DAGBLAD voor NOORD- en ZUID-HOLLAND.
jn hg
KUKCUffTKIVRI
TENNISSCHOENEN.
NASSAULAAN 49, HAARLEM
f4000 1500 *300 #150 f 100 *75 *60 #25
De Staatsbedeeling.
P. W. TWEEHUIJSEN
it DE OORLOG
KENNISGEVING.
ZATERDAGAVOND-NIEUWS
LAAGSTE.
H006ST
THEOD. G. v. DUSSELDORP
5 Baiieijsrisstraat 5. - Telefoon 2144.
Zaterdag 8 April 1916,
J "T
40ste laar gang n° 9006
i.eo
Bureau van Redactie en Administratie i
Intercomm* Teïe^00iRiimmei*9 1426 en 2741
PRIJS DER ADVERTENTIEN
regels t m t 0,75
d ere regel meer. 0,15
Alle betalende abonnés op dit Blad, die in hef bezit zijn van eene Verzekerin£polis, 2ijn, volgens de bepalingen op de polissen vermeld, tegen ongelukken verzekerd voori
De uitkeerinc^deze? bedragen wordt gegarandeerd door de »Hollandsche Algemeene Verzekeringsbank* te Schiedam. (De vóór 1 October 1911 uitgegeven polissen zijn niet geldig?
De Directeuren van de drie te Haarlem verschijnende Dagbladen hebben
ue eer, aan hunne geabonneerden het volgende mede te deelen:
Het courant-papier, dat reeds ten vorigen jare belangrijk in prijs was
gestegen, is in de laatste maanden nog weer vee! duurder geworden, ja me
2uike sprongen omhoog gegaan, dat het thans VEEL MEER DAN H«_T
DUBBELE kost van den prijs in normale tijden.
De uitgaven die een dagblad vordert, zijn dientengevolge met vele
duizenden guldens 's jaars verhoogd.
Toch hebben Directeuren besloten, den abonnementsprijs NIET te
verhoogen, maar liever de moeilijkheid te ondervangen door den omvang van
de couranten eenigszins te beperken en zoodoende het papierverbruik te
verminderen.
Zij vertrouwen, dat de geabonneerden zuilen instemmen met dezen
maatregel, die trouwens slechts van tijdelijken aard zal zijn.
Dit nummer bestaat uit vijf bladen, waar-
^der het Geïllustreerd Zondagsblad in acht
^'acizijden.
EERSTE BLAB.
^AARLLMUCHE ALLËüAGJES No. 1888
K LOKKEN EEN UUR VOORUIT f
Rei doel
HVn n freUl?. Lente: de zou'
lii k\
kwaliteit het
Barteljorisstr. Hoek Gr. IflarKt Tel. 998
IS COMPLEET.
6044
Barteljorisstraat 27.
TELEFOON 1770. 6316
OORLOGSDAGBOEK.
KBVE HUSLEMSCHE GOORMT
ABONNEMENTSPRIJS t
Psi t maanden voor Haarlem en voor de plaatsen waar een aaent
•evestlgd Is (kom der gemeente)
Voor de óverige plaatsen in Nederland per posL ••••ess*
Per week voor Haarlem en de agentschappen
Afzonderlijke nummers
2
0,12*
0,0$
uitenland per regel 0.20
dver entien in de rubriek ..Vraan t_* »n.- - nan
Van
Iedere
Buitenland per regel 0.20
Adverlentien in de rubriek „Vraag en Aanbod" van 1—5 regels 0,40
Elke regel meer
bl{ verlies van een
u hand of voet a
bij verlies van
een oog
bij verlies van
t: een duim s
bij breuk van een
ii arm of been tt
bij verlies van
een wijsvinger
bij verlies van een
c anderen vinger :i
s!:h!ktheidatotawe"ke» bl' over,ilden' u
Ër gaan stommen op om do klokken dezen
bonier een uur vooruit te zetten, zóó dus dat
AVe eeu uur vroeger opstaan en een uur vroe-
Vej naar bed gaan.
yj e zouden daarmede een uur langer ge
nieten van de zon en zouden ons brandstof,
gas, petroleum en olie besparen.
In Engeland en Duitsohland zal het go-
beuren en waarom zou het oolc hier niet
kunnen?
We hebben indertijd al eens gesebreven
O', er deze tijdsverandering in den zomer,
waar ons inziens niet zooveel tegen in te
'brengen is, mits liet natuurlijk algemeen zij.
Eén motief van vroeger om er tegen te zijn
is, voor dit jaar altüans, vervallen, dit nl.,
dat wij in conflict souden komen met onze
nabuurstaten, wat eene internationale ver
keersregeling betreft. We staan nu vrijwel
^lfstandig.
Nu er zich wederom stemmen verheffen
ton te profiteeren van de zomersehe natuur,
het ons niets verwonderen dat het idee
Algemeen instemming vond en wij dezen zo-
toer een voorproefje krijgen van wat later
hellicht op grooter schaal te regelen is.
AGENUA. 10 APRIL.
Gebouw St. Bavo Smedestraat 23
Kring R. K. Raadsleden 8 uur. Espe-
rento 8 uur. Ondersteuningsfonds 8K uur.
Leden Kleermakers.
St. E li sa b et h s-Ge bo uw Jansshr.
49
van 2—2 'A uur
aanvrage om verster-
der St.
kende middelen voor arme zieken
'Saheths-V ereeniging.
1SK..I- "iiseum Jansstraat
7# J K..s c'h p p e 1 ti k
betai
dagen en R.-K. feestdagen.
i f ,.eeoPend eiken dag vau 10—5 uur tegen
laiing van 25 cents. Uitgezonderd Zater-
Lokaal G e d. V o l d e r e g r n ch t 22 (vroe
gere Rijksleerschool) Herijk- van 8'A—12
uur voor Meester, Joostenlaan, Essehilder-
straat, Rustenburgerlaan, Weverstraat, Bak
kerstraat en Voortingstraat.
Van 1—4 uur voor Tulpenstraat Rozen-
prieelstraat, Camphnisstraat.
Eenvoudige» van ziel vragen zich af, welk
doel de linkerzijde van de Kamer toch wel
heeft, om in dezen „hoogst ernstigen" tijd
(zooals de Regeering zelve verklaart), ter
wijl het gevaar voor conflicten en interna
tionale verwikkelingen voortdurend toe-
n e e'm t, de door allen onvoldoende geachte
en door niemand bevredigend-genoemde
„Sfaatsbedeeling" erdoor te jagen.
De heer Duymaer van Tw ist heeft er gis
teren nog in do Kamer op gewezen: daar
wachten al maar op afdoening het buiten
gewone oorlogscredietvan vele tientalion
millioenen, cfe duurtetoeslug voor" ambtena
ren, werklieden en onderwijzers, de rege
ling van vergoodingen aan gezinnen van
landweermannen
Eu in plaats van die ontwerpen, waarop
met smart wordt gewacht, zit de Tweede
Kamer politieke discussies te houden over
de Staatsbedeeling die... volgens het ge
tuigenis van Links-zelf, er tóch niet door
komt, daar de Eerste Kamer dit onsmake
lijke wetjo natuurlijk afstemmen zal.
Waarom dat?...
Het is duidelijk: links probeert er een
verkiezingsmiddeltje uit to halen. Daar moet
de waardigheid van de Kamer, het belang
van liet land, het belang ook van de werk
lieden enz. die den duurtetoeslag zoo noodig
hebben, liet belang van de gezinnen der
landweerplichtigen, maar aan worden opge
offerd.
De sluwe berekening is: de Tweede Kamer
jaagt zonder veel praatjes de „Staatsbedee
ling" erdoor, de Regeering brengt liet
zaakje gauw in de Eerste Kamer, die
het zal afstemmenen dan is het net de
tijd voor de verkiezingen voor de Staten en
kan men van links een geweldig geschreeuw
aanheffen dat die booze Rechtselien den ar
men werkman niet een* een nensioentje
gunnen
Dat klopt als een bus.
Alleen't is te grof, dat volksbedrog!
Want zelfs de werklieden van den radica
len en den socialistischeu kant gelooven
dat niet, laat staan dat men de „kleurlooze.
middenstof" on de rechtsche arbeiders kan
wijsm aken dat de „Staatsbedeeling" nu ci-
genlijk liet waro geluk zou geven.,.
LXXXVI.
WEEKPKAATJE.
Onze maatschappij draaft in deze dagen als 't
Ware machinaakket nieuwe voorjaar in.
Buiten, in de natuur, wijst alles erop, dat de
Lente met het voorjaar is meegekomen, welda
dig haar verblijdende gaven uitdeelend. Boo
toen, planten en bloemen bloeien in d'r geurig
lentepak, dank zij de trouwe, goedhartige gezel-
etrJw- de bijzondere yoorjaarsgave van onze
ia n Clgeu a"één aan Haarlem on Omstreken,
9 weer gegevende sehildoraehtig-bonte
kleurenvlakte m en buiten onze stad en ver in
onzen omtrek, de pracktig-kleurige bloemvel
den, de vruchten van onze bollen: óns product!
We zijn het voorjaar ingegaan.
Dat zegt en bewijst alles wat we rondom ons
toen en wat er hierboven is aangehaald. Dat
zegt ook het aspect van den rnensch, die zün
wintergoed, soms" wat brutaal-gedurfd gauw,
heeft afgelegd, en z'n voorjaars-pak heeft aan
getrokken. Dat zeggen ook de winkeliers, die
d r uitstalkasten met de nieuwste snufjes van
e voorjaars-mode pronken. Dat zegt de drukte
°P de straat van menschen die dat nieuwste
Jollen zien en koopen, om aan het voorjaar mee
6 doen. Dat zegt ook de nadering van het feest
11 Paschen, ook al trouwe bondgenoot van
IN PRIJS HET
Adv. 4027
Neen, de hoeren van Links spelen met
aeze doorzichtige politieke manoeuvre een
spelletje dat hun niet veel voordeel VjqX op
leveren.
Het is,aan heel het land duidelijk en
het wordt uit de Kamerdiscussies eiken dag
nóg duiden.) kor clat alleen de Rechterzijde
in deze ernstige dagen van spanning de
mooie rol speelt:, waar(üg houdt, 's lands
belang verzorgtl...
En dat /.ai het
u.s, verkiezingen 1
volk onthouden bij do
(ingezonden).
Dit opseluiit deugt feitelijk niet, want over
do „staatsbedeeling" zelve, zooals deze in den
vorm van ouderdomsrenten thans door de
Regeering wordt voorgesteld, wil ik het
eigenlijk niet liebben. Daarover is immers
reeds zoo heel veel gezegd!
Maar ik heb een teleurstelling, een diepe
teleurstelling over mij voelen varen en ik ge
voel een drang in mij 0m daaraan uiting te
geven: Zoo'n uiting, al lcouit zij ook van
iemand die geen bepaald emplooi op politiek
terrein.vervult, kan toch immers soms nuttig
zijn!?
Ik wil dan uiting geven aan m'n teleurstel
ling, welko tc dieper is naar mate van ile be
wondering- ou tien eerbied welke ik steeds on
wankelbaar bezat en «aar mate zij betreft
een man, die in veler oog zeer boog staat.
Waarom zal ik er langer omfaeerr-draaien?
Mijn teleurstelling betreft niemand miudèr
dan den Premier van liet huidige Kabinet,
den Staatsminister Gort van der Linden.
Hooge achting droeg ik den heer v. d. Lin
den al ken ik hem dan ook slechts uit zijn
minieterieele daden toe. Groot vertrouwen
bezat ik in zijn leiding. Het kwam mij voor,
dat het land onder zoo'n man veilig ging,
dat rechts zoowel als links op hem bouwen
kon.
Het scheen mij loe, dat zoo er één tegen
stander vrij van politieke» hartstocht was,
dat het dan deze Minister wel zou zijn....
Ik beschouwde hem als een goeden verstan
dige» en eerbiedwaardige» aartsvader vaa
ons volk.
Ik noemde hem rechtvaardig. Ik ontwaarde
bij hem een streven om ons katholieken recht
te doen. Zeker, ik zag ook, dat ons niet an
ders werd toebedeeld dan datgene waarop
wij onze rechten dubbel en dwar^ konden
doen gelden en zelfs daaraan ontbrak nog
wel een en ander. Maarjj£ vvist ook, dal
de drang die op Z.Exe. van links, do sociaal
democraten geenszins uitgezonderd, voortdu
rend ter zake van benoemingen werd uitge
oefend groot was. En niemand ontkomt op
den duur aan dergelijke» druk geheel.
In ieder geval achtte ik den wil om ons
recht te doen, onbetwist aanwezig.
En die goede wil bij een liuksch minister,
verdiende in mijn °°Z 1Jn de groote achter-
Adv.
uitzetting welke wij van die zijde immer
moeten ondervinden, -waardeèring.
Ik schatte dus minister Gort van der Lin
den zeer hoog. Menigmaal kon ik mij dan
ook niet vereenigen met critiek in de reclit-
sebe, ook katholieke, pers op hem uitge
oefend. Ik meende dat meermalen in eerbied
voor zijn rechtschapenheid en voor zijn ver
heven eigenschappen werd te kort gedaan.
Maar nu zal men óók gevoelen, dat naar
mate ik liooger opzag naar dezen man, naar
mate mijn vertrouwen in hem grooter was.,
ook mijn teleurstelling heviger is, nu ik he
laas moet ontwaren dat ik mij in menig op
zicht bitter heb vergist.
Hoe moet men zich toch een oordeel vor
men over dezen Minister, die immer den in
druk maakte van politieke» hartstocht vrij
te zijn en die nu willens en wetens, misschien
op een oogenblik, zóó kritiek voor onze
landsbelangen, als de bladen onzer laudshis-
torie die nauwelijks te lezen geven, de po 1i-
tieke booze geesten over onze volkseenheid
loslaat
Wij leven immers de taaiste dagen m kri
tieke tijden? 't Is toch niet twijfelachtig, dc
Begeering zegt het in hare geheimuisvolle
officieele verklaring zelf!
Men onthoudt toch den manschappen hun
verloven niet voor vermaak! Men neemt toch
niet allerlei militaire maatregelen uit een
gril! Men houdt toch niet voor niets een
comité-generaal, terwijl men daarvan ten
vorigen jare zoo atkeerig was, dat het als
't ware moest worden afgedwongen? Men
heeft toch liet volk niet in spanning ge
bracht, de Nederlandsche Bank weer eens
laten bestórmen en de Beurt, van de wijs
laten brengen voor de aardigheid f Men smijt
toch de laatste dagen nog niet eens vele tieu-
duizendeu extra per dag weg, omdat het
geld geen waarde meer heeft in „steinreieh
Holland"?
Neen, waarlijk, daarvoor bobben wij nog
te veel vertrouwen in onze Regeering. Wij
weten clat wel heter!
Maar clan is er ook gevaar, dan leven wij
ook iu dagen van spanning, in dagen, waar
op onze geëerbiedigde Koningin méér dan
ooit noodig heeft eeu volkseenheid ach
ter zich!
Dan mag de toestand misschien niet zóó
wezen, dat morgen reeds de vijand voor onze
grenzen staat;
Dan mag het verkeerd zijn zich onnoodig
beangstigd te maken;
Het feit blijft, clat alles vat ons volk iu
zich kan verdeelen, in deze dagen moet ver
meden worden, dat van het toespitsen van
alle partijtwisten in deze dagen moet worden
afgezien.
Dal nu een man als minister Cort van der
Linden dit vergeten heeft, dat hij als een
werktuig van de linkerzijde in deze kritieke
dagen is opgestaan om de politieke harts
tochten te helpen ontketenen.... dat heeft
mij iu hem teleurgesteld. En dat hij, die zich
immer op den volkswil heeft beroepen, hier
dien volkswil niet juist heeft geïnterpre
teerd, geloof ik zeker. Ook links zal men on
der het volk niet algemeen zoo deuken. En
lelt zelfs hij dezen minister rechts niet meer
i
mee hij de bepaling van den volkswil?
Dat minister Cort van der Linden Dins
dag in de Tweede Kamer het woord heeft
gevraagd om de behandeling der wet op de
ouderdomsrente er te helpen doorjagen, om
er aan mee te werken, dat deze afdeeling
der volksvertegenwoordiging in de komen
de dagen als het ware iu vuur en vlam
worden gezét, is in mijn oog onvergeeflijk'
Dat die geestesgesteldheid over de Kamer
komen moet, kan de Minister weten. De rech
terzijde heeft principieele bezwaren eii kan
bovendien haar eigen werk zoo maar niet
afbreken.
Rechts zal zich natuurlijk wel weten te
beheerscheu, maar is toch verplicht, zeker in
deze moeilijke tijden hare waardigheid hoog
te houden en mag zich dus niet tot een speel
bal van links verlagen.
Een waansehuwing had ook behooren te
zijn» dat een zoo bezadigd en hoogstaand
man als Mgr. Dr. Nolens zich zóó veront
waardigd heeft getoond.
Maar links ziet op c'iit oogenblik geen waar.
schuwingen, men ziet daar alleen politieken
buit ook in deze dagen. Hooger kan men
zich daar blijkbaar onder leiding van Bor-
gesius niet opwerken.
Wanneer dan.ook wat God .verhoede
eeu eventueel» vijand ons volk zal vinden io
politieke onderlinge verbittering en een Re
geering, welke bezig is baar tijd door te bren
gen te midden van partijtwisten, dan is dit
te wijten:
eerstens aan de linkerzijde;
tweedons aan de Regcering.
Maar ook.... ziedaar mijn grootste teleur-
stelling: óók,.., aan den minister Cort vau
der Linden.
OVERZICHT.
Zoo langzaam aan hoeren wij toch een en
ander over de. genomen besluiten van den
Parijsehen oorlogsraad. Telkens lekt er iets
uit; eerst waren het de geschillen met Italië
over het doen van een oorlogsverklaring aan
Duitechland en het zenden van Italiaausohe
troepen naar andere fronten, tegen welko
beide voorstellen Italië bezwaar maakte;
thans is het een bericht uit Zvvitsersclie bron,
dat de Serviërs naar het Fransche front in
het Westen zouden worden overgebracht.
Indien dit bericht juist is, dau zou daar
uit, met eenigen grond kunnen worden ver
ondersteld, dat het Fransche leger zoo zoet
jesaan uitgeput raakt. Immers: eerst wensch-
tc men Italiaausohe versterkingen, welke
slechts werden toegestaan voor garnizoens
diensten; toen namen de Engelschen een ge--
deelte van 40 K.M. van bet Fransche front
voor hun rekening over; en nu zoudeu weer
do Serviërs te hulp moeten komen?
De toestand op het Fransche front er
moge dan al op het moment niet veel be-
Lente en Voorjaar, die elkaar, zelfs in liet ijze
ren jaar, niet ontrouw zijn geworden.
Dat zeggen tenslotte ook de kranten
Deze vooral in de rubriek, het troetelkindje van
directie en administratie; de advertentiün. Zij
zijn er weer, als allo jaren, in een veelheid van
belang, wedijverend in grootte en duidelijkheid,
aankondigend wat nieuws er is op gebied van
mode en voorjaarsgoed, en iederen lezer lok
kend tot kijken en koopen.
De winkelier mag die belangstelling wel heb
ben. Hij verdient ze. Niet, omdat hij tegenwoor
dig geen aandacht heeft. Integendeel! Zelfs
meer dan liem lief is! Enfin, men begrijpt wel.
Winkelsluiting. Maar wat w(j meenen dat de
winkelier verdient, is positieve belangstelling,
waar hij iets aan heeft, die hij voelt en in zijn
winkella of cassa hóórt!
Daarom wenschen we, dat het mooi weer mag
blijven. Opdat de energie van den winkelier ge
wekt worde en blijve, aangemoedigd door
graag en veel-koopeiid publiek, dat door adver
tenties en reclame en..last not least, door.
mooi weer moet worden aangelokt en opgewekt
en gedreven!
Nog om een andere reden is het zoo veel
waard, dat goden en godinnen van het weer den
mensch genadig zijn. Een reden, die ook al weer
nauw verband houdt met het voordeel, dat er
voor den middenstand in schuilt.
Straks is het Bollen-Zondag. Ja. straks. Over
een paar uur. Na n°g één nacdit slapens. Daar
wijzen allo teekenen op en alle berichten
van menschen die het weten kunnen. Morgen
zal de drukke Zondag zijn. Morgen zullen do
bloemetjes het fraaist wezen en Je bolletjes op
d'r voordeeligst. Morgen zal het van Haarlem
naar Leiden en omgeh"ei'd, en ook noordelijk,
in de richting Beverwijk en verder, de jaarlijk-
sclie tooveiing Van klour-effecten en fleurige
pracht zijn. l)us: morgen is het Bollen-dag- De
van ouds befaamde en bekende. Dan komen de
gasten en kijkers en toeschouwers. En (Zonlag
niet alleen. Ook d'r voor en d'r na nog. Dan
komen ze in de stad en ze maken vertering en
koopen. Dan heeft de winkelier
weer voordeel,
en dat kan hij in dezen tijd zoo goed gebruiken,
dat is 'm nu dubbel gegund. Maar dat gebeurt
allemaal alleen, ftls bet mooi weer is! Daarom
wenschen wo uit aller harten grond: dat het
heel, heel mooi mag wezen, vandaag, morgen,
en nog heel lang
Want.... 't doet ons hart ook zoo goed en
het verkwikt ons zoo vriendelijk in deze dagen
van booze onvriendelijkheid en onverkwikke
lijke gebeurtenissen.
Haast zou ik nog vergeten, dat de schoonma
kende huismoeder d'r ook veel belang bij heeft,
dat het weer mooi is. „Dan schiet je zoo lokker
op" zeggen ze. En ik geloof 't wél. Een wensch
zou ik in verband hiermede willen uiten, tot
slot dan: mogen ze niet to hard opschieten. Dan
kon er wol eens wat vergeten worden. Bijvoor
beeld kou men verzuimen den ouden rommel
voldoende uit tc zoeken. En dit zou jammer zijn.
Want het Brokkenhuis staat in deze dagen
van schoon maak-feest (voor do vrouw) en de
solioonmaak-herrie (voor den man) met uitge
strekte handen vaardig en vraagt dringend:
„Gedenk het Brokkenhuis."
Grasmaand, de achtste.
(Van 1. tot 7 April.)
1 APRIL. Reuter meldt dat op de Parijsclie
conferentie aanzienlijke resultaten zijn bereikt
voor een gemeenschappelijke actie,
Verdunfront: do Franschcn ontruimen voor
den Duitschcn aanval het dorp Malancourt.
Luchtoorlog: vijandelijke aanvallen op Metz,
Venetië, Saloniki, Macedonië, Vajona, Czerno-
w itz.
Ter zee: Engeland verscherpt de blokkade
maatregelen.
2 APRIL. Zeppelins hebben een luchtaanval
gedaan op Engoland's Oostkust. Do Znppelin
„L 15" omgekomen.
Westfront: Duitsoh succes bij Vaux en Han-
court.
3 APRIL. Een Russisch hospitaalschip getor
pedeerd.
Tweede Zeppelin-raid op Brittanje.
Getorpedeerd: vier Engelsche schepen, een
Deensche en een Noorsche boot.
Nederland: Geruststellende berichten over.
den toestand. De buitcnlandscho bladen bespre
ken Nederland's toestand.
4 APRIL. Derde Zeppelin-aanval op Enge-;
land.
.ZwitserlandEen Duitsche vliegers^ergis-
sing, in den vorm van bommen op de stad
Pruntrut.
Getorpedeerd: Een Engelsch passagiersschip,
twee Engelsche* en drie Noorsche schepen.
Nederland: Comité-generaal der Tweede Ka4
mer; eeu verklaring der regeering. De Nedr<
landscho schoener „Elziena Helenngetorpo-s
deerd.
5 APRIL. Een vierde luchtaanval van Zeppe'J
lins op Engeland uitgevoerd.
Wostfront: Engelsch succes bij St. Eloy.
Russisch front: Hooge warterstand belemmerd,
de actie.
Getorpedeerd: Twee Noorsche schepen en een
Britsche boot. f
Luchtoorlog: Oo9tenrijkschë vliegers boven
Ancona.
0 APRIL. DuitschlandBelangrijke rede van
den Rijkskanselier in den Rijksdag over do'
toekomst van Polen en België en den toestand
van Duitschland in den oorlog.
- Italië: de minister van oorlog treedt af.
Zeppelin-aanvallen: De vijfde boven Enge*
land. (Wordt vervolgd.)