DAGBLAD voor NOORD-en ZUID-HOLLAND.
i
NASSAULAAN 49, HAARLEM
BUITENLAND
BINNENLAND
DE OORLOG.
THEOD. G. v. DUSSELDORP
5 Barteijorisstraat 5. - ïeiefoon 2144
Flanel Costuums
Van hedenmorgen
TELEGRAMMEN
Dinsdag 1 Aug. 191ft
41«te jaargang
Iniercomm* Telefoonnummers I42S en 2741
Dit nummer bestaat uit twee bladen.
EERSTE BLAD.
HAAftLEMSGHE ALLEDAGJES N° 2000
„Vast geloof."
3034
KORTE BERICHTEN
PHILIP LOftTSn f
HET BEGIN VAN HET DERDE OORLOGS
JAAR.
BARTEL JORISSTRAAT 27
7~e Ie foorf 1770
Het opbrengen onzer visschersschepen
■DUE HMRLEkCHE coorwt
ABONNEMENTSPRIJS t
Per S maanden voor Haarlem en de agentschappen (kom eener gemeente) 1.60 j
voor de overige plaatsen in Nederland per post f 2,—per week voor Haarlem
en de agentschappen f 0.125; afzonderlijke nummers 0,05. <4
HET ONGELUK TE ZANDVOORT.
Een kleine nabetrachting over het vreeselijke
ongeluk, Zondagmiddag te Zandvoort op het
station voorgevallen, mag hier niet ontbreken,
Het ongeluk is, naar wij van ooggetuigen
vernamen, enkel en alleen gevolg geweest 'van
het brutale, onhebbelijke opdringen van het
publiek, dat wanneer een trein „vóórkomt", gere
geld erop aanstormt, terwijl de trein nog in
beweging is, om maar een plaats machtig te
worden
In het buitenland weet men beter orde te
houden bij zoo'n drukte. Schrijver dezer zag
eens de ontzettende drukte öp een avond aan het
Crystal Palace te Sandringham, als in een paar
uur tij ds meer dan 20,000 mensdien per trein
naar Londen terugkeeren. Daar vallen zulke
woeste tooneelen als elke zomeravond en de
heele Zondag in den zomer op 't Zandvoortsche
station ons toonen, niet voor!
Het is wèl de vraag, of het stationsterrein te
Zandvoort niet wat practischer kon zijn inge
richt, met name, of het mogelijk was om de
treinen die aankomen, zonder rangeeren van
dezelfde plaats te doen vertrekken.
Maar hoe dan ook, het woeste Zondagspubliek
heeft den dood van dit slachtoffer op zijn gewe
ten, en het gevolg hiervan zal zijn, dat Zand
voort op zulke drukke dagen door vrouwen en
kinderen die niet houden van vechten om in
den trein te komen, zal worden gemeden!
AGENDA.
2 AUGUSTUS.
Gebouw SE Bavo Smedeetraat 23
8 34 uur Algemeene ledenvergadering R. E.
Volksbond. Spreker G. van Lingen, Am
sterdam Onderwerp: „Coöperatie."
Buitensocieteit Trou moet Blycken
3 uur Matinee door het strijkorkest
Van Haarlem's Muziekkorps.
Bisschoppelijk Museum Jansstraat
79geopend eiken dag van 10—uur tegen
betaling van 25 cents. Uitgezonderd Zater
dagen en R.-K. feestdagen.
De „Ned. Anti-oorlogsraad" publiceert een
schrijven, door verschillende hoogstaande Ne
derlanders, w. o. ook een aantal katholieken,
onderteekend, waarin deze getuigen „een vast
geloof in een betere toekomst" te hebben.
Hoe belangrijk deze getuigenis, die niet nader
wordt toegelicht, ook is, de daarin uitgedruk
te zekerheid, het „vast geloof", zal zeker niet
door ieder worden gedeeldIntegendeelal
moeten wij allen medewerken, om tot een betere
toekomst te geraken, zal er menigeen zijn die
eerder na al deze oorlogsellende een slechtere
toekomst nog verwacht.
Intusschen is het wel eigenaardig, dat dit
•„vast geloof" wordt beleden door een groot aan
tal personen, die overigens van eenig „vast ge
loof" niets moeten hebben.
Wat de katholieke onderteekenaars betreft, met
hen staat het natuurlijk anders: hun vertrouwen
op een betere toekomst mod wel op andere motie-
ven steunen dan dat der niet-katholieke onder
teekenaars.
Daarom en ook omdat anders allicht bij'
dat „vast geloof" aan betere toekomst gewezen
ware op Hem, van Wien alleen de ware vrede
komen kan betreuren wij het toch eenigszins
dat niet de (nog bestaande?) „R.-K. Vereeni-
ging van den wereldvrede" aan deze katholieke
onderteekenaars gelegenheid tot'hun getuigenis
heeft gegeven, maar dat dit moest worden over
gelaten aan den Ned. A. O. Raad.
Nü, en in dezen kring, geeft deze „getuigenis"
van „vast geloof" aanleiding tot opmerkingen,
die anders zeker achterwege zouden zijn ge
bleven
OVERZICHT.
Heden, den eersten Augustus, zijn wij het
derde oorlogsjaar ingegaan. Zal ook dit jaar
•tot aan den laatsten dag een bloedjaar zijn?
Sturmer, de Russische premier, doet zulks
vreezen. Immers, in zijn proclamatie zegt hij,
dat de Ëntente-mogendheden hebben besloten om
den oorlog voort te zetten tot de eindelijke over
winning der geallieerden.
En den loop van den oorlog, ook dien van den
jongsten tijd, beoordeelend, gelooven wij niet,
dat de gealliëerden zoo spoedig de algeheele
overwinning zullen behalen.
Het groote Fransch-Engelsche offensief aan
de Somme schijnt al geheel tot staan te zijn geko
men. De gevechten daar hebben hetzelfde
karakter als die aan het Verdun-frontslechts
schoksgewijze acties met het gevolg van eenige
terreinwinst, waarvan telkens weer een deel in
tegenaanvallen aan den vijand moet worden
teruggegeven.
Volgens de jongste Fransche berichten heb
ben zelfs op verschillende punten van het
Somme-front de Duitschers thans het offensief,
Van het Russisch front wordt heden nog maar
weinig belangrijk nieuws medegedeeld. De Rus
sen blijven druk uitoefenen op het Duitsch-
Oostenrijksche front in de richting van Kowel.J
In de streek van Brody hebben Russische troe
penafdeelingen bij de vervolging van de vluch
tende troepen de rivieren Grabierka en Sereth
bereikt.
Overigens zijn op het grootste gedeelte van
het Russisch front verbitterde en bloedige ge
vechten gaande, waar de Duitschers en Oosten
rijkers alle pogingen doen om zich op hun
nieuwe verdedigingslinie staande te houden.
Naar aanleiding van de terechtstelling van
den kapitein van de „Brussels" wordt thans een
polemiek gevoerd tusschen de officiëele leidings
organen in Engeland en Duitschland. Burg
graaf Grey had verklaard, dat naar het oordeel
der Engelsche regeering de handelwijze-van
kapitein Fryatt volkomen rechtmatig is geweest.
Hierop wordt echter In een officieel Wolff-tele-
gram gezegd, dat het begrijpelijk is, dat de En
gelsche regeering tracht de handelwijze van
kapitein Fryatt te rechtvaardigen, want zij zelf
is in hooge mate mede-schuldig. Kapitein Fryatt
heeft slechts gehandeld op raad van zijn regee
ring.
PRIJS DER ADVERTENTIËNl
Van 1—5 regel* 0,75, Iedere regel meer f 0,15buitenland per regel 0,2 0|
advertentiën in de rubriek „Vraag en Aanbod" vas 15 regel* f 0,40. elke
regel meer 0,10. f
Kort na de voltooiing van een groot werk,
waaraan hij ai zijn geestelijke en lichame
lijke krachten schonk, is de componist Phi
lip Loots overleden. Het is waar, dat er
den laatsten tijd dikwijls reden was onge
rust te zijn, maar zelfs in de laatste dagen,
toen de toestand zéér ernstig werd, hebben
wij de droevige gedachte „als hij eens stierf"
met hoopvol vertrouwen van ons afgezet.
Het is moeilijk te beseffen dat de heer
Loots niet meer in ons midden leeft. Hij
was in den grooten kring der Haarlemsche
musici de „meesterzanger", de dichter, en
hoewel hij, behalve als criticus, betrekke
lijk weinig in 't openbaar optrad, wist ieder
musicus en ieder muzikaal mensch dat er in
hem een bijzonder artist, een waarachtig
poëet leefde; dat het altijd iets goeds, iets
moois was naar hem te luisteren: op de-
eerste plaats naar zijn muziek, maar ook
naar zijn beschouwingen in woord en ge
schrift
Van zijn levensloop kunnen wij liet vol
gende vermelden: Philip Loots werd den
22eu Augustus 1865 te Amsterdam geboren.
Reeds op jeugdigen leeftijd werd zijn muzi
kale aanleg ontwikkeld door het onderwijs
van den Amsterdainschen organist Jos. a".
Vcrheijen. Hij bezocht vervolgens de toen
malige Kon. Muziekschool te 's Gravenhage
en studeerde daar vooral piano en compo-1
Do uithongeringsoorlog. In Rijnland en
Westfalen is het gerucht verspreid, dat men
bezig ia een Fransch-Engelsch vliegkorps uit
te rusten met een' soort brandbommen, waar
mede de vliegers zullen trachten de Duitache
korenvelden in brand te steken. Men is daarom
met koortsachtige haast bezig, den oogst bin
nen te halen, waartoe alle beschikbare krach
ten, scholieren, vrouwen en kinderen, zijn ge-
requireerd.
De handelsduikbootendienst. De Duitache
„Ozean"-reederij te Bremen heeft aan de han-
'delskamera meegedeeld, dat de handelsduikboo-
ten voorloopig geen goederen, brieven of paket-
ten voor particulieren naar Amerika meene
men.
Van het Russisch-Oostenrjjkschèfront. Het
Weensclio Korr. Bureau spreekt het Russische
bericht, dat de Russen den straatweg Kirli-
babaWisszo—Maramaros Szignet bereikt
hebben, tegen. Zij hebben nog 15 tot 30 K.H.
moeilijk begaanbaar boschterrein door te trek
ken, van de plaats waar hunne aanvallen zijn
afgeslagen tot aan den straatweg.
in een schrijven aan den Rijkskanselier en in
eene proclamatie aan leger en vloot, zijne er
kentelijkheid betuigd jegens zijn volk en leger,
|die zooveel hebben bijgedragen tot bet behalen
ivan zulke schitterende resultaten als door
Duitschland in de afgeloopen twee oorlogsjaren
|zijn verkregen.
ST. PETERSBURG, 31 Juli. Naar aanlei-
ing van den tweeden verjaardag der oorlogs-
erklaring van Duitschland aan Rusland, heeft
türmer, minister-president en minister van
uitenlandsche zaken een proclamatie uitge
vaardigd, waarin hij verklaart, dat de Russisch
eizerlijke regeering, evenals hare trouwe bond-
'genooten, meer dan ooit vast besloten is, den
oorlog voort te zetten, tot de geallieerden een
beslissende overwinning hebben behaald.
DE RESULTATEN VAN DEN VLIEGER
AANVAL OP OESEL.
HAMBURG, 1 Aug. (Part.) Naar het „Ham
burger Fremdenblatt" verneemt zijn bij den
Duitachen vliegaanval op het eiland Oesel in
de Golf van Riga op 25 Juli bijna alle door
Engeland geleverde vliegtuigen verbrand. Twee
Engelsohe en een Russische vliegrer werden ge-
dood, cn negen zwaar gewond.
EEJV NIEUWE LUCHTAANVAL OP
ENGELAND.
LONDEN, 1 Aug. (Part.) Voor middernacht
zijn een aantal vijandelijke luchtschepen een
aanval begonnen. Gemeld werd, dat de aan
vallers onze kustlijn langa de Oosterlijke en
Zuid-Oostelijke Graafschappen over-vlogen
Bommen werden geworpen op het estuarium
van den Thames. De aanval wordt nog voort
gezet.
EEN STRIJD TUSSCHEN ZEPPELIN EN
VLIEGER.
LONDEN, 31 Juli. (Officieel.) Vanmorgen
om 5.15 uur heeft een onzer vliegtuigen een
■Zeppelin achtervolgd en aangevallen, op een af
stand van 30 mijl van de Oostkust. De bestuur
der had het magazijn van zijn machinegeweer
tweemaal op de Zeppelin gelost en vuurde nog,
toen hij door een springend stuk van zijn ma
chinegeweer getroffen, het bewustzijn .verloor.
Toen hij weer bijkwam, was de Zeppelin niet
meer te zien. De vlieger moest dus naar zijn
Uitgangspunt terugkeeren.
BERLIJN, 31 Juli. (Part.) Bij Eet begin
an het derde oorlogsjaar heeft de Keizer heden
RUSLAND.
Brand te St. Petersburg.
De „Lokalanz." verneemt uit Stockholm, dat j.l.
Dinsdagmorgen- te St. Petersburg een reusach
tige brand heeft gewoed. De kouten schipbrug,
die de beide oevers van de Newa verbindt, en
waarover steeds een groot verkeer (s, raakte
plotseling op verschillende plaatsen in brand,
waarop ook de pontons vuur vatten, losraakten
en brandend de Newa afdreven. De rivierpolitie
slaagde er niet in ze tegen te houden. Ze dreven
onder de Nikolaibrug door naar Wassili-
Ostrow, waar alle beurtschepen vuur vatten.
De brand woedde met groote hevigheid. De
beurtschepen konden niet veilig worden weg
gesleept en werden allen door het vuur ver
nield. Andere brandende pontons dreven naar
de Keizerlijke Kade, waar groote oestzeéstoom-
schepen liggen. Twaalf stoomschepen raakten
in brand en ook een van de booten van de Ame-
rikalijn kreeg ernstige schade. Ook de groote
dokken vatten vuur en eveneens het groote
drijfdok van de Poetilowfabriek. Men brengt
den ramp in verband met de onlangs in hechte
nis genomen anarchisten, die van plan waren
om met geweld alle werken van militair belang
te vernietigen.
Het „Berl. Tageblatt" verneemt eveneens
uit Stockholm eenige bijzonderheden. Volgens
dit bericht brak de brand Maandagavond uit.
Even tevoren had een stoomschip de schipbrug
gepasseerd. "Op de brug ontstond een onbeschrij
felijke paniek toende voorbijgangers door liet
vuur verrast werden en de kleeren der dames
begonnen te branden. Volgens dit bericht heeft
de brand grootere afmetingen aangenomen
doordat twee schepen, geladen met hout en
steenkool, vuur yatten en stroomafwaarts
dreven.
DE KONINKLIJKE FAMILIE.
H, M. de Koningin met de Prinses en gevolg
zijn gisternamiddag half vijf in 2 automobielen
ten paleize Soestdijk aangekomen. De Koningin»
Moeder verwelkomde de Koninklijke Familie op
het bordes.
UIT DE STAATSCOURANT.
Bij Koninklijk besluit
is aan dr. J. W. Moil, hoogleeraar te Gro
ningen, op verzoek, eervol ontslag verleend als
lid der bij Koninklijk besluit van 8 Maart 1899
no. 13 ingestelde Pharmacopee-commissie, met
dankzegging voor de door hem als zoodanig
bewezen diensten;
is aan de Koninklijke Bibliotheek te 's-Gra-
venhage, met ingang van 16 Augustus: lo. be
noemd tot conservator mejuffrouw dr. E. M. A
Timmer, te Delft2o. bevorderd tot wetenschap
pelijk assistent 2e klasse mejuffrouw A. de Kern.
penaar, thans wetenschappelijk assistent 2de
klasse aan die instelling.
De gewone audiëntiën van de ministers van
Justitie, van Marine en van Koloniën hebben
deze week niet plaats.
DE JAARBEURS TE UTRECHT.
Bij den voorzitter van het Uitvoerend Bestuur
van de Jaarbeurs, Mr. Dr. W. A. van Zijst,
is bericht ingekomen, dat H AL de Koningin
het Beschermvrouwschap van de Eerste Neder-
landsche Jaarbeurs, welke te Utrecht zal wor
den gehouden, heeft aanvaard.
Eene Duitsche persstem.
De „Neue Freie Presse" bespreekt de rede
Van den Nederlandschen Minister van Buiten-
landsche Zaken en schrijft: Deze rede toont aan
de geheele wereld hoe de werkelijke onzijdigheid
zich weet te verdedigen en hoe een zelfbewuste
staat zijn onafhankelijkheid weet te beveiligen,
wanneer de Engelsche blokkade-politiek te ver
gaat. In deze rede valt niets te bespeuren van
de bangheid, de zwakheid en den deemoed, welke
zoo vaak geleid hebben tot verguizing van het
neutraliteitsbegrip en tot de vermeerdering van
den overmoed der Entente. Het blad noemt de
Engelsche maatregelen een yuistslag aan Neder
land gegeven en bespreekt de gevolgen daarvan.
Tot slot verklaart het blad: Uit de rede van den
Minister blijkt, dat de Nederlandsche regeering
een op scherpe wijze gestelden eisch heeft doen
hooren, welke duidelijk bewijst dat Nederland
niet van zins is, zich aan de gewelddaad te
onderwerpen en dat het niet de vernietiging van
het bestaan van een belangrijk deel der bevol
king rustig wil aanzien.
Reuter seint uit Londen:
Lord Cecil deelde in het Lagerhuis mede,
naar aanleiding van een vraag betreffende de
mogelijkheid van ui f te vaardigen orders, waar-
hij wordt bepaald dat neutrale visscherschepen,
die in Engelsche wateren of in andere wateren
die door de Engelsche vloot beschermd worden,
visschen, hun geheele vangst op Engelsche
markten zullen verkoopen, dat maatregelen ge
troffen zijn om vreemde visscherschepen toe te
staan hun vangst aan versche visch aan land
te brengen in zekere havens van het Vereenigd
Koninkrijk en dat verdere maatregelen in die
zelfde richting worden,overwogen.
sitie. Reeds op 10 of li-jarigen leeftijd be
speelde liij het orgel onder diensten in de
„Krijtberg'/. Hij werd ook organist in he£
„Torentje" en dat zijn orgelspel in diep
tijd al bijzonder goed- moet zijn geweest be
wijst wel, dat h(j bij een concert door Ani-
stel's Mannenkoor in het Paleis voor Volks
vlijt, als organist optrad en door Dan. de
Lang© toen zéér geprezen werd. In 1882
kwam hij te Haarlem wonen, waar hij tot
organist benoemd werd en ook als - criticus
aan Haarlem's Dagblad werd verbonden. Te
Amsterdam heeft hij nog de zangvereeniging
„Artiet Religioni" en de liedertafel „Apoi-
lo" gedirigeerd. In Haarlem was hij o.a.
langen tijd leer aar aan de Muziekschool
van Toonkunst.
Wanneer men de lange reeks zijner wer
ken (waarvan er minstens een vijftigtal in
druk zijn verschenen) beschouwt, krijgt
men respect voor de productiviteit van den
componist. Vele genres en vormen liieeft
Loots naar zijn inspiratie geschikt en irj
elk werk, mogen we wel zeggen, herken
nen we de hand van den serieuzen, degelijk-
ontwikkelden musicus. Dit mogen we van
elk werk zeggen, maar van de meeste
zijner composities mogen we daarenboven
schrijven, dat ze zijn voortgekomen uit den
fijnen geest en liet innige gevoel van dep
waren kunstenaar. Hoe komt het dat we
nu 't eerst denken aan de twee sympho-
nieën, die de laatste jaren te Haarlem zyn 1
uitgevoerd? Misschien omdat het roman
tische karakter van deze werken ons aan
trekt. Loots' romantische aanleg en zijn zin
voor geestige fantastiek komen in deze sym
phonieën het mooist aan den dag; wij heb
ben ons verwonderd dat het talent van
den jongen symphonicus andere wegen i?
uitgegaan, dan de twee symphonieën deden
vermoeden.
Over de uitvoering' der 2e syniphonie in
Dec. 1915 schreven we o.a.: „Dit is evenzeer
een werk uit vroeger jaren als de eerste,
maar het heeft veel minder de kenmerken
van een jeugd-werk en openbaart meer we
zenlijke aanraking niet het leven. De eerste
is heel muzikaal en formalistisch, üe tweede
is niet minder correct, maar daarenboven
veel artistieker gecomponeerd. Dit werk
heeft een buitengemeen serieus karakter en
moet wel door een innige, over 't algemeen
romantische levens-ontroering zijn geïnspi
reerd. Denken we ons in den tijd, waarin
het is geschreven, dan behoeven we 'lief
niet ouderwetsch te noemen: deze sympho
nic is ook een kunstwerk van klankcompo
sitie; de thematiek is in onderscheidene
kleuren aangewend en bewerkt, zoodat we
voortdurend geboeid zijn, door de stemmin
gen."
Al heeft het karakter van Loots' muziek
zich na de jeugdperiode gewijzigd, toch vin
den we in de meeste zijner composities be
paalde bijzonderheden $ie herinneren aan
dat origineel-geestige en fantastische van
zijn symphonieën. Zelfs in de groote ge
legenheidswerken als Piuscantate en Bis
schopscantate weet hij bij de leelijke tek
sten de fijnste en meest illustratieve thema
tiek te voegen. Met de teksten voor zijn
muziek nam Loots 't nogal laconiek op.
Men zou zoo denken dat hij 't met de poëzie
zoo nauw niet nam, maar onze componist
had een zeer fijn-ontwikkelden smaak in lit
teraire schoonheid, doch zijn eigenaardige
voorzichtigheid weerhield hem dikwijls een
mooi gedicht tot lied te herscheppen. Iu
een gesprek over litteratuur heeft hij ons
eens gezegd dat hij liever een minder-mooi,
oppervlakkig gedicht tot aanleiding! voor
z ij n poëzie nam en aldus een muzikaal
gedicht maakte, dan een litterair-zuiver en
volkomen vers nog weer van muziek voor
zag. Intusschen zijn naar onze meening die
liederen van Loots de mooiste, waar hij zich
door waarachtige poëzie liet inspireeren.
Loots heeft in zijn artistiek streven nooit
iets revolutionairs gehad. Hij was rustig van
nature en zoo is hij altijd conservatief ge
weest. Dat wil niet zeggen dat hij voor
moderne schoonheid geen belangstelling had 1
Integendeel: hij was van veel moderne com
ponisten een bewonderaar: van César Franck,
van Gustav Mahler. Hij had ook groote
waardeering voor Strauss' vindingrijke vir
tuositeit. Maar in zijn eigen muziek bleef
hij conservatiever dan men naar aanleiding
van zijn oordeel over componisten zou ver
wachten.
Zijn kerkmuziek lijkt ons in dit opzicht
vooral karakteristiek. Hij bleef het principe
van streng-harmonische tonaliteit getrouw.
Zijn omvangrijke missen onderscheiden zicb
van de meeste Nederlandsche kerkmuziek
vooral door een zéér doorwerkte, altijd har
monische motiefbehandeling. ,Wij gelooven
dat de componist zich bij zijn kerkmuziek
door zijn rustige, voorzichtige natuur liet
weerhouden naar een lichter zwevende po-
lyphonie te streven. Hij zag in Perosi niet
veel anders dan een echte Italiaan, dien
hij om zijn muzikaliteit waardeerde. Hij
deelde dit oordeel met de meesten der echt-
Hollandsche kerkmusici, die hij intusschen
als ontwikkeld artist verre de baas was,
Zoo is er met hem een belangrijke figuur
uit de Nederlandsche muziekwereld heenge
gaan. Van hem mag met eere gezegd wor
den dat hij leefde voor zijn gezin en zijn
muziek. En zoo als bij alle 'fijnzinnig-nobela
menschen, bracht ook zijn persoonlijkheid
een sfeer van geluk en schoonheid in zijn
omgeving. De geestelijke nalatenschap van
dezen dichter is ons dierbaar en zóó blijft
hii bü ons leven
H. F. ANDREESSEN,
