Spekslagerij en
Vieesclihouwerij
Haat lemsche Rijwieltrust
Schagchelstraat -24
JAC. ALKEMADE.
L E. KARSTENS, Vierkant LtSSE.
Groote keuze banden
DES ZONDAGS GESLOTEN.
VERHEUL'»
WAT ANDEREN ZEGGEN
ONTVANGEN BOEKEN, enz.
HEEREN MO DE-ART IK EL EN
I RH Al F Al mANCHETTEli - BOORDEN
L. 11 L —fiiMTP—T modellen!
HEESEKWEG 11a. lal. 109.
wegende 1650 pond
31. O. WASSENAAR,
cc
co
VITRAGE en ALL0VERNETS
n
re
53
Sctioterweg 54. Telef. 1929.
Haarlem. Groote Houtstraat.
Onze Kinderkleeding
draagt het kenmerk uan
solide, doelmatig en chic
en is Eigen Fabrikaat.
Billijke prijzen.
Z*e onze
Etalage.
Poffertjes en
Wafelen.
KRUISWEG 53.
J. J. HUIBERS, Doelstraat 35 HAARLEM
- :j V-'i"i■-;J- ~7
T- aR.
van de tentoonstelling te Purme-
rend met een
EERVOLLE VERMEi-DING.
De prijzen van rundvleesch
zijn als volgt:
VETTE D0URGEH. en MAGERE
LAPPEN 60 cent.
ROLLAGE en ROSBIEF GS ct.
BIEFSTUK 60 eerst.
Zii^eyen feeügieuze
ÜEDAILLES
Groote keuze -s
(U
25
K
W
Waardoor is de verkoop van
dit jaar zoo enorm druk
het mij in weerwil van de tijdsomstandig
heden is gelukt om een buitengewone „pracht-
coüectie" samen te stellen. De prijzen in
alie qualiteiten bijzonder laag zijn.
Het maken en ophangen steeds vlug en
netjes geschiedt tegen billijken prijs.
Vraagt zichtzendingen en prijsopgaaf. 6682
Ti
O
re
96
in alie prijzen. 6680
6483
(Bestellingen worden «an
he s bezorgd.) 6030
is het goedkoopste adres voor behangselpapieren
Speciaal adres Voor H. H. Huiseigenaren
Zie Etalage. - Zie Etalage.
VRAAGT STAALBOEKEN.
Annex Behangerij en Stoffeerderij. 6669
en viuektbaarheidsgudin. We vinden het
Pauacliei verder terug op de Paasokweiden in
■teden als Tiel, Wageningen en Arnkem. Op
Paaschmaandag werden op de markten eieren
met stevigen schaal gekoektze mochten hard
gekookt zijn. De jongens en meisjes speelden
dan het eierentikken. Wie wil er eens tikken
zoo werd gevraagd. „Ik tik." „Spits of bol?"
„lii kopperei." En dan werden de eieren tegen
elkander gestooten. In den Patriottentijd wa
ren deze eieren met de nationale kleuren be
schilderd. In Friesland werd geblinddoekt naar
onbruikbare eieren geslagen, die op bepaalden
afstand op den grond waren neergelegd. Geen
enkel ei mocht daar bij worgden stuk getrapt.
in tal van streken van ons land werden met
Pascben eieren verkocht in speciale eieren-
k> aampjes. In 18^5 at men Paasebeieren op bet
ijs. Deze eieren waren ter heugelijker gedachte
nis beschilderd met bet opschrift: „Gekookt op
het ijs, 2-3 Maart 1S45."
Wie beeft er niet liever een groene Paasch?
DE PERS OVER DE ONDER WIJSBEVRE
DIGING.
I.
Na kennis genomen te hebben van onze be
schouwende artikelen aangaande 't Rapport
der Bevredigingscommi ssie enonze conclu-
siën dienaangaande zullen onze lezers wel
eveneens willen vernemen .wat anderen van
de voorstellen der commissie zeggen. We
willen er daarom eenige pers-overzichten
aan wijden.
De Tij d geeft een opsomming van de
voordcelen van de voorstellen voor het bij
zonder onderwijs, doch zet daarnaast uiteen,
dat rechts daarvoor eenige offers zal moe
ten betalen. En dan betoogt ze, dat in meer
dan één opzicht de openbare school in de
voorstellen eene bevoorrechte positie be
kleedt. Daarbij doet zij uitkomen, dat in
flagranten strijd met de financieele gelijk
stelling of juister misschien met de gelijk
heid van de burgers voor de wet de bepa
ling is, dat de salarissen van degenen, die
bindende beloften hebben afgelegd, niet in
het huwelijk te zullen treden, een zeker
bedrag niet zullen mogen overschrijden.
Wij weten laat ze daarop volgen
trouwens van deze bepaling voorloopig
niet of zij een een antipaapsch of een
ciericaal karakter draagt. Het laatste zijn
wij geneigd aan te nemen, omdat hier
wettelijke gevolgen worden verbonden aan
geestelijke beloften en door den wetge
ver aan die beloften bindende kracht
wordt toegekend of de bedoelde be
loften precies luiden, als hier staat, blij-
ve buiten beschouwing en ook, omdat
hier een zeer menschelijke kniebuiging
wordt gemaakt voor het familieloon, in
tegenstelling met het loon voor werk.
Na nog een paar andere offers, die van
ons in ruil van de winst worden gevraagd,
te hebben gereleveerd, vraagt ze of men
daarom de toegestoken hand moet afwijzen.
Op die vraag antwoordt ze:
Indien wij geen geloof hadden in het
bijzonder onderwijs, dan zouden wij zeg
gen: ja. In tegenstelling in dezen met de
meening onlangs hier door den Haag'-
scheii briefschrijver ontwikkeld komt
het ons echter voor, dat, juist omdat te
genwoordig de wind blaast in her zeif van
de bijzondere school, .wij toegevend kun
nen zijn en op de nieuwe voorwaarden het
nieuwe tijdperk met een gerust gemoed
kunnen beginnen. Wij willen daarbij ook
niet vergeten, dat wij op dit oogenblik
zij liet tijdelijk in de minderheid zijn
en dat dientengevolge het compromis te
onzen nadeele moet uitvallen.
Eén ding staat echter voor ons vast:
de tegemoetkoming, ons gedaan, betalen
wij ruim en goed bij de voorgestelde re
geling. Er kan noch mag sprake van zijn,
dat men ons ooit ten tweede m&le de
quitantio presenteert. Indien bijv. bij art.
80 naar een vergelijk moet worden ge
streefd, dan zal dit nergens anders kun
nen gevonden worden dan in art. 80 zelf.
Bij het onderwijs hebben wij al afgere
kend.
De Standaard is teleurgesteld dat de
concept-wetten zich alleen tot het l.o. met
insluiting van het bewaarscHoolonderwijs be
palen, zet uiteen, dat echter wat wordt
voorgesteld in velerlei opzicht hoogelijk valt
te waardeeren, doch voegt daaraan toe, dat
men in liet teederste puntje blijft staan
voor sombere vragen. ,Wat aangaat dat laat
ste schrijft ze o.rn.:
Ideëel komt 't nog geenszins tot nobel
recht. Immers het .Openbaar Onderwijs
blijft eerste klasse in titel en rang. De
gelijkstelling bereikt ge nog alleen in de
geldzaak.
Het Openbaar Onderwijs zal veel ster
ker dan nu concurrentie aan de Christe
lijke school kunnen aandoen, in zooverre
de absolute neutraliteit der Openb. school
wegvalt. Iets wat in onderscheidene dee-
len van het land te eer tot een gereedma-
kiiig van de Openbare school voor do
vrienden der Bijzondere zal leiden, omdat
de Gemeentebesturen hier belang bij heb
ben, en meer nog belang krijgen, nu aan
haar de last .wordt opgelegd, om de Bij
zondere schooi van de noodige gebouwen
te voorzien.
Al begrijpen we toch uitnemend wel,
lioe men tot die laatste, zeer zonderlinge
bepaling gekomen is, het ligt toch in den
aard der zaak, dat juist hierin een dei-
zwakste plekken van het rapport is gele
gen, zóó zelfs, dat we reeds nu twijfelen,
of deze voorslag ten s,lotte aannemelijk
zal blijken.
Strikt en stipt uitgevoerd naar de bedoe
ling, zou er een rijke gedachte in liggen;
maar wie zich inbeeldt dat dit Van zelf
goe-d zal loopen, vergeet te rekenen met
den geest die vaak in onze Gemeentebe
sturen voorzit.
Voor artikel 102 is natuurlijk geen for
mule gevonden, die geeft wat principieel
volstrekt recht zou zijn, en met name
niet wat door ons steeds begeerd Werd;
maar daajvoor blijft de Schoolkwestie dan
open staan. Dit .euvel kan iu een latere
periode worden weggenomen.
Doch ook afgescheiden hiervan zal de
geldkwestie voor geen gering deel heel
het vraagstuk blijven beheerschen.
Van de drie trappen: Hooger, Middel
baar en Lager .Onderwijs, wordt ons hier
een schema van oplossing eigenlijk alleen
voor den eersten trap geboden, en toch
zal dit reeds tot ernstige financieele ge
volgen van aanbelang leiden.
Ten eerste zal het Rijk aanstonds 16
millioen 's jaars hebben bij te passen, een
bedrag dat allicht vrij spoedig tot 20
millioen zal oploopen.
Ten tweede zullen de Gemeentebestu
ren voor allen bouw van sclioollokaliteit
hebben in te staan; wat ook hun op mil-
lioenen zal te staan komen.
En ten derde zullen de voorstanders
van het Bijzonder .Onderwijs hun bijdrage
aan dit onderwijs .wel bijna geheel terug-
kunnen houden; doch daartegenover zul
len ze fn de belasting, eenigiijk voor de
zen tak van het onderwijs, een verhoo
ging hebben in te boeten, die hooger zal
loopen dan wat ze thans aan het School
wezen, uit liefde en belangstelling kweten.
Men voelt daarom nu reeds, koevele
problemen zich hier opdringen.
En dan nog, .wanneer zal dit nieuwe
paradijs zijn poorte ontsluiten? Het duurt
nog vier jaren minstens, terwijl dan altoos
nog de vraag spannen blijft: Hoe zal 't
Rijk, als de vrede niet spoedig hersteld
wordt, het geld voor deze nieuwe rege
ling vinden kunnen?
Het gaat niet om een kleinigheid.
En toch zou 't zoo hard zijn, zoo schit
terende vooruitzichten aan onze onderwij
zers te hebben voorgespiegeld, als er ten
slotte op neerkwam, dat 't wei in de wet
o, zoo prachtig geformuleerd stond, maar
dat de Minister .van Financiën impotentie
beleed.
De Residentiebode neemt op eene
vermakelijke manier den heer Tydeman ér
tusschen. Ze doet opmerken:
De heer Tydeman is bang, dat de deug
delijkheid van liet bijzonder onderwijs bij
die van het openbaar zal achterblijven.
Hij kan niet aanvaarden, „dat den wet
gever de verplichting wordt opgelegd een
regeling te treffen, .waarbij het bijzonder
onderwijs naar denzelfden maatstaf als het
openbaar uit de openbare kas wordt be
kostigd en nochtans de vrijheid wordt
gelaten,, om voor het bijzonder onder
wijs niet de eischen van deugdelijkheid
te stellen, welke voor het openbaar wor
den gesteld."
Dit bezwaar is vooral zoo eigenaardig,
als men zicli te binnen brengt, dat de
vrijzinnigen de vrije concurrehtie tusschen
openbaar en bijzonder onderwijs nooit heb
ben aangedurfd. Als van rechts .gezegd
werd: zet de beide takken van onderwijs
onder dezelfde voorwaarden, wat de finan
ciën betreft en laat ze dan verder vrij op
groeien, bedankten de liberalen steeds
gracieuselijk. Zij vreesden, dat dan de
leuze, door rechts vaak aangeheven: bij
zonder onderwijs regel, openbaar onder-
-\wijs aanvulling, maar al te spoedig in ver
vulling zou gaan.
Eu nu komt de heer Tydeman met be
zorgdheid op voor het gehalte van het
bijzonder onderwijs... Kom, laten we
ernstig blijven.
Overigens, uit het ontwerp-Onderwijswet
blijkt, dat de waarborgen voor deugdelijk
heid van beide soorten onderwijs belangrijk
versterkt worden.
De Fakkel, het vrije liberale orgaan,
maakt o.a. deze opmerkingen, die nu juist
niet bijster vriendelijk zijn en die getuigen
van het anti-clericalisme, dat men bij de
meesten der vrije liberalen in hoogere mate
aantreft dan bij de andere vrijzinnigen:
lo. De commissie stelt voor liet bij
zonder onderwijs geheel en al uit de
publieke kassen te betalen. Naar onze
overtuiging komt dit hierop naar dat in
groote streken vari ons land nagenoeg het
geheele lagere onderwijs feitelijk wordt
uitbesteed aan de (Roomsche) kerk. Het
beginsel is geheel nieuw. Vindt het in
stemming, dan zou men het ook verdere
toepassing kunnen geven. Men zou dan
onze defensie kunnen uitbesteden, zeg aan
den Anti-oorlograad. Onzen .Waterstaat
aan b.v. den Boerenbond. De benoeming
van burgemeesters aan de Vereeniging
van Nederlandsclio gemeenten.
De Staatswerkzaamheid zou daarmede
belangrijk worden beperkt. Zij zou alleen
behoeven te bestaan in controle en het
opleggen van belastingen, om het die par
ticuliere instellingen mogelijk te maken
haar taak te volvoeren.
2o. Er is in de ontworpen wetsvoorstel
len geen enkele waarborg geschapen dat
de ouders van de kinderen, die de bij
zondere scholen bezoeken, ook maar den
geringsten invloed op inrichting, en gang
van het onderwijs hebben, of althans de
samenstelling van de besturen der scholen
kunnen bepalen. Het voorgestelde is dus
van de leuze „de school aan de ouders"
eene bespotting.
3o. In de toelichting tot alinea 5 van
het nieuwe grondwetsartikel zegt de com
missie: „De eischen, aan de deugdelijk
heid te stellen, zullen uiteraard soms
gelijk, soms alleen gelijkwaardig zijn, wijl
de vrijheid van richting der bijzondere
scholen moet worden in acht genomen."
In verband daarmede trof ons eene zin
snede in do nota van Mr. Tydeman, waar
in deze zegt: „Een Grondwetsartikel,
waarin de eisch van gelijkheid van deug
delijkheid wordt afgewezen, kan door on-
dergeteekende niet aanvaard worden, niet
alleen voor het heden, maar ook niet
voor de toekomst."
Dat woord „afwijzen" komt ook even
te voren in de nota voor. Wat is daarvan
de beteekenis? Wil het alleen zeggen dat
de eisch van gelijkheid 'van deugdelijk
heid niet in liet ontworpen grondwetsar
tikel voorkomt? Of beteekent het dat de
rechterzijde der commissie geweigerd
heeft dien eisch eene plaats in de Grond
wet te geven? Wij meenen dat publieke
beantwoording van deze zéér gewichtige
vragen niet mag uitblijven.
Het „U. D.," ook een orgaan der vrije
liberalen, releveert dat jn de Staatscom
missie ieder politieke partij door twee leden
vertegenwoordigd was en meent derhalve
dat wel de heer Tydeman persoonlijk, maar,
niet de vrij-liberale partij als zoodanig ge
acht kan worden zich tegen den gevonden
grondslag te verzetten.
Zou mitsdien in de partij der vrije libe
ralen ten aanzien van 'deze quaestie geen»
homogeniteit worden gevonden?
Jvatechetisehe onderrichtingen van M. C.
Wermekkirelien, vertaald door L. M. van
Pj nvt eren, R.-K. pr. Bij de R.-K. Boekcen-
tra le9 Amsterdam.
Een uitgebreide katholieke ge-
loofs- en zedeleer, op treffende,
pakkende wijze bewerkt. (Drie
deden, ongeveer 170 onderrich
tingen). Voor priesters zoowel ale
leeken zéér aan te bevelen,
„De dood van Yper," door Caesar Gezelle.
Twee deeleu. Bü de R.-K. Boekcentrale te
Amsterdam.
Een boek vol geweldige tragiek
in dikwijls wondermooie taal.
4
De watersnood van 13—14 Januari 1916.
Uitgegeven door de Zuiderzee-Vereerriging
bij E. J. Brill, Leiden.
Verdediging van de droogkS"
ging der Zuiderzee aan de baud
van nieuwe onderzoekingen en de
lessen die de overstroomingien in
Noord-Holland hebben opgole-
verd.
Focus. 10 daagscb fotoblad voor Groot-Ne
derland, onder redactie van A. Boer, Bloe-
mendaal. (3e jaargang.)
Een prachtig tijdschrift (onbe-
rispelijk uitgevoerd) voor foto-
grafeu en amateurs. Het geeft in
derdaad nuttige beschouwingen
en lessen, tal van voorbeelden, een
fotocursus, handeknieuwe, ver-
eenigingsnieuws enz.
Op en om liet altaar. Liturgie voor Cathe-
ehismuskindereu doar een pater Minderbroe
der. Bij L. C. G. Maln.berg. Nijmegen.
Met het stempel der Federatie
van Liturgbcbe vereenigxingen
voorzien: mei goede en leerzame
afbeeldingen. Een werkje, uiterst
goedkoop, doch hoog-noodig in
dezen tijd van liturgische ople
ving.
Fondscatalogus van nieuwe uitgaven, van
L. C. G. Maluiberg te Nijmegen.
„Kenncmerlaml," Wandelingen om Wijk
aau Zee, met wandelkoart eu plattegrond.
Uitgave „Badcoui-ant" Wijk aau Zee.
Een praevhtboekje voor ous
mooie Kemiemerlaud! Hoewel
Wijk aan Zee, de paooie badplaats,
er de eerste plaatè in beeft moest
eigenlijk niemand die Kennemer-
land bezoekt, dit boekje, dat met
mooie platen i6 voorzien en er
smakelijk uitziet, missen. De ge
heele streek tusschen IJmuidén
en Heemskerk wordt er in be
schreven, niet alleen f ologra
ph isoh. maar ook historisch: aller
lei aardige bizonderheden in pit-
tigen stijl verhaald, geven aan it
boekje, dat als een „gids" iö be
doeld, een bizonder Aangenaam
karakter. De „I3« dcourant" te
Wijk aan Zee weet werkelijk dén
juisten toon te treffen!
De ondergeteekende maakt hier
mede bekend dat hij deze week
een koe slacht
Aanbeve end, 6619
fb514)
0
re
