w\
DAGBLAD voor NOORD- en ZUID-HOLLAND.
Ons Zaterdagavondnummer.
DE OORLOG
TENNISSCHOENEN.
NASSAULAAM 49, HAARLEM
P. W. TWEEHUIJSEN,
vlff-en-zeventicj gulden uit.
TELEGRAMMEN
Van hedenmorgen
BUITENLAND
B1ÜNENLAND
Barteljorisstraat 27.
Vrijdag 14 April 1916
llstö Jaargang
Bstiepcomm. Telefoonnummers I42S en 2745
Tengevolge van de onvermijdelijke inkrimping der Haarlemsche dagbladen
wegens den buitengewoon hoogen prijs van het courantpapier, zijn enkele
vaste rubrieken die anders in ons nummer van Zaterdagavond voorkwamen,
vervallen.
Zooals onze lezers weien is deze maatregel van tijdeüjken aard, tot
het oogenblik waarop de papierprijs bet normale weder nadert.
Heden keerden wij aan den heer C. VAN GERVEN te Lisse,
die door een ongeval, zijn linkerbeen brak
Haarlem, 14 April 1916. De Administratie.
Dit nummer bestaat uit twee bladne.
EERSTE BLUO.
HMRLfcbfóGHE ALLEüAGJES No. 1893
VERSPREÏDE BERICHTEN
KORTE BERICHTEN
PORTUGEEZEN IN GRIEKENLAND.
Berichten in sirie regels.
- 500 bij overlijden
- 300 bij veriies van een hand of voet
- 150 bij verlies van een oog
- IOO bij verlies van een duim
75 bij breuk van een arm of been
60 bij verlies van een wijsvinger
25 bij verlies van een anderen vinger
TELEFOGH 1770. 6316
EEN It.K. OIPENBARE LEESZAAL
TE DELFT.
KfflE HUILEN» COURAHT
Per
ABONNEMENTSPRIJS t
3 maanden voor Haarlem en de agentschappen (kom eener gemeente)/1.60;
voor de overige plaatsen ln Nederland per post f 2,— per week voor Haarlem
en de agentschappen O,!!!5! afzonderlijke nummers 0,05. -s
PRIJS DER ADVERTENTIÈNi
Van I 5 regels o,75, iedere regel meer 0,15; buitenland per regel 0,2Of
aavertentiön in de rubriek „Vraag en Aanbod" van 15 regels f 0.40, elke
regel meer 0,10.
NOG EEN DAG!
Zeker, we hebben er al een enkele maal de
K.andacht op gevestigd, doch het kan geen kwaad
vanavond nogmaals op hetzelfde aambeeld te
hameren. De belangrijke verkiezingen van dit
jaar lijken er ons wel reden toe te geven.
Welnu dan, het betreft de kiezerslijsten.
Tot en met morgen kan men nog verbetering
van de kiezerslijst aanvragen, indien men zelf of
een ander, in strijd met de wet, daarop voor
komt, niet voorkomt of niet behoorlijk voorkomt.
De tijd om de kiezerslijst te contröleeren is
nu kort, doch wie meent zich alsnog te moeten
overtuigen van het bovenstaande, hij late het niet.
Er staan te hooge belangen op het spel.
AGENDA
15 APRIL.
Gebouw St. Bavo Smedestraat 23
Arbeid Adelt zaal 6 boven Spaarbank zaal
7 boven Spaarkas zaal 4 boned. Contri
butie betalen zaal 3 bened. Allerlei zaken
zaal 2 bened.
OVERZICHT.
Gisteren noemden wij als eenig belangrijke
gebeurtenis op het wereld-oorlogs-tooneel de her
overing, door de Portugeezen, van Kionga in
Duitsch-Oost-Afrika. In den loop van den dag
wij konden er onder de Nagekomen Berichten
nog melding van maken ontvingen wij echter
al eén Wolff-telegram, waarin wel werd toegege
ven dat de Duitschers het plaatsje als onverdedig.
baar hadden ontruimd, doch dat zij dit hadden
gedaan wegens de overstrooming van de Roe-
voema (Rowuma). Van een herneming kon geen
sprake zijn, zegt Wolff, aangezien het den Por
tugeezen nooit heeft toebehoord en zij het ook
tijdens den oorlog nog niet hadden bezet.
Concilie; Er waren gisteren dus heel geen
belangrijke krijgsverrichtingen te melden.
ii zqo is het ook vandaag weer. De twee fron
ten, waarop ia den jongsten tijd voornamelijk de
aandacht was gevestigd, waren Verdun en het
Irak-front.
Bij Verdun heerscht weer een opmerkelijke
stilte, die evenals bij andere gelegenheden, wel
■weer als een voorbode van nieuwe offensieve
bewegingen kan worden beschouwd.
Eu in Mesopotamië is het krijgsbedrijf voor
de zooveelste maal door het wassen van den
Tiger tot staan gebracht. Generaal Lake, die
daar met een deel van de ontzettingstroepen ope
reert, heeft bericht, dat het weer zeer slecht is;
op 12 April was er een orkaan, gepaard met
stortregens. De overstrooming aan weerszijden
der rivier breidt zich steeds uit.
Vermoedelijk zullen de protectionisten in En
geland toch hun zin krijgen en zal Hughes, de
Aush-aiische minister-president, die nog altijd in
uai-1 !,ertoeft. de economische conferentie der
'eer en m Parijs gaau bijwonen. Althans op
een vraag van den afgevaardigde der Britsche
arbeiderspartij Suowden, of Hughes naar de co„.
teren tie zou gaan als vertegenwoordiger van de
Australische democratie, iu het Lagerhuis aan
Asquith gedaan, heeft deze geantwoord dat Hu
ghes, indien hij genegen was te gaan, als een
der vertegenwoordigers der Britsche Rijksregee-
ving zou gaan.
Op zijn vraag aan Asquith, of hij wel wist,
dat Hughes gewraakt wordt door ieder arbei
dersblad en dat in den laatsfen tijd zijn regee-
ring elke tusschentijdsche verkiezing heeft verlo-
ten, kreeg de afgevaardigde Saowden blijkbaar
£oen antwoord.
Kardinaal von Hartmaan iu liet Duiiselie
'hoofdkwartier.
Na een'verblijf van acht dagen aan liet Wes
telijk front, is Kardinaal von Hartmann gister-
namiddag weer naar Zijn diocees Keulen terug
gekeerd. Tot besluit van Zijn reis bracht Z.Em.
nog een bezoek in 't groote hoofdkwartier, waar
hij Woensdag aankwam en gisteren den geliee-
len dag verbleef.
Gistermorgen droeg Kardinaal v. Hartmann
een pontificale H. Mis op voor de Katholieke
soldaten, die door den keizer met groot gevolg
bijgewoond werd. Z.Em. ontving den keizer aan
de kerkdeur, en geleidde Zijne Afajesteit naar
het priesterkoor.
Na de H. Mis hield de Kardinaal een toe
spraak, waarin hij den soldaten de groeten Uit
het vaderland overbracht, hen dankte voor de
trouwe wacht, die zij voor do achtergeblevenen
hielden en hen vermaande trouw te blijven vol
houden, in vroomheid, offervaardigheid on toe
genegen vaderlandsliefde. Aan het slot van
zijne toespraak dankte Z.Em. den keizer voor
de deelneming' van den lands vader aan deze
godsdienstoefening, en gaf hem de verzekering
van de onwrikbare liefde, aanhankelijkheid en
trouw der Katholieke soldaten. Soldaten van
de keizerlijke lijfwacht dienden bij de H. Mis.
Na de H. Mis bezocht de Kardinaal onder
leiding van den ohef van den gezondheidsdienst
te velde een lazaret en sprak den gewonden
troost en moed in.
'a Middags ontving de keizer den Kardinaal
en zijn gevolg.in audiëntie. ^.Em. stelde hierbij
de opbrengst van- de in de Katholieke kerken
van Pruisen gehouden collecte op den geboorte
dag van den keizer voor de Duitsche gewonden,
ten bedrage van 800.000 Mark, aan den keizer
ter hand. De keizer was daarover zichtbaar ver
heugd.
De U- en mjjnoorlog in vollen gang. De En-
gelsohe stoomschepen „Alacrity," „Aufer," „In-
ver Lyon" en „Robert Adamson" en het Rus
sische zeilschip „Imperator Variga" zijn getor
pedeerd en gezonken. De bemanningen zijn
bijna alle geheel gered.
Het Wolf-bureau meldt officieel uit'Berlijn,
dat in de maand Maart tachtig vijandelijke
koopvaarders, samen ruim 207.000 bruto inge
schreven ton, door Duitsche duikbooten in den
grond zijn geboord of tengevolge van het stoo-
ten op mijnen verloren gegaan zijn-
Huglies toch naar Parijs. Naar Asquith in het
Lagerhuis heeft meegedeeld, ia Hughes, de
Australische eerste minister, uitgenood igd om
als vertegenwoordiger der Engelsche regeering:
naar de economische conferentie te Parijs te
gaan.
Fransche oorlogsweezen. Maurice Bari'ès, van
wie men zeker niet kan veronderstellen dat hij
overdrijft, zegt in de Echo de Paris dat het ge
tal der oorlogweezen. thans reeds 1-iöO.OOO be
draagt.
UIT PERZIE.
STOCKHOLM, 13 April. (Part.) De Rjelsj
verneemt uit Teheran, dat de vroegere Perzische
gendarmerie is afgeschaft. Op bevel van den
minister-president en met toestemming van de
Russische overlieden is thans een nieuwe politie
gevormd.
HONGAARSCII OORDEEL OYER
ASQUITH'S REDE.
BOEDAPEST, 13 April. (Part.) De „Magyar
Hirlap", het orgaan van Graaf Andrassy, zegt
van de rede van Asquith; Hij spreekt geen
woord over Poten, maakt goene melding van
Italië als bondgenoot, maar uit zich wel over
België, omtrent hetwelk de rede van den kan
selier eenige speelruimte laat, In voorzichtige»
vorm heeft hij gesproken van do onafhankelijk
heid van Servië en Montenegro, doch hierover
zal men met hem van gedachten kunnen wisse
len, want uit zijne rede blijkt duidelijk dat hij
wil onderhandelen; hij is veel meer gematigd
dan vroeger.
SOCIALISTISCHE OPPGSTIE IN ITALIË.
LUGANO, 14 April. (Part,) Gisteren kwa
men te Rome een aantal socialisten bijeen die
zich tegen den oorlog verklaard hebben en
tegen de reactions jre maatregelen der regee
ring. De vergadering K0U 00k de kwestie der
verdaging van do Kamer behandelen, daar men
zegt dat de regeering van plan is de Kamer
tot Juni naar liui3 te zenden.
BERLIJN, 13 April, (H. N.) De „Tiigi. Rund
schau verneemt, uit Woenen, dat volgens de
„Nea Athinea, óndanks de door de Qrieksehe
regeering. geopperde bezwaren, 't ontschepen
van Portugeesche troepen door' de Entente
wordt voortgezet.
Do Entente deelde mede, dat deze Portugee
sche troepen, evenals do andere strijdkrachten
het Griekseh gebied slechts tijdelijk zullen be
zetten. Indien de oorlogsnoodzaak niet meer
van dringende aar<l zal zijn, zal het Griekseh
gebied weder worden ontruimd. Het blad voegt
hieraan toe, dat, daar de Grieksche kust fei
telijk geheel onder Engelsche opperheerschappij
staat, niets anders Overblijft dan een hernieuwd
scherp protest.
GRIEKENLAND EN RE ENTENTE.
'ATHENE, 14 April. Reuter seint: De
diplomatieks toestand is hier weer netelig
geworden, tengevolge van de met-inschik
kelijke houding der Grieksche regeering
'ten aanzien van de maatregelen als. tij
delijke bezettingen die de geallieerden
voor onontbeerlijk houden, en van liet ver-
leenen van voorrechten op de sporen.
De houding der regeering is blijkbaar be
doeld om het Grieksche volk te bewijzen
dat zij niet lijdelijk de eischen der entente
aanneemt. De meerderheid dor bevolking
blijft den geallieerden intussehen welgezind
en heeft hén nooit eenig toeken vau vijand
schap gegeven. De .toenemende verbittering
tegen Bulgarije vormt ook een ernstige liin-
derpaal voor de pogingen der Duitschgo-
zinden.
Do Hestia-zégt dat de nieuwe toestand
tegenover de entente-mogendheden binnen
weinige dagen misschien .tot een ministeri
eels crisis zal leiden.
AMERIKA.
De Mexicaansche kwestie.
De regeering te Washington heeft van Car
ranza,den president der Mexicaansche regeering,
een nota ontvangen, waarin verzocht wordt, do
Amerikaausche troepen uit het Mëxicaanscli
grondgebied te willen terugtrekken en de ver
volging van Villa vordor aan het Mexicaansche
staande leger over te laten.
Door deze nota is in de kwestie zeker geen
verbetering ingetreden; integendeel is de toe
stand fen orzichte van Mexico daardoor nog
meer gecompliceerd. In offieieele kringen
wordt verklaard, dat de Amerikaanache troe
pen zich niet teruggetrokken hebben en, al
thans voor het oogenblik, de vervolging van
Villa krachtig wordt voortgezet, terwijl de
kwestie met Carranza wordt besproken.
OOSTENRIJK~H O N G A R IJ E.
Do „Zomertijd."
Uit Weenen wordt aan de „N. R. C." geschre
ven Op het voorbeeld van 'Duitschland wil men
ook in Oostenrijk-Songaiije van 1 Mei tot oinde
September door het één uur vooruitzetten van
de klok een nieuwen zomertijd invoeren. Onder
de bezwaren tegen dien maatregel behoort, in
Weenen dat dan de huisdeuren die nu pas om
10 uur toegaan, reeds om 9 uur zullen gesloten
worden. Dat is wel wat vroeg voor een groote
stad te meer daar men hier geen huissleutel
heeft maar do portier moet opbellen, die voor
het openen 20 Heller krijgt. Daarenboven is het
's avonds om 9 uur in den zomer nauwelijks
donker.
ZWITSERLAND.
Geen „Zomertijd."
De conferentie over de dienstregeling der
treinen, .die te Sohaffhausen werd gehouden,
besloot den zomertijd in Zwitserland niet in te
voeren, zoolang niet behalve door Duitschland,
ook door Frankrijk, behalve voor den ge
wonen dienst, tot het invoeren van dezen tijd
ook bij den spoovsiegdienst, werd overgegaan.
De Zwitsers hebben daarentegen wel regelin
gen getoffen met de Duitschers die do verbin
dingen van Zwitserland met Duitschland betref-
fen. Iu hot bijzonder geldt dit voor de verbin
dingen over Bingen, Sohaffhausen, Constanz
on de Boden Zee. Bij Basel blijft allea bij het
oude daar liier ook geen onmiddellijke verbin
ding bestaat.
In de ijzeriudustrie in Noorwegen is bot
tot een uitsluiting gekomen: 18,000 arbeiders
worden door dezen maatregel getroffen.
In 1915 hebben 3708 schepen het Suez
Kanaal gepasseerd, zijnde 1094 minder dan in
1914 en 1377 minder dan in 1913.
In November 1195 zijn in Duitschland
450,000 centenaars aardappelen bevroren, zij
kunnen slechts als veevoeder gebruikt werden.
De Fransche Kamer heeft de regeering ge
machtigd den invoer van vreemde koopwaren to
verbieden of het invoerrecht te verhoogen.
Bij Amsteg in Zwitserland is nu toch een
begin gemaakt met den aanleg van 't eleetrische
bedrijf der Gotliard-baau.
In Engeland zijn de belastingen aangeno
men. Do regeering zag af van belasting op spoor-
biljotten en wijzigde'in de lucifersbelasting.
Uit Sjanghai wordt geseind, dat de gou
verneur van Kiangsi de provincie officieel on
afhankelijk verklaard beeft.
Bij Nancy is een vliegtuig in de lucht in
brand geraakt. De beide inzittende Fransche
officieren kwam in de vlammen om.
UIT DE STAATSCOURANT.
Bij beschikking van deu Minister van Ma
rine is aan den liehtwachter bij 's Rijks ku.st-
verliclitiug te, Vlieland, C. List, en aaii den
liehtwachter bij 's Ilijk» kustverlichting te
Tresehelling, J. Furer, respectievelijk met
ingang Van 1 October a.s, eir 1 November
d.a.v., laatstgenoemde op zijn verzoek, we
gens meer dan 55-jarigen leeftijd, eervol ont
slag verleend uit 's Rijks dienst.
MR. L- A. N, GERRITS. f
In deu ouderdom yan 85 jaar is te 's Her-
togenbosch overleden mr. LA. N. Gerrits,
oud-lid van Gedeputeerde Staten van Noord-
Brabant.
De overledene was van 1865 tot 1915 lid
der Prov. Staten van Noord-Brabant voor
het-districfc Breda en van 18631915 lid der
Gedeputeerde Staten,
PEINS HENDRIK IN HET ZUIDEN.
Men meldt ons uit Maastricht: Z. K, II,
Prins Hendrik kwam Woensdagavond al
hier aan ter bijwoning'van bet ItoodeKruis-
oeieningen, tvelke gisteren t'e Valkenburg
gehouden werden.
Gistermorgen vertrok Z. JC. H. in gesel
schap, van den Commissaris der Koningin,
Jhr. mr. G. Ruys de Beerenbrouck en ge-
vol g naar Valkenburg .en woonde daar de
oefeningen vau het Roode Kruis in Zuid-
Limburg bij. De Prins betuigd© zijne inge
nomenheid met de prachtige inrichting.
Om drie uur vertrok Z. K. II. weder naar
Maastricht en bracht daar een bezoek aan
het Padvindershuis in het Villapark. Voorts
bezocht Prins Hendrik de internationale in
richting voor gewonden en krijgsgevangenen
waar hij ontvangen .werd door (gravin de
Geloes, de presidente pn andere dames van
het bestuur.
Om 4 uur vertrok Z- K. ,H. Prins Hendrik
per auto naar het Loo.
HET HAAGSOHE STEUNCOMITÉ ONT
BONDEN.
In de laatste algemeene vergadering van
liet Steuncomité. 1914 Den Haag" Woens
dag ten Raadhuize gehouden, is met alge
meen© stemmen besloten .tot ontbinding. De
overweging die tot deze beslissing leidde,
bestoud hierin, dat de werkloosheid, als ge
volg van den oorlogstoestand, als geëindigd
kan worden beschouwd, dat er zelfs minder
werkloosheid in dp bouwvakken heerscht
dan in het voorjaar van 1914, toen de Euro-
peesche oorlog nog niet was uitgebroken.
Aangezien ondersteuning van werkloozen de
hoofdtaak van het (Steuncomité was en er
thans geen werkloozen zijn, oordeelde men
dat voortbestaan van het eomjté in alle op
zichten ongeraden zou zijn.
NIEUW ENGEL,SCH MACHTSMISBRUIK.
Er valt, gelijk jnen gelezen zal hebben, te
vreezen voor 'n slechten roggeoogst "dit
jaar zoo schrijft het Vad. Engeland
houdt de cbilisalpeter vast, die onze land
bouwers dringend noodig hebben voor hun-
no roggevelden.
Eenigo aannemelijke reden voor die han
delwijze van Engeland is absoluut niet te
bedenken, en dat maakt de zaak dubbel er
gerlijk. Men moet ja.l. weten, dat de gan-
sche distributie van kunstmest berust in
handen van een staatscommissie, de kunst-
mest-commissie, die een dusdanige regeling
heeft getroffen, dat de landbouwers geen
kruimpje kunstmest meer krijgen, dan strikt
noodig is en dat de mogelijkheid van ex
port openlijk of langs smokkelweg ten oenen
male is uitgesloten. Dat weet Engeland even
goed als onze .eigen regeering: onze ver
tegenwoordiging te Londen heeft haar „fiat"
op het plan de campagne der Kuristmest-
commissie gevraagd en gekregen alvorens
men hier aan den arbeid toog.
Welnu, waarom houdt dan fle Engelsche
Alle betalende abonnés op dit Blad, die
in het bezit zijn van eene Verzekeringspolis
zijn, volgens de bepalingen op de polissen
vermeld, tegen ongelukken verzekerd voor:
f 4ÖÜ3 bij levens!, ongeschiktheid tot werken
De uitkeering dezer bedragen wordt gega
randeerd docr de „Hollandsche Algemeene,
Verzekeringsbank" te Schiedam.
De vóór X October 1911 uitgegeven polissen
zijn niet geldig.
regeering do ladingen chilis alpeter, welke
geconsigneerd zijn aan de Nederlandscho
regeeriug een consignatie door de Engel
sche regeering uitdrukkelijk aanvaard
vast en brengt daardoor Nederland in nood?
Engeland werpt zich gaarne op als be
schermer van kleine Staten. Tot die rubriek
kleine Staten behoort .ook Nederland, doch
pleegt het tegenover ons kleine land niet
temin iet3 anders als grof machtsmisbruik,
wanneer het ons misoogst, en duur graan
bezorgt? U
NIEUWE SPELLING!
In het orgaan der Amsterdamsche afdee-
ling van het Nederlandsch Onderwijzers-
Genootschap komt eén artikel voor over de
„Dure Tijden." Het blad wordt geschréven
in de spelling van Kollewijn en er doet zich
daarbij een curieus verschijnsel voor. Er is
o.l. in den .tekst van het artikel sprake van
„sclia'nde der bedeling" .en nu acht de schrij
ver het noodig, tusschen twee haakjes ach
ter dit laatste woord te voegen: „lees dit,
zooals ge verkiest I" .Vermoedelijk bedoelt
hij te spreken van „schande der bedeeling."
Maar Kollewijn verbiedt .te schrijven, wat
liij bedoelt, en zoo verschijnt de „bedeling"
als een zaak-je voor dubbel gebruik.
ZOMERTIJD.
Do heer G. L. Reindershoff, leeraar M. O.
to 's Gravenhage, heeft zich opnieuw .tot do
Regeering gewend met verzoek om, in ver
band. met kolennood ,en enorme gasprijzeu,
de klok twee .uren te doen vooruitzetten.
Ook het gemeentebestuur van Utrecht
heeft zich tot de regeering gewend met een
verzoek om althans in de a.s. zomérinaan-
den, het maatschappelijk leven met één uur
te vervroegen.
Een dergelijk adres verzond 't Hoofdbo-
stuur der Maatschappij van Nijverheid aan
den Minister van Binnenlandsche Kaken.
Er aan herinnerend dat in 1914 het on
derwerp „één uur daglicht meer in de zo
mermaanden" in 1914 in de Maatschappij
aan de orde is geweest, betoogt het II. B.
dat nu door den oorlogstoestand onze inter
nationale verbindingen zijn verstoord of al
thans tot een minimum zijn teruggebracht,
de vroeger geopperde bezwaren zijn te niet
gedaan, zooals o.rn. k&n blijken uit het feit
dat ook de spoorwegmaatschappijen op hot
invoeren van een „zomertijd" hebben aan
gedrongen.
In de Tuinbouw staat oen artikel aan
gaande de „nationale ramp" die de fruit
en groententeelt zou treffen indien er niet
ten spoedigste maatregelen genomen wor
den, om het spoorwegvervoer hier te lande
aan de eischen, die een gewijzigde tijdre
kening in Duitschland stelt, aan te passen.
De conclusie van het blad is: Wordt er
geen oplossing gevonden, dan zijn de ver
liezen, die zullen worden geleden, niet te
becijferen; één uur .te laat aan de gr eng
beteekent 24 uur ,te laat op de markt*
hetgeen voor de meeste producten van het
seizoen, aan welks aanvang wij thans staan,
met onverkoopbaar gelijk staat.
En wat nu voor deze takken van den]
tuinbouw geldt, geldt ongetwijfeld ook voor
andere takken van ons volksbestaan eg
dan denken wfj aan de visscherij en aan de
zuivelindustrie!
Woensdagavond werd in de groote concert*
zaal van de Stada Doelen een vergadering
gehouden onder leiding van den voorzitter
van het opriohitingseomité, den Eeereerw.
deken J. J. de Graaf, ter oprichting eenor
R. K. openbare leeszaal. De vereeniging
werd gesticht met ruim 190 leden. Men hoopt
de leeszaal in den loop van den zomer te.
openen.
KAMERVERKIEZING DISTRICT WEERT
Van arbeidenszijde zal, naar het Centrum
meldt, candidaat worden gesteld de heer
Kuiper, secretaris van den Ned. R. K. Me-
ta albe werkersbond.
