DAGBLAD voor NOORD- en ZUID-HOLLAND,
Uitnoodiging
I'Oetiwe I'lntronisation du Sacré Coeur dans les families
DE NIEÜWE COLLECTIE STOFFEK
NASSAULAAN 49, HAARLEM
f 4000 f BOÖ f 300 150 f 100 f 75 f 60 f 25
ZEw. Pater Mateo Crawley Boevey,
ter bijwoning van eene Conferentie, door den
attaché diplomatique van het Gezantschap van
Peru bij den Heiligen Stoel, over
op VRIJDAG 31 MAART, des avonds half-9,
in de groote zaal van de ST.-JOZEFS-GEZEL-
LENVEREENIGING, Jansstraat 59.
Toegangskaarten voor deze vergadering zijn
verkrijgbaar vanaf Maandag 27 dezer, 's morgens
9 uur, aan het Bureau van onze Courant, en
bij de boekhandelaren H. Goebergh, Ged. Oude
Gracht, en Schipper's Boekhandel, Gr. Houtstr.
EERSTE BLAD
BUITENLAND
DE OORLOG
THEOD. G. v. DUSSELDORP
5 Sarteljorisstraat 5. - Telefoon 2144,
2ATERDAGAVOND-NIEUW5
terdag 25 Maart 1916
40st® Jaargang n° 8994
Bureau van Redactie en Administratie a -
Intercomm. Telefoonnummers 1426 en 274S
Alle betalende abonnés op dit Blad, die in het bezit zijn van eene Verzekeringspolis, zijn, volgens de bepalingen op de polissen vermeld, tegen ongelukken verzekerd voor»
De uitkeering dezer bedragen wordt gegarandeerd door de »HoI!andsche Algemeene Verzekeringsbank* te Schiedam. (De vóór 1 October 1911 uitgegeven polissen zijn niet geldig^
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT.
Dit nummer bestaat uit vijf bladen
waaronder de Officieele Kerklijst en
het Geïllustreerd Zondagsblad in acht
bladzijden.
Gratis.
HAARLEMSCHE ALLEDAGJES No. 1876
In kwaliteit het
HOOGST
LAAGSTE.
Barteljorisstr. Hoek Gr. Mam Tel. 899.
VERSPREIDE BERICHTEN
KORTE BERICHTEN
IS COMPLEET.
Berichten in drie regels.
NIEUWE HMRLEMSCHE COURANT
ABONNEMENTSPRIJS i
P«r s maanden voor Haarlem en voor de plaatsen waar een agent
levestigd is (kom der gemeente)•-•»•••/ 1.80
Voor de overige plaatsen in Nederland per post.
Per week voor Haarlem en de agentschappen 0,12»
Afzonderlijke nummers 0.0S
PRIJS OER ADVERTENTIEN t
Van 1—5 regels i 0,75
Iedere regel meer. 0,15
Buitenland per regel 0,20
Advertentien in de rubriek „Vraag en Aanbod* van 1—5 regeli 0,40
Elke regel meer 0»10
bij overlijden.
bij verlies van een
a hand of voet n
bij verlies van
n een 0091
bij verlies van
een duim 3
bij breuk van een
u arm of been :i
bij verlies van
een wijsvinger
bij verlies van een
and|ren vinger :i
bij levenslange onge-
Het bijwonen dezer vergadering: wordt warm aanbevolen doori
Namens de plaatselijke geestelijkheid:
G. STOFFELS, Deken en Pastoor.
Plaatselijk Comité der K. S. Actiei
Mr. F. HAGEMEYER, president.
JACQUES KAMERBEEK, secretaris.
ÏL-K. Vrouwenbond, afd. Haarlem:
Mevr. VAN DIEREN BIJVOET, pres.
Mevr. VAN DE GRIENDT, le secr.
„Geloof en Wetenschap"»
J. ROODNAT, voorz.
H. KRAETZEK, secr.
Vriendenkring van het Allerh. Sacrament:
D. JANSE, voorzitter.
W. ROBBERS, le secretaris.
Vereeniging der eeuwigd. aanbidding van
liet Allerh. Sacrament (afd. Haarlem):
Mevr. Wed. J. J. F. BEYNES, pres.
Mej. J. D. C. LOOMEIJER, secr.
R.-K. Kring:
H. J. GANZEBOOM Jr., voorzitter.
H. TH. FIBBE, le secr.
Zij> die zich met I April a.s. per kwar
taal op ons blad abonneeren, ontvangen
4e tot dien datum verschijnende nummers
De Administratie.
CRITIEK.
Gezonde, opbouwende critiek is een eerste
levensvoorwaarde tot gezonde, frissche toe
standen.
Daarom b ebb en we met zooveel instem
ming en waardeering onder „Stadsnieuws"
'a dit nummer overgenomen een beschou
wing van een zekeren schrijver JBaaxlem-
taer" in „De Volksbanier", óók en vooral
'oor zoover daarin wordt gesproken over
ocze Courant.
De ous onbekende schrijver zegt dat
?*en 6oms in middenstandskringen de „N.
daarl." te veel „op de band van den werk
man" vindt, terwijl in arbeiderskringen weer
wordt gemeend dat de courant niet genoeg
voor de arbeiders is!
We zouden zoo zeggen: beter en onverdach
ter compliment aan ons pogen om de cou
rant voor allen in bet „juiste midden" te
houden, kon niet wordengemaakt!
Intusschen is er nog iets anders, wat we
willen vastknoopen aan deze opbouwende
critiek van „Haarlemmer".
Onze algeheele instemming, n.l. met den
raad, dien bij geeft: inlichten, voorlichten..
Wij moeten het tot onzen spijt nog wel eens
constateeren, dat in katholieke kringen (en
niet alleen die van de werklieden!) men spoe
dig klaar staat met critiek en afbreken,
maar dat behoorlijke, tijdige voorlichting
wordt vergeten. Dat lijkt nu wel erg voor
naam, om niet „naar de krant" te loopen
en af te wachten tot „de krant" er om komt
vragen, doch het is volkomen onjuist gehan
deld, het verzwaart het werk der katholieke
journalisten en last not least: de tegen
standers doen anders, maken beter gebruik
van hun pers, loopen wèl „naar de krant"..
Het hierbedoelde euvel is, wij erkennen bet
met dankbaarheid, tegenwoordig weliswaar
lang geen regel meer (zooals vroeger, toen
we pas de „Nieuwe Haarl. Ct." te redigeeren
kregen en 't oude o di u m dat op ,,'t Roorn-
sehe krantje" lag, nog heel wat kwaad deed),
integendeel, we zijn ook in dat opzicht
enorm vooruitgegaan.
IN PRIJS HET
Adv. 4027
Maar tóch komt het nog wel eens voor
den dag, dat Roomsehe kringen, Roomsehe
leiders, Roomsehe vereenigingen, om de
Roomsehe krant te laat deniken, of haar. niet
bijtijcis en niet volledig inlichtenen dan
natuurlijk later hun critiek klaar hebben.
Moge alleen de "herinnering hieraan genoeg
zijn, om ook dat nog op den duur te verbé
teren: wij zijn Gode zjj dank in de laatste
jaren wel zóó schitterend voorwaarts gegaan,
dat wij ook dèitrop gegronde hoop mogen
koesteren!
DUITSCHE EN FRANSCHE
STELLINGEN.
In de „Berliner Morgenpost" wijst Max
Oshorn op het merkwaardige verschil in type der
Duitsche en Fransche stellingen.
Er hebben zich daar nationale stijlvormen
ontwikkeld, zegt hij. Komt men uit de Duitsche
stellingen in de Fransche," die vaak slechts eenige
meters van elkaar liggen, dan bereikt men een
geheel andere wereld. Reeds de draadversperrin
gen zien er anders uit. De Fransche loopgraven
echter, met al hun geveclits- en verdedigingsin-
riclitingen, met hun dekkugen en verblijven, heb
ben met de Duitsdie nog sledits zeer weinig
gemeen. Men zou nooit kunnen twijfelen, waar
mén was. En toch is dit verschil nog niets bij
het onderscheid, dat men onmiddellijk achter het
front waarneemt. Komt men ten zuiden van
Etain in het uitgestrekte gebied van het bosch
van Iiennéville, in het verlaten boschkamp van
de Fransclien, dan meent men te droomen. Daar
lijkt het ook niet meer in het minste op een
Duitsch kamp. Men ziet dan welk een geweldige
afwijkingen in bouwvorm er mogelijk zijn bij deze
primitieve soldatenkolonies. Vroeger hebben wij
het wel gehad over de verschillen, die men bij de
Duitschers kon waarnemen in Vlaanderen en de
Champagne, in Argonne en Vogezen Nu zien we
echter in, dat dit slechts schakeeringen van het
zelfde type zijn, wat met de Fransche niets meer
gemeen -heeft.
Men meent een oogcnblfk naar een ander we
relddeel verplaatst te zijn. Het Fransche kamp
in het bosch van Herméville herinnert zonder
omwegen aan voorstellingen van negerdorpen.
Men ziet in het kreupelhout verspreid een onaf
zienbaar aantal kegelvormige hutten van leem.
Een aantal boomstammen zijn met de punten
tegen elkaar gezet, terwijl ze op den grond een
cirkel vormen. Deze stammen worden dan met
twijgen verbonden, zoodat er een los dak ontstaat.
Over dit dak heen wordt een dikke laag leem ge
legd. Zoo ontstaan ronde pyramiden, die vol
strekt niet meer Europeesch aandoenVaak
slechts kleine, die aan eenige personen onderko
men bieden, maar vaak ook groote, die tegen een
grooten boomstam aangebouwd zijn, die als
middenzuil dienst doet. Planken ofjiitgespannen
gonje vormen de muurbespanning, 'i ussehen deze
merkwaardige suikerbrooden staan andere hut
ten van 'n meer hoekigen vorm, die ons meer Eu
ropeesch voorkomen. Ook deze zijn meestal, als
ze niet met een rieten dak overdekt zijn, met
bruin aardewerk bedekt. Het doel hiervan is blijk
baar de woningen zoo warm mogelijk te maken.
Inderdaad beschermt de leemlaag tegen wind,
koude en regen. Desniettemin vraagt men zich
verbaasd af, hoe de Franschen aan deze Afn-
kaansche dorpsarchitectuur komen. Eerst meent
men, dat hier koloniale troepen gelegen hebben.
Blijkens de opschriften en wegwijzers echter is
dit volstrekt niét het geval.
De samenwerking der geallieerden.
Do Parijsche correspondent van de Secoio be
spreekt de-onderscheidene entente-conferenties.
De militaire is, zooals men weet, reeds gehou
den. De toestand op alle fronten is er onder
zocht en voor elk, front heeft men vastgeseld,
hoeveel troepen er noodig zijn. De dan over
schietende troepen zullen vereenigd worden in
een gemengd reserve-leger, dat naar behoefte
naar elk front kan worden gezonden, 't zij ora
aanvallen van een vijandelijke overmacht af te
slaan, 't zij om zelf een offensief op groote
schaal te ondernemen. De militaire conferen
tie heeft intusschen geen bindende besluiten ge
nomen, haar conclusies zullen aan de tweede,
de politieke conferentie, worden voorgelegd,
die zal uitgaan van het denkbeeld van Briand
dat alle gevechtsterreinen van do entente als
één énkel front moet worden beschouwd. Be
halve do eerste ministers en de ministers van
buiteulandsche zaken der entente-mogendheden,
zullen aan deze tweede conferentie ook de op
perbevelhebbers deelnemen, cm de ministers van
technische voorlichting te dionen.
Dadelijk na afloop der politieke, zal de econo
mische conferentie beginnen. Zij zal zich bezig
houden met de blokkade en met den strijd op
handelsgebied na den oorlog,
i De besprekingen ter militaire conferentie
hebben, volgens dozen correspondent, aange
toond dat de geallieerden er zeer goed voor
staan. Rusland zal dit voorjaar een nieuw leger
van v.erscho goed bewapende soldaten in het
veld brengen, Engeland, Frankrijk en België
zullen terzelfder tijd hun legers door nieuwe
lichtingen hebben versterkt.
Omtrent wapenen en munitie is vastgesteld,
dat de Fransche, Engelsdie en Amerikaansche
fabrieken zeer veel, snel verplaatsbar, zwaar
geschut gereed hebben. Rusland heeft het uit
Japan betrokken, zoodat de geallieerden hun
achterstand aan zwaar gesehut ruimschoot heb
ben ingehaald. Veldgeschut en machinegewe
ren zijn in buitengewoon groote hoeveelheid
aangemaakt en de munitie van alle wapenen
zal in elke behoefte kunnen voorzien.
Een oud Itanou. Onder de buitgemaakte stuk
ken geschut, die op 't oogenblik in Berlijn wor
den tentoongesteld bevindt zich ook een oud
kanon uit den tijd van den „Zonnekoning1'. Het
is omgewerkt tot een mg bruikbaar modern
wapen. Het heeft, een 214 Meter langen bronzen
loop, die mooi versierd is, en den naam:
„Attila"' draagt.
Do Italiaauseko politiek. Op verzoek ven Sa-
landra is de kamerzitting tot .16 April uitge
steld. Men verwacht alsdan dat het ministerie
gewichtige- verklaringen zal doen in het lijzon
der over de buitenlandsche politiek.
Het goederenvervoer in Frankrijk. Volgens de
„Voss. .Ztg." wijst de „Humanité" op den ge
vaarlijken toestand, waarin het Fransche tran
sportwezen verkeert. De goederen stapelen zich
op in do haven, maar de vervoermiddelen ont
breken. Volgens Zwitserscha bladen heeft
Frankrijk van de 10.000 Zwitsersche spoorweg-
waggons die in Frankrijk waren 4000 in beslag
Adv.
4048
genomen. Do treinen blijven dagen lang onder,
weg en alles komt met groote vertraging aan
De vierde Duitselie oorlogsleening. In de ver
gadering van den rijksdag heeft minister Helft
inch medegedeeld, dat tot nu toe de insehry;
vingen tezamen voor de vierde oorlogsleening
10.600.000.000. (zegge: 10-milli-ard 600-mil
lioen) mark bedragen, ongerekend de inschrij
vingen van te velde staanden en uit het buiten
land.
NOORWEGEN.
Het arbeidsconflict nog dreigende.
Naar uit Christiania wordt gemeld, zijn de
mijnarbeiders in Noorwegen van plan spoe-'
dig zich te organiseeren. De arbeiders in an
dere takken der grootindustrie besloten daar
op zich dan hij deze organisatie te zullen
aansluiten.
Het werkgeversverbond heeft tot tegen
maatregelen besloten en zal binnen eenige
weken overgaan tot een uitsluiting op groote
schaal.
ZWEDEN.
De hout-uitvoer.
De houtexport van Zweden bedroeg in 1915
1,078,250 standard tegen 874,044 in 1914 en
1,098,532 in 1913. Do uitvoer is dus in verge
lijking met 1914 204,206 st. of 23 pet. grooter
en in vergelijking met het recordjaar 191/
20,282 of 1.8 pet. lager.
De uitvoer in de laatste twee jaar was
naar de diverse landen in Europa respectie
velijk voor de jaren 1915 en 1914 als volgtl
•Engeland 580,090—384,630; Nederland 142,030-
72,619; Denemarken 111,216100,594; Spanjé
51,645—37,403; Frankrijk 50,266—68,876; Duitsok
land 45,265—88,930; andere Europeesche lan
den 72,348—51,820.
Voor Europa waren deze cijfers voor 1914:
45,050 en 1915 25,390.
Sedert 1 Jan l.L werd bij de Fransche spaar
banken fr. 3.0400.000 (tusschen 11 en 21 Maar»
fr. 4.792.729) meer uitbetaald dan ingelegd.
De Noorscke regeering heeft volgens da
Noorsche Staatscourant een uitvoerverbod uit.
gevaardigd voor walvischolie en espenhout.
De Russische generaal Roeski is aan d*
beterende hand. Hij zal echter tot volkomen her,
stol tot einde April in Kislowodik blijven.
Do spoorlijn AkenVisé is thans geree<
en in gebruik genomen. Dagelijks rijden er troi
nen vanuit Aken naar Visé en omgekeerd.
Een Japansche Maatschappij zal in April
een maandc-lijksch stoomvaartve-rkeer van Fon
mc3a naar de Philippijnen n Oceania openen
Bij oen treinbotsing op do New-York-New
hav-en-Hardford-lijn bij Milford (Connecticut it
Amerika) werden 8 personen gedood pn 50 gow
Volgens het „Berl. Tage-bl." zijn in ver
scheiden metaalwaren-fabrieken te St Peter»
burg en te Moskou de arbeiders aan het staken
LXXXIV-
WEEKPRAATJE.
4. zegt, dat do Nederlanders koelbloe-
'8 ©n nuchter zijn. Of 't housch waar is,
ik niet zoggen.
«at het laatste betreft: drankboatrijdonde
1 rhschen en drankbestrijdige statistieken zul-
bedenkelijk kijken, als dus wordt bo-
™*e<rd
^et betrekking tot het eerste kan ik, ge-
ik, zeggen, dat de practijk van deze
dagen" dikwijls bewijzen in handen
?£eft, di oorzaak zijn, dat de nationale koel-
^tdigheid veel van haar reputatie verliest,
-f? had je het van de week nog weer
41e leelijke torpedeeringshistorie, of, ge-
>irvee.rd«'" geaeid, die geschiedenis van de
V^izinnige aanslagen op de zee. Eerst oe
a*" k°€n 4® „Palembang," daarna nog
6611 ^reigbericht over een van onze
M» 41® gezonken zou zijn; doch geluk-
on beken4e boot was, door een „ver-
KUr-h'" a'^eeo maar ie den brein van een
nuk ^Hchtgever gezonken, en dat reeft
kig nog geen reden tot bezorgdheid.
Want dan komen onze bootjes weer veilig
terug.
t Is waar, zoo'n plotse vernieling van on
zen koopvaarderstrots is meer üau voldoende-
om den kalmsten Nederlander minstens voor
een paar dagen kippenvel te bezorgen, maar
jammer is het, dat de minder kalmen zich
laten beheerschen door andore indrukken en
irotieven, die onze nationale deugd oneer
aar. doen.
Zooals bjjv. van de week gebeurde, toen
er hardnekkige geruchten gingen in de stad
over de „Gelria," die getorpedeerd zou ziju,
toen „de krant tjpgebeid werd, en met
maar één keeri met de vraag, „of 't waar
was," terwijl het schip rustig en wei in Am
sterdam voor anker lag', onbewust van de eer,
dat het in Haarlem zoo over de tong kwam
bij mensclien, die deden alsof d'r zenuwen
getorpedeerd waren of door een drijvende
rniin getroffen
En zoo bracht dat bericht van dien Brit-
fcaen fantast Maandagavond bijkans 'n heelen
teht tavond in de war, waar je begrijpt
niet zoo gauw hoe het zoogenaamde
nieuwtje ook al doorgedrongen was, in gezel
schap van de stellige mededeeling, „dat het
de „Rembrandt" was, d'r was 'n officieel
bcric' t van"... Dat gaf een heusche conster
natie opder die aanwezigen, die betrekkingen
hadden op dat groote Nederlandsche schip.
IJ'r volgde interlocal® telefonades naar 'Am-
ste. dam, almaar om te vragen „of het waar
was," cn d'r word al_ gauw gcwlohtig-kwaad
gekeken over deze vermeende nieuwe schand
daad en zenuwachtig gesnuffeld in de sciieep-
vaartberichten van de groote bladen, „die
toi b de laatste tijding van hetschip .wel
zouden hebben"
Maar ze hadden d'r niet.
Doch, jd;e onzekerheid over het lot van
onze „Rcinbrandt" martelde niet lang.
In Amsterdam „was d'r niets van bekend,"
Natuurlijk niet! Want zoo kor: je thuis,
in de kleinste krant van een paar dagen
terug lezen, de „Rembrandt" was twee
dagen te voren te Singapore aangekomen,
cp uitreis van Holland
De „Gelria" en de „Rembrandt" dragen
d'r naam uog met eere, ongeschonden en
vrii.
Maar de reputatie van der, Nederlanders
bezadigheid heeft geleden....,
OORLOGSDAGBOEK.
(van 17 tot 24 Maart.)
17 Maart. Nieuwe artillerie-actie bij Loos.
Strijd om den „Mort Homme".
Generaal Galliènie is afgetreden als mi
nister van oorlog in Frankrijk.
18 Maart. De Oostenrijkers berichten, dat het
Italiaansche offensief zonder resultaat is geble
ven.
De nationaal-liberalen, de conservatieven
en het centrum dienen bij den Duitsdien Rijks
dag afzonderlijk moties in met betrekking tot
het vraagstuk van den duikbootenoorlog.
19 Maart. Bericht uit Berlijn, dat tusschen
1 en 18 Maart 19 vijandelijke schepen in den
grond zijn geboord. Verscheidene luchtgevechten
op het Westfront.
20 Maart. Duitsche watervliegtuigen hebben
Kent in Brittannië bezocht.
-- Een Fransdie torpedovernieler getorpe
deerd door de Oostenrijkers.
Het Oostenrijkse!»: hospitaalschip „Electra"
beschoten.
De „Palembang" (6500 ton) van de Rotter-
damsche Lloyd gezonken in de Noordzee door
onbekende oorzaak. Algemeene spanning en
vrees onder de Nederlandsche scheepvaartkrin
gen.
21 Maart. De Turken doen aanvallen in de
kuststreek van de Zwarte Zee.
De Oostenrijkers moeten, voor den sterken
Russischen aandrang het bruggehoofd van
üsziczko ongeven.
Een Bulgaarsch, een Engelsch, Noorse!»
en Deensch stoomschip in den grond geboord.
Groote vliegeraanval der geallieerden op
Duitsche werken in België
Ontmoeting op de Noordzee tusschen Duih
schers en Britten.
22 Maart. Oosten: Het nieuw-ondemomen of
fensief der Russen, op verschillende punten vag
het Oostelijk front, breidt zich hevig uit. Bij
Postawy, in Koerland, moesten de Duitschert
terugtrekken.
Westen: Duitsch succes bij Avocourt.
Perzië: de Russen bezetten Ispahan; de Tur
ken blijven terugtrekken.
Balkan: In Macedonië herleeft de strijd)
schermutselingen bij de Grieksche grens.
Oostenrijk: Groote aanvallen op de Italiaan*
sche stellingen.
23 Maart, Verdun-front: Voortdurende artil
lerie-actie.
OostenDe Russen zetten hun offensief krach
tig voort en breiden het Uit. De Duitschers bijten
terug. De Oostenrijkers, die Zuidelijker staan,
ook, maar hebben bet hard te verantwoorden.
De strijd op het geheele front is nu algemeet)
hervat.
(Wordt vervolgd.)
