant"
overgelaten, deze mededeel'ng tegen te spre
ken. althans wat het eerste gedeelte liet.eft
Ten aanzien van een ander bericht: dat een
chef van den douane-dienst gevraagd had
met den heer. Holdert te mogen samenwer
ken, dienaangaande is het publiek tenminste
ingelicht (veel te laat); de man heeft op
eigen verantwoording gehande'd. Maar hoe
zit het met andere dingen? Tot dusver is
geen der Kamerleden er nieuwsgierig naar
geweest, 't Schijnt er niet op aan te komen
bijv. dat do regeering al sedert medio Ja
nuari wist hoe het zat met dat bureau in de
Lomanstraat, dat de Engelse!)man Lang tijd
'kieeg zich uit de voeten te maken en dat
do justitie pas den len Februari huiszoeking
ging doen.... Waarom vernemen we niets meer
van dat proces tegen den heer Schröder, dat.
meer dan twee maanden ge'eden reed) le dde
tot de geruchtmakende arrestatie wegens......
vrees voor herhaling', zóó belangrijk achtte
men loen het vergrijp? Is het belang daar
nu opeens af, of zijn er andere, schrikkelijke
urgente zaken tusschen gekomen?
Dat de kranten zich ten slotte van den
vuilen rommel afwenden, is te begrijpen. Maar
't blijft de taak der justitie en der regeering
hier schoon schip te maken.
Vooral wegens den invloed op het buiten
land, toch ook door minister Cort van der
Linden niet gering geschat.
Niet de Amst. Pers of de bladen mogen
nu ook nog met de handhaving van Neder-
land's goeden naam in het buitenland wor
den belast: dat is de taak der regeering.
Zij kan daartoe den besten weg zoeken,
en indien de diplomatieke machinerie ver
ouderd en vermo'md is, daar eens 'n radicale
verbetering' in brengen, 't Lijkt wei' een
vrome wenseh! Maai: de een of- andere >if-
deeling- voor perszaken aan een onzer de
partementen natuurlijk voeling' houdende
met onze voornaamste persorganen, in de
eerste plaats met den Ned. Journalistenkring
zou ïn elk geval n'et overbodig zijn, waar
zooveel dingen van, nu vooral, heel wat min
der gewicht dan Holland's reputatie in het
buitenland, beslag leggen op do „voortdurende
zorg der Regeering."
LA FLANDRE OP EEN MIJN GELOOPEN
Wij meldden reeds dat het s.s. La Flandre
op een mijn is geloopen. Ecu van de twee
gtredden, de 2e machinist, deed aan jjen
verdrag van 1907), is zoo duidelijk moge
lijk. Het zegt o.a.
„De brievenpost van onzijdigen of oorlog-
voorenden, welke ook haar ambtelijke of par
ticuliere aard zij, die op zee op een onzijdig
of vijandig schip wordt gevonden, is onschend
baar."
Welk foefje Engeland daarop gevonden
heeft blijkt weer eens duidelijk uit hetgeen
minister Loudon aan de Eerste Kamer mee
deelt:
panr niet veel goeds wenscht; naar verluidt,
hadden de ouders der bruid een twist over c-en
weid je met een buurman, die Verdacht werd de
kafstrooier te zijn. Gelukkig kwamen de groen-
srooiers na de kafstrooiers on ging het paartje
over het groen ten huwelijk, kaf tot onder
grond, symbool van het geenh en te wachten
staat.
Poging tot oplichting, smokkelen, of pro
vocatie tot smokkelen? Eenige weken geleden
„De Britsche Regeering heeft in antwoord j vervoegde zich, aldus het „Hbld.", bij een der
op het Nederlandsch protest aangevoerd, dat
de inbeslagnemingen van brievenmalen aan
grootste makelaars te Amsterdam een koopman
boord van Nederlandsche schepen niet om c®n Pai rubhf.r aan te koopen. De
het vermelde Verdrag in strijd waren, daar make aar kende dim adsp.rant-kooper met. maa,
- m m+ o llo /\mc+nT)rnornr;iprt RP.lPnnf +e> n u .-nn rlQt
die inbeslagnemingen allo hadden plaats ge
had binnen het Eugelsche watergebied: vol
gens de Britsche Ree eer mg waren, daar voor
dit gebied het Verdrag niet gold, schepen,
daarbinnen komende, ten vo'.lo "onderworpen
aan de uitoefening: van de Britsche souve-
reiniteit."
Bovengenoemd verdrag spreekt echter
aldus do„Res.bode" niet van part'cuiler I
watergebied maar in 't algemeen van óo zee 1
en ,heet daar dfe brieven veilig'. Natuurlijk
dat onze Regeering dan ook voet bij stuk
houdt.
Het mooiste is echter .nog, dat de Engel-
s'che Regeering in 't Kanaal de hee'e open
zee met mijhen heeft bezaaid en dus al'é
uit alle omstandigheden schéén' te blijken, dat
h;j te doen had met een ernstig -zakenman.
De koop werd gesloten onder N. O T.-condi
ties, ongeveer 150 ton tenen 5 per K.G., een
affaire dus van 750.000.
Een panr dagen later kreeg een bekend koop
man te Amsterdam een offerte van 150 ton rub
ber te leveren in vrij pakhuis, dus zonder eenige
N. O. T.-verplichting, en Wel voor 20.26 per
K.G. in 6en door den verificateur van invoer
rechten èn accijnzen mot rijkszegel gesloten
rijnaak te Alfen a.d. Rijn.
Aanvankelijk kon men het over de conditie*
niet een» worden, zoodat de onderhandelingen
afsprogen. Na ongeveer 14 dugen kwamen d
schepen dwingt de Engclsche wateren te zoe- aanbieders terug en verklaarden, dat de parii.i
ken. Z o i moeten allo neutrale brievenmalen inmiddels tot 113.786'K.G. verminderd was
in de val loopep. Deze partij bleef nog'voor den prijs van ƒ20 01
Zoo ziet men alweer, dat de willekeur, die
in dezen oorlog op zee troef is, wel raad weet, te koop> terwyl »«»^bodcn werd alle nood
als het recht niet op haar zij is. I PaP'"en te verschaffen om deze over deuren
Toch beroemen zij, die zulke rechten der.*® brengen. Daarvoor zou dan nog 2->0.00i
neutralen tegen alle rede in schenden, zich extra, moeten worden betaald, benevens 3.5t
er op dat zij de kleine Staten beschermen. per K.G. vracht.
DE NEDERLANDSCHE AMBULANCE TE I De Duitecher had nu wol noren naar de offer
BOEDAPEST. I te, doch ten einde verzekerd te zijn van de.qua
liteit rubber, besloot bij een vertrouwensman
te raadplegen, toevallig denzelfden makelaar
die 150 ton voor 6 onder N. O. T.-conditi
had verkocht.
Toen deze nu van deze offerte hoorde, kwa
bij hom onmiddellijk bet vermoeden op, dat dit
De Hongaanscbe correspondent van de N.
s.s. Femland van Kio de Janeiro aangevoerd
zou zijn; een inklaringslijst en een doorvoerlijst
alles van handleckenirgen van den procurati
Redacteur van de Maasbode het volgende R. Ct schrijft d.d. 11 Februari:
verhaal van het gebeurde: In het reserve-hospitaal No. IV, waar de
Te halftwee eergistermiddag verlieten we Nederlandsche ambulance nu al sedert we-
Deal om koers te zetten naar Rotterdam. J ken haar liefdadig werk verricht, heeft van-
Allee ging goed tot ongeveer 5 minuten vóór daag een huiselijke plechtigheid plaats go-
half zes, toen ik op ongeveer een mijl af- J had.Zij had onlange van de betrokken auto- peen zuivere koffie w%a Men bes1oot voorl(M
«tand van het vuurschip Galloper een vree- nteiten de vergunning gekregen naast de m
selijke ontploffing hoorde, die de boot ge-- Roode Kruis-vlag, die steeds is uitgestoken. s. '""l° 1 l,
weidie deed schokken. In een oogwenk was ook de Nederlandsche vlag te hüschen. en fle den uitvoer mogelijk moesten maken, in
ik beneden om mijn zwemvest te halen en j wel op verzoek van de Oostenrijksch-Hon- handen te krijgen.
kwam daarmede boven, doch tijd om het aan gaarschen officier van gezondheid dr. Sagi. Het waren een cognossement van der. Kon
te doen was er niet. Nauwelijks was ik weer die als commandant van het lazaret dienst Holl. Lloyd, waaruit bleek, dat de partij per
aan dek of „La Flandre" verzonk in de diep- doet.
te. In twee minuten was het met petroleum j Óm 11 uur hadden zich in de onlvangka-
geladen schip, dat geen drijf vermogen had, mer van het lazaret verzameld graaf Ose-
jn de diepte verzonken. Op liet oogenblik dat konios als voorzitter, prins Esterhazy, hof- hönder"van"den"Kon. Hoil Lloyd.
hei zonk, zoo verhaalde de machinist ver- raad Tadkas en eenige andere heeren en j TT
der, spreng ik van boord en had het geluk 1 dames leden van het Hongaaischo Roode Hoezeer al deze papieren ook den schijn van
een stuk hout te pakken te krijgen waaraan Kiuis, kolonel Tischer en de officier van ge- toc vas de makelaar over
een lijn was verbonden; bovendien zag ik op zcnclheid kolonel Paus namens het militair tu1?d» °at er hier valschhe'd in geschrifte in
enkele meters afstand een ladder drijven. In commando in de hoofdstad en voorts talrijke het spel moest zijn, hetgeen'dan ook spoed?
een oogenblik had ik de ladder bereikt en leden van de Nederlandsche kolonie. bleek.
do lijn er aan gebonden. Ongeveer een uur j Br. Sagi hield een hartelijke toespraak en De makelaar en de adspirant-kooner stelden
had ik op de lijn tusschen het stuk hout en 1 wees er op, dat het hem ren hijzonder voor- zich nu in verbinding met le politie, onder mede-
de ladder rondgedreven in het ijskoude war recht was hulde te betuigen aan de Neder- deeling van de feiten. En terwijl twee recher
ter, toen een hoot van de „Ousel", die in de lancieche ambulance te Boedapest, die sedert
buurt was en dadelijk na de ontploffing een eenige weken in de hoofdstad werkzaam is
boot had uitgezet, me oppikte. Door de en in dien korten tijd reeds veel heeft ge-
sterke strooming hftd deze reddingsboot cir- daan om het lijden der Hongcarsche gewon-
ca 8 kwartier noodig gehad om op de plaats de en zieke soldaten te verzachten. Met een
des onheils te komen. j „hoog" voor de ambulance en het bevel de
Na ongeveer 20 minuten zoeken werd ook Nederlandsche driekleur te hijscben, besloot
de matroos Den Heijer opgepikt. i hij zijn rede.
De ongelukkige, die nog maar pas z'n 1 Do leider der ambulance, kolonel Van der
kooi had verlaten, lag in bewusteloozen toe- Meer, dankte in hartelijke bewoordingen alle
«tand en gebcel verstijfd van de koude op aanwezigen voor hun tegenwoordigheid en
een ladder, die hij gelukkig had w'eten te in het bijzonder de autoriteiten voor die ver-
bemachtigen. Met beide geredden aan boord leende vergunning de zoo dierbare vlag te
werd teen nog eenigen tijd rondgevaren om kunnen hijsehen. Hij deelde mede, dat de
te zien of er nog meer schipbreukelingen aanwezige Nederlanders bij deze plechtige
tp redden wareu. Loeh^ van de overige leden gelegenheid het eerste vers van Heve's Ne- rf>a" van den heer Holdert. maar bekende ron
der bemanning, die uit 30 koppen bestond,derland's vlag en het tweedo vers van het uit, dat hij zijn uiterste best zou hebben ged
werd mets gezien. j Wilhelmus zouden zingen, verzen die door om den rubber „er uit" te krijgen.
De machinist vertelde verder, dat hij 10 hem in het Duitsch waren vertaald, opdat
minuten, nadat het schip gezonken was, nog de Hongaren het gezang dezer Nederland-
rondom Zich hooideroepen- en schreeuwen, scbe liederen beter zuodien kunnen volgen.
n o i m "a i° 1 was geworden. Maar vooraf gaf hij aan de Hongaarsche
Uok had h ij geen a nu ere boot gezien dan de gasten nog een verklaring van de nu reeds
„Uusel en m de de lichten van het wapperende Nederlandsche driekleur enden
vuurschip Galloper. Ot de overige leden der Oranjewimpel.
bemanning verdrou en zijn of dat er nog. Met luide oljers werd zijn rede door de
van gered zijn, is nog een onopgeloste kwes- Hongaren begroet, waarna een gemengd koor
tie. Door de reddings loot van de Ousel" zijn eerst de Nederlandsche liederen zong, ter-
el echte twee mensonen gered. j wijl ten slotte de Hongaarsche patiënten hun
Bij hun aankomst to Rotterdam hebben volkslied aanhieven,
zij zich naar het zeemanshuis begeven, waar
cheurs zich in een nevenvertrek opstelden, lie
l men de verkoopers bun offerte herhalen. Di
geschiedde en het gevole was. d«t de beide ma-
neö werden aange >uden en later nog ee
derde, die mede in-ke„ complot was.
Vooral deze laatstol'et zich zeer cynisch over
de geheele zaak uit. Pij zijn verhoor door d
politio verklaarde hij, dat het inderdaad geluk
zou zijn de rubber in een rijnaak te kjioren
die te verzegelen, „Waarvoor hier of daar
verzegeltang te gappen zou zijn geweest." Dez
man verklaarde ook nog eenigen tüd werk
zaam te zün geweest voor bet anti-smokkelbu
zi in staat gesteld weiden om 7>ich van nieu
we kleeren te voorzien, daar de arme men>-
GEWISSELDE STUKKEN.
De aanmonstering van zeelieden.
Do heer Van der Voort van Zijp heeft om
trent de regeling van de aanmonstering van
zeeiièden in de buitengewone omstandighe
den de volgende vraag tot den Minister van
Justitie gericht:
In de zitting van 7 December 1915 heef
de Minister van Justitie overweging toege
zegd van eene regeling betreffende de aan-
Een oud gebruikJ In een Geldersch. dorp monstering der zeelieden in de buitengewo-
schen natuurlijk heel hun hebben "en houden werd dezer dagen nog een» een oudcrwetsche ne tijdsomstandigheden.
kwijtgeraakt zuu.
SCHENDING DER BRIEVENPOSTEN.»
Onder de schendingen van het. internatio
naal recht, is dio vai' het geheim der brie
venpost een der mee.t w.llekeurige.
Het verdrag, waarop onze Regeering zich
tegenover Engeland beroept (het Haagsche
gewoonte, zij het ook voortspruitende uit min-1 de Minister reeds tot een resultaat ge-
der edele beweegredenen, gehandhaafd. In den komen' f kan InHnenkort een voorstel te
dezer zake van den Munster worden tego-
nacht voor een trouwpartij werd de geheele weg, rroe(. eezjeny
die de bruidstoet naar bet gemeentehuis vol- i 'De Minister van Justitie heeft daarop ge
gen moest, met kaf bestrooid, (wel voor 0 zei- antwoord, dat hij' overeenkomstig de toe
den de menschen), hetgeen beschouw! moet zegging door den heer Van der Voort va
worden als een daad van iemand, dio het brnids-1 Zijp bedoeld, een wettelijke voorziening
Hij weigerde vast besloten het aan iemand
te zeggen. Zijn somber en melancholiek ge
laat, de zorg waarmee h« Chandos en Flor-
ry bewaakte, de blikken vol haat, die hij op
het plaatje van Candahar wierp, als dokter
Gloaguen bezig was dit bij het daglicht te
ontcijferen, toonden maar al goed aan, dat
lijn oude vrees weer opgewekt was. Hij ge
voelde dat er een gevaar in de lucht zat;
tusschenbeide snoof hij' zelf» evenal/s een
bond de lucht op.
En wat was het verdriet van mijnheer
RétyT Zie hier: Paul-Louis had het eiland
in alle richtingen doorkruist, zonder ergens
een spoor van koper aan te treffen; nu had
hij voor zijn stoommachines en electrische
batterijen onvoorwaardelijk koper noodig en
nu begon hij te bedenken dat de instrumen
ten der muzikanten, vooral de saxopihonen
•n trombonen eeu waren schat aan koper
vertegenwoordigden); daarom liwl ment op
aiin bevel OZ> dia i Tmtrn.m.PT<rf.n„ hncW JTEh
legd, om dio voor het algemeen welzijn te
gebruiken. Zijn voorstel had hij eerst voor
een raad, bestaande uit kolonel Hugon, kom-
mandant Maucarut en eenige der voornaam
ste officieren, behandeld en men besloot
eenparig, de koperen instrumenten van mijn-
heer Réty ten algemeenen nutte op te offe-
I ren. Mijnheer Réty zag zijn orkest dus te-
j ruggebracht tot de klarinetten en fluiten.
Zelfs de bekkens en de groote trom waren
hem ontnomen. Dat was nu de reden van de
treurigheid van mijnheer Réty, daarom liet
hij nu het overschot van zijn orkest eiken
avond de treurigste en bartverseheurendste
klanken nitstooten, die men zich maar be
denken kan.
Wat mijnheer Gloaguen betreft, zijn -ver
driet had slechts een enkele reden: het eiland
had hem de gelegenheid ontnomen, om in
geleerde gezelschappen gezamenlijk het ge
heimzinnige plaatje te ontcijferen-; het meest
deed het hem nog verdriet, dat er hier op
dit eenzaam eiland niets te ontcijferen was,
geen enkel inschrift om te verklaren, geen
papyrus om te ontraadselen; geen enkele
penning, zelfs geen spijker o-m te bestudee-
ren. Zonder nog te rekenen dat Paul-Louis
zegevierend verklaarde:
Welnu, waar blijft nu de archéologie!
Door haar zullen wij hier niet vandaan ko
men, niet waar, vader!.... Gelukkig zijn er
mannen met meer nractischa watan«nbar, ha.
Waarop de arme mijnheer Gloaguen dan
antwoordde:
Ge hebt geluk-.... Had ik mü maar
meer op botanie of mineralogie toegelegd,
dan zou ik thans hier %at te doen hebben..
De werklieden dio op het trand bezig wa
ren het fregat op te bouwen, hadden lang
zamerhand hooge stellingen moeten oprich
ten, waarbij het dikwijls gebeurde, dat men
een paar kuilen moest graven.
Toen men eens weer zco'n paar kuilen aan
het graven was, 'pen op een groot stuk
hout, een soort van zuil of paal; men wierp
het voorwerp eei'^l maar bemerkte la
ter, dat bet door mc: fcchenhamlen gemaakt
moest zijn; te me®1' werd men in die mee
ning gesterkt ,toen men aan een der zijdeu
de letters N D bemerkte, die daar lang ge
leden ingebrand waren, terwijl men daaron
der het cijfer 9 zag.
Het geheel zag er zeer antiek uit. Het
hout was door. het langdurige verblijf onder
den grond bijna in steenkool veranderd. De
werklieden hadden het ding met verbazing
bekeken, maar het vervolgens in een hoek
geworpen.
Len of ander overblijfsel van een oude
schipbreuk! hadden zij eenvoudig gezegd.
j Iedereen had eveuzoo gedacht als zij.
Mijnheer Gloaguen was echter iedereen
niet. Jtn dat voorwerp, els waardeloos weg
geworpen, herkende zifn archéölogisch inr
stmet een voorwerp van waarde. Hij liet den
paal om te beginnen, in de nabijheid van het
gemeenschappelijke huis brengen en begon
daar met water en een bundel boombladeren
het hout schoon wasbchen.
De kerven, die hij bemerkte, verwonderden
hem zeer.
Men zou zeggen, dat het de kerven van
een Fransch broodje zijn, mompelde hij.
Voor de eerste maal dus dat hij op het
eiland was, had bij nu iets gevonden, waar
aan hij zijn lust tot ontcijferen kon botvieren
en een archeologisch rebus op kon lossen.
Deze kerven zijn in een regelmatige orde
gesneden, hernam hü. Zes kleine, dan een
lange, zes kleine dan een lange.... Juist de
zeven dagen der week, om de dertig en een-en
dertig eCne breedcre en langere kerfjuist
het einde der maand!.... Dat is allemaal
eenVbiulig genoegZou ik nu bijgeval een
soort kalender ontdekt hebben, zoo eene als
de Romeinen gebruikten, dat is echter zeer
onaannemelijk, op een der Australische
eilanden....
Hij wTeef, boende en borstelde er geducht
op los, toen Chandos aankwam.
Maar oom, wat doet ge diaar nu! riep hij
uit. Wilt gij, dat ik u een beeitje help!
Als ge wilt, gaarne, beste jongen.... Het
Is een stuk hout, dat de werklieden daar op
het strand gevonden hebben.... Help xnij
eens eventjes den paal om te keeren.
Door de pogingen van Chandos en mijn
heer Gloaguen was na eenigen tijd al hei
vuil verwijderd.
De werklieden dachten, dat bet een stuk
van een wrak was, maar ik geloof dat hol
een paal is, zeide de archéoloog.
Wel zeker oom, riep Chandos uit, zi
u maar eei:6, dit einde is puntig gemaakt on
gehard ia het vuur, dat is dus het einde da
in den grond gezeten heeft, terwijl het boven
ste gedeelte vierkant is en veel dikker....
Gij hebt dit reeds gemerktGij me
uwe oogen van vijftien jaar.... Welnu, hel®
mij dan nog den plaats, waar deze twee let
ters en dat cijfer staan, schoon te maken .ji
Mijnheer Gloaguen wees op het boveuge--jji
deelte van den paal de teekens aan, die hü
bemerkt bad en beiden begonnen te bóenec
en te wrijven, dat het een aard bad, zoodal
na eenige oogenblikken nog andere letters en j
andere cijfers te voorschijn kwamen, dis
waarschijnlijk den een of anderen zin vorm.
den; meer was er natuurlijk niet noodig on
het hart van mijnheer Gloaguen in brand t« 1
zetten.
