DAGBLAD voor NOORD- en ZUID-HOLLAND.* NASSAULAAN 49, HAARLEM i' DE OORLOG Witte Schoenen. P. W. TWEEHUIJSEN BUITENLAND BINNENLAND KITCHENER. Woensdag 7 Juni 1916 41ste Jaargang ÜEai©s*conim. Teiefoosisisamsiiers 1428 en 2741 Dit nummer bestaat uit twee bladen. EERSTE BLAD. HAARLEMSCHE ALLEDA6JES No 1938 veWhee. LOÉFÉD KiTCREÜER. f KORTE BERBCHTEN TELEÜRAWEÜ De Kruiser „Hampshire" gezonken. Lord Kitchener met zijn staf omgekomen Wsasi iiedesisusapgeBi GROOTSTE KEUZE Bartetjorisstraat 27. TELEFOON 1770. 2066 Berichten in drie regels. r aam m e hmt Per ABONNEMENTSPRIJS t t maanden voor Haarlem en de agentschappen (kom eener gemeente)/l.eoj voor de overige plaatsen In Nederland per post f 2,-j per week voor Haarlem en de agentschappen 0,i2ai alzonderlijke nummers f 0,05. PRIJS DER ADVERTENTIËNi Van 15 regels f 0,75, Iedere regel meer 0,l5j buitenland per regel 0,201 advertentiën In de rubriek „Vraag en Aanbod" van Ii regels f 0,40. elke regel meer 0,10. ONDERWIJZERSSALARISSEN. De (roode) Bond van Ned. Onderwijzers (ai'd. Haarlem) heeft wéér eens een verzoek aan den Raad gedaan om de salarissen te verhoogen! Allemaal f 100 meer, vragen ze. Nu moet men weten, dat pas een alge mene herziening tier onderwijzerssalaris- jen heeft plaats gehad 1 Ja maar de dure tijd, zal men zeggen... Dat; gaat niet op, want de heeren van deu rooden Bond hebben zoowat unaniem geweigerd een duurte-toeslag van de regeering te aanvaarden! Zou men in dezen tijd, nu zooveel ambte- bareu en employe's op vast salaris, kleine burgers en middenstanders het lióél hard hebben, nu dezen de omstandigheden niets dan nadeel brengen niet den heeren onderwijzers van den JNed. .Bond svvat meer bescheidenheid toewenschen? AGENDA. 8 JUNI. Gebouw St. Bavo Smedestraat 23 Volkszang 8 uur. Groote Propagandaver- gadenng van Spoor- en Tramwegpersoneel; spreker de lieer Hellemond, S'A uur. Gebouw „Zang en Vriends cliap" 8 uur Vergadering voor vischhandelaren "uit Haarlem en omstreken. Brongebouw (Hark) 8 uur Oon- certvereemging Haarl. Muziekkorps Con cert. A v o n d e a r i Ho n-bespeling op den Grooten Toren van 8SA uur. St. Elisabeth s-G e b o uw J ansskr. -19 van 1—2 uur aanvrage om verster kende middelen voor arme zieken der St Elisabetbs-Verteniging- Gebouw St. Marthavereem Kleine Houtweg 13 - Betrekkingbureau - geopend van 8—9 uur 'eavonds. Bisfccüoppeiijk Museum Jansstraat 79 geopend eiken dag van 19—5 uur tegen Betaling van 2b een te. Uitgezonderd Zater- risjtar, en li.-ïv- ieeatdagen. BLOEMENDAAi um 2 uur ge meenteraad. Slag op slag treft het trotsche Albion, dat met de taaie vasthoudendheid van het Angelsaksi sche ras dezer vreeselijken oorlog, die het vaste land van Europa dreigt uit te moorden, gaande houdt. Wel de geweldigste en zwaarste slag die het kreeg, is de plotselinge, tragische dood van den man die voor Engeiand de personificatie was Van de oorlogvoering en de militaire actie, die Engeland in twee jaren gemaakt heeft tot een Zoo militairistischen staat als er maar een op het vasteland bestond, -- van lord Kitchener of Karthtmm, den minister van oorlog en eigenlij ken opperbevelhebber van de lezers aller'geal lieerde.! Niern id is onmisbaar, en voor Kitchener zal straks een ander worden benoemd. Maar toch kan gezegd worden, dat althans in Engeland een man van de militaire'beteekenis als deze ijzervreter buitengewoon zeldzaam zal zijn, dat ziju plotselinge, ontroerende dood een vreeseiijk verlies is voor het oorlogvoerende Jknê 'and en de naties die voor en met Engeland •strijden. Kzcheuer was militair van ras, militair op de piereerste plaais. mil politiek, deed hij niet, men weet zelfs ct wat zijn politieke gevoelens waren. !J vyas soldaat, en ats het niet te vreemd d'jtu, zouden we willen zeggen: een soldaat vol- Ar's Dnitsche Seer, van Duitsch-militaire hoe- jfmigbedenr eer: organisator als weinigen, een _;'e legers kon scheppen en die zonder ophef, zon- ier aan den weg ie timmeren, zonder sentimen- i^it ook, recht op,zijn doel afging. Dat heeft hij immer gedaan. ;-r ''f vvas de overwinnaar in Egypte (1884), de Mai J- vr*'lC-heer in den veldtocht tegen den niet» (1.898>- lliJ was de vieeselijke, gevreesde, Afrjk°nlz:eiib.eovcr\vLanaar der Boeren in Zuid en v-in'V aar zi^n naara a's die van een onmensch wordt v.en wreedaard nog met huivering slechts Vrucht!'co°SnCV. r6 naam van cien man der «H kf'"cie hij uiet in den oorlog. en W woord „Kxieg 1st Krieg" t altijd •ener de norm van zijn daden 'Gog, eerst oèganisam in de7en geweldigen iij moest de "lf^,tor- ^eland op het vasteland01/' sclieppcn, die En- zou in lie. vuur brenger Pgen den Duitscher enge» laak niet vervuld s)n al 's die gewel- praestatics tegengevallen' het iZljn Gngeland'a v'Oon, wat in die (wintig'maandat,,oc!l buitenge- entratiekampen lol; voor Veest. BtW. - korlen tijd is geworden een he heeR Kitchener's organisatietalent bewerk Het J ^as 11 meer' deze lord Kitchener vun mil3 vvf herhaaldelijk gebleken: hij Wa' dc ziel en'a 1311 e °F.craties der „geallieerden" bij Jofj de leider. Telkens was hij in het veld: r- nu dè d ^dorna, op Gallipoli, in Salonikij BeS£.,, jyT^sen een groot offensief beginnen !e< ging hij op reis daarheen Kitchener sprak nooit, of bijna nooit, over het „waarom" van den oorlog Met de redenen ervoor bemoeide hij zich niet, bij voerde oorlog als zijn vak, hij sprak steeds over het „hoe". En het is bekend: evenals de Engelsche politici de leiders zijn van de geallieerden tegen de centralen in dit wereldconflict, evenzeer was Kitchener de militaire leider van alle opper bevelhebbers. Daarom treft deze geweldige slag niet alleen Engeland, maar evenzeer alle „verbondenen". Ongetwijfeld zal ook de Duitscher al moge hij dan uit militair oogpunt de dood van dezen geduchten tegenstander natuurlijk als een stuk winst beschouwen; aan Kitchener's geweldig groote militaire begaafdheden hulde brengen. Dat deze groote soldaat den krijgsmansdood stierf zal ook in Duitschland, waai men zijn militaire kracht aan den lijve heeft gevoeld, ontroering wekken. Maar bovenal in Engeland-zelf en in de lan den die onder Engeland's banier strijden, zal een geweldige emotie worden gevoeld, ook al zal de oorlog er geen dag korter of langer door duren Van alle geweldige, buiten menschelijke ver houding ontzettende gebeurtenissen, wgaraan deze volkerenkrijg zoo rijk is, is Kitchener's tragisch uiteinde wel een der meest treffende! OVERZICHT. Als een donderslag bij helderen hemel, kwam het 'doodsbericht van Lord Kitche ner. Met den pantserkruiser „Hampshire" op weg naar Rusland trof hem het ongeval, dat het schip werd getorpedeerd of op een mijn liep, waardoor vermoedelijk alle op varenden het schip had een bemanning van 655 koppen zijn Omgekomen. Dit is wel liet belangrijkste bericht van der. oorlog op heden. Natuurlijk had, Kit chener een hoogst belangrijke opdracht bij den Czaar te vervullen en treft zijn dood aan Engeland daardoor dubbel zwaar. Van het Russische offensief ïibg niet. vee] nieuws. De Russen zetten hunne beschieting- van do Oostenr. stellingen met onvermin derde hevigheid voort. Op verschillende pun ten hadden ook infan'terie-aanvallen plaats, waarmee nog slechts in een enkelen sec tor aanmerkelijk voordeel werd behaald. Tot dusver melden de Russen toch reeds 480 officieren en meer fian 25.000 soldaten ge vangen genomen te hebben. Bovendien maakten zij 27 kanonnen en ruim 50 ma chinegeweren buit. Deze getallen zijn oogen- schijnlijk wel bijzonder groot; doch op. het Russisch front, zal men zich herinneren, werden ook bij het Duitsch-Oostenrijksch offensief de krijgsgevangenen bij tienduizen den tegelijk genoemd. Een gewoon ver schijnsel daar dus. Van de overige fronten, ook van hetOos- tenrijksch-Italiaansche gevechtsterrein, geen enkel belangrijk bericht. Van belang is nog jdo kanseliersrede, waarvan wij een uitvoerig uittreksel elders in dit blad hebben opgenomen. Naar nader werd gemeld, vindt deze rede bij het Duitsche volk denzélfden machtigen weerklank dezelfde geestdriftige instemming als aan die rede in den Rijksdag ten beurt viel. Reeds gisteren, bij de voortzetting der begrootingsdebatten ln den Rijksdag, was de invloed van de kanseliersrede goed merkbaar. Namens alle partijen werd den kanselier hulde gebracht en Üe verzekering gegeven, dat het eerlijk denkende deel van liet Duitsche volk achter den rijkskanse lier Blaat. Het onverwachte tragische einde van Lord Kitchener zal, zoowel buiten als binnen de gren zen van het vereenigde Engelsche koninkrijk, grooten indruk maken. Lord Horatio Herbert Kitchener werd den 24sten Juni 1850 op Grotta Haus, in het graaf schap Kerry in Ierland geboren en bereikte dus een leeftijd van bijna 66 jaar. ^■un giilitaire studiën volgde hij aan de mi litaire academie fe Woolwich, waarna hij in 1870 als vrijwilliger in Franschén dienst tegen het Duiische leger streed. In 1871 werd hij als luite nant bij het Engelsche ingenieurskorps geplaatst ln deze hoedanigheid nam hij deel aan de to pografische opnamen in Palestina en Cyprus, waarna ldj in 1832 als majoor in Egyptischen dienst trad. Hij nam als g-eneraal-kwartiermees- ter c'eci aan de Nijlexpedftie van 1884, werd in 1886 gouverneur van Soeakim, voerde van 1888 —1889 bij de gevechten van Soeakim een briga de aan, verkreeg in 1892 het opperbevel over de Egyptische troepen en ondernam in 1897 den be- slissenden veldtocht tegen den Madhi. In middels was hij reeds in 1898 als lord Kit chener van Khart.oem lid geworden van het Hoogerhuis. In 1889 werd hij benoemd tot gou verneur-generaal van den Soedan. In December 1900 volgde hij lord Roberts op als opperbevel hebber over het leger ia Zuid-Afrika en na den vrede van Pretoria ontving hij zijne benoeming- tot generaal en verkreeg hij den titel van burg graaf. Emde 1902 aanvaardde hij het opperbe vel der troepen in Indië en sedert het uitbreken van den huidigen wereldoorlog heeft hij groote verdiensten voor zijn vaderland verworven als minister van oorlog. Uit Griekenland. Via St. Petersburg1, seint Reuter uit Athene, dat de Grieksche regeering voornemens zou rijn den staat van beleg in Griekenland af te kondigen en Venizelos met zijn voornaamste politieke vrienden in hechte nis te nemen. Weer 'n Griekselie weigering? Volgens be richten uit Konstantinopel hoeft Engeland te Athene verzocht dat de Engel schen over de haven van Salamis zouden mogen beschikken. De Engelsclien willen daar tijdelijk een steun punt en een drijvend dok voor hun vloot op richten. De Griekselie regeering zou dezen eisch hebben afgewezen. Hoogverraad. De socialistische afgevaardigde van Milaan, Treves, is onder beschuldiging van hoogverraad, in hechtenis genomen, daar hij in een brochure beweerde, dat nóch de koning, nóch Cadorna verstand hadden van oorlogvoe ren. Nog een Griekscli protest? Het „Berl Tagebl." ontleent aan de „Secoio" het bericht uit Athene, dat de Grieksche Eegeering pro testeeren zal tegen den afgekondigden staat van beleg van Saloniki. Geen Entente-offensief hij Saloniki? Dé in den laatsten tijd uit Sofia in Hongarije binnen gekomen berichten doen vermoeden dat de aan valsplannen van generaal Sarrail geheel in dui gen schijnen te vallen! De geveclitswaarde van de Servische troepen, waarvan men in Entente kringen groote verwachtingen had gekoesterd schijnt niet mede te vallen. LONDEN, 6 Juni 1916. 's Namiddags 3 uur. (Offïcieele mcdedeeling). Ho „Hampshire" waarop zicli Lord Kitchener met ziju staf bevond, is gisteren ten Westen van de Ork- ney-eilanden (ten Noorden van Schotland) door een mijn of een torpedoschot tot zinken gebracht. De wind was N.N.W., en er stond een hooge zee. Vier booten verlieten het schip. Patrouilleschepen en torpedovaarders haastten zich naar de plek des onheils. Een deel daarvan voer langs de kust, om naar overlevenden te zoeken, doch tot nu toe zijn slechts eehige lijken en oen vernielde boot gevonden. Do admiraliteit vreest ten zeerste, dat men niet op eenige overlevenden mag hopen. De „Hampshire" was op weg naar Rusland. LONDEN, 6 Juni. (Part.) Nog nimmer sinds het begin van den oorlog heeft ecnig bericht hier een zoo geweldigen indruk teweeggebracht als dat van den dood van Lord Kitchener. De krantenjongens werden door hot publiek be stormd en hadden hunne edities in een oogwenk uitverkocht. Eene groote ontroering maakte ziek van de menigte, die de straten vuldo, mees ter. Men voelde den dood van Lord Kitchener a's een nationale ramp. 'Men had hem geheel vereenzelvigd met het geweldige leger; waar van hij de schepper is en stelde een onbegrensd vortrouwen in hetgeen hij ook in de toekomst tot stand, zou brengen. Tal van gebouwen hebiben Je vlag halfstok gohesohen. Men bespreekt alom de gebeurtenis met grooten ernst en droefheid. De stemming welke het Londensche publiek vervult, geeft duidelijk weer, welke een ruime plaats Kitche ner ziel), in alle harten veroverd had. De commentaren der bladen zijn uit den aard der zaak slechts kort. Zij allen leggen den na^ druk op Kitchener's geweldige beteekenis, niet alleen om hetgeen hfj in Engeland zelf vol bracht, doch ook om den invloed w.elke hij uit oefende in den oorlogsraad der Verbondenen. Een ieder is zwaar geschokt door den dood van dezen grooten leider en algemeen voelt men, hoe zeer het land zijne onschatbare diensten missen zal. Omtrent den oorzaak van het zinken van de „Hampshire" is nog niets bekend. Bij een groot deel van het publiek heeft zich de overtuiging vastgezet, dat het schip getorpedeerd v^jrd, doch deze meening wordt nog door geen enkel feit gestaafd. LONDEN, 6 Juni. (Officieel.) Kitchener was, op uitnoodiging van den Czaar naar Rus land vertrokken, waar hij buitendien een op dracht van de Britsche Regeering had uit te voeren. Hij was slechts vergezeld van zijn persoonlij ken Staf, een vertegenwoordiger van het mini sterie van Buitenlandselie Zaken en twee van het ministerie van Marine. TEGEN DE DREIGENDE ARBEIDS GESCHILLEN IN NOORWEGEN. KRISTIANÏA, 6 Juni. Het Odelsting (Tweede Kamer) heeft, met de stemmen der socialisten tegen, het tijdelijke wetsontwerp tot invoering van verplichte scheidsgerechten bij arbeidsgeschillen goedgekeurd. Het wetsont werp komt Donderdag in het Lagting (Eerste Kamer) in behandeling, DE STAKING IN NOORWEGEN UITGEBROKEN. KRISTIANÏA, 7 Juni. Nadat het wets ontwerp betreffende een verplicht scheidsge recht in arbeidsgeschillen door de Odelsting was aangenomen, besloten de socialistische vakvereenigingen, als protest tegen het wets voorstel, in het heele land de staking te proela- mceren. De staking begint heden. Zij omvat ook de Staats- en Gemeentebedrijven. CHINA. President Joq;i«-Sji-lvai. f Een Reuterbericht uit Sjangh.ii meldt, dat Joean-Sji-Kai, do president der (Ihineesclie republiek, Maandagochtend is overleden. Tot- waarnemend president is benoemd de vi ce-president Joean-Heeng1. In October 1918 tot president van Chi na gekozen, had Joean-Sji-Kai in den laat sten tijd het plan, .China weer tot een mo- narchaien staat to herschapen om zelf tot Keizer te worden gekroond. Het herstel van het keizerschap heeft hij echter niet kun nen doorzetten, zoowel wegens het verzet van buiten, voornamelijk van Japan, als wegens binnenlandsche onlusten, de onaf- hankelijkheidsopstaud in de zuidelijke pro vincies. ENGELAND, Het mijnwerkersgeseliil in Zuid-Wales. Het arbeidsgeschil tusschen de mijnwerkers en mijneigenaren in Zuid-Wales is nog steeds niet volkomen en duurzaam bijgelegd en daarom heeft de regeering eindelijk eens daarin inge grepen. De regeering heeft een onderzoek ingesteld en nu een loonsverhooging noodig geacht. De werk gevers protesteeren echter met kracht tegen deze beslissing. Zij hadden van te voren reeds ver klaard, dat de regeering door haar optreden de overeenkomst schond, die het vorige jaar was aangegaan, en dat zij weigerden zich te onder werpen aan een beslissing, die niet met die over eenkomst in overeenstemming was. Er bestaat dus mogelijkheid, dat de mijneige naars zullen weigeren het hoogere loon te be talen, zoodat dan nog verdere regeeringsmaat- regelen noodig ente wachteirzijn. ZWEDEN. Zweden's neutraliteit. De Zweedsche Rijksdag heeft liet regeerings- voorstel om 75 milüoen kronen voor dit jaar toe te staan ter verdediging der neutraliteit, aange nomen. Verder werden de middelen gevoteerd voor eenige dringende verdedigingswerken, ter wijl het verlangen werd te kennen gegeven, dat voor nog eenige zeer wenschelijke verdedigings werken de middelen zouden worden aange vraagd. De Berlijnsclie schooljeugd heeft sinds het begin van den oorlog reeds negentien vrije da gen gehad wegens overwinningen. In Hongarije dwingt men de Zigeuners ln gemeenten te wonen eff tearbeiden, enz. De dienstplichtigen wórden gekeurd en ingeënt. De lerseho professor Mac Neill, de voor zitter der lersche vrijwilligers, is tot levens langen dwangarbeid veroordeold. Uit Konstantinopel wordt het overlijden gemeld van Sjoekrï-pasja, den verdediger van Adrianopel tijdens den Balkanoorlog. Volgens berichten uit ALhcne, lieoft ko ning Konstantijn van Griekenland op zijn naam dag, groote ovaties van het volk ontvangen. De toestand in Mexico moet van zoo'u ern- stigen aard zijn, dat alle vreemdelingen van plan zijn naar Columbia ta verhuizen. UIT DE STAATSCOURANT. Bij Kon. bsluit zijn benoemd tot eubstituut- öfficier van justitie bij de arrondissements rechtbank: te Arnhem, mr. L. H. Eoeters van Len- nep, thans in gelijke betrekking te Roer mond; te Zutphen_, mr. E. F. Enger, thans in gelij ke betrekking te Heereveen; te Roermond, mri dr. P. J. W. Kieter, thans; ambtenaar van liet openhaar ministerie bi; de kantongerechten in het arrondissement Arnhem, ter standplaats Arnhem; te Heereveen, mr. F. F. Viehoff, thans ambtenaar- van het openbaar ministerie bij de kantongerechten in het arrondissement Dordrecht, ter standplaats Dordrecht. is benoemd tot notaris binnen het arr. Leeuwarden, ter standplaats Stiens, gemeen te Leeuw/irdera-deel, J. L. Sloterdijck, eau- didaat-notaris te 's-Gravenhage. is benoemd tot president-plaatsvervangei van den Krijgsraad te 's-Gravenhage, mr. E. Jellinghaus, rechter in de arr.-rechthank te 's-Gravenhage. is met ingang van 1 Juni op zijn verzoek, eervol ontslag verleend aan J. C. Horeh, w.i., als lector aan do Technische Hooge school te Delft. BROOD ZONDER GIST? Men schrijft van bevoegde zijde t .n de „Msbode": De uitvoer van gist stijgt net den dag, de prijzen ervan worden steeds hooger. Er blijft tbuns zoo'n klein kwantum in Ne derland, dat wij het ergste moeten vreezen en binnenkort voor bet geval komen te staan, dat de bakkers geen gist meer kunnen krij gen om hun brood te bakken. Er worden op het oogenblik door het buitenland zulke enorme prijzen voor den gist betaald, dat de grossiers bijna alles uitvoeren en slechts een klein gedeelte, en. dan nog tegen hooge prij zen, ter beschikking van do kleinhandelaren stellen. Het ware te wonselioij dat spoedig deze groote uitvoer werd verboden, althans, dat er paal en perk aan gesteld werd, daai het den ondergang van de kleinhandelaren bewerkt. MR. AALBERSE. Do „Msbode" verneemt uit de beste bron, dat mr. P. J. M. Aalberse naar aanleiding van zijn benoeming tot professor aan de Technische Hoogeschool te Delft zal bedau- ken als lid der Tweed© Kamer voor 't dis trict Almelo. HET GESCHORSTE RAADSLID. De heer G. Wolzak te Oosterbeek heeft be roep aangeteekend bij Gedeputeerde. Staten tegen bet besluit van den Raad van Rciikum, waarbij werd verklaard, dat hij beeft opge houden lid van den Raad te zijn op grond van zijn vrijwillige dienstneming bij den Landstorm. GEEN VERDERE VERHOOGING DER SIGARENPRIJZEN. Hel bestuur1 van den Nedorlandsehen Boud van Sigarenwinkeliers-Véreeuigingeu heeft besloten, geen medewerking te verlcenen aar een verdere verbooging van sigarenprijzen. EEN BUITENGEWOON MIDDENSTANDS- CONGRES. Naar het „U. D." verneemt, is' er sprake van dat eerlang te Utrecht een buitenge woon congres van den Nederl. Middenstands bond zal worden gehouden, ter bespreking van verschillende aangelegenheden, die ver band houden met do abnormale tijdsomstan digheden, distributie van levensmiddelen door do overheid enz. enz. Treurig. Te .Weesp is het tweejarig dochtertje van den heer P. in een onbe waakt oogenblik in een nabij het huis ge legen sloot geraakt en verdronken. Dit is reeds het tweede kind uit dat gezin, het welk zoo noodlottig om het leven kwam. Hulpbetoon bij vogels. Men schrijft aan de „Maasbode": Maandagavond werd te Maastricht een staaltje van hulpbetoon bij vogels geconstateerd. Een jongmenseh had mot een klem een museh gevangen. Door een omstandigheid, geheel onafhankelijk van zijn wil (met een draai om z'n ooren joeg zijn moeder hem huis-toe) moest hij 't vogeltje vrij laten, maar 't kon niet meer vliegen. Onder luid gcsjilp kwamen toen •een vijftal andere musschen aanvliegen en, 'met gezamenlijke hulp werd het beestje •naar een boom gebracht. Daar werd waar- behijnlijk overleg gepleegd wat te doeu, •waarna het weer „weggedragen" werd, de •verte in. Een treurig tooniereltje pit Re dieren wereld. De heer J. v. B. te Wageningeiï schrijft aan de N. R. Qt.In de bossche» achter het buiten Selterskamp nabij Benuo-.'

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1916 | | pagina 1