NIEUWE HUIL COURANT
sal s «o
Weg met „De Courant".
fsliu K™ 5
DE OORLOG
verspreide berichten
HEKhBEF.sCHiEN
Zaterdag 19 Aug.
Tweede blad
als neufra J couranten> die zich aandienen
n'n.i-i;0- maar die in haar wezen onzen
st"nn~ t 6n ons vijandig tegenover-
jrouwens, neutraliteit is een"onding! Iets
IUict bestaanbaar is.
Saat van al die bladen, die trachten zich
een plaats ook in de woningen van de katholie
ken te veroveren, een ontzettend heilloozen
invioed uit. Ze zijn als een langzaam werkend
vergift. Ze brengen ideeën en begrippen bij, die
van het geloof af voeren en daarvan dóen ver
vreemden. Dit al is reeds herhaaldelijk den
katholieken voorgehouden.
Nochtans worden er nog altijd gevonden, die
voortgaan met het lezen van die zgn. neutrale
bladen, die daardoor die bladen steunen en zoo
den verderen groei van onze eigen pers tegen
houden. Het heet dan, „och, wat staat er toch
verkeerds in," en men doet het voorkomen alsof
die zgn. neutrale bladen o zulk eene onschuldige
lectuur aanbieden.
Over één van die bladen, „De Courant", heeft
pater M. Stoks een vlugschrift geschreven, dat
£eer leerzaam is, en waarin overtuigend wordt
aangetoond dat in dat blad wel terdege zeer veel
verkeerds staat, dat maakt, dat 't voor onze
menschen verboden lectuur, van uiterst bedenke-
lijken aard is. Hij gaat daarin na hoe „De Cou
rant" spreekt over het huwelijk, een der heiligste
instellingen.
En uit wat hij daarvan mededeelt blijkt hoe
zeer „De Courant" ideeën verkondigt tegen de
Katholieke ingaande, hoe zij aanrandt ons ge
loof op een manier, die ons met afgrijzen voor
zulk een verfoeielijk bedrijf doet vervullen en
ons doet afvragen hoe ter wereld het mogelijk
ls> dat nog katholieken „De Courant", naar
men weet een overdruk van de „Telegraaf", in
hunne huizen kunnen gedoogen.
Terecht werd 't vlugschrift betiteld „Weer met
„de Courant". Men hoore slechts, wht ae be
kwame schrijver zegt. Hij doet opmerken ten
aanzien van de stuitende uiteenzetting, die Dr.
Snijders, een redacteur der natuurkundige ru
briek van „De Courant" geeft over den oorsprong
van het huwelijk:
Als Katholieken houden en belijden wij dat
God zelf het huwelijk heeft ingesteld, toen Hij
onze stamouders, het eerste menschenpaar, in
het eerste trouwverbond vereenigde.
„De Courant" echter denkt daar geheel anders
over.
Bij monde van Dr. Snijders lecraart zij als
hoogste wijsheid, dat „evenals de mensch zelf
langs den weg der evolutie (ontwikkeling) uit
het dier is ontstaan, zoo ook „het huwelijk zich
geleidelijk .uit dierlijke instellingen heeft ontwik
keld".
Aldus vatte Dr. Snijders zijn leer kort te
zamen in een klein verdedigingsartikel, geplaatst
in het nummer van 22 Maart'1913, nadat van
verschillende zijden protest was aangeteekend
tegen zijn even valsch als onwaardig geschrijf
over den oorsprong van het huwelijk (8 Maart
1913). Dat deze proteststemmen met recht wer
den aangeheven, blijke uit den aanhef van dat
berucht artikel:
„Het huwelijk van den mensch wordt wel eens
een „eeuwige instelling" genoemd, doch deze
uitdrukking moet gelijk zoovele andere van
dien aard, meer als een reclame voor de
heiligheid van dat gebruik beschouwd worden,
dan als een beeld, dat aan de werkelijkheid ont
leend is. Het huwelijk kan niet als eeuwig gel
den, daar de mensch zelf niet eeuwig is. De
mensch is ontstaan uit het dier, en evenals hip,
voor zich persoonlijk, daaruit door geleidelijke
ontwikkeling voortgekomen is, zoo klimt ook de
eerste oorsprong van het huwelijk op tot in de
dierenwereld. De dieren hadden het huwelijk,
ook in zijn reinste en ideale beteekenis, om zoo
te zeggen, reeds uitgevondenvoor de mensch
Qp het wereldtooneel verscheen."
We besparen onzen lezers de verdere goed-
koope beweringen, door Dr. Snijders in dat
artikel verzameld en ontleend aan: „Ontwikke-
ingsgeschiedenis van het huwelijk", een walge
lijk werk van zijn gevierden meester, den natuur-
l0m^fen vui[schrijver W. Bölsche. Na zes ko
ever spinna «Mr£iUet0.n te hebben volgepraat
papegaaien èn parWefen1nleemde
man, die Dr. voor XlI l geleerde
hij zijn stelling
luet zijn naam voor goed te schande te maken
met deze even onwetenschappelijke als voor ons
(Katholieken, heiligschennende gevolgtrekking
„Zoo zien wij dus, dat het huwelijk geenszins
een zuiver menschelijke 1) instelling is. Zij
kwam reeds bij de dieren, in zuiver blij venden
vorm voor, en ae mensch heeft haar van het dier
overgenomen, zij het dan ook in een hoogere
beteekenis en in een meer veredelden vorm. In
beginsel echter is het huwelijk van den, mensch
een erfstuk van de hooger ontwikkelde dieren.
Krachtig komt ons gezond verstand en nog
meer ons geloof in verzet tegen dat ongeloovig
gefantaseer van Bölsche-Snijders over een on-
vnn^w'i,200*.!"!?0^ eerbiedwaardig als dat
van het huwelijk, in den morgen der schepping
ingesteld door God Zeiven bij het echtverbond
van het eerste menschenpaar, en in de Nieuwe
Wet door den Zoon Gods, Jezus Christus ver
neven tot een heilig en heiligend Sacrament.
Geen wonder, dat zoowel van katholieke zijde
u'mk door Maasbode", 14 Maart, en „De
tanf= ,rger Koerier", 27 Maart) als van protes-
hevit t zijdc (°- a- door Nederlander'')
rant-h gen. dat onwaar en onwaardig De-Cou-
^"Seschrijf werd geprotesteerd.
V1 -het helpen mocht?
luunJf" artikel „De Nederlander en 'de na-
SnUu enschaP (22 Maart 1913) meende Dr.
havpn t ,ziln stuitende fantasie te moeten hand-
ak '"kt stukje is door den schrijver bedoeld
Öeeriui .e4igin£- Docl1 als zoodanig is het
vy/iJ" t- Daarin immers heette het o. a.:
6ebAi vefband er bestaat tusschen onze be-
^lachtig^en 01 de neutraliteit der P^'s, is raad-
tfehn?,Lee." katholiek, die zijn gezond verstand
fik h i 1S i"n'et raadselachtig, maar klaar
'ders de beschouwingen van Dr. Snij-
•teliinr,™ huwelijk in strijd zijn met de leer-
cn dat Hn. n n koliek geloof daaromtrent,
Ooparimuw f ,ant" alvast op dit punt niet
ld g, niet neutraal is. maar anti-gods
dienstig, anti-katholiek'.
En daaraan voegt sch'r. toe, dat het wel Inder
daad is te bejammeren, dat een katholiek, die
zich teekende „een natuurvriend" te Amsterdam,
aan Dr. Snijders vroeg, om de redactie van „De
Reclamebazuin" eens op haar plaats te zetten,
wegens haar aanval op zijn Zwerftocht: „De
oorsprong van het huwelijk in de natuur".
Zie, dat een Katholiek tot zulk een domme
vraag zich liet verleiden, is concludeert pater
Stoks terecht wel een pijnlijk maar sterk be
wijs, tot welk een laag godsdienstig peil verzin
ken kunnen de katholieken, die trouwe lezers zijn
van bladen als „De Courant".
Overtuigd, dat voor iemand, die zich een zoo
oppervlakkig kenner van zijn godsdienst be
toonde, een ernstig antwoord niet noodig was,
gaf Dr, Snijders zijn „waarden natuurvriend"
dit niet zeer heusche bescheid: „Ik heb lust,
noch tijd, om op dergelijken zotteklap in allerlei
blaadjes te antwoorden."
Och, had die katholieke natuurvriend van
Amsterdam zijn god^dienstkennis niet laten ver
troebelen door die heillooze neutrale lectuur van
„De Courant", zijn Roomsche overtuiging zou
zich gekrenkt en beleedigd hebben gevoeld, en
met fierheid zou hij zich hebben verzet tegen
zulk een minachtende betiteling!
Pater Stoks gaat dan verder na hoe „De Com
raftt" op een andere meer bedekte wijze nog bij
haar lezere bewerkt eene allertreurigste verwar
ring van denkbeelden op 't gewichtig punt van
het huwelijk; hoe zij door novellen en schetsen
en feuilletons, die hij met name noemt, prikkelen
de lectuur, zich herhaaldelijk schuldig maakt
aan eene ergerlijke vertrapping van het reine
huwelijksideaal en medewerkt om den eerbied
voor de reinheid en verhevenheid des huwelijke
te doen verzwakken.
Dat alles ,is ontzettend en weerzinswekkend
Hoe ontzachlijk velen zullen zijn wellicht reeds
vergiftigd door deze ontspanningslectuur! Niet
dan met droefheid in 't hart en met deernis kan
er aan worden gedacht. Alleen reeds om haar
neerhalen en vertrappen van het hoogheilig hu
welijksideaal mag niet één katholiek langer lezer
van „de Courant" blijven, al waren dan daar
nevens ook nog niet vele andere redenen, die
daartoe popen
Zulk een zedenbedervende en de zielen vergif
tigende lectuur mag niet in onze gezinnen wor
den toegelaten. Wij moeten haar uitbannen wil
len wij ons niet mede schuldig maken aan een
zoo afschuwelijk bedrijf als dat, 't welk pater
Stoks ons in zijn fel requisitoir tegen „de Cou
rant" schetste.
Wij mogen onze vrouwen, onze kinderen en
ons personeel niet bloot stellen aan de gevaren,
die 't lezen van lectuur, die „de Courant" aan
biedt met zich brengt. Daartegen komt ons per
soonlijk verantwoordelijkheidsbesef op.
Na lezing van dit geschrift van pater Stoks
zal niemand meer kunnen volhouden: „daar staat
in „De Courant" niets vêrkeerds in," of.hij
is met de realiteit der dingen in strijd.
Wij achten lezing en verspreiding er van, van
ontzettend veel belang. Het kan een machtig
propagandamiddel zijn om eene zedelijke ver
wording van ons volk tegen te gaan, om eene
vergiftiging van het volksleven te voorkomen.
Daarom onzen dank aan den ZeerEerw. schrijver.
Wie in Waarheid zich niet in bekoring wenscht
geleid te zien, die dag in dag uit daarom bidt,
die mag niet een blad als „de Courant" lezen,
een blad waarvan een demonischen invloed uit
gaat, die steune en verspreidde de eigen katho
lieke pers, die helpe óók door het zenden van
annonces die pers den strijd om 't bestaan lichter
te maken.
Daarop bij voortduring de aandacht te vesti
gen is dat ook niet de taak onzer propaganda-
clubs?.
1) Van een goddelijke instelling'van het hu
welijk is bij den godloochenaar Snijders-natuur
lijk geen sprake.
Z. H. DE PAUS EN DE A.S.
VREDESCONFERENTIE.
De vraag of de Paus al dan niet zal!
mogen deelnemen .aan de bij het einde van
den oorlog te houden vredesconferentie,
wc relt noig steeds, en vooral in Italië, druk
besproken.
Nu wqer behandelt de liberal ei senator
Vittorio Rolando Ricci deze vraag in de
„Tribuna". De schrijver, die niet een spoe
dig einde van den oorlog verwacht, meent
ook dat een spoedig einde niet wenschelijk
zou zijn, wijl de vrede slechts gebouwd kan
worden op oen volledige overwinning van
de geallieerden om voor de toekomst alle
verlangens naar wraak van den tegenstan
der eens en voor altijd we,g te nemen.
En dan verder, schrijvende over het ka
tholicisme in Italië, doet Ricci opmerken,
dat Italië wel geen katholieke staat is, maar
dat toch het grootste deel van /.(ju bevol
king katholiek is. Bovendien moet men er
kennen, dat in den huldigen oorlog, zooals
overigens ook reeds in den Afrikaanscheu
?°,r.!?f de houd,m£ vaa de ItaliaauscSie gees
telijkheid zeer lofwaardig is geweest en dat
het Italiaansehe episcopaat het goede voor
beeld beeft gegeven en het patrotisme
heeft aangewakkerd.
De liberale sp.hrijver, die voorehands al
had gezegd, dat de afkeer tegen Het deel
nemen van het Vatieaan aan de vredescon
ferentie, niet voortkomt uit passimisme
zegt dan, dat men onderscheid moet weten
te maken tusschen de katholieken, den cle
rus en de bisschoppen van Italië eenërziiirk
en het Vatieaan anderzijds. U
Daar zit 'm. de knoop. Het Vatieaan, het
Pausdom, staat den schrijver in den 'weg
daarom vervolgt Ricci dan ook: „Het
Eu
Pausdom ie noodzakelijk een internationale
instelling en kan tengevolge van zijn alge
meenheid voor geen land patriotisdhe gevoe
lens koesteren.
„Tot nu toe heeft de Paus nog geen af
stand gedaan van jijn aanspraken op de
wereldlijke macht en daarom moet Italië
nog steeds voor het Vatieaan als politieke
insl 3lling op zijn hoede zijn, hoezeer men
ook het Italiaansehe katholicisme als reli
gieuze verschijning moge eerbiedigen."*
Het geheele artikel komt dan ook hierop
neer, dat de Paus buiten elke deelneming,
zoowel aan discussiën als aan de t,e nemen
beslissingen van de vredesconferentie, moet
worden gehouden. Het „waarom" nader
aanduidend zegt de schrijver verder, dat hot
overigens van beteekenis is, dat in Duit-
sche katholieke bladen «bet vraagstuk, of de
Paus op een vredescongres vertegenwoor
digd zal zijn, ernstig is overwogen-
I „Daaruit blijkt duidelijk, zegt Hij, 'dat 0e
tegenstanders van Italië den Paus als een
ffie,™en bondgenoot trachten te winnen.
Italië kan niet rustig toezien, dat een ver
tegenwoordiger van Het Vatieaan Hij de
vredesonderhandelingen recht van spreken
krijgt.
„Indien eens de dag komt, waarop Italië
tezamen met zijn bondgenöoten met cfien
tegenstander onderhandelt, wil het zijn eigen
Jot bepalen in overeenstemming mot de ge
brachte offers.
„Bij de onderhandelingen kunnen alleen
de oorlogvoerenden aanwezig zijn. De onzij
digen kunnen daarbij noch zitting, noch
d hebben in den strijd geen"
'J zen en er ook niet aan deelge-
,^at voor de neutralen geldt,
ri - vil- 0l0,k voor het Vatieaan." -
°fjjdieen> en met hen het Vatieaan,
in Medezeggenschap mogen heb
ben m de onderhandelingen, welke tot in
ternationale overeenkomsten zullen moeten
ei en, welke toch zeker ook den onzijdigen
staten zullen aangaan.
.„al'een, omdat zij in den oorlog
„neutraal gelbeven zijn; omdat zij niet
hebben deelgenomen aan den oorlog; omdat
de onzijdigen dus „onzijdigen" zijn.
„wat voor de neutralen geldt, geldt na
tuurlijk ook voor het Vatieaan"; wat dus
wil zeggen, dat de Paus wel medezeggen
schap in de vredesonderhandelingen kan
krijgen, indien Hij nog tijdens den oorlog
zyn onpartijdigheid in den steek laaten
tuurïijk! V00r de ®ea^eerden> na-
Gelukkig zijn er ook in Italië nog wel,
en zelfs ook liberalen, die er anders over
denken, die niet zoo bevreesd zijn voor een
inmenging ten gunste van de Romeinsche
kwestie. Onder dezen treffen wij Goffredo
Bellonci aan, die in een beschouwing over
dit onderwerp, zonder eenig voorbehoud
voor de deelname des Pausen aan de vre
desconferentie opkomt, juist omdat de Op
perherder alleen in staat is de dingen de
zer wereld met absolute onpartijdig
heid te beoordeelen.
i en opzichte van de Romeinsche kwestie
Ze .1. r, j d verder: „Gelooft men dan
werkelijk, dat de Paus zal trachten met de
hulp der mogendheden zijn kerkelijk, gebied
21 We??-- Een groote vraag zou
vrpdescoTifA?®6*-08^ lndlen hij het begin der
Ttalië PT1 ,ifün de vertegenwoordiger van
Rfliauueliiti6 Van het Vatieaan in vriend-
treden overeenstemming zouden op-
tusschen11 letterlÜh: „Deze verhouding
geheel niet Wuen &>at in Italië k in
ker niet altiiH lm begrijpelijk, en kan ze-
r ,J! hlijven, wat de liT/ei-afe partij,
die haar schiep, bedoelde. Wel werd de ga-
ïantiewet met groot politiek genie ontwor
pen, doen zij is aan d;e genade der regee-
ring en der politieke partijen Overgeleverd,
ls net dan beslist onmogelijk, den Pans een
garantiewt aan te bieden, die Hij zou kun
nen aanvaarden? Is het dan geheel buiten
gesloten, dat men een vorm van toenadering
vinde tusschen Kerk en Staat?".... „Eene
antithese tusschen Kerk en Staat is er niet."
„De vorming' van de groote massa van
het Italiaansehe volk zal in handen zijn
van sleclils twee partijen: socialisten en ka
tholieken. Van de socialisten, om hunne
meer economische dan poJitie<ke natuur
van de katholieken wegens hun kerkelijk
en politiek standpunt. Waarom moet deze
partij buiten de nationale grenzen worden
gezet?"
Bellonci besluit zijn artikel met de ver
zekering, dat de deelname van den Paus
aan het vredescongres, de internationale
politiële van Italië zou versterken, wijl ln?t
niet van belang is ontbloot, hoe zich na den
oorlog het missiewezen in het Oosten zal
ontwikkelen. Hü geeft daarom de regeering
den raad, den Paus den weg te effenen, wat
bovendien voor t oog der wereld een schoo-
ne daad zou zijn-
Botermoeilökheden in België.
Men schrijft uit Antwerpen, d.d. 11 Augustus
aan de „N. Ct."j
Het is eindelijk gekomen, wat ik al zoo lang
verwacht had, en waai voor ik al meer clan een
jaar geleden gelei op zij had doen zetten: wij
zander bot^r al zoa copd aio Miof doi or
goed als. Niet dat er
geen koeien meer in het land zijn of dat de voor
handen koeien het in aar kop hebben gekregen
om geen melk ®*efen- Maar de boeren,
die een gulden tijd b ven en die gaarne zouden
zien, dat de ooi k>a p wat aanliep, de
boeren vertikken liet 0" met hun boter naar de
st(id te komen, omdat zij ze d.aar tegen den door
den gouverneur-ge"^ 1 vastgesteld maximum
prijs, zijnde 5 pinn a h! af£even, waar
dit product, naarge^g de soort, met boven de
fr. 5.35 of fr- 5,55 .vyorden verkocht.
Een fr. 5 krijg01 Per kilo boter vinden onze
boeren die al dienJid z°oveel meer voor hun
waar hadden gemaatet, te weinig. En er zijn
er, zoo het schijnt, gezegd hebben, dat zij
er nncr veel hevei wagens mee smeren,
dan ze (poen Z°° efn 'a£en Prijs af te zetten.
Ak Z een dergelijken boer spreekt, zal hij u
natuurlijk vertellen, dat het hem onmogelijk is.
boter teeen zoo een kleinen prijs te verkoopen,
er fdaarop geld zou verliezen, maar
want dat hj j^-yan natuurlijk niet meer te
dan behoeft g zej{ wilt. Doch intusschen zit-
gelooven dang g0ed als zonder, omdat onze
doofddeebufteenlie^n overheerscht, omdat dezen
bij de verkiezingen z°owat overal de hoofdrol
speelden door de overwegende macht, die zij
daarbij uitoefenden. r.n nu m oorolgstijd, als
iets hun niet bevalt, ehmgen zij nogmaals,
in hun» hardnekkige vasthoudendheid, hun wil
^Zij geven wat diI1_devan aHe maximum
prijzen. Als die PrlJzf .n ueeren niet bevallen,
zooals thans het gev' is, dan zetten zij een
voudig den boel stop. ïever niets verdienen dan
te weinig naar hun zin verdienen! Dusdoende
behoeven zij niet naar de markt te komen cn
Ioopen zij de kans met, zooals het hier ook al
voor eenige weken gebeurd is, dat hier en daar
één onder hen op de markt door het veront
waardigde volk, dat de gedaagde „rijzen wat al
te hoog vond, weid gemolesteerd en zich zijn
waren zag afhandig gemaakt
Ondanks het algemeen gebrék aan boter zal
er nog wel wat naar de stad komen, die vooral
bij de boeren zelf zal worden afgehaald, en
liaiiturUtk tejjcn haogere oriizen dan de vastte-
stelde wordt verkocht, tneh sprak er mij zelfs
van 8 fr. per kilo, maar dat alles moet in
het geheim gebeuren en een groeten omvang
schijnt die sluikhandel tot nog toe niet te heb-
den aapgenomen. Wel vraagt de banketbakker
ir. 0.25 voor uw Zondagsche taart meer,, om-
at, naar hij mededeelt, de boter zooveel duurder
had moeten betaald worden, maar wie weet of
dat gerechtvaardigd is?
overheidden Tw' feitel«k tusschen de
overneid en de boeren bestaat vaat afióaaph
weet ik niet. Het overige handelfverkeer weS'
in het belang Van het algemeen, aan banden
gelegd en het is juist het algemeen, dat er het
eerst slachtoffer van wordt. Welke maatregelen
zal en kan flu de overheid tegenover dat koppel
tje boterboeren nemen?
Bij de schaarschte van het rundvet, dat al
sedert maanden met 10 fr. per kilo wordt be
taald, had de boter al sinds geruimen tijd de
plaats van het vet voor het toebereiden van het
eten ingenomen. En nu de boter ook al ont
breekt, wordt de toestand dubbel moeilijk. Want
minder dan ooit zal het nu mogelijk zijn om
vet te koopen, met het oog op de hooge prijzen,
die daarvoor verlangd worden en die, zooals
vanzelf spreekt, bij een verhoogde vraag nog
meer zullen stijgen.
Zoo is de magere tijd voor ons aangebroken
en zijn wij door onze beminnelijke buitenlieden
op ci oog brood gezet. Want boter vervangen
door gelei, wanneer men dit heeft, is toch maar
een hulpmiddeltje, dat ook zoo ver gaat als het
voeten heeft. In plaats van smakelijke roomboter
die zoe,e confituur op den boterham smeren, ik
geloof, dat menigeen dan op den duur toch nog
liever droog brood eet.
Nu is het oorlog! En de burgerlijke bevolking
mag dat toch niet vergeten! Waarschijnlijk heb
ben de jongens aan het front het in dat opzicht
beter. Het zij hen van harte gegund
OORLOOS-ALLERLEI
IN DE ENGELSCHE OOR-
LOGSZöNE.
Uit Noord-Frankrijk werd einde Juli bet vol
gende geschreven:
Zoo lag dan de met tent overspannen boot,
als een meeuw op het water. Snel schoof de
schroef door het water, en de oevers gleden als
een panorama voorhij. Doch, behalve de heer
lijke natuurtooneelen was er iets anders te zien.
Dat andere was nu juist het doel van den tocht.
De schepen, die hun lading inhadden, werden
dcor honderden rappe handen gelost. Van alles
en allerlei hielden ze in. Van het onschuldige
nog onbedrukt papier, tot de voor het gebruik
gereed zijnde granaten. Ondanks fiet dringen
de van den arbeid miste ik de ken-merkèn van
zenuwachtige gehaastheid. Alles ging rustig,
kalm en methodisch.
En toch is de hoeveelheid arbeid die hier
dagelijks geleverd wordt zeer groot. Reeds eer
der schreef ik dat-bier véle Duitsche en Oosten-
rijksche krijgsgevangenen in de liaven arbeiden.
Ik mocht nog met een groep werkende krijgs
gevangenen in hun eigen taal een praatje
maken.
Zo zagen er allen goed en wel gevoed uit.
Alleu waren voorzien van speciale werkklee-
ding, die ze na verrichten dienst verwisselden
voor hun uniform. Zoodat ze na het werk er
friscKen toonbaar uitzien. 11? vroeg hen naar
den stand hunner gezondheid. Zelden hebben
zo zieken. En zoo er zijn, ondergaan ze de ge
neeskundige behandeling. De maaltijden zijn
goed en overvloedig.
Zooveel mogelijk hebben ze hun eigen werk
bazen, en die ploegbazen zijn verantwoordelijk
voor de onder hun bevelen werkenden. De ar
beidstijd is gemiddeld 814 a'9 uur per etmaal.
Een dag per 7 dagen heeft ieder vrij. De
arbeid is vrijwillig, en wordt betaald met eenige
francs per dag. Ze mogen geregeld hun 'familie
van den staat hunner gezondheid op de hoogte
houden. Men verkiest het werken buiten de
kampen boven werkloosheid in do kampen. Men
houdt daardoor de vaardigheid tot den arbeid,
merkten verschillenden der ondorvraagden op.
Voor d,e eigenlijke vakmannen is in dit opzicht
de gevangenschap natuurlijk een euvel. Zoo ze
met kunnen werken in het bedrijf dat ze ge
woonlijk uitoefenen, vrëezen ze min of meer
hun vaardigheid te zullen vqrliezen. Er zijn er
immers onder 'de gevangenen, die reeds meer
dan l1/^ jaar hun vrijheid missen. Voor vele
gehuwden is dit bedenkelijk, dat geldt natuur
lijk ook voor de Fransche gevangenen in
Duitschland. Over de houding hunner bewakers
waren allen tevreden.
Anderzijds was men ook zeer tevreden over
de houding en de werkkracht der gevangenen,
zoodat ik den indruk kreeg, dat die toestanden
dragelijk waren. Mij dunkt dat de pers in de
oorlogvoerende landen zdcli maar minder moest
bemoeien met die aangelegenheden. Niet altijd
zijn do schrijvers die samen met schrille kleuren
den toestand der betrokkenen schilderen, de
meest geroepenen^om de zaak ter haud te
nemen.
Men overdrijft al spoedig aan beide kanten.
Natuurlijk ia er op "elke zaak, 'die van gtooten
omvang is, wel wat aan te merken. Maar men
moet rekening houden met de omstandigheden
en de veelsoortigheid der Individuen, die de be-
ïandeltng ondergaan. En dan moot men met
oordeel onderscheiden.Het is geen kunst op klei
nigheden "te vitten en die" op te blazen, om
daarmee den haat der volkeren 'e wakke
ren. Soms zijn sommige persorganen een belem
mering voor de regoet-ing om. het lot der ge
vangenen te verzachten.
EEN DAPPERE DAAD.
Do „Pa 11 Mall Gazette" vertelt het volgende:
„De -sappeur Louis Vhad opdracht ge
kregen naar een soort platform op palen boven
een moeras, dat do Duitschers daar gebouwd
halden en als stelling voor eenige stukken licht
geschut gebruikten, te gaan en het met dyna
miet in de lucht te laten springen.
Hot was natuurlijk een uitgezocht man. Het
is lang niet ieders werk, om zichzelf en een
zware zak met ontploffingemiddelen door stroo-
mond water, door modder en over prikkeldraad
te slepen, over een terrein, waar allerlei mijnen
lagen, schildwachten op den loer liggen en zoek
lichten van tijd tot tijd de duisternis doorboren.
Noch de Officier die de opdracht ga'f. noch
V. zelf spraken 'over terugkomen. Het zou ai
een wonder zijn e<r te komen, maar terug ti
keeren nadat het alarm zou gegeven zijn, daaj
viel niet aan te denken-
A nam dus afscheid van zijne kameraden ej
verdeelde al zijne bezittingen onder hen. Toer
besmeerde hij zijn lichaam met vet, deed'eei
gummi-pak aan en kroop weg door de draadv
sperringen,
TWee uren later was hij zoo gelukkig eeii
diepe sloot te vinden, waardoor hij zwemmend®
en tastende tot dicht hij zijn doel kwam. Ten-T
slotte was-hij nog slechts door een mét schuint
bedekten poel van 't plotform geseheiden. Hij
schatte nauwkeurig den afstand, dook, en kwanf
precies onder het platform weer boven. Hel]
zoeklicht kon hem niet meer treffen.
Hij haalde vlug de zak met de bom naai
zich toe, drukte op de knop, zoodat het werk-L
tuig na twintig minuten zou ontploffen enj
zwom zoo snel hij kon weg naar den inganj
v an de sloot waardoor liij gekomen was. Nauwe-,
bjks had hij dien bereikt of eene ontzett
ontploffing had plaats en enkele seconden laterl
viel in de weder ontstane stilte een hagel vanj
allerlei voorwerpen om den Franscliman heer
in het wrater.
Dadelijk was de geheele linie in beweging enl
een regen van projectielen vloog in het roud.L
Lichten vlamden plotseling op en kanonnen!
dreunden. Door een wonder kwam de sappeur
behouden terug, misschien juist gered doordien]
hij onvoorzichtig was geworden en in vollö
vaart, naar de Fransche loopgraven rende. Hij
had slechts een vleeschwond in den arm opge-
lcopen, net een wondje, voor eén maand „vacan
tia in Parijs" zooals hij het uitdrukt."
Auteursrol Ut voorbehouden.
Kathedrale kerk St. BAVO.
Leidsehe Vaart.
'ZONDAG, de H.H. Miösen om 6, 8 on 9
uur en half 11 de Hoogmis. Half 7 Lol'
met Rozenhoedje.
MAANDAG, 7 uur Lof met Rozenhoedje
voor de geloovige zielen.
DINSDAG, half 11 gezongen H. Mts bij
gelegenheid van de huwelijksvoltrekking
van Frans Vissers en Cornelia Tijsscn.
DONDERDAG, half 11 gezongen H. Mis
bij gelegenheid, van de huwelijksvoltrekking
v.an George Annegarn en Cornelia Graauw.
ZATERDAG, 7 uur Rozenhoedje in de Ma
riakapel.
Deze vveek, behalve Maandag, geen Mis
om kwart oyer
Parochiekerk ian den H. Joseph.
ZONDAG, Heden de stille H.H. Mis
sen te 7, half 9 en te half 11, 1 uur leering;
tvtvqt^i Rozenhoedje, daarna Congr.
DiAbDAG, s av. 7 uur Congregatie.
DONDERDAG, 's av. half 8 Lof met ge
beden voor den vrede.
ZATERDAG te uur H. Mis voor do
bekeering der Zondaren in de kapel van het
Mirac. Mariabeeld. Na den middag van 5—lü
uur gelegenheid om te biechten en te half 8
Lof met gebeden voor den vrede.
Kerk van het Allerheiligste Hart.
ZONDAG, feest van Aanbidding, het
Heilig^ sacrament blijft, den geheelen
dag ter aanbidding uitgesteld: te 7 en
9 uur de stille H.H. Missen, te half 11 de
plechtige Hoogmis, te 4 uur gemeenschap
pelijke aanbidding, te 7 uur plechtig Lof,
Preek en Processie.
DINSDAG, half 8 gezongen H. Mis Ier
eere van den H. Antonius, het H. Sacrament
blijft ter aanbidding uitgesteld tot na de H.
Mis van 9 uur. 's Av. lialf 8 Lof. Van 8—9
uur gelegenheid tot het verkrijgen van
Kath. Lectuur.
VRIJDAG, feest van den H. Lode wijk,
koning van Frankrijk, Belijder en Patroon
der Derde Orde, te verdienen volle aflaat,
te half 8 gezongen H. Mis ter eere van
het H. Hart; na de H.H. Missen Generale
AbsoLutie voor de leden der Derde Orde;
's avonds half 8 Lof.
ZATERDAG 's avonds van 5—914 uur ge
legenheid om le biechten.
In de week de HH. Missen te half 8 en
te 9 uur.
Parochiekerk Spaarue.
ZONDAG, de H.H. Missen to half 6,
en 9 uur; half 11 de Hoogmis. Te 12 uur
Catechismus voor de meisjes, te 1 uur vooi,
de jongens; 's avonds 7 uur Lof.
MAANDAG, 's avonds half 8 Lof ter eere
van do H. Maagd.
WOENSDAG, 's avonds half 8 Lof ter eere
van den H. Joseph. j
Aartsbroederschap v. d. B. Familie.
ZONDAG, te 3 uur vergadering der feest
commissie bij den lieer Stammeijer.
De vergadering wordt iederen Zondag te
half o gehouden in de parochiekerk aan het
öbpaarne. Vóór de vergadering bestaat er
gelegenheid zich op te geven als lid der li-
Familie en van „Voor Eer en Deugd."
Parochiekerk van de H. H. Elisa 'lh
en Barbara (Schoterkwartier).
ZONDAG de HH. Missen ten 5, 7K, 9 en
half 11. Geen Catechismus. Te 3 uur .Ves-
p/ers.
DINSDAG, half 8 en 9 uur H. Mis voot.
de overl. familie en tot' intentie dergenen,
die in de bus voor ,de gel. zielen geofferd
hebben.
DONDERDAG, 9 uur B. Mis voor de le
den der Broedersohap. van O. L. Vr. Alt.
Bijstand,
Dinsdag- en Donderdagavond half 8 Lof.
ZATERDAG van half 8 tot half 10 en van
4 uur tot half 10 gelegenheid tot biechten.
Deze week de H. Missen te half 8 on .9,
uur. Maandag ook te kwart over 8. 1
Sfc. Jan, Amsfeerdainstraat.
ZONDAG, om 7 uur en half 9 de stille
H.H. Missen, half 11 de Hoogmis; 8 uur de
Catechismus, 3 uur de Vespers.
DINSDAG, 's avonds half 8 Lof ter eèra
van den H. Antonius.
DONDERDAG, 'a avonda half 8 Lof ter
eere van het B. Sacrament.
VRIJDAG, n.m. van half 6—half 6 ge
legenheid om te biechten voor de kinderen.
ZATERDAG, 's middags van ,4—half IQ
gelegenheid om te biechten.
j i
tBSHtn*i >i ii rmiuj rjmy.yr.rajr ."juuttnai-w n
