DAGBLAD voor NOORD- en ZUID-HOLLAND. NASSAULAAN 49, HAARLEM HAAGSCHE BRIEVEN. DE OORLOG. - »it a. THEOIX G. v. DUSSELDORP 5 larleljorisstraat 5. - Telefoon 2144 Coupon» Opruiming! oensdag 16 Aug. 1915 41ste Jaargang Intercomnta Telefoonnummers I42S en 2741 Dit nummer bestaat uit twee bladen EERSTE BLAD. HAARLLMSCHE ALLEüAGJES No 2012 _xcu. Het X? laa verleden iaar- Kowel 9 I fpwn© CjTarneprt D el<)t £2eh»0 s VERSPBEIDE BERICHTEN NEUK ABONNEMENTSPRIJS Per s maanden voor Haarlem en de agentschappen (hom eener gemeenle) 1.60; voor de overige plaatsen in Nederland per post f2,— -, per week voor Haarlem en de agentschappe n 0,125; afzonderlijke nummer» 0,05. PRIJS DER ADVERT ENTIËNi V!n !~?-reSels f °'75' iedere re8e' meer 0,15; buitenland per regel r 0,2 m advertentien m de rubriek „Vraag en Aanbod" van I5 reae!» 0 40. elk* regel meer 0-.10. NIEUWERWETSCH1 De burgervader van de gemeente Haarlem- meiliede c. a. hij moge in zijn gemeente dan veel gemak van een moderne stad missen brengt meermalen dingen tot stand, die zijn dorp in „den strijd om het bestaaon" der ge meenten en de wedren naar vooruitgang, een voorsprong geven en een voorbeeld zijn voor anderen. Nu heeft burgemeester Miehielsen weer een oirculaire gericht tot zijn ingezetenen, waai in hij hen, op ministerieel initiatief, tot het ge bruik van schapenvleesch in dezen duren tijd, aanspoort. „Er bestaat in ons land" aldus schrijft hij; in de „proclamatie'' „een geheel misplaatst vooroordeel tegen het gebruik van schapen- vléesch. Terwijl het op de feesttafel nergens ontbreekt en het in het buitenland volksvoed- sel is, in den ruimsten zin, bestaat hier te lande tegen dit uitnemend voedsel blijkbaar een zekere voor-ingenomenheid." „Nu is deze dure tijd, waarin de overige vleeschsoorten voor menigeen onbereikbaar z(jn, juist bij uitstek geschikt om dit vooroor deel eens weg' to nemen en voor goed op te ruimen." Ten einde het gebruik van scbapenvleesch te bevorderen, zal met medewerking der Oliefa- brieken Calvé Delft morgen in café „Lijnkamp" een demonstratie worden gehouden met het bakken en braden, stoven en smoren van seliapenvleeoh. Allerlei gerechten zullen wor den gereedgemaakt en te prooven worden ge geven op de daarvoor keurig gedokte tafels 1 Dit is inderdaad een nieuwe manier van ge meentelijke propaganda voor „sehapenvleesch als volksvoedsel" die echter, omdat ze nieuw is, niet veroordeeld behoeft te wordea. Integen deel. De inderdaad voortdurend e en nauwlettende zorg, waarmee burgemees ter Miehielsen zijn ingezetenen helpt, ia een voorbeeld voor menig andor burger-vaar! De bewoners van Haarlemmerliede zullen de zorgen van hun burgemeester ongetwijfeld op prijs stellen! AGENDA. 17 AUGUSTUS. Gebouw St. Bavo Smedeetraat 23 Bollenveiling 10—3 uur. Gecomibin' erde Schilders 8uur. Leden Kalk en Steen 8 uur. Groote Kerk 2—3 uur Orgelbespe ling door den heer Van Apeldoorn. (Zie pro gramma Stadsnieuws). Gebouw St. Marthavereen. Kleine Houtweg 13 Betrekkingbnreau geopend van 8—9 uur 'e avonds. St Elisabethe-Gebouw Jansshr. 49 van 1—2 uur aanvrage om verster kende middelen voor arme zieken der St. Elisabeths-V ereeniging. Bisschoppelijk Museum Jansgtraat 79— geopend eiken dag van 10—uur tegen betaling van 25 cents. Uitgezonderd. Zater dagen en R.-K. feestdagen. 't Is waarlijk eigenlijk geen tijd, om te schrij ven over de onderwerpen, die toch de aandacht van den chroniqueur vragen, wil hij zijn lezers op de hoogte houden van alles, wat in zijne om geving zoo al voorvalt. Dagenlang brandt de zomerzon op straten en pleinen, bosch en duin en maakt Augustus tot een vacantiemaand par excellence. En dan schrijven over gemeenteraads verkiezingen en over werkstakingen! net strijde erg tegen elkaar. Toch hoop ik op een klein beetje belangstelling bij mijn Haarlemsche en andere lezers. Allereerst dus iets over de aan den gang zijnde Rtadsverkiezing. Wanneer de groote troe pen oudere v-n jongere vacantiegangers, die nu iederen dag over de Residentie en hare mooie omstreken neerstrijken, er op gelet hebben, dan zullen zij hebben kunnen bemerken, dat hier een verkiezing voor den gemeenteraad aan de orde |s. De Haagsche bladen staan vol met candida- ^i-aanprijzerij, die den schrijvers menige zweet- 5r°ppel zal gekost hebben. Jongelieden gaan in avonduren in de drukke middenstandsstraten bij!s aan huis om verkiezingskranten en strooi- di3ietten te bezorgen, terwijl zwermen propagan- orjv?1. op de fiets een soort reclamedemonstratie laT^iaeeren voor jen candidaat, die de favoriet hur» partij. ker, jT den ingeborene hier is het nog duidelij- hij at^voclt als het ware de politieke zwoelte; ?,taincefcs OTer kansen van zijn man in y^°r jj, «a kapperssalon; hij maakt zich warm S^PaVH, Soede kwaliteiten en smaalt op de hjL, angec invuLde natuurlijke warmte een ongun- 1-r zijn gehad op de politieke. «fin lm de cf' wat minder kiezers opgekomen wat missverkiezingen van Juni en ook Wrkieziniren dan bij de periodieke raads- njdscne VBrli - °°k uu maar tusschen- Weenteraarf t v0,?r ^én plaats in den Ge- och is die plaats wel van politieke, beteekenis, want van haar zal straks afhangen, 'of het machtige liberalisme weer als vroeger de volstrekte meerderheid in het raadscollege zal heroveren. In 1915 verspeelde de vrijzinnige concentratie menigen zetel aan rechts en aan rood en verloor zij de volstrekte meerderheid. Sinds was de stand der partijen in onzen Raad volgens groote lijnen aldus: vrijzinnige concentratie 22 zetels, rechtsche coalitie 13 sociaal-democratie 10 Totaal 45 zetels. Nu is, zooals men weet, onlangs de anti-rev. wethouder, de heer H, de Wilde, tot lid van Gedeputeerde Staten gekozen. Daardoor kwam zijn raadszetel open en kan de absolute meer derheid dus weer aan de vrijzinnigheid komen Op 9 Aug. jl. heeft de stemming plaats gehad en deze bracht den volgenden uitslag: Mr. H. A. van Raalte (U. L.) 1765 stemmen. Mr. G. W. Sannes (S. D. A. P.) 1486 L. H. de Visser (S. D. P.) 131 Mr. J. A. de Wilde (A. R.) 3146 totaal 6529 stemmen. Volstrekte meerderheid 3265 Er was dus niemand gekozen en nu spant er de strijd tussdien de heeren Mr. Van Raalte en Mr. De Wilde. Uit de namen der candidaten blijkt reeds, dat men over en weer zijn beste beentje heeft willen voorzetten. De rechtsche kiesvereenigingen deden het door den heer Mr, De Wilde te candideeren. Ten eerste omdat men aldus hoopte om van de populariteit van den vader, den pas afgetreden wethouder, een beetje te verwerven voor den zoon; ten tweede, omdat de jonge De Wilde ook op zichzelven een uitnemend candidaat is. Hij is kort en goed de ziel van de politieke, sociaie en journalistieke beweging in de anti revolutionaire partij hier ter plaatse. Hij is ge zien bij hoog en laag onder de 'broederen en ook de coalitiegenooten dus o. a. de katholieken mogen hem wel gaarne lijden. Zelfs de orga nen der tegenpartij hielden zich tegenover hem vrij fatsoenlijk. Ik schrijf „vrij", want heel en al fatsoenlijk blijven, dat konden zij toch niet, De jonge De Wilde is immers de schrijver van de bekende brochure: „Den Leider trouw"; hij is verknocht aan Dr. Kuyper. Dit is in het liberale oog al erg genoeg en dus werd er hier en daar nog al gesmaald op den feilen partijgeest van den jongen en vurigen anti-revolutionair, op den man van „door dik en dun". Maar, als gezegd, het viel nog al mee en dit is dan ook het eenige, dat een wanklank gaf. Maar zelfs met het aan wakkeren van den Kuyperhaat kwam men er heden niet en uit de boven gememoreerde cijfers blijkt duidelijk, dat het vrijzinnigendom ook in het tweede district slechts een vrij poover figuur kan maken. Was de candidaat der S. D. A. P. wat meer populair geweest, (hij geldt onder de opportunisten, hier in de meerderheid, als wat al te Marxistisch), en waren over het algemeen de activiteit en de geestdrift onder de roode mannen wat grooter geweest, dan had de soc.-dem. can didaat het gemakkelijk tot de herstemming kun nen brengen. Dat erkende trouwens dezer dagen „Het Volk" zelf, waarin de teleurstelling over den afloop dan ook niet verborgen werd. Erger teleurgesteld waren echter de vrijzin nigen. In den heer Mr. Van Raalte hadden zij hun besten candidaat. Deze heer, sinds jaren kantonrechter, geniet hier een groote populari teit. Tot 1915 maakte hij sinds jaren deel uit van de vroedschap. Het werd dan ook in dag bladartikel en strooibiljet voorgesteld, alsof het een hooge eere was, dat de heer Van Raalte zich opnieuw voor een candidatuur had „laten vindenen alsof het welzijn van onze stad voor een goed deel van zijn verkiezing zou afhangen. Zonderlinge opschroeverij toch, want de heer van Raalte gold in den Gemeenteraad volstrekt niet als een eerste kracht. Hij was een ieder sympathiek, het is waar, maar dat gold zijn aan gename persoonlijkheid. Hij was een goed spre ker, schoon een krachtige redevoering van hem nooit werd opgeteekend. Maar van den anderen kant maakte hij zijn politieke vrienden soms wanhopig, door zijn zonderling groote besluite loosheid en weifelzuchtigheid. Tot op het laatste oogenblik wist men nooit, wat men aan hem had en hoe hij zijn stem zou uitbrengen. In kleinig heden hinderde dat natuurlijk minder, maar ook in groote vraagstukken toonde hij denzelfden aard. Initiatief ging er weinig van hem uit. Maar hij was goedhartig en behartigde meestal gaarne de belangen van de mindere klasse. De sociaal democraten zullen dan ook bij de herstemming met man en paard gewillig op hem overgaan. Dit is trouwens reeds gepubliceerd. Een en ander maakt den eindstrijd spannend. Er zal voor De Wilde nog heel wat komen kijken, wil hij het eerst over de streep aankomen. Toch staan zijn kansen niet slecht, mits de rechtsche kiezers op 17 Aug. nu eens werkelijk flink opkomen en minstens enkele honderden stemmen ophalen. Onder de leiding van een bekwaam en ijverig comité van actie wordt gedaan, wat maar kan, om den vader De Wilde in zijn zoon een be hoorlijk opvolger te geven. Ondanks de warmte beleven wij in onze goede stad ook nog een eenigszins zonderling ver schijnsel in de arbeiderswereld. Daar dreigt de stakingsziekte epidemisch te worden. Voor enkele maanden waren de opperlui bezig, nu begonnen de loopers van een van de oudste en grootste melkinrichtingen. Reeds duurt de staking drie weken en staan de partijen nog even scherp tegenover elkaar. Zij werden gevolgd door een groep uit het bierbrouwersgilae. klier gold het nog maar een partiëele staking, maar de ver- eeniging van vleeschhouwerspatroons kon slechts een algemeene staking tegenhouden, door min of meer toe te geven en voorts door verder te enderhandeien. En nu is zoowaar weer een sta king uitgebroken onder de steenhouwers. Tot eene algemeene staking in de bouwvakken, waar mede tegen 1 Mei gedreigd werd, is het niet gekomen Begrijpelijk, want, zoo eenig bedrijf den nood der tijden ondergaat, dan is het de bouwindustrie. Er valt bijna niet meer te bouwen, zóó hoog zijn de kosten opgeloopen en zóó schaarsch zijn enkele noodige materialen. Een staking zou dan ook waarschijnlijk aan de patroons, die nog werk uitvoeren, misschien niet eens erg onweikom zijn geweest. Die had voor hun aannemingen als een gemakkelijke „force- majeure' gegolden. Zoo als gezegd, kwam het er echter niet van en sommige groepen van werk lieden trachtten hiér en daar wat loonopslag of -toeslag ie krijgen langs den weg der minnelijke schikking. De steenhouwers hebben nu echter toch hamer en beitel er bij neergegooid. Zij staan er echter m. i. niet zoo goed voor als hun lot- genooten bovengenoemd. Er schijnt door de langdurige mobilisatie schaarschte te zijn aan die soorten van arbeiders die men gewend is „unskilled labourer" te noemen. Tot zelfs de f ietsjongens van een besteldienst alhier, wisten door staking verhooging van loon af te dwingen. Erkend dient te worden, dat, als eenerzijds de tijdsomstandigneden misschien eenigszins gun de! 3erïï°kam°HSVerhoogingafdwingerij' van den anaeien kant de menschen er welhaast toe gedwongen worden, daar de loonen absoluut niet toereikend zijn voor de duurte der eerste levens middelen. V ooral nier in Den Haag is het erg en om de maximumprijzen schijnt geen enkel leve rancier zich te bekommeren, terwijl van regee- ringsjevensmiddelen hier doorgaans geen spoor te bekenne valt. Herhaaldelijk is over een en ander in eaJ^en den Gemeenteraad al gespro ken en ges r ven, maar de burgemeester trekt zich daarvan niet veel aan. De heer Van Kar- nebeek is mi al zijn goede-hoedanigheden ook een erge potentaat. Voor hem geldt ook het „sic volo, SiC jubeo en Haagsche arbeidersklasse is heeleniaal niet revolutionair aangelegd, om vnn de burgerklasse maar niet eens te spreken. Men schikt zich allerwege. Overigens is de wel vaart hier in het algemeen nog nooit misschien zoo groot geweest als in deze oorlogsjaren. Vooral in deze vacantiedagen lijkt heel Den Haag wel een lust- en uitspanningsoord, waar het geld geen waarde heeft. Laat ons eten en drinken en ons vermaken, wordt hoe langer zoo meer de leuze van dezen materialistischen tijd. Toch vallen er ook weer 'gunstige en verheffende symptomen te ontdekken. Daarover misschien later eens. Den Haag, 14 Aug. '16 OVERZICHT. De Italianen zetten hun offensief nog met grcote hardnekkigheid voort; hoewel de re sultaten geenszins in verhouding staan tot de offers, welke ei worden gebracht om vooruit te komen. De eenige vordering, wel ke nog werd gemaakt, was de vei-overing van eenige Oostenrijkeebe schansen ten Westen van Sagrado en Pecinka en ten Oosten van Görz. Overigens meiden zoowel de Italianen als de Oostenrijkers een aantal aanvallen bloedig te hebben afgeslagen. Aan het Westelijk front worden sedert een paar dagen de krijgsverrichtingen Tveer belemmerd door be daarvoor ongunstige weder. Gelukkig voor de soldaten!.... Is bet weder straks echter weer gunstig voor het hervatten van den strijd, dan zal de worstelnng weer aanva»gen en zullen de geallieerden opnieuw beproeven hun doel de doorbreking van het Duitsche front te bereiken. crl81S' de Daily Tele graph", is nog niet voorbij, zij is nog pas begonnen." Op het Rus®180 tront werden de ge vechten op verschillede punten met groote verwoedheid voortgezet, waarbij de Russen weer vorderingen bleven maken. Zoo bleven zij hun overtocht over de rivieren Strypa, Koropetz, Zolotayn en Lipa voortzetten fstad Podgailzy en aan de j:31- faj Mariampol bezetten. nyes i (.t, 0nder een kaartje van dat Wy geven aie' gedeelte van het R~h front, waar voor namelijk de laatst veranderingen werden aangebracht. Sedert wij 0lQÖ l°n8 e °verzieht schreven hebben ook de Turken weer een aanmerke- lijk succes gehad m 1 erzie, waar zij ;n ver scheiden gevechten op den rechtervleugel Hamadan-vlakte hebben verdreven en de Russen dwongen in noord-oostelijke rieh- ting te vluchten. Het blijft met het wispelturige Roemenië voor beide oorlogvoerende partijen nog steeds een moeilijke kwestie. Geen mensch schijnt met zeker heid iets te weten van wat dit land ten slotte nog doen zal. De te Boekarest verschijnende „Minerva" be richt nu, dat er weer een ministerraad is gehou den. Over het daarin behandelde, zou het vol gende uitgelekt zijn: Met betrekking tot de bui- 3U34 tenlandsche politiek van Roemenië, of het land ook verder neutraal zal blijven of aan den oorlog- zal deelnemen, zal nog in den loop van Augustus een besluit worden genomen. De ministerraad heeft in beginsel besloten, het parlement in de tweede helft van Augustus in een buitengewone zitting bijeen te roepen. De regeering zal aan het parlement dan een mededeeling doen om trent de buitenlandsche politiek. Omtrent hetgeen verder ook op den Bal kan, met name in Macedonië zal geschie den, blijven wij eveneens nog in het onze kere. De „Petit Parisien" zegt uit de on middellijke omgeving van Serrail te hebben vernomen, dat deze voorloopig geen plan heeft een offensief te beginnen. Doch bier- tegen maakt, volgens het Atheensehe blad „Nea Hellas", koning Peter van Servië be zwaar. Deze heeft zich tegen elk uitstel van het offensief van Saloniki verklaard, waar bij hij tevens deed opmerken, dat hij zich niet kon verklaren, dat Griekenland zoo weinig zijn werkelijke belangen op den Bal kan begreep. Weer andere berichten maken melding van nieuwe contingenten Russen en....Ita lianen, die te Saloniki zouden zijn ont- scheept,-hetgeen er dan toch op zou dui den, dat een offensief wel in het laatste stadium van voorbereiding is. Maar tegenover deze verwachting staat dan weer de meening van het genoemde Parijsche blad, dat de Fransche pers geen voorbarige verwachtingen moet koesteren. De aetie tegen Doiran is slechts daarom be gonnen, zegt het blad, omdat dit gedeelte van het front te veel was blootgesteld. Bo vendien hebben, volgens de laatste inlich tingen, de Centralen een groote massa troe pen geconcentreerd. A/VOWtTfl Litowik schrijdt de lijn verder noordelijk van Ma- riampol de rivier en loopt westelijk van de beneden Zlota Lipa in de richting van Ho- rozanka. Voorts loopt het front op den oos telijken oever van de Zlota Lipa in het ge bied oostelijk van Brzezany in de richting naar Ivozowa en vandaar verder over Au- gustowka in het brongebied van de Strypa naar Zborow en verder naar Tsalotsje. Van hier loopt de lijn verder in noordweste lijke richting vlak langs de Russische grens naar Podkamien en komt in het brongebied van de Ikwa. Dan buigt het front weer zui delijk van Brody naar het westen om, wes telijk van Zabilno naar de Stochod, waar het langs den westelijken oever van de ri vier met deze ombuigt naar de Pripet-moe- rassen.' Zoo men op het kaartje ziet, zijn de groo te doelpunten van het Russische offensief, Kowel en Lemberg, nog altijd in Duitsch- Oostenrijksch bezit en naar in vooraan staande militaire kringen wordt verzekerd zou, wanneer althans Roemenië zich niet te elfder ure nog in de zaak mengde, het ergste gevaar voor het verlies van deze beide groote steunpunten reeds als geweken te beschouwen zijn. m o t r» 11 OfS/W? 9 KOWEL EN LEMBERG. De Russen hebben in den laatsten tijd op enkele punten het Oostenrijkscbe front weer verder ingedrukt en vooral in Galicië en langs de Stoohod nog vorderingen gemaakt. Het hierboven afgedrukte kaartje geeft in stipelliju het front, zooals dit was voor het groote offensief, dat begin Juni door de Russen werd ingezet; terwijl de vette lijn het front van heden aanduidt. De frontlijn loopt thans oostelijk van de Jablonilza-pas over Worochta, Tartarof, westelijk van den hoven Proeth over de vlakte van Delatyn, van daar westelijk van Stanislau tot aan de uitmonding van de Bistrytsa in den Dnjestr. Vervolgens over- Het „Baralong" geval. Het Eerlijnsche Wolff-bureau meldt, dat een Witboek over het „Baralong"-geval bij den Rijksdag is ingediend. Het bevat ambtelijke stukken, n.l. de memorie van de regeeriug over den moord op de bemanning van de Duitsche duikboot, door den gezagvoerder van den Engel- schen hulpkruiser „Baralong" op 28 November 1915; vijf hij de memorie behoorende getuigen verklaringen in het Engelsch, met de Duitsche ventaling; het antwoord van de Duitsche regee ring van 10 Januari 1916; het antwoord van de Engelsche regéering van 25 Februari 1916, met Duitsche vertaling, een slotwoord van de Duitsche regeering. Het slotwoord luidt: De Duitsche regeering nam in haar ant woord op de verklaringen van cl. Engelsche re geering op de Duitsche memorie over het „Baralong"-geval van 10 Januari 1916 het standpunt in, dat het haar, bij de ergerlijke houding van de Engelsche regeering niet mogelijk was, verder met haar over deze zaak van gedachten te wisselen. Zij kondigde tevens aan, dat zij nu vergeldingsmaatregelen zou treffen die met de uittarting rekening hielden. In haar laatste antwoord gelooft de Engel sche regeering, den moord, dien de kapitein en de bemanning ven de „Baralong" op de weer- looze bemanning van de Duitsche duikboot hebben begaan, op zij te kunnen schuiven met eenvoudig te spreken van de onbetrouwbaar heid van een getuige, dien zij niet eens met name noemt. Daarentegen steunt zij voor de drie gevallen van wreedheid die zij onderstelt dat Duitsche zeestrijdkrachten hebben begaan slechts op onhoudbare beweringen zonder daarvoor eenig bewijsmateriaal aan te voeren. De Duitsche regeering- kan die beweringen op grond van bezworen verklaringen en dienst berichten van ter zake verhoorde getuigen, slechts met verontwaardiging afwijzen. W at echter het „Baralong"-gevaI betreft, moet er nogmaals met allen Dadruk de aan dacht op worden gevestigd, dat de Engelsche regeering, ondanks het haar meegedeelde ma teriaal, geweigerd heeft zelf een onderzoek in te stellen,. Daarmede erkent zj}, dat zij het niet kan wagen, het geval voor een rechtbank van standgenooten der beschuldigden te brengen. De Duitsche regeering was daardoor, gevolg gevende aan haar aankondiging, genoopt, do bestraffing van do ongewraakte misdaad zelf ter hand te nemen. De vergelding van de wan daad van do Engelsche zeelieden in het „Bara- long"-geval met wTaakmaatregelen van gelij ken aard, b.v. door het doodschieten van Engel sche krijgsgevangenen, wees zij, gelijk van zelf spreekt, af, maar de Duitsche luchtschepen zullen het Engelsche volk ervan overtuigd heb ben, dat Duitschland in staat is, de misdaad, die officieren en bemanning van de „Baralong'* hebben bedreven, niet ongestraft te laten. Vroeger werd het onvermijdelijke gevaar! voor de burgerlijke bevolking bij bet gebruik van Duitsche Zeppelins voor een militair doel zooveel mogelijk vermeden, in verband met den „Baralong"-moord echter kan dat- niet meer geschieden. Tegenover Engeland wordt sinds dien het wapen van het.luchtschip, binnen dë grenzen van het volkenrecht, zonder verschoo ning gebruikt. Bij elk luchtschip, dat op Lon den of op andere verdedigingswerken van mi litairen aard bevattende Engelsche steden zijn vernielende bommen werpt, moet Enge land zich bet ,,Baralong"-geva] berinneren.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1916 | | pagina 1