^^■OAGBLAD voor NOORD- en ZUID-HOLLAND^^^H RERUM NOVARUM. "TTMRÜr" RUIME SORTEERING STOFFEN NASSAULAAN 49, HAARLEM LUXE EN DAGELIJKSCH SCHOEISEL. P. W. TWEEHUIJSEN, ZATERDAGAVOND-NIEUWS THEOD. G. v. DUSSELDORP 5 Barteliorisstraat 5. Woon 2144. BINNENLAND abonnementsprijs p„ maanden voor Haarlem en de agentschappen (kom eener gemeente) I.Mj de overige plaatsen in Nederland per post f 2,~; per week voor Haarlem de agentschappen 0.12®, afzonderlijke nummers 0,05. Intepcomnia Telefoonnummers 1426 en 2741 PRIJS DER ADVERTENTIËN i Van I—-5 regels/0,75, iedere regel meer 0,15; buitenland per rege! 0,50; •dvertentlSn in de rubriek „Vraag en Aanbod" van i5 regels 1 0.40, elk» regel meer 0,10. Op den 15 Mei 1891 zond Paus Leo XIII, de Opperherder der Heilige Roomsche Kerk, den beroemden Zendbrief uit aan de katholieke wereld die handelt „Over den toestand der arbeiders", en die naar de Latijnsche beginwooi- den de Encycliek „Rerum novarum" wordt genoemd. Juist op het beslissende oogenblik, dat de arbeidende klasse zich haar groeiende kiacht en haar organisatiemacht bewust begon te gevoelen, dat anderzijds door de kapitaalsconcentratie en de moderne uitvindingen de industrie haai ge weldigste vlucht nam, sprak daar het hoogste Gezag in de katholieke wereld zijn gezagheb bend oordeel, zijn beslissend woord over e sociale verhoudingen 7oo raat het door Gods bestel, m de Kerk. Ook hier wa; weer duidelijk, voor wie zien wif te erkennen de vinger Gods, Die door mid del' van den groeten Leo op het jmsteoogenbhk de juiste aanwijzing gaf van de kwalen die de maatschappij en de menschheid bedreigen dooi den groei der sociale verhoudingen-. Niet in armenzorg, niet in staatsalmacht en staatszorg tot het uiterste, niet in den strijd der individuen tegen elkander is in dezen gecompli- ceerden tijd zoo is de hoofdleer der beroemde Encycliek de genezing te vinden voor die groote kwalen die knagen aan het samenstel der maatschappelijke verhoudingen en aan het stoffelijk welzijn van velen, maar in het volgen van de grondbeginselen van het recht, dat steunt op de eeuwige waarheid, en dat aan de H. Kerk tot richtsnoer dient bij al haar voorschriften en wetten. Paus Leo's heerlijke Encycliek zet deze leer, die een einde maakte aan twistvragen en drei gende geschillen, die in hoogheid van gezag eenheid bracht en den weg wees, op meesteilijke wijze en. zoo helder mogelijk uiteen. in de inleiding van de Encycliek spreekt de Paus over de redenen die hem noopten tot dit rondschrijven: de belangrijkheid der kwestie, de moeielijkheden van den modernen tijd.... En dan wijst de groote Opperherder met souvereine helderheid aan, waar de middelen ter verbetering van de maatschappelijke toestanden niet zijn te vinden. Niet bij de socialistenDe leer, die de produc tie-goederen wil verklaren tot algemeen goed, is af te keuren wegens hare onrechtvaardigheid, wegens strijd met het natuurrecht, wegens het stichten van afgunst, wanorde en tweedracht. Waar is de verbetering dan te zoeken, van wie kan en moet die komen? Dat beantwoordt de Paus in het tweede deel der Encycliek. Nadat Leo XIII heeft bewezen, dat de droom om „alle menschengelijk" te maken, hier op aaide onvervulbaar is en een utopie, dat door de zonde er altijd verschil en ongelijkheid zal blijven bestaan, dat een Paradijs op aarde een onmogelijkheid is, geeft de Paus de drie machten aan, die mede kunnen en moeten werken ter verbetering. Dat is vooreerst de Heilige Kerk. Zij verzoent allen in éénheid, maakt dat de arme niet minder is dan de rijke omdat zij de zedelijke, innerlijke waarde van de ziel en van de deugd op de éérste plaats stelt. Zij leert dat <3c arbeid wel verre van schande, een eere is, zij predikt de onderlinge liefde in Christus en doet steeds alle moeite om de menschen terug te brengen tot Christus, om de liefde voor en medemensch ook te doen omzetten in dcu.en van xc WEEKPKAATJE. Gisterenavond beu iic, iu het gezelschap van vrieni Pietersé, naar ue concertzaal van de Kroon geweest, en heb het „Buiten gewoon Concert" medegemaakt, dat vanwe ge de vereeniging ter bestik,aing der tuber culose gegeven werd. De Zaterdagavond-rubriek is zoo'n beetje van mij en l ieterse samen; we zijn er samen do firma van, de twee fabrikanten, die dik wijls samen de geestesgewrochten fabricec- t'eUj en, we mogen dit nu wel zeggen, als liet er op aankomt, kunnen we het best met elkander vinden. Zoo besioten we gisterenavond, om dat buitengewone anti-tubereulose-concert ia on- 2e rubriek te behandelen. En we doen dat met alle eerbiediging van de rechten van onzen muzikalen verslaggever; op zijn ter rein komen we niet. Daarom geven we ons verslag niet de gewone plaats ouder „Stads nieuws", aideeling schoone kunsten, depar tement muziek, maar we plaatsen ons be- - 'oog hier. Als er iemand mocht tegenwerpen, dat het tocii niet do plaats voor muziek-recen- £le.8 ls> dan repliceeren we direct, dat ons .Pistol absoluut niet de pretentie wil heb- en> cmn 'kaal-critische recensie te ziin stoffelijken aard. Naast de Kerk staat de Overheid, de Staal In dit deel der Encycliek geeft de Paus die leerzame, breed uitgewerkte, in onderdeden tot een volkomen afgewerkt geheel opgebouwde schets van de rol die de Staat (de Overheid) in het sociale vraagstuk heeft te vervullen-, een schitterend sociaal programma, met vooruit- zienden blik en geweldige kennis van maat schappelijke toestanden opgesteld. Werd dit deel der Encycliek door velen die geroepen zijn om te besturen en te regeeren, beter bestudeerd, dan zou men op menig punt niet zulke beduidende afwijkingen aantreffen van wat Zijne Heiligheid Leo XIII hier als de grondwet der staatszorg en staatsinmenging in het sociale leven heeft opgesteld! Het derde hoofdstuk zeker niet het minst voorname behandelt de derde fao- tor die noodzakelijk moet medewerken tot verbetering der maatschappelijke nooden: do vereeniging, Hoe de vereeniging moet werken, dat zij noodzakelijk is, dat zij gerechtvaardigd is, wordt door den Paus in den breeds uiteen gezet, en zooals de overheidsbemoeiing in het tweede gedeelte in den breede wordt be handeld, zoo zijn in dit derde gedeelte let terlijk alle voorschriften te winden, die de katholieke organisaties hebben op te vol- gen, alle reeliten die zij kunnen opvorderen, alle plichten die zij moeten nakomen. In het slotwoord der Encycliekdoet de Paus een beroep op de Overheid, de patroons en de arbeiders, om met ernst zich te zetten tot een oplossing van de strijdvragen op sociaal gebied die do wereld verdoelen, maar om dit te doen in den geest der Kerk, onder Hare "hoede, met medewerking van Hare geestelijkheid, in de liefde van Christus vooral, die heerschen moet over de wereld, wil waar geluk en ware vrede komen.,,, Ziet daar in korte trekken een overzicht van deze grondwet der Katholieke actie, waarvan wij morgen in alle plaatsen het zil veren jubileum van baar verschijnen zullen vieren. Hebben wij te veel gezegd, teen wij stelden dat dit magistrale werk van den Eoom'sohen Paus, dat in de wereldhistorie een mijlpaal heeft gezet en ontzaglijken invloed heeft uit geoefend op de sociale toestanden, werkelijk voor alle standen is gegeven, en dat dan ook alle katholieken ruimschoots reden hebben zich te verheugen bij het ber denken van het goede dat sinds 25 jaren deze klare en meesterlijke uiteenzetting der katholiek-sociale leer aan de meueohkeid1 heeft gegeven?.... Moge dan morgen, op het zilveren feest van „Rerum Novarum", onder voorgaan der geestelijke herders, wier medewerking Paus Leo tot verbetering der sociale kwalen zoo uitdrukkelijk als noodzakelijk heeft ver klaard, héél ons katholieke volk, in al zijn geledingen, openlijk blijdschap uitspreken, en dank aan- God die door den onsterfelijken Opperherder als een „licht aan den hemel", zoo duidelijk heeft doen uitschijnen de waar heid en de gerechtigheid die ten grondslag liggen aan de katholiek-sociale beginselen, welker nakoming en Vervulling alléén kun nen brengen de vrede en het geluk en de eenheid der maatschappij! ONBEKEND ONBEMIND. WIJ GEVEN HEI BESTE EN MAKEN IEDER TOT VRIND. Barteijorisstr. Hoek Gr. Markt Tel. 899 1025 Dit nummer bestaat uit vier bladen, waar onder het Geïllustreerd Zondagsblad in acht bladzijden, EERSTE blad. HAARLEMSCHE ALLEDA6JES No 1917 GEMEENTELIJKE ZUINIGHEID! Een gelegenheidsberichtgever vestigt onze aandacht op het volgende dat inderdaad wèl de moeite waard is, aan te stippen. Hoewel ons gemeentebestuur in de ver-' schillende takken van dienst de grootst mo gelijke zuinigheid aanbevolen lieeft, schijnt zich dat niet uit te strekken tot de stadsmuziektent, waar tijdens de avondcon certen een groote 'gasverspilling plaats heeft. In de muziektent toch is nog de ouder- wetsche manier va.n gasverlichting in zwang, n.l. de vlodermuisbrander, die Veel gas ver brandt en weinig licht geeft, en dat terwij) in elke gemeente, tot Üe kleinste, deze afge schaft is cn de verandering in modern licht spoedig uitgewonnen door de gasbesparing! Zooals het nu ie kunnen, bij het minste windje, de muzikanten niets zien, terwijl overdag de jeugd de gaspijpen ombuigt of vernielt zoodat er telkens reparatie is. In het vorig seizoen is er gewezen op het groote gasverbruik en nu weer, maar helaas tevergeefs. Door het aanbrengen van eenlge ballonnetjes in het'plafond zou er meer licht zijn eü een kolossale gasbesparing plaats hebben. Ook electrisch licht zou ge makkelijk aan te brengen zijn, daar de kabel maar één meter van de tent afligt. Wij kunnen bier nog een paar cijfers aan toevoegen: Op één avond wordt inu ongeveer 28 M8 gaa verbrand, terwijl met ballonnetjes het verbruik heel wat minder zou zijn n.l. ge schat op ongeveer A 6 kub. Meters 1..., AGENDA. 14 MEI PARK VAN HET BHONGEBOüVV 2 UUR Meeting ter eere van de Encycliek „Rerum Novarum" vier sprekers. Gebouw SI Havo Smedestraat 23 Geen bioscoop. Particulier, zaal 3, 4 en 5. AGENDA. 1 15 MEI. Gebouw St. Bito - Smedeetraat 23 Schoenmakers-Patroons 8 uur. Espe ranto 8 uur. Ondersteuningsfonds 8ü uur. Sb Elisabeths-Gebo uw Jansshr. 49 van 2—VA uur aanvrage om verster kende middelen voor arme zieken der St. Elisabeths-Vereeniging. RieicboppelUk Museum Jansetraat 79 geopend eiken dag van 19—ft uur tegen betaling van 25 cent». Uitgezonderd Zater dagen en R.-K- feestdagen. Lokaal Stads Doelen - Herijk van 8Ya—12 uur uur voor: Oranjeboo matraat. Van 14 uur: Oranjestraat en de Clercqstraat. OVERZICHT. De algemeene militaire toestand heeft se dert gisteren geen enkele wijziging van be lang ondergaan. Wel wordt op verschillende fronten een hevig artillerie-vuur onderhou den, maar tot een actie van beteekenis is het nergens gekomen. 't Is wel opmerkelijk, |dat het gepraat 1040 en bovendien geheel zal afwijken van den gebruikelijken verslag-vorm. En vraagt u, met welk recht we dit durven doen? We zouden misschien antwoorden, dat dit ten allen tijde aan ons staat, maar men zou dan misschien beweren, dat wij pretentie heb ben, en dit willen we niet. Daarom luidt ons antwoord: omdat het concert buiten gewoon was. En buitengewoon in velerlei opzichten en om verschillende rede nen. Ter eere van dezo buitengewoonheid geven we het deze buitengewone plaats en als het dan is, dat er ditmaal meer geschre ven wordt over zoo'n gebeurtenis, dan ge woon.ijk, zoo nierken wij weer terstond op, dat do aanleiding daartoe niet voortkomt uit do belangrijkheid van het concert als muzi kale praestatie of bijzondere kunstui ting- Alleen, om dat wij samen spontaan konacn onderschrijven, wat de advertentie als propaganda en reclame verkondde: bui tengewoon concert. hopen, in de ons toebedeelde weke- Iijksche ruimte, aan het lezend en luisterend publiek duidelijk te maken, wiyirin de veel zijdige buitengewoonheid toch wei bestond, en we willen dit doen in dit ons overzich telijk schrijven, dat Pietersc, niet onaardig, als een „muzikale tuberculose-bestrijdings- idylie" gedoopt zou willen zien. Vooraf herhalen we, dat de muzikaal-cri- tische batterij, zal zwijgen, maar wo kunnen niet beloven, dat zelfc Keen kaïtige opmerking soms uit. onze pen zal vloeien. Gebeurt het dan, dat we som6 zacntmoedig^© male go- bruik maken van de nooit schallende opbou wende c.ritiek, dan doen we dit uit journalis tieke plichtsbetrachting, die ons soms dwong, een enkel pijltje of een schot met los kruit af te sohieteu, maar grof geschut zal 't niet zijn! Daar waren miss0'1'®11 200 menschen in de Kroon-zaal, toen om kwart over acht uur het dubbelkwartet H- 1'. onder leiding van den heer H. Pielage. het programma opende. Misschien waren er nog geen 200, mis schien ook wel.... 111 a'le geval was 't veel te weinig. Eerste teleurstelling! Het dubbelkwartet gaf een zeer schoone vertolking van Oberhoffer's-„Salvo lïegina", dat behoudens enkele onzuiverheden, onbe rispelijk klonk. Mevrouw Barouesso CL van Tuyl van SerooskerkenBoreel speelde oen andante-allegro van Schumann, welk viool- nummer op de piano werd begeleid door mevrouw Gelderman, die 't er met Baro nesse van Tuyl in goede harmonie afbracht. Toch leek de violiste nog wat onvast. Toen kwam de heer Bram van der Velden op het podium, maar we hadden hem er wel af wdllen kijken!Hij bracht een omveers wolk mee, die de heldere lucht van den con certavond voorgoed verduisterde. De heer Philip Loots was ongesteld geworden en kon over vrede, naar aanleiding van de jongste Duitsch-Amerikaansche nota-wisseling zoo lang aanhoudt endat in .de Engelsch© pers niet meer op dien hoogen toon elke vredsgedachte wordt afgewezen. De „West minster Gazette", die vroeg .wanneer en waai de Duitsche regeering tot tweemaal toe kaar bereidwilligheid tot vrede had betoond, wordt door de „Kölnische Ztg." aangeraden dc re devoeringen in den Rijksdag van den rijks kanselier van 9 Deo. 1915 en 5 April 1916 na te lezen. „Als de „Westminster Gazette" aan dezo redevoeringen, die destijds door het grootste deel der Engelsche pers met hoon of veront waardiging zijn afgewezen, thans nog aan dacht wil schenken, zegt de „Kölnische", zal zij zich ook op de hoogte kunnen stellen van het vredesdoel der Duitsche regeering,, 't welk neerkomt op de verzekering van de onbedreigde toekomst van Duitschland, als voorwaarde voor de vreedzame ontwik keling zijner nationale krachten." Een Engelsch en een Duitscli blad voe ren dus reeds een polemiek, waarbij de grondslagen tot het sluiten van vrede in lret geding worden gebracht. Of het heipon zal? Of het de leidende organen in Engeland en de overige Entente-staten zal bewegen om de toegestoken hand aan te nemen? 't Is te hopen!... Doch voorloopig gelet op de voorbereidingen nog steeds voor een groot offensief belaas, nog te betwij felen. KORTE BERICHTEN Niet greiuterneerd. Van do bemanning van het op de Noorsche kust verongelukte Duitsche luchtschip L 20 zijn zes geredden, die op koop vaarders in Noorwegen waren aangebracht, vrijgelaten. Wegens het ontbreken van bizon- dere bepalingen in het volkenrecht voor lucht schepen, heeft de Noorscho regcering zich op het standpunt geplaatst dat luchtschepen als oorlogsschepen moeten worden beschouwd. Gesneuvelde Italinansclie officieren. Een medewerker van de Politisohe Correspondent heeft uit Italiaansche bladen nagegaan, hoeveel Italiaansche officieren tot den len Mei van dit jaar zijn gesneuveld. Hij is tot 3008 gekomen, o.w. 5 generaals, 02 kolonels en luitenant-kolo nels, 104 majoors, 544 kapiteins en 2295 luite nants. Duitsche schepen op de Noordzee. Noorsche stoomschepen, die uit Engeland te Bergen zijn aangekomen, berichten, dat zij op de Noordzee verschillende Duitsche duikbooten hebben ont moet en een groot Duitseh eskader. Een der schepen werd door drie Zeppelins nauwkeurig gadegoslagen. VIT DE STAATSCOURANT. Bij Koninklijk besluit is aan jhr. mr. O. J. Quintus, op verzoek, met ingang van 1 Juni eervol ontslag verleend uit zijne be trekking van griffier bij het kantongerecht te Lemmer; J_ zijn benoemd in de provincie N.-Holland: tot hoofdingeland van Westfriesland, van wege het ambacht genaamd de Vier Noor der Koggen, G. Stapel Gz. to Sijbeka repel; tot heemraad van den polder Waard en dus niet spelen. We weten 't. Loots is oen artist, en artisten zijn eigenaardige men sehen. Ze worden soms ziek op een- avond, dat ze moeten optreden en een ongesteldheid dus allerminst gelegen komt. Maar wat zal je er aan doen? Bemeten, anders niet. Twee de teleurstelling! En de derde volgde met biltere snelheid. Mej. Mia Peltenburg zou ook niet komen. Ze zou twee liedjes van Loots zingen van manuscript, waar de com ponist alleen het accompagnement van ken de. Dit ging nu niet. We moesten ons an dermaal schikken in een nieuwe ontnuchte ring. Gelukkig wae de altzangeres, mej. Ree- ser, bereid gevonden in te vallen, maar het wegblijven van Loots en zijn keurige zange res bleef een teleurstelling voor ons. Voor het publiek, hopen we, ook. Mej. Reeser zong totaal vier Duitsche lie deren en eon Nederlandsch, waarvan het laatst het beste klonk en het mooiste werd gezongen. De vertolking der andere konden we, zeer tot onze spijt, niet mooi vinden, maar dat ligt misschien aan ons; onverstaan baar en dht lag niet aan ons. We hebben mej. Reeser intus6chen dankbaar te zijn, 'dat ze een plotselinge vacature wilde aanvullen. De heer Bram v. d. Velden speelde daarna twee pianostukken van Leander Sckltjgel, die een muzikale uitvoering beleefden, al was het te merken aan het spel dat de heer v. d. V. weinig iu 't openbaar optreedt. Te voren RUIME SORTEERING Barteijorisstraat 27. TELEFOON 1770. 1080 Groet, G. Blaapboer, te Barsingerliorn; tot heemraad van den Zuidpolder bij Edam, A. Plas Pzn. te Edam; tot heemraad van den polder de Zeevang D. Laan Pzn. te Kwadijk; tot hoofdingeland van Westfrieeland, van wege het ambacht genaamd Drechterland, P. Kistemaker te Hoorn, en tot hoofdinge land plaatsvervanger van Westfrieeland, vanwege het ambacht genaamd Drechter land, G. Saai Dz., te Zwaag, en C. Schouten Oz., te Ooster Blokker; tot heemraad van den polder Waard Nieuw!and, C. Mulder Mz. te Wierlngen. DE KAMER VACATURE Dit. BOS. Bepaald is, dat de verkiezing van een' lid der Tweede Kamer in het district Win schoten, ter voorziening in de vacature ont staan door het overlijden yan dr. Bos, zal plaats bobben op Vrijdag 2 Juni e.k., da stemming, zoo noodig, op Vrijdag 16 Juni d.a.v., de herstemming, zoo noodig, op Vrij dag 23 Juni d.a.v. GEMEENTERAADSVERKIEZING TE ROTTERDAM. Bij de to Rotterdam gehouden herstem ming voor oen lid van den Gemeenteraad is gekozen de heer J. Schouten (anti-rev.) met. 3758 stemmen tegen 3579 op den heer F. H. Breukelman (soc.-dem.) MINISTER COET VAN DElt LINDEN. Do Minister van Staat, mr. Cort van der Linden, Minister van Binnenlandsche Zaken, hoopt morgen den zeve'ntigjarigen leeftijd te bereiken. DE IIEER VEL TEL. De toestand van het lid van Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland, den heer Vegtol, die vooral in de laatste dagen sterk aoh-'; teruitgaande is, wordt zeer zorgwekkend; geacht. DE „TüBANTIA '-ZAAK. Ten aanzien van het Wolff-lelegram in zakat de „Tubantia" verklaart „Het Huisgezin": De Duitsche regeering zegt niet, dat de on dergang der „Tubantia" niet aan een Duitsohrf torpedo is te wijten. Zij zegt ook niet, dat de torpedo niet door ee* duikboot van Duitsche horkomst is afgeschoten; Zij verklaart alleen, dat er geen Duitsche aam va] heeft plaats gehad. Men kan or dus niets anders uit lezen, da* dat het Duitsche projectiel van een door den vijand vermeesterde Duitsche om derzeeboot op de „Tubantia" is afgesohoten. Niet een Duitaeher, maar vermoedelijk een Engelsohm an zou dan de schuldige zijn. Is dit zoo, is dit de Duitsche lezing van het geval, dan treedt de „Tubantia"-zaak in een nieuwe phase. Dan zullen de onderhandelingen spoedig vanf Berlijn naar een andere hoofdstad moeten ver legd worden, TERUGKOMST VAN DEN HEER IDENBURG. Gisteren is de heer A. W. F. Idenbiugv oud gouverneUr-gen er aal van Ned.-Indiö, met den Rottordamschen Lloyd, aan de Lloydkade te Rotterdam aangekomen. Een talrijke menigte wachtte de aankomst van het mailschip af. En zoodra dit aan deztf wal gemeerd lag, begaven zich allereerst aan boord mevrouw Idenburg, die per auto met den heer G. J. Staal, secretaris-generaal van het departement van koloniën, uit Den Hang, was gekomen, do burgemeester van Rotter' dam, mr. A. R. Zimmerman en de directeu ren van do Kotterdamsclie Lloyd, de be ere a B. E. Buys, W. Ruys en H. L. Bekker. waren we echter niet voor de vierde teleur stelling bewaard. De heer v. d. Velden zorf niet op de piano-in-kwestie spelen, (zou d«f heer Loots het gedaan hebben?) maar op den! vleugel. Om te laten hooien hoe mooi het instrument was, werd het echter eventjetf bespeeld, on de vaardige vingers van den! heer v. d. Velden ontlokte er zeer fraaie tonen uit. Het publiek vond het ook mooi; je kon hot ze op de gezichten lezen. Maart ze vergaten, om deze gedachte door applaud uit te drukken. Waarop Pieterse, pessimist als steeds .ietwat sarcastisch opmerktey dal de gedachte dan misschien niet al te die# ging.... Waarop ik hem verwees naax dtj periodieke Hollandscke ondeugd van vei* geetachtigheid, die alleen de reden van het nalaten van applaus was. Intuesoken was hel toch niet het „bespelen der piano" als be-j doeld en verwacht werd. Wat we heel jam-, rner vonden! Een en ander werd eenigszins vergoed dooït een prachtige vertolking (viool en piano), van „Wallher'a Preislied" en „Aubade van Leon-Cavallo; „Impromptu" en Berceuse van1 Schubert en Chopin, (piano de heer v. d. V.J en „Mijn Hof" en „Het liedje van den Ber gen a ar" van Loot» (kwartet). Zoodat we tot de conclusie kwamen, dat we na dit concert niet geheel ontevreden mochten zijn, maar voldaan waren we toeb ook niet! mWE HMRLM» MUIT IHAAKT

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1916 | | pagina 1