^^^■OAGBLAD voor NOORD- en ZUID-HOLI.ANO^^^H
RIASSAULJtAN 49, HAARLEM
i UORLOQ
LUXE EN DABELfjKSCH SCHOEiSEL.
P. W. TWEEHUIJSEN,
STOOP'S BADHUIS, a.d. Julianaweg.
TELEGRAMMEN
HAAGSCHE BRIEVEN.
si
4iste Jaargang
'i>!
abonnementsprijs i
Intercomm. Telefoonnummers 1426 en 2741
Dit nummer bestaat uit twee bladen
itERSTE RLAÜ.
HAARLtlWbÜHfc. ALLEüAüIES N° 1902
RUIME SORTEERING
psjgap
Wij plaatsten gisteren een beschrijving van STOOP* S
BAD» dat aan den lulianaweg, onder Bloemendaal, zal
verrijzen. Onze lezers vinden hierboven vóór- en
achtergevel van dit sierlijk gebouw weergegeven.
VERSPREIDE BERICHTEN
li
Barteljorisstraat 27.
TELEFOON 1770. 63(1
KORTE BERICHTEN
EEN DUITSCHE VLOOTAANVAL OP DE
ENGELSCHE KUST.
n
HHE HURLEMSÜHE CODRMT
Per J maanden voor Haarlem en de agentschappen (kom eener semeenfe)/1.60;
voor de overige plaatsen in Nederland per post f 2,- 5 per week voor Haarlem
en de agentschappen 0.12»; afzoirterlqke nummers 0.05. -t
PRIJS DER ADVERTENTIËNi
Van 15 regels 0,75, iedere regel meer 0,15; buitenland per regel 0,20;
advertentiën in de rubriek „Vraag en Aanbod" van 15 regels f 0,40, elke
regel meer 0,10.
BRUINBROOD.
't Onderwerp van don dag!....
Want gisteren liadd-en we allemaal nog
wel wat over van den tweeden Pnaschdag,
maar dat is nu op.... eu nu moeten wij er
aan!
Oï het erg is!
t>cn ueen! Méér verbeelding dan werkelijk
heid.
Wij spraken dezer dagen iemand uit Ant-
vverpen, die sinds het begin van den 'oorlog
ongeveer af, niets andere dan bruin brood ge
geten heeft.... Of je er gezond bij blijft!
Intusschen is ook in het bruin-brood afwis
seling te brengen: reeds worden geannon
ceerd „tarwe-kadetjes" en ander luxe-brood!
En kunnen we die niet eten of bekomen:
iaat ons denkeu dat alle opoffering heterjs
dan de oorlogsgruwel, da* j'
wij te lijden hebben, eigenlijk nog
teekent tegen het vreeselijke, waarvoor God
ons bewaren mag: meegesleept te worden in
den moordende, vernietigenden oorlog!
Aüt.M
27 APRIL.
Gebouw St. B a v o Smedestraat 23
Volkszang 8 uur. R. K. Kiesvereeniging
half 9.
SocieteitVereeniging 8 uur
Botthoven-Concert van Polyhymnia,
Groote Kerk - 2—3 uur Orgelbespe
ling door dén heer Louis Robert. (Zie pro
gramma Stadsnieuwst.
Gebouw St. Marthavereen,'- Kleine
Houtweg 13 Betrekkingbureau geopend
van 8—9 uur 's avonds.
St. Elisabeths-Gebouw Janssta*.
49 van 1—2 uur aanvrage om verster
kende middelen voor -arme zieken der St.
Elisabeths-V ereeniging.
Bisschoppelijk Museum Jansstraat
JU geopend eiken dag van 105 uur tegen
betaling van 2b oen is. Uitgezonderd Zater
dagen en R.-K. feestdagen.
SCHOTEN 7/» uur gemeenteraad.
Lokaal Ged. Voldcrsgrach t 22
(Vroegero liijksleerschool) Herijk van
813—12 uur voor: Spaarne, 'Donkere Spaarne,
Korte Spaarne. Van 1—4 uur voor: Zuider
Buiten Spaarne, Koudeniiorn, Turfmarkt en
Kaasmrakt.
LXXXIV.
Pasehen, het feest der Opstanding is weer ge
vierd, Alleluja. De Kerken waren propvol, Ge
lukkig op het feest van Christus' verrijzenis uit
den dood, van 's mensehen wederkeer van de
zonde tot de heiligmakende genade, is er slechts
cóne omstandigheid, die ook dit jaar weer als
een roUwfiöex's bleef nangen om. het licht: de
Eu'rbpeëscüé volkeronkiyg beleefde 'zijn tweede
j >i. Als alles tot vreugde stemt en tot
viooio dankbaarheid, dan is het vertoeven in
gedachte op die sombere slagvelden, tusschen
die vernielende kanonnen en mitrailleuses, in
do diepte der zeëcn, waar de massamoord loert
op nieuwe siaehtofers, wel in staat om diepe
groeven van kommer en zorg te trekken op het
gelaat v«n Uea ernstigen menseh.
Hoe staat .Nederland nu ten opzichte wan de
wereldcatastrophes W ie JUet weet, mag het zeg
gen. Als goed journalist, ben ik er op uit ge
gaan, oux na zooveel dagen te trachten eens
iets té weten to komen van de geheimzinnige
Oomité's-generaal. De heeren zijn zeer geheim
zinnig, reeds bij enkele aanraking krimpt hun
verantwoordeiiikhoidszenuw ineen en stijf ligt
de tong hun in den mond. Mijn indruk is, dat de
150 zelf niet veel meer weten dan wij, het
vulgus profanum.
Toch hoorde ik dezer dagen oen hypothese
opzetten, die, op eenige, door serieuze mannen
waargenomen, feiten berustende, groote kans
van waarschijnlijkheid heeft.
ltn gel and /ou dan, heet het, in den zin gehad
hebben, om een landing te beproeven op de
Belgische kust. Lenige occupatie vaii ons
territoir lag in het minst niet in de bedoe
ling. De van Engelsche en Frahsehe zjjde ge
geven verklaringen blijven dus geheel intact.
Maar..je Belgische kust verlengt zich naar
het Noorden langs onze eigen kust, die
Zeeuwsch-A laanderen, ten AVésten begrenst.
Duitschland, tijdig ingelicht, nam zijn maat
regelen tot afweer, maar had slechts éóiie be
duchtheid, n.l, dat het Engelsche eskader bij
ongeluk en volkomen tegen zijn bedoel in.;
tooli zou landen op Neder! anti's grondgebied.
Duitschland heeft Nederland gewaarschuwd,
en vriendelijk aangeboden, om ons te helpen
in de boletting van een eventueel® landing.
Nederland heeft hoffelijk maar beslist afge
wezen en getoond nóch op bezoek van liet AVes-
ten nóch op: hulp van het Oosten gesteld te
ttfn,
Ziedaar een verklaring van de gebeurtenissen
*«n 31 Maart, die meer aannemelijk wordt,
naarmate men er langer over denkt in het licht
dor verklaringen en gebeurtenissen na dien
kritieken dag.
Nederland was waakzaam, is waakzaam
blijft waakzaam en handhaaft daarom zijn mobi
lisatie op uiterste spanning. Het is natuurlijk
doodjammer voor die tienduizenden, die zoo
gaarne het heilig Paasohfeest in den schoot
hunner familie hadden willen doorbrengen,
maar voor gebiedende noodzakelijkheid in 's
lands belang dient alles to wijken.
A'ijandén, die op eikaars overrompeling be
dacht zijn, gebruiken immers juist voor de uit
voering van hun voornemens die dagen en tijd
stippen, waarop zij vermoeden, dat anderev
waakzaamheid verslapt kan zijn. Zoo Nederland
nu a] zelf geen vijanden heeft, toch dient het
met uiterste behoedzaamheid de voornemens
en plannen van de belligerenten te \olgen.
Jammer daarom, dat er onder de militairen
Hier en daar zijn geweest, die hun teleurstelling
niet hebben kunnen bedwingen en die zelf maar
het verlof hebben trachten te nemén, dat hun
niet van lioogerhand kon toegestaan worden.
Moelit het aan enkelen gelukt zijn, om hun
zin te krijgen, de meesten der deserteurs zullen
nu al reeds met lieete tranen hun onbedacht
zaamheid beschreien. Tegen hen zal, naar ver
luidt, met besliste gestrengheid worden opge
treden.
Hier in Den Haag heb ik van geon enkele on
geregeldheid gehoord. AVel dat onze R. K. Mili
taire Tehuizen do andere zullen wel even
zoo gedaan hebben alles hebben gedaan, wat
mogelijk was, om voor gepaste ontspanning en
verstrooiing te zorgen.
Hiermede in verband mag ik er ook wel eens
op wijzen-, jdat hetgeen voor ontwikkeling en
ontspanning der militairen hier gedaan wordt,
tot op heden nog in het geheel geen aanstoot
hoeft gegeven. Heel anders dus dan b.v. in Am
sterdam, waar eerst in het circus, nu onlangs
weer zelfs in -de Goede Week botsingen zijn
voorgekomen, die niet in het voordeel der mili
taire autoriteiten zijn afgeloopen.
Van de Goede Week gesproken, misschien is
het mijn Haarlemsehen vrienden niet bekend,
dat die in bet zoo mondaine Haagje nog altijd,
dei' eerbiedwaardige traditie getrouw, in offi
cieel© stilte wordt doorgebracht.
Geen schouwburg is er dan geopend, geen
opera nóch tooneelvoorstellingeu wórden er
dan gegeven, geen bioscoopvertooniugen toege
laten. dan uitsluitend die van de Passiespelen,
zelfs geen draaiorgel mag do stille ingetogen
heid onzer straten in die Heilige Week ver
storen.
Is dat niet mooi
Het christelijk volksdeel van de Residentie
apprecieert het handhaven van deze traditie na
tuurlijk zeer en is er onzen burgemeester en liet
overige stadsbestuur dankbaar voor. Van andere
zijde wordt zulks echter met leedo oogen aange
zien en geen jaar gaat voorbij, of er worden
pogingen aangewend, om het cynisch voor
beeld van het buitenland en de andere groote
steden in ons land hier gevolgd te krijgen. Zoo
ook weer dit jaar.
In do raadsvergadering van 3 April j.l.
kwam een adres in van do afdeding den Haag
der Rotterdamsche artistenvereeniging, der
ereeniging van Schouwburg-, Variétéartisten
ên Musici, waarin mede namens de exploi
tanten van alhier gevestigde publieke vermake
lijkheden verzocht werd, om het vérbod tot
het geven van publieke vermakelijkheden in de
„stille week" op te heffen, subsidiair het daar
heen te leiden, dat dit verbod alleen nog zal
gelden voor den Goeden Vrijdag.
De aanval werd dus dezen keer gedaan door
deze vereeniging, die ruim G00 leden sterk is
en alle motieven, die konden dienen, om hot
~aitdei gemeentelijke overheid te verteederen,
werden dapper gehanteerd.
Er werd aangevoerd,
dat do stad s-Gravenhage ecu uitzondering
is iri dézen, daar dergelijk verbod in geheel
Europa niet bestaat;
dat dit verbod voor de leden van genoemde
verepniging een groote loonderving beteekent;
dat de ondernemers der vermakelijkheden
geen gage door kunnen betalen, daar ook hun in
komsten gedurende deze week opgehouden zijn,
cu deze week voor hen toch al een verlies
teekent, aan zaalhuur, belasting, enz. enz.;
dat inwoners der stad 's-Gravenhage in ge
noemde week hun vermaak buiten de stad zoe
ken
dat vreemdelingen die week aan de stad
s-Gravenhage geen bezoek brengen, wetende
dat de publieke vermakelijkheden gesloten zijn;
dat door dezen toestand vele werkgevers en
werknemers en andere neringdoenden aanzien
lijke schade Hjden
Nu dient al dadelijk opgemerkt, dat de heeren
eu dames met hun adres waren aan verkeerd
adres, daar de burgemeester hier vrijwel alleen
bevoegdheid heeft om in te grijpen. Onze: Bur
gervader stelde dan ook voor, om dit adres in
zijne handen te stellen „ter afdoening."
De anti-rev. heer Duy maer van Tw i s t,
pas kort lid van den Raad en or waarschijnlijk
niet gerust op, dat de burgemeester niet zou
bezwijken, sprak den wenschuit, dat onze bur-
XXXt&MEm -
gervader de aloudo christelijke traditie zou
handhaven. Daartegen kwamen echter de
sociaal-democratische heeren Helsdingen
en H u g e n h o 11 z op.
De eerste zei o.a. het volgende:
„Ik meen, dat er in Den Haag absoluut
geen reden bestaat, cua de stille week op deze
wijze te handhaven en dat er dus alle reden
aanwezig is, om dit verzoek toe te staan."
(Handelingen bl, 302.)
De voorzitter van den Raad gaf beiden zijden
te verstaan, dat de afdoening van het adres al
leen tot zijne competentie behoorde; men zou
dan wel zien, Welke beslissing hij genomen had.
Welnu, er is geen inbreuk gemaakt op do tra
ditie, geen „strijkje" heeft ook maar ergens zijn
verlokkende tonen laten hooren.
Wat zullen de sociaal-democraten nu doen?
Zullen zij den heer burgemeester trachten ter
verantwoording te roepen?
Tot eer van de vele liberalen in den Raad
dient er op gewezen, dat van lien nooit eenige
poging uitging-, om onze gevoelens te kwetsen.
Alleen het vroeger raadslid, de vrijzinnige heer
W a r n e k e heeft er wel eens tegen gesputterd,
als ik mij goed herinner.
Het zou anders wel de moeite waard zijn, om
eens te zien, hoe do heeren zich zouden houden,
als deze zaak eens publiekelijk besproken werd.
Mij dunkt, dat het zou meevallen, ook om
deze reden, dat hier algemeen aangenomen
wordt, dat Hare Majesteit de Koningin erg op
handhaving der vrome traditie gesteld is.
AVaarlijk wij kunnen niet genoeg^dankbaar
zijn, dat in deze penibele tijden ons landje gere
geerd wordt door een even vrome als kloeke telg
uit het huis van Oranje!
Bidden wij met te meer innigheid liet:
Domino salvam fae Reginam
n o s t r a m.
Den Haag, 2-5 April '16.
OVERZICHT.
Behalve het zeegevecht aan de Vlaam&ehe
kust en de gebeurtenissen aan de Engelseho
Oostkust, zijn er in de laatste dagen geen
krijgsbedrijven gemeld, die een nadere be
schouwing behoeven.
Het verschijnen van talrijke Engclsche
strijdkrachten ter zee voor de Duitsche stel
lingen aan de Belgische kust heeft blijkbaar
niet veel om het lijf gehad. Wel heeft men
tot in Vlissingen het gevecht kunnen waar
nemen en was de beschieting over en weer
heftig, doch omtrent soliade elkaar toege
bracht wordt uit dé telegrammen niets ver
nomen.
Anders is dit het geval met de Duitsche
vlootaauval op de Engelsche lenst; daar wer
den gelijk het Engelsche communiqué
meldt drie Engelsche schepen getroffen
en dus.... beschadigd; en wel zóó bescha
digd, dat de admiraliteit het noodig oordeelt
er bij te verzekeren, dat zij niet „gezonken"
ziju; er was dus blijkbaar gevaar voor zinken.
Het praatje, dat do Duitsche vloot steeds
zich verscholen houdt in de maritieme ha
vens, blijkt dors voor de zooveelste maal niet
op te gaan; in de meeste gevalleu toch, dat
een botsing ter zee plaats heeft, was deze
door de Duitsehers uitgelokt*
Ook is het opmerkelijk, dat de Duitsehers
hun luchtaanvallen op Engeland, waarmoe
de maand April werd ingezet, thans weer
herhalen, alsof het oen aankondiging
geldt, dat de maand April ook door lucht
aanvallen zal worden uitgeluid. Reeds twee
nieuwe luchtaanvallen hebben wij gisteren
gemeld en 't behoeft zeker niet te verwon
deren, wanneer wij vandaag ef morgen weer
va:i een volgend bezoek boven Engeland ver
nemen; immers uit Zeen week- V1 a and eren
wordt ons gemld, dat gisterenavond weer
eenige zeppelins werden waargenomen, die
snel boven Belgisch gebied in westelijke
richting stevenden.
Een bericht uit Parijs meldt, dat er weer
nieuwe Russische troepen te Marseille zijn
ontscheept, terwijl 'n ander bericht zegt, dat
de overbrenging van de eerst gelande troe
pen naar bet front reeds is begonnen.
Over het Amerikaanseh-Duilsehe conflict
is nog niets naders bekend geworden. Er
wordt voortdurend en ernstig over de mo
gelijkheid eener schikking beraadslaagd. Het
telegrafische verkeer tu&sehen eBrliju en
Washington ie zéér levendig, zoodat men in
Dnitsoblaud vertrouwt, dat alle hoop op
bijlegging van het geschil mot do Ver. Sta
ten nog niet vervlogen is.
Eindelijk hebben Engeland en Frankrijk
ook hun antwoord-nota's aan Amerika toe
gezonden inzake de Amerikaansche jirotesten
tegen de blokkade-maatregelen der geallieer
den.
De memories ontkennen dat die maatrege
len onrechtvaardig zouden ziju, wijl tegen
over nieuwe misbruiken ter zee ook nieuwe
middelen ter voorkoming gerechtvaardigd
mc eten worden geacht.
In een bespreking van de lijst van sche
pen, in de Amerikaansche nota genoemd,
wier ladingen zijn aangehouden, zegt de En
gelsche nota: Het meest treffende in de
gegevens van deze lijst is de spoed waarmee
de schepen worden vrijgelaten en het zeer
kleine verlies en de geringe last-, waaraan zij
in den regel blootstaan.
Dat weten we hier wel beter!
Z, M.'s regeering wenseht de V. S. te ver
zekeren, zoo besluit deze memorie, dat zij
zal voortgaan om bij de uitoefoning van het
geen zij haar recht als oorlogvoerende acht,
den ouzijdigen zoo weinig mogelijk last te
bezorgen.
Of Amerika met deze verdediging en ver
zekering vrede zal némen, slaat ook nog te
bezien.
Het Russisch inlandseh bestuur.
In een artikel, getiteld „Kracht en Zwak
heid", stelt de „Novoje Wreinja" vast, dat
in don loop van het laatste halfjaar in Rus
land in het. geheel 12 ministerveranderiagen
hebben plaats gegrepen, "waarvan drie in
het ministerie van Binnedlandsche Zaken.
Verder zijn er op de 167 bestaande gou
verneurs, en ondergouverneursplaatsen in
het laatste jaar 87 veranderingen geweest
Op liet slot van zijn artikel zegt het blad,
dat de bureaucratie van hot volk door een
i
t: I
diepe kloof is gescheiden en den' ganschen
last van den regeeringsarbeid niet meer op
haar schouders kan dragen. Om haar aan
zien te herstellen, behoort de regecrinjj
Steun te zoeken bij de maatschappij.
De interparlementaire economische con
ferentie der geallieerden.
De Italiaansche bladen, zoo wordt uit Lu
gano gemeld, zijn algemeen geneigd aan
de a.s. interparlementaire economische con
ferentie te Bar ijs groote beteekenis toe te
kennen. Minister Briand zal de opening bij
wonen en een groote politieke redevoering
houden. Italië wordt vertegenwoordigd door
42 senatoren en afgevaardigden, onder lei
ding van Luzzatti die volgens de „Stampa"
de bedoelingen van Salandra en Sonnin»
zal weergeven. Engeland zend 42 afgevaar
digden en liooge ambtenaren uit de kolo
niën. Servië zendt 14 afgevaardigden eii
oud-ministers. Portugal zendt 10 afgevaar
digden. Ook Rusland zal worden vertegen
woordigd. Na afloop van het congres zullen
Italiaansche en Eransche vertegenwoordi
gers een afzonderlijk politiek congres hou
den. liet bericht dat gelijk met dit congres
ook een economische conferentie van regee-
ringsvertegenwoordigers der Enterite te Pa
rijs zal bijeenkomen, wordt niet bevestigd
Sir Roger Casement. Het officieele pers
bureau te Londen meldt, dat Sir Roger Ca
sement Zondagochtend naar Londen ver
voerd en door de militaire overheid in be
waring gesteld .is. Men verneemt, dat bij
zijn proces bewijzen zuLlen worden overge
legd nopens zijn handelingen in Duitsch
land sedert het uitbreken van den oorlog.
De val van lvoeh-el-Amara aanstaande.
Volgens do „Corriere della Sera" is de val
van Koet-el-Amara, met een bezetting vaij
10.000 man, aanstaande. Bij den laatstea
uitval toch konden de Britsche troepen niet
eens de Turksche hoofdstellingen bereiken,
maar werden reeds bij de eerste linies te
ruggeslagen.
Do in Marseille ontscheepte Russen. Do
Par ij scli e correspondent van de „Secole"
meldt, dat de Russen die te Marseille zijn
geland niet meer dan een brigade sterk
ziju. Zij hadden geen wapens bij zich daar
dezo voldoende in Frankrijk aanwezig zijn
terwijl daarentegen de Russen een onuit
puttelijk mensclicn-materiaal hebben. Het
grootste deel der Russen zal niet in Frank
rijk blijven, maar de correspondent zegt
tiicfc waarheen #ij dan zullen gaan.
De U- en mijnoorlog. Hef Engelsche
stoomschip „Ross" is in den grond geboord.
Elf koppen van dé bemanning zijn gered.
(Het s.s. „Ross" mat bruto 2666, netto
17iit ton. Het was in 1907 te Northumber
land gebouwd en behoorde te Cardiff thuis).
LONDEN, 25 April. (Officieel) Hedenmor
gen verscheen een Duitsch eskader slagkruisers,
lichte kruisers en torpedojagers voor Lowestoft.
Na een gevecht met Engclsche schepen keer
den do Duitsehers terug, door de Engelschen
achtervolgd. Twee mannen, een vrouw, en een
kind werden op hot strand gedood. De mate-
ricole schade schijnt onbeduidend te zijn.
Van do Engelsche schepen werden twee lichte
kruisers en een torpedojager getroffen; zij zijn
niet gezonken.
I1ET GEVECHT NABIJ DE BELGISCHE
KUST.
BERLIJN, 25 April. (Officieel.) Op den
ochtend van 24 April verschenen voor de Vlaam-
scho kust talrijke Engelsche strijdkrachten die
uit monitors, torpedojagers en groótero en
kleinere stoomschepen bestonden. Zij zochten
blijkbaar mijnen en legden ook blijkbaar boeien
uit, om plaatsen voor een bombardement aan te
duiden. Drie van onze in Vlaanderen liggende
torpedo-booten voeren herhaaldelijk uit om de
monitors, torpedojagers, enz. aan te vallen,
dreven hen terug en belemmerden hen in het
voortzetten van hun werk. Ondanks hevige
tegenwerking, bleven onze torpedo-booten onbe
schadigd. De Engelsche zeestrijdkrachten ver
lieten dc AGaamsclie kust weer.
DE OPSTAND IN CIIINA.
SJANGHAI, 25 April. Zondag hebben do
regoeringstroepen met de opstandelingen hevig
gevochten nabij Woesië. De rogeeringstroepen
vielèn de forten van Kintyin aan. Eerst werden
zij teruggedreven. Na versterkingen te hebben
ontvangen sloegen zij echter de opstandelingen
terug, maar slaagden er nog in de forten to
nemen.
|i