DAGBLAD voor NOORD- en ZUID-HOLLAND.
ft
NASSAULAAN 49, HAARLEM
j WC. 1. Passtoors. f j
rDËÖÖRLOG
IÜXÊ EH DAGELIJKSCH SCHOEISEL
P. W. TWEEHUIJSEN,
TELEGRAMMEN
HAAGSCHE BRIEVEN.
iaandag 8 Mei 1916
4iste jaargang
Telefoonnummers 1426 en 2741
lntercommr
Dit nummer bestaat uit twee bladen
EERSTE BLAD.
HAARLEMSCHE ALLEDAGJES N° 1912
KORTE BERICHTEN
RUIME SORTEERING
Barteljorisstraat 27.
TELEFOON 1770.
NA DEN OPSTAND IN IERLAND.
OORLOGSALLERLEI
4
BUK MUIEN» CM
ABONNEMENTSPRIJS
Pm t maanden voor Haarlem en de agentschappen (kom eener gemeente)/1.60;
voor de overige plaatsen In Nederland per post f 2,—j per week voor Haarlem
•n de agentschappen 0,128; afzonderlijke nummers 0,05.
PRIJS DER ADVERTENTIËNt
Van 5 regels/0,75, iedere regel meer 0,15; buitenland per regel 0,20;
adverfentiën in de rubriek „Vraag en Aanbod" van It regels f 0.40, elka
regel meer 0,10.
OUDE KLACHTEN.
Mot de warme dagen komen ook weer tal van
fietsbandengruwel, oftewel het fijne glas, dat
fietsbanden gruwel, aftewei bet fijne glas, dut
*net mooi weer extra gestrooid schijnt op de
fietspaden enz.
Op één klacht willen wij echter nadrukkelijk
de aandacht vestigen.
Dat is de indecente manier van zwemmen
door jongens, waaronder zelfs ouderen en
Voel ouderen waarvan men getuige kan zijn
aan de oevers onzer openbare wateren in de on
middellijke nabijheid der stad.
Het is bijna ondoenlijk, na warme dagen, ïu
de avond uren in fatsoenlijk gezelschap b.v. te
genieten van de mooie plekjes waaraan ons
Spaarne - Noord en Zuid - zoo bijzonder rijk is.
Ons dunkt dat een flink razzia zoo nu en
dan door eenige veldwachters gehouden en wat
tcezieht al heel wat zou helpen.
Zooals nu is het wol wat heel erg!
AGENDA. 9 MEI.
Gebouw St. Davo Smedestraat 23
Particulier. Leden Spoor en Tram 8H
uur. Leden Haven en Tran&port 9 uür.
Leden Timmerlieden 8 uur.
Stadhuis 8 uur vergadering Ka
ntor van Koophandel en Fabrieken.
Concertzaal Vereeniging 8 uur
1 'veede Toonkunstuitvoering „Le Deluge'
»L'au Mil". n
f /er rein hij de nieuwe St. Bavo-keiK
Circus Carré Avondvoorstelling 8/ uur.
Qroote Kerk 1—2'uur - Orgelbespe
ling door den beer Louis Robert. (Zie pro
gramma Stadsnieuws),
Gebouw St. Mart ha ver een. Kleine
Houtweg 13 Betrekkingbureau geopend
van 31 uur.
Bisschoppelijk Museum Jansetraat
Ti geopend eiken dag van ld—5 uur tegen
betaling vau 25 cents. Uitgezonderd Zater
dagen on U-K feest da KMi.
Lokaal Stads Doelen Herijk van
g^—12 uur voor: (Madestraat, Jan Steen
stra at, Velserstraat, Wouwermari&trSaut-
ptertersiraat, Tetterodestraat en Klever-
parkweg'. Van 1—4 uur voor: Aollfertsberg-
straat, Stuveistraat, Ooltemanstraat, Dm
venvóordeistraat, Roosveldi&traat, Galtraat,
Spoorwegstraat, Delftstraat en Delft-kade.
Als een dreunenden donderslag kwam op den
'!e'dtren Zondagmiddag daar plotseling het
ufaadbericht, dat Passtoors, oud-afgevaardigde
v°or Beverwijk, burgemeester van üirmeken, Za
terdagavond plotseling was overleden
Onze vriend Passtoors dood!
Op den vooravond van hét Encyeliekfeest, juist
een week vóórdat liet katholiek Nederland, en
zijn Katholieke Voiksbonders op de eerste plaats,
zich gereed maken om het 25-jarig herdenkings-
teest te vieren van de beroemde Encycliek, die
jn 1891 op zoo scherpe, duidelijke, éclatante wijze
bevestigde wat Passtoors in 1888 metterdaad
V !?ad gepredikt bij de stichting van den R. K.
y°jksibond, op den vooravond van dat feest
s «ij opgeroepen
dat* nu Zal hij naar wij hopen en bidden
a«t leest mede vieren in de volheid van God's
leW'lijkheid, in den hemel!
Passtoors was wij mogen liet hier zeggen
de man van óns district, van ónze streek in het
bizonder.
Héél Nederland zag tegen hem op en vereerde
hem, om zijn werkzaam Kamerlidmaatschap,
héél het Haarlemsche Bisdom eerde hem als
den stichter van den Haarlemscheu Katholieken
Volksbond, maar Roomsch Kennemerland,
streek waar de „Nieuwe Haarlemsche" het ka-
p°lieke orgaan is, had nog engere banden met
ö^teors, voelde zich nauwer met hein verbon-
onAhad ook bij hem een voorkeur, die hij niet
Lq stoelen of banken stak.
Bev0.°r.,zijn veeljarig Kamerlidmaatschap voor
Cr^fi ^'jk, dat hij vervulde op waarlijk-demo-
die h w'is (met raad en daad stond hij allen
h'cui'111 kwamen vragen om hulp, zoowel par-
deliiieren- als vercenigingen, op de meest-vrien-
-teïzijkende-hij- de katholiciteit van
Kiuo'en op en d'opt onze Roomsche man
dat hij ;n ju??.1" Passtoors door het vuur, en
gevoeld als een S,!0s' vallen in Beverwijk, is
laag door een iedei-drtelii|<e> persoonlijke neder-
Het ,stond dan ook vast
verkiezing zou Passtoors w .J de eerstvolgende
in Kennemerland, en.eei candidaat zijn
wordenuj zou gekozen
Het heeft niet zóó mogen zijn.
God heeft hem geroepen midden uit
want werken deed Passtoors tot aa" we?'
laatste oogenblikken. Wat hij gedaan heeft voor
de arme bevolking der Belgische grensdorpen, js
Slechts weinigen bekend: wij die ervan we'fen
mogen gerust zeggen, dat de geweldige inspan-
Clenh die hij zich getroostte, zijn medeleven met
1 ""gelukkigen, het medelijden van zijn groot
twjj vo°r de armen, dit vruchtbaar leven onge-
d «og hebben vèrkort.
Lidd1 des te grooter zal de belooning zijn.
ei1 wij, de vele vrienden in Kennemer
land, in onze hartelijke dankbaarheid, dat God
dezen trouwen en arbeidzamen dienaar, die ge
werkt heeft in den wijngaard van het begin van
den dag tot aan het elfde uur, die de talenten
welke God hem geschonken had, verdubbeld
heeft ter eere van God en Zijn Kerk, spoedig
moge geven de eeuwige rust, dat spoedig het
eeuwige licht hem verlichte en hij ruste van den
arbeid hierbeneden in den eeuwigen vrede dei-
zaligen en der heerlijke glorie Gods, ter Wiens
eere dit werkzame leven geheel is geweest!
Dit gebed moge voor de treurende weduwe
en de bedroefde kinderen aan wie wij onze in
nige deelneming betuigen, een troost zijn, naast
de zekerheid die zij zullen hebben dat hun man
en vader vóór hen een voorbidder zal zijn in den
Hemel, zooals hij hun een steun en voorbeeld
was in zijn leven'!
LXXXV,
Het was waarlijk niet mijn voornemen, om
in dezen brief te handelen over politieke per
sonen en zaken, want er gebeurt hier in het
Haagje op katholiek gebied "een en ander, dat de
aandacht in een Haagschen Brief verdient, maar
de omstandigheden zijn soms sterker dan wij.
Gisteren stierf hier in het Hotel„De Witte
Burg", waar hij logeerde, Dr. D. Bos, en zoo
juist word ik opgeschrikt door een bericht uit
Ginueken, dat daai plotseling is overleden de
heer W. C. J. Passtoors. God hebbe hunne
zielen
Zoo lang als het eerste sterfgeval ie ver
wachten viel, zoo plotseling komt de dood van
den laatste.
Het is alweer eenigen tijd geleden, dat we
Dr. Bos het laatst zagen in de vergadering van
de Tweede Kamer. Diepe deernis beving een
ieder, die den knappen man kende en van hem
hield. Twee dingen, die samen gingen, want ais
gij Dr. Bos kêndet, dan hielclt gij ook vail hern.
'Hoe vaak hebben wij zijn rijzige gestalte daar
zien slaan in de groene bankjes. Nooit maakte
hij gebruik van het kathcdertje naast den presi-
dentszetel, altijd bleef hij op zijn plaats. Die
gewoonte had hij gemeen met enkele andere par
lementaire veteranen, b.v. Goeman Borgesius,
die ook altijd tusschen de bankjes bleef. Van
dezen laatste verschilde hij overigens in alle
opzichten. Kan l'iorgesius doorgaan voor de in
carnatie van politieke slimheid en berekening, de
heer Bos met zijn open en eerlijk karakter, is
eigenlijk altijd een naïef kind in dc politiek geble
ven. Dit is geen kleinachting, eer het tegendeel.
Dr. Bos was werkelijk te goed voor de heden-
daagsche politiek, die in het beruchte concentra
tie-manifest haar bekroning en program vond.
Het zal den oprechten man moeite genoeg
gekost hebben, cm dit program mee te helpen
tot stand brengen. Dat hij er aan geholpen heeft,
dat hij er iets van verwachtte voor de toekomst,
moet alleen worden toegeschreven juist aan dat
kinderlijk karaker. Hij doorzag het geïntrigeer
niet, zooals b.v Treub het onmiddellijk zag, ja
rook, Treub kon er niet invliegen, Bos met zijn
aard moest er invliegen. En het zal hem oprecht
verdriet gedaan heoben, dat Treub niet mee
wilde, liever de heele politiek en zijn partij ver
liet, zijn kamerzetel er aaii gaf. Dit is de oorzaak
der verwijdering tusschen deze twee groote man
nen geworden. Dat die verwijdering er geweest
is, 'Zal geen ingewijde tegenspreken en dat zij
aan Bos' laatste levenskracht geknaagd heeft,
ook dit staat vast.
Sinds 1913 is Dr. Bos eigenlijk de oude niet
meer geweest. Zijn hooge rechte gestalte behield
hij wel, maar zijn haar was vergrijsd, zijn kleur
vervaald, zijn kaken vielen in.
En als wij hem zagen, dan zeiden wij tot
elkaar: Jongens, wat zie Dr. Bos er uit!
Zoo heeft hij dan de staatspensionneerings-
wet al niet eens meer tot stand mogen zien
komen, die 'wet, waarvan hij in zijn hart even
afkeerig moet zijn geweest als Treub, waarvan
hij door tal van amendementen nog iets gehoopt
had te maken. Het amendement om de uitsluiting
der- bedeelden op te heffen, was door hem het
eerst onderteekend.
Dr. Bos kon niet met het staatspensioen sym-
pathiseeren, omdat hij er het opvoedend element
niet in kon voelen, dat zoo duidelijk in liet
verzekerings-systeem naar voren trad.'
En opvoeden was toch zijn leuze. Het volk
opvoeden was hem ideaal. De arbeiders door
goed lager- en vakonderwijs, de middenstanders
door organisatie,, handelsonderwijs en crediet-
verbetering.
Op dit gebied heeft de onislapéne enorm veel
gedaan. Hij promoveerde in 1888 als docior in
de wis- en natuurkunde, hij was ie Winschoten
leeraar, journalist, la'ter schoolopziener. Hij
werd een vraagbaak voor ieder, die zich met
onderwijszaken bezig hield; hij werd een baan
breker op het gebied van ambachts-, vak- en
handelsonderwijs.
Hem bezielde geen zucht tot politiek gewin,
hij verlangde slechts goed onderwijs en dege
lijke volksopvoeding. Dat kon ieder ondervinden,
die hem in zijn publiek leven naging, maar dat
mocht vooral ervaren hij, die, als ik, hem in
kleinen kring mochten bewonderen om zijn
groote liefde voor liet volksonderwijs, om zijn
heider inzicht, zijn niet te breken werkkracht.
Hij was president van de z. g. Be redigings-
commissie en zonder hem had die commissie mis
schien nooit haar taak voltooid, Bos wilde de
Alzaemng oprecht, want hij zag in, dat alleen
aarcioor een algemeene verheffing van liet
volksonderwijs mogelijk was.
Dit was Bos in het groote. Wilt gij hem leeren
Kennen in het betrekkelijk kleine? Hij was hier
president van de Ambachtsschool en van de
Academie voor Beeldende Kunsten beide. Beide
hadden evenzeer zjjne belangstelling. De onder
linge concurrentie, die niet altijd tot gelukkige
resultaten leidde, deed hem echter verdriet. En
hij rustte niet voordat hij een reorganisatie van
beide had tot stand gebracht, die tot een har
monische samenwerking heeft gevoerd.
Zoo was Dr. Bos.'
De middenstand had na en naast de arbei
dende klasse zijn sympathie. Waar hij kon, moe
digde hij het handelsonderwijs aan en bekend is,
wat hij voor het middenstandscrediet heeft tot
stand gebracht.
Zijn beminnelijke persoonlijkheid en zijn op
rechte, eenvoudige overtuiging overwonnen alle
moeilijkheid.
Het is ons, al was hij onder onze politieke
tegenstanders, een behoefte om hem de volle
maat onzer waardeering uit'te meten.
Politieke tegenstander was hij en een gevaar
lijke. Niet omdat hij zoo heftig aanviel of in
geslepenheid lagen legde Eer het tegendeel deed
hij. Maar hij was gevaarlijk juist door zijn ge
matigdheid, door zijn welwillendheid, zijn inne
mendheid. Gij kwaamt ongemerkt onder de beko
ring van zijn goede' trouw en zijn verzoenende
overredingskracht en, zonder dat gij het wist,
waart gij de politieke beginsellijn al verder gena
derd, dan gij vermoedde!
Toch was hij voor het politieke strijdperk van
vandaag minder geschikt. Tusschen Borgesius
en Troelstra kwam hij in de verdrukking. Dat
heeft 1913 bewezen. Vol enthousiasme, vast over
tuigd nu eens de kroon op het werk te kunnen
zetten, aanvaardde hij uit de handen van H. M.
de Koningin de kabinetsformatie/Wat treurige
ontgoocheling is hem daarvan geworden! Men
herleze nog maar eens de correspondentie, tus
schen hem en Mr. Troelstra toen gevoerd. Tegen
den laatste was hij niet opgewassen, zonder den
laatste kon hij zijn denkbeelden niet belichamen.
En hij legde zijn taak neer. Gedisillusioneerd,
toch niet geheel ontmoedigd.
Was hij zijn tijd vooruit? Wachtte hij nog
veel van de toekomst?
Dr. Bos is niet meer en 'van de verwezen
lijking van het concentratieprogram heeft hij
niets mogen zien.
De vrijzinnige democratie zal in hem veel
verliezen. Zij kan dezen derden slag Drucker
en Treub ontvielen haar reeds nauwelijks te
boven komen. Als Roodenburg en Koster aan
zich zeiven overgelaten -/den, doen zij allicht
beter, om maar weer onder de schutse van de
gehaaide politici van de Liberale Gnie terug te
keeren.
En nu Passtoors.
Hij zou, leefde hij nog, ons niet kwalijk nemen
dat wij over hem op de tweede plaats spraken.
Hij zocht in heel zijn werkzaam en braaf leven
de eerste plaats niet. Maar zelfs zijn bescheiden
plaats in het tweede gebied werd hem niet ge-
o-uiid en mocht hij niet tot het laatst behouden.
Bij een geopend graf mag men niet bitter zijn,
maar wij zouden het kunnen wezen, omdat wij
van zoo nabij weten, hoeveel droefenis of Wil
lem Passtoors heeft gehad, toen hij, door het
politiek onfortuin getroffen, zijn plaats in de
volksvertegenwoordiging heeft moeten vaarwel
zeggen.
Hij had zoo gaarne op zijn post gebleven tot
het laatste toe. Voor de arbeidende klasse en
voor zijn geliefd district Beverwijk, dat hij met
heeler harte aanhing.
Als men gewild luul, dan had men Passtoors
Gemakkelijk 'n anderen zetel kunnen inruimen.
Èn als men dat gedaan had, dan had men
blijk gegeven van ren runnen politieken blik.
Maar men wilde niet. wij hebben daarover vroe
ger scherpe dingen gezegd in deze zelfde
rubriek.'Wij herinneren er aan, niet om er op
nieuw'bitter door gestemd te raken, maar om er
de grootheid van ziel van Passtoors aan te
demonstreeren. Want wat deed hij, toen zijn
arbeiders-vrienden, teleurgesteld over de gestie
der politieke leiders, zich »fl ticm beklaagden?
Zette hij beu op? bpoorde hij aan tot tegen
werking? Dat deed hij met. 1 lij preekte verzoe
ning, afwachting en oerusling. A-bar als in den
laatsten tijd in R-R- a >ei<,erskringen heftiger
is geworden het verlangen naar meer rechtstreek-
sche arbeidersvertegenwooKiigcrs in dc Tweede
Kamer, dan is dat voor ren deel ook de reactie
op hetgeen Passtoors en ui hein den R K. geor-
ganiseerden arbeiders is aangedaan.
De R. K. arbeiders piganiseemi, dat was
Passtoorslevenstaak en ïceaal. Hij is er mede
begonnen, vóór Leo's bazuinen in „Rerum no
varum" over het weieldrond weerklonken.
Straks wordt „Rerum nova rum's" zilveren jubi
leum gevierd en Passtoors zal er niet bij zijn.
Zijn laatste levenswerk is echter, aan die mach
tige encycliek gewijd geweest, hij heeft de luister
rijke viering van het jubeltij mee helpen voor
bereiden.
Er zal in dit blad over Passtoors zeker nog
heel wat geschreven woide-n. Aan mij nog cfe
taak over zijn pariemen aire loopbaan iets te
schrijven.
Een voorname rol m ue gewone beteekenis
van het woord-heeft h'j in de Tweede Kamer
niet-vervuld; Dat vroeg ook geen verstandig en
weldenkend mensch van hem, den eenvoudige.
Maar als het er op aankwam om het echte
arbeidersgevoel re laten spreken' op zijn tijd
binnen de muren der zaal van de volksvertegen
woordiging, dan was hij er bij.
Naast een parlementaire figuur als Schaper
kon Passtoors niet geplaatst worden, maar wel
naast Helsdingcn (S. D.), NoUing (V. D.), De
Klerk (U. L.) en Van Vliet (A. R.) In al deze
mannen was de oude arbeidersbeweging waar
dig vertegenwoordigd. En als er in de laatste
tien jaren langzaam en geleidelijk andere denk
beelden der arbeidende klasse zich baan zijn
gaan breken, dan is het aan het eenvoudig en
oprecht woord dezer mannen te danken geweest.
Passtoorsroeping was niet, om in liet parie
men een leider te zijn, zooals hij het er zeker
een was in de arbeidersorganisatie, maar hij
had wel tot taak, om tot trait-d'union te dienen
tusschen de hoogere klassen en de zijne. Die
verdienstelijke taak heeft hij waardig vervuld.
Wat de arbeidende klasse geworden is, dankt
zij voor een groot deel aan Passtoors. Zij mag
dezen echten volksman naar Paus Leo's hart
nooit vergeten. Ons allen was hij een oprecht
en goed vriend.
Veel zullen wij voor zijn zielerust bidden!
's-Gravenhage, 7 Mei 1916.
OVERZICHT.
Alles hangt nu van Wilson's houding af,
de geheele verantwoordelijkheid tegenover
de wereld over het verloop van het Duitsch-
Amcrikaansch geschil, rust nu op zijn schou
ders; zoo is liet oordeel van het Zwitsensche
„IntelligenzbJatt." En in" bijna 'de geheele
pers komt men tot deze conclusie:
Met spanning wordt nu dan ook uitgezien
naar betrouwbare berichten uit Washington,
waaruit eenigermate blijken zal welke de
bonding van Wilson zal zijn len aanzien van
de Duitsche nota; nj. of bij de daarin toe
gestane concessies zal willen aanvaarden en
liet voorstel zal aannemen om nu ook En
geland te dwingen af te zien van de onrecht
matige uitbongeringsoorlog of dat hij de di
plomatieke betrekkingen nu zal afbreken,
zocals werd gedreigd.
Toen Amerika den 20sten van de vorige
maand zijn „laatste" nota aan de Duitsche
regeering zond, beeft men te "Washington
gedacht, dat de verantwoording in haar
volle zwaarte op Berlijn zou rusten en dat
aan do Duitsche regeering nog slechts de
keuze was: toe te geven of een oorlog ook
met Amerika aan 'te gaan. Daarmee heeft
men zich te Washington deerlijk vergist. Het
antwoord is een diplomatiek stuk, dat de
geheele kwestie handig verdraait en thans
Wilson voor do eigenlijke beslissing- stelt.
En liet schijnt, dat men in de Vereenigde
Staten' Duitschland's antwoord ook in dien
zin aanvaarden zal, want ia nog geèn enkel
telegram wordt do ïheening verkondigd, dat
de Tégeering nu onmiddellijk de diploma^
ticke betrekkingen met Berlijn moet verbre
ken. In elk geval echter is het'op dit oogen-
blik het waarschijnlijkste, dat president Wil
son zich niet zal haasten met een antwoord,
maar dat hij degelijk za,l overwegen langs
welken weg hij zich uit de moeilijkheden
redden zal die het Duitsche antwoord le
voorschijn 'geroepen heeft.
In het groote oorlogsbedrijf zelf lieerscht
een vreemdsoortige rust. Een nieuw offen
sief zal hier of daar weldra moeten worden
aangevangen, maar waar zulks het geval
zal zijn, is niet met zekerheid te zeggen; dan
vermoedt men, dat zulks op het Russische
front zal gebeuren en dan meent men weer
aanwijzingen te bezitten, dat de strijd op
nieuw in liet Westen zal ontbranden; terwijl
weer andere omstandigheden doen veronder
stellen, dat de actie zich meer naar den Bal
kan of naar het Midden-Oosten zal ver
plaatsen.
Ecu beschuldiging. Volgens een Wol ff bericht
uit Athene, is vastgesteld, dat de ïTanseheu en
Engelsehen, onder schending van do I'oode-
Kruisvlag-, de Servische trc-epen tot dusverre
uitsluitend op liosp.itaalschepen hébben overge
bracht teneinde torpedeering door ouzeeërs te
vermijden.
I)e geallieerden en Griekenland. Naar de
„Allgemeine Ztg." te Weenen uit Athene ver
neemt, is voor. Kreta een Fransche vloot ver
schenen om troepen te landen. Ook voor de ha
ven' van Corinthe moet zich oen groote En-
gelsch-Fransclie vloot bevinden. Het stoomschip
„Maleas" dat uit Amerika met'munitie, voor
de Grieksche regeering bestemd, onder weg was,
is door dc Engelsehen naar Malta" opgebracht,
Liet zal naar Bizerta worden opgebracht.
Terugroeping van den Grootvorst? Aan het
blad „Minerva" wordt van de Russische grens
geseind, dat in Bcssarabiö hardnekkig geruch
ten loopen, volgens welke de Czaar besloten
heeft, grootvorst Nikolejewitsj werd aan het
Europeoscho front terug te roepen. Door c'en
val van Erzeroem en Trebizoude is het aanzien
vau deu grootvorst weer zeer gestegen.
Een ernstige klacht uit Zweden. Ilot bestuur
van do Ziveedscho posterijen heeft zioh bij de
Engelsche overheid beklaagd over het ophouden
van 15000 postwissels in April, die uit A.neri-
e. naarweden waren verzonden.
Do Russische ex-minister Soechomlinof ver
volgd! Volgens het St. Petersburgsche Tel.
Agentschap heeft senator Sogorodsky, d;c U-
last is met bet onderzoek tegen den voegeren
minister van oorlog Shoécliomlinof, beschul-
d:gd van ambtsmisbruik en hoogverraad, dezen
op 3 Mei in zijn woning verhoord. Hij verklaar
de na dat verhoor dat het noodig was uit voor
zorg Soechomlinof te arresteeren. De oud-mi
nister is in dc Peter en Paul vesting geïnter
neerd.
Uit Egypte. Uit. Konstantinopel komt een
'Wolff-bericht, volgens hetwelk "dc Iman van
Darfocr, Ali Dinar, den heiligen oorlog tegen
Engeland zou hebben geproclameerd. Hij rukt
met zijn troepen en 8000 kameelen naar noor
delijk Soedan op cn drijft de Engelsche strijd
krachten, die bij op zijn weg ontmoet, voor zich
uit. Hij is van plan om met de Senoessie samen
te werken.
1080
Z. H. DE PAUS EN HET ÜL1TSOH-AMERI-
KAANSCH CONFLICT.
WASHINTON, 6 Mei. Reuter seint: De apos-
tolischo gedelegeerde heeft president Wilson
een boodschap van den Paus overgebracht,
waarvan de inhoud niet openbaar gemaakt is.
Naar verluidt zou zij echter de bezorgdheid van
den Paus over ecne breuk tusschen de Vereenig-
de Staten en Duitscliland weerspiegelen.
LONDEN, 7 Mei. (Part.) Tot dusver zijn te
Dublin 112 lijken van burgers, tijdens den op
stand gedood, begraven, o. w. 20 vrouwen. We
gens gebrek aan arbeidskrachten zijn velen zon
der lijkkist begraven.
Gravin Markiewicz is tot levenslange tucht
huisstraf veroordeeld. Er z'ijn tal van doodvon
nissen geveld, maar zij zijn in gevangenisstraf
fen van verschillenden duur veranderd.
Sir Mathew Nathan, onderminister van Ier
land, is afgetreden. Sir Robert Chalmers, voor
malig gouverneur van Ceylon, is tot zijn opvol-
ker benoemd. Naar de Dublinsche bladen mel
den is Harcourt, minister van openbare werken
en voormalig minister van koloniën, lot minis
ter van Ierland benoemd, ter vervanging van
Birrell.
WONDEREN DER OORLOGS-
OHIRURGIE.
In de „Morning Post" beschrijft Prevost Bat-
ter sby het merkwaardige chirurgische werk, dat
in Frankrijk op de in den oorlog gewonden
wordt verricht. Hij zegt o.a.
„Hier is vijv. een geval waar van het gezicht
van een gewonde, van onder de oogen tot aan
den hals niets anders dan een gapende wond te
zien is. Neus, verhemelte, tong, tanden, kaak/
alles is weg. Niemand, die zichzelf zoo eens ge
zien had, zou wenschen verder te leven. Het
scheen zelfs twijfelachtig of hij van zijne won
don zou kunnen genezen. Toch is er thans geen
verschil te zien tusschen dezen man en zjjne
medomenschen, een geweldig litteekcu uitge
zonderd. Hij heeft opnieuw een nens gekregen,-
die met huid uit zijn hals bedekt is; over een
kunstmatig verhemelte met daaraan bevestigde
tanden zijn de resten van de bovenlip met ander
vleeseh aangevuld, ?oodat de geheele lip hersteld
la. Aan een overgebleven stuk van de onderkaak
zijn andere stukken been bevestigd, vlecsck van
andere liehaamsdeelen daarover heen geplaatst
en zoowel do huid als de lip in normalen vorm
gebacht.
Zoo heeft liij'weer een geheel en levend ge
zicht van vleeseh enb een gekregen; hij kan
zelfs scheepsbeschuit kauwen en is zelfs, vooral
door zijn mooie oogen, weer een knappe man
geworden, terwijl zijn nieuwe neus mooier is
dan ziju oorspronkelijke was.
Een ander geval is dat een man, die een
„schampschot" van oen niet ontploften granaat
gekregen heeft, tengevolge waarvan zijn beide
lippen, zjjne tanden en het voorste gedeelte van
zjjn onderkaak werden weggcscheuld. Thans zijn
zijn kaak en zijn lippen weer hersteld, liij lieeft
weer tanden; uit een gedeelte van de huid bo-
von het oor werd een bekleeding voor de boven -
lip gemaakt, zoodat hij thans een mooie snor
heeft, die allexnadeu en litteekens bedekt.
Een officier was uit het hospitaal ontslagen
hersteld, doch zoo misvormd, dat liij zijn gezicht
niet durfde laten zien en niet kauwen kon. Men
had hem zestien maanden lang ziju voedsel door
een buis in de maag gebracht. In dien tijd wae
hij ontzettend vermagerd. Nu is lijj opnieuw
„opgemaakt", hij ziet er weer knap uit cn kan
zoo stevig eten, dat het noodig was gewórden,
zijn rantsoenen te verminderen.
