DAGBLAD voor NOORD- en ZUID-HOLLAND.
ÏMMf'ü
y
OPRUIMING!
NASSAULAAN 49, HAARLEM
P. W. TWEEHUIJSEN,
H. M. Koningin Wilhelmina.
DE OORLOG.
■e'A S «s.
4
ten!
mz*
BINNENLAND
Woensdag 30 Aug. 1916
tl8t« Jaargang. No, 9124
Tatm
CiS.
LV
V jT
Barteljorisstraat 27.
TELEGRAMMEN
Van hedenmorgen
Intercomm. Telefoonnummers 1426 en 2741
Dit nummer bestaat uit twee bladen.
EERSTE BLAD,
«AARLEMSCHE ALLEDASJES N°. 2024
ONDER CURATEELE!
Dat de ellendige oorlog alles op de wereld
onderste boven keert, de vrijheid vernietigt en
het recht tot een persiflage maakt, is iedereen
bekend.
Ook, hoezeer de vrije handelaar eronder heeft
te lijden.
Toch is het goed, om van tijd tot tijd maar
eens met feiten te komen en een en ander te sig-
naleeren: men zou zoo makkelijk gewend raken
aan 't onrecht, wanneer men er niet telkens de
aandacht op vestigt.
Zoo vernemen wij nü weer eenige staaltjes van
de wijze waarop de rijwielhandelaren, volgens
Engeland's eischen- zoo goed als onder curateele
gezet worden.
De N. O. T. heeft namelijk dezen handelaren
moeten voorschrijven, een register aan te leggen,
waarop ze hun voorraad rijwiel- en autobanden
moeten inschrijven, -en waarin alles moet worden
opgeteekend wat met dien voorraad gebeurt. Ge
leverd mag niet anders worden dan nadat de
kooper in dit register zijn handteekening heeft
gezet, die kooper mag een band niet aan een
ander overdoen, men mag niet meer banden ver-
koopen dan de kooper direct noodig heeft, men
moet dulden,, dat inspecteurs geregeld komen
nakijken of aan al deze bepalingen is voldaan,
^nz. enz
De handel onder curateele!
We leven wèl in een prettigen tijd!
En moge dan in stad en land de driekleur met
den Oranjewimpel wapperen en een elk zich met
't Oranje tooien, vertolkend onze Oranjegezind
heid en doende uitkomen de éénheid tusschen
Vorstin en volk, die Godlof, hier zoo heerlijk
wordt gevonden.
Buitenso cieteit Trou moet Blijcken
8 uur Matinee Haarl. Muziekkorps.
St. Elisabethe-Gebouw Janastir.
49 van 1—2 uur aanvrage om verster
kende middelen voor arme zieken der St.
Elisabeths-Vereeniging.
Gebouw St. Msrthavereen. Kleine
Houtweg 13 Betrekkingbureau geopend
van 8—9 uur 's avonds.
Bisschoppelijk Museum Jansstr.
79 geopend eiken dag van 10—5 uur tegen
betaling van 25 cents. Uitgezonderd Zater
dagen en R.-K. feestdagen.
HEEMSTEDE „Groene ndaal" 2 uur
Zwemfeest.
Koninginnedag, anders een dag van luidruch
tig feestbetoon, van nationale vreugde, van onge
dwongen uiting van blijdschap, is nu reeds tot
twee keeren toe geweest een dag van stil geden
ken aan het vele dat ons in Koningin Wilhelmina
is geschonken en zal dat ook morgen zijn.
Maar toch een dag, zij 't dan dat de feest-
toon ook nu weder gedempt is, die niet onopge
merkt voorbijgaat. Een dag, die ons met innigen
dank jegens God, doet vervuld zijn, die Haar le
vensjaren verlengde, Haar voor Haar gezin en
Haar volk spaarde en in Haar cms land zegende.
'Te midden van de benauwende tijden van he
den, nu t tragisch wereldgebeuren veel versom
bert, is het verhelderend en vertroostend, te we
ten, dat hier een Vorstin regeert, die met groote
toewijding in vol besef van verantwoordelijkheid
zich aan Haar volk geeft, wier innig begeeren is
dat het land bij den vrede moge bewaard blijven
en die daar met Haar volk om bidt.
't Doet met des te meer aandrang en des te inni
ger bidden het: „„Domine salvam fac Reginam
nostram" Heer, behoed en bewaar onze Ko
ningin. Maar ookvol vertrouwen tot Haar
opzien en Haar aanhangen met des te meer aan
hankelijkheid. In deze dagen van druk is de band
tusschen Vorstin en Volk nog te meer ver-
Sterkt!
Daar is tusschen beiden een intieme verhou
ding ontstaanZiet maar hoe de Vorstin deel
neemt in alles wat het volk treft, herinnert u hoe
m de dagen van dèn watersnood, zij tot velen een
Woord van vertroosting en opbeuring richtte,
de helpende hand aanbood, hoe de Koningin zich
herhaaldelijk tot de troepen begeeft, om van
Haar belangstelling in het leger blijk te geven!
Dat en zoo veel meer nog stemt tot dank en
blijdschap. Het is wel inderdaad een bijzonder
groot voorrecht dat in dezen tijd ons land gere
geerd wordt door een Vorstin, die zoo menigmaal
lijk gaf van geestes- en zieleadel, die Lands
vrouwe bij uitnemendheid, Moeder van Haar
Volk is.
Een voorrecht, dat wij op prijs stellen. Daarom
met een dankbaar gemoed willen wij morgen
6n verjaardag der Koningin gedenken, tot God
??s gebed doende opgaan, innig en vurig, dat Hij
"aar kracht en wijsheid schenke en Haar lang
•Pare tot heil van 't land.
OVERZICHT.
Alle bladen bevatten beschouwingen over de
nieuwe oorlogsverklaringen en vestigen daarbij
vooral de aandacht op die van Roemenië aan
Oostenrijk. In bijna de geheele neutrale pers
wordt de Roemeensche trouwbreuk scherp ge
laakt, terwijl de bladen der centrale staten na
tuurlijk in scherpe bewoordingen lucht geven
aan hunne verontwaardiging over de Roemeen
sche trouweloosheid en huichelarij; en in tegen
stelling hiermee is de entente-pere vol bewonde
ring voor Roemenië en diens staatslieden.
Opmerking verdient nog, dat de Roemeensche
oorlogsverklaring werd gedaan, zonder eenig
voorafgaand teeken, als het stellen van een ulti
matum of wel berichten over algemeene mobili
satie, enz. De motieven waarop de Roemeensche
oorlogsverklaring, waarvan hedenmorgen pas
de tekst hier is bekend geworden, steunt, zijn
drieërlei
ten eerste, dat het bondsverdrag met het Drie
voudig Verbond door het uittreden van Italië
zijn reden van bestaan had verloren;
ten tweede, dat daarmee ook het doel van het
verbond, handhaving van den vrede, verviel;
ten derde, dat Oostenrijk-Hongarije den status
quo op den Balkan heeft verstoord.
Veronderstellenderwijze zijn juist deze zelfde
gronden in de „Wiener Allgemeine Zeitung" als
Roemenië's beweegredenen aangenomen en door
het blad bij voorbaat al bestreden. De conclusie
is zooals wij die reeds uiteenzetten dat
Roemenië geen andere reden had, dan de zucht
om op het gunstigste oogenblik te willen rooven.
Over het begin der gevechten, wordt door den
correspondent van de „Reichspost", kapitein
Kirchlehner, nog gemeld, dat Zondagavond laat,
onmiddellijk na het bekend worden van de oor
logsverklaring, de troepen van den troonopvolger
hun eerste gevechten hebben geleverd met Roe
meensche voorposten. O. a. vonden gevechten
plaats bij den Toerzburgerpas en bij den Rooden
Torenpas, maar overal werden de Roemenen, die
1 tot 2 bataljons sterk waren, teruggedrongen
Deze gevechten hadden plaats in de onmiddel
lijke nabijheid van de wegen die naar Kroonstadt
en Hermannstadt leiden. Hier bevindt zich de
1040 meter hooge Predealpas aan de spoorweg
lijn j/iidelijk van Kroonstadt, en -is gelegen aan
den Toemoeserpas.
Thans wordt langs bijna de geheele grens ge
streden. Bij alle overgangen van het 600 K.M
lange grensgebied, zegt het Oostenrijksch leger-
bericht, Een Roemeensch legerbericht is ook
heden nog niet verschenen! zijn onze grens
troepen met den vijand in contact gekomen. Uit
de verdere mededeelingen blijkt dan, dat toch
reeds vooraf rekening was gehouden met het
gevaar dat van de zijde van Roemenië dreigde
en dat derhalve de noodige maatregelen waren
genomen. Overal stieten de Roemenen bloedig het
hoofd en slechts de breede uitbreiding van sterke
Roemeensche omsingelings-colonnes kon de Hon-
gaarsche voorhoede-troepen er toe bewegen op
de achterwaarts aangelegen, volgens een. vast
plan aangewezen, stellingen terug te trekken.
Het zal een zware taak zijn voor de Roemenen
om in dit bergenland, dat zich uitmuntend heet
te leenen voor de verdediging, aanmerkelijk voor
uit te komen. Alleen een overmacht van strijd
krachten en een overvloed vaft munitie zullen in
staat zijn de Oostenrijksch-Hongaarsche troepen
tot een volledigen terugtocht te dwingen; En het
is geenszins onmogelijk, dat met steun v.an Rus
land, die troepenmacht en munitievoorraad hier
in den strijd zullen worden gebracht.
Van de overige fronten valt alleen te melden,
dat de Italianen weer nieuwe gevechten zijn be
gonnen in de Fassaner-Alpen (Avisio), waar zij
den top van den Cauriol, die zich tot 2495 meter
boven steile rotsen verheft, hebben vermeesterd.
De stelling is aanstonds versterkt en thans vast
in hun bezit. Ook in het vak van den Plöcken
en op het front in het Kustland tusschen den
Col Santo en Nova Vas hebben zij op tal van
punten onder dekking van sterk geschutvuur ge
tracht op te rukken. Al deze pogingen echter zijn
verijdeld.
Aan het Trentino-front heerscht aanhoudend
slecht weer, hetgeen ook op het geheele Westelijke
front het geval is, zoodat vandaar slechts weinig
beteekenende berichten kwamen, nl. over mislukte
plaatselijke aanvallen en tegenaanvallen weder
zijds.
«JlftoJW*
tób
gèver© büCEN
WoS
'WESWa
SU*!
jJCvtPlN
iJonAU
front.
Uit het jongste Oostenrijksche legerbericht
blijkt, dat gelijk te verwachten was de Roe
menen gelijktijdig op alle bergpassen van de
600 K.M. lange Hongaarsch- Roemeensche
_grens aanvallen. Vooral de gevechten, zuidelijk
van Kroonstadt, zijn vrij heftig. Hier staat een
gedenkteeken dat is opgericht voor de Honved-
troepen, die hier in 1849 tegen de Russen stre
den Dicht aan de Hongaarech-Roemeensche
inaja en Pelesj. De Rooden Torenpas, die zich
op een hoogte van 350 meter bevindt, is een
wild dal van de Aluta, een zijrivier van den
Donau, en heeft een lengte van dertig K.M.
De geografische vorm van het grensgebied
ten Zuiden van Kroonstadt maakt het echter den
Roemenen voorloopig onmogelijk een omsinge
lingsactie te beginnen, wijl de voornaamste ver
dedigingsstellingen der Oostenrijkers zich niet
bevinden in het grensgebergte, maar verder
landwaarts in. Hier bevinden zich ook hooge
bergruggen, die uitstekend geschikt zijn voor de
verdediging Uit een en ander volgt, dat het
noodzakelijk zal zijn, sommige deelen der grens
districten van. Zevenbergen te ontruimen.
Het Roemeensche front sluit, gelijk wij op
bovenstaand kaartje in teekening hebben ge
bracht in 't Zuiden van de Boekowina bij 't Russi
sche front (XXXX) aan. Teneinde eenheid van
handelen op 't gezamenlijk oorlogsterrein te be
vorderen, zal de Roemeensche generaal Cocanda
den Roemeenschen generalen staf in het Rus
sische hoofdkwartier vertegenwoordigen, terwijl
generaal Aferescu, de commandant vaQ >t le Roe_
meensche legercorps, t t ctiel van den Roemeen
schen generalen stat zal worden benoemd.
Omtrent de Russis ^he lof ten aan Rocrnenië
weet het te Boekarest schijnende blad „Dimi-
neata" mee te deelepat aan Roemenië heel
Zevenbergen en de 2 ïjke, door Roemeniërs
•bewoonde streken, v°o.rts de Boekowina met
Czernowilz toegezegd benevens het recht zijn
grenzen te verruimenmet net.Bulgaarsche ge
bied tusschen RoeSjsl°f. t®? V,arna Deze ge
bieden zijn Roemenie ook beloofd voor het geval,
dat het ze niet met eigen wapens verovert.
8C0HTË BERIOHTER
TELEFOON 1770. 3056
Z. H. DE PAUS EN DE OORLOG DER
ROEMENEN.
DE LAATSTE UREN VOOR DE
ROEMEENSCHE OORLOGSVERKLARING
TE BOEKAREST.
ABONNEMENTSPRIJS t
/et a maanden voor Haarlem en de agentschappen (kom eener gemeente)/1.60;
*>or de overige plaatsen in Nederland per post f 2,-; per «eek voor Haarlem
en de agentschappen 0,12s} afzonderlijke nummer» 0,0».
PRIJS DER ADVERTENTIËNi
Vf V-*es,eU 0,75, Iedere regel meer 0,15; buitenland per regel 0.1 f»
•/tuAvfonflSn <m A«..L-t.i. ita ...t <m - -
advertentlSn in de rubriek .Vraag
regel meer o,ta
en Aanbod" va» 1—6 regel* f 0.40. eik*
AGENDA. 31 AUGUSTUS.
KONINGINNEDAG Kinderfeesten in
de Groote Vereeniging des morgens en des
namiddags; 2 nur Kerkconeert in de Groote
Kerk. Des avonds: Promonade-coneert in
de Groote Vereeniging (tuin en zaal).
Gebouw St. Bavo Smedestraat 28
Volkszang 8 uur.
VI
V-
fo
filé WCftbWJ
lI NI».
C\% F.iS
.«••"ÏT* i|<
M(ORKDO
V;
Sm f «"I
O
HET NIEUWE OORLOGS-:
trenzen liggen de Roemeensche koningssloten
De Italianen ontruimden Tripolis. Volgens
de „Züreher Nachten hebben do Italianen
Tripolis ontruimd- De Arabieren bombardeer
den do stad met b°™ers van zeer me,
j De. vrijlating van do 1ÜUU
teino C0"buUCl ugenen, waarvan onlangs
Itahaanselie gev»hieddo alecli
melding is gemaaKi. b
r aanzienlijk losgeld. De Ara
betaling van een
bieren liebben nog fD §'root. aantal gevange
nen, o.a. een kolonel voor wiens vrijlating zij
een som van 1 million verlangen.
Opschorting van straffen ook iu Frankrijk.
Uit Parijs wordt gemeld, dat een Fransch-
Duitsche overeenkomst de toepassing van de
straffen, waartoe Frans- 10 en Duitache krijgs
gevangenen vóór 1 Sep cm er veroordeeld wa
ren, uitstelt tot dat de vrede gesloten is. De
overeenkomst wordt op c ien datum van kracht.
Vreemdsoortige Russische strijdkrachten.
Reuter seint uit St. Peiersburg; Afgezien van
zijn eigen onuitputtelijke liu]pl>ronxien aan
strijdkrachten, beschikt Rusland nu over aan-
rienJüke troepen ten gebruiko op den Balkan.
Deze zijn gevormd uit Vroegere Oostenrijksch-
Hongaarsche onderdanen, die thans ten volle
gewapend, geoefend en gedeeltelijk door hun
eigen officieren, gedeeltelijk door Servische of
ficieren worden aangevoerd.
Zwitserland in de verdrukking. In Zwitser
land is men bevreesd, dat de zendingen van
levensmiddelen uit Italië nog meer beperkt zul
len worden. Reeds vóór den oorlog verweet de
Italiaan&che pers aan Zwitserland, dat het
levensmiddelen naar Duitsebland doorzond en
derhalve zullen de nieuwe oorlogsverklaringen
op een verscherping Van de economische oris is
in Zwitserland neerkomen. Het zal thans even-
oens moeilijker worden petroleum en andere
produoten uit Roemenië, die door bemiddeling
van de spoorwegen der centrale mogendheden
vervoerd werden, te bekomen.
De keizer en de „Deutschland". Een offioieel be
richt uit het groote hoofdkwartier meldt: De
keizer heeft gistqren dr. Lohmann van Bremen,
den stichter en voorzitter van den raad van toe
zicht der „Deutsche Ozeanreederei," en kapitein
König, van de vrachtduikboot „Deutschland",
ontvangen en' hun zijn groote voldoening en
Waardeering.te kennen gegeven. Dr. Lohnmnn
en kapitein König werden aan den keizerlijken
disoh genood.
Duitschland en Roemenië. Door een bekend
making van den rijkskanselier zijn in Duitsch
land het betalingsverbod, tegen vijandelijke sta
ten uitgevaardigd, zoomede de bepalingen op
dwangbeheer van vijandelijke vermogens, toe
passelijk verklaard op Roemenië.
DE DREIGENDE SPOORWEGSTAKING IN
DE VEREENIGDE STATEN.
WASHINGTON, 29 Aug. Zoowel de spoor
wegdirecties als het spoor wegpersoeel zijn ge
neigd, zich tegen Wilson's voorstellen te verzet
ten. Uit bevoegde bron verluidt, dat de vertegen
woordigers van de vereeniging van spoorweg-
mannen, voor zij Zondag Washington verheten,
in de overweging, dat een bijlegging van geschil
door bemiddeling van president Wilson niet
wel mogelijk was, aan alle vertegenwoordigers
door het heole land hebben geseind, dat het
bevel tot staking op den vierden September zou
moeten worden uitgevoerd, tenzij voor dien de
eischen van de mannen zouden zijn ingewilligd.
Wilson hoopt desniettemin de staking nog te
kunnen voorkomen.
VAN HET NIEUWE GEVECHTSFRONT.
VvEENEN, 29 Aug. (Officieel.) De Donau-
monitor „Allies" hoeft met geschutvuur ver-
sclieidene militaire inrichtingen bij Turnu Se
ver in vernield. Bij alle passen van het 600
lange grensgebergte tusschen Hongarije en
Roemenië zijn onze grensbewakingstroepen in
gevecht gekomen. De vijand heeft overal, waar
hij' op onzo troepen stiet, bloedig het hoofd ge-
stooten, met name ten N.O. van Orsova, hij
Potrosény, in het gebied van den Vöröstörony-
(Rooden Toren) pas, op de hoogten ten zuiden
van Brasso (Kroonstadt), en in het Gyergyo-
gebergte.
Slechts een verre omtrekkende beweging van
sterke Roemeensche omvattingskolonnes heeft
onze vooruitgeschoven afdeeldngen er toe kun
nen brengen achterwaarts aangelegde, hun vol
gens het plan aangewezen stellingen te betrek
ken.
WEENEN, 29 Aug. (Officieel). Onze Donau-
flottielje heeft de petroleum raffinaderij te
Giurgiu aan den Donau, ten zuiden van Boeka
rest in brand geschoten.
HINDENBURG TOT CHEF VAN DEN
GENERALEN STAF BENOEMD.
BERLIJN, 29 Aug. (Officieel.) De keized
heeft bij kabinetsorder van heden generaal von
Falkenhayn, chef van den generalen staf van
het leger te velde, van dezen post ontheven,
teneinde van zijn diensten in een andere fuctie
gebruik te maken.
Tot chef van den generalen staf van het leger
te velde heeft Z. M. geraal veldmaarschalk von
Beneckendorff und von Hindenburg benoemd
en tot eersten kwartiermeester-generaal (sous
chef van den generalen staf) den luitenant-
geraal Ludendorff onder bevordering tot gene
raal der infanterie.
KEULEN, 30 Aug. (Part.) Aan de „Kölni-
scbe Volkszeitung-" wordt getelegrafeerd dat
toen Z. JET. de Paus de Roemeensche oorlogsver
klaring vernam hij zoW hebben gezegd: „Wij
hoopten, dat deze nieuwe smart ons zou zijn be
spaard gebleven." Daarop trok hij zich in ge
bed terug.
DE ROEMEENSCHE EN OOSTEN
RIJKSCHE GEZANTEN.
WEENEN, 30 Aug. (Part.). Den Roemeen
schen gezant Navrocordato en den leden van
e gezan sc ap alsmede aan eenige aanziea-
bjke leden der Roemeensche kolonie zal het ver
trek van Weenen nog in den loop van dëzo
week mogelijk worden gemaakt, terwijl de reis
vermoedelijk naar Zwitserland zal plaats heb
ben. Anderszijda neemt men aan, dat het Oos
tenrijksche gezan tschapspersoneel in Boekarest
over Rusland naar Zweden zal worden gezon
den, om vandaar uit de reis naar Oostenrijk te
aanvaarden.
ROME, 30 Aug. (Part.) Dè correspondent van
de „Uessagero te Boekarest verzekert, dat de
Oostenrijksche, Duitsche, Bulgaarsche en
TurkBohe gezanten de Roemeensche hoofdstad
reeds verlaten hebben.
Aangaande de gebeurtenissen die den Kroon
raad schier onmiddelijk vooraf gingen, wordt
nog vernomen, dat Majorecu Zaterdagavond
Iaat nog in audiëntie door den Koning ontvan
gen werd. Omstreeks middernacht had de Oos-
tenrijksohe gezant eene langdurige bespreking
met Bratianu. Blijkbaar werd toen reeds inge
zien, dat de oorlogsverklaring van Roemenië
onvermijdelijk was, want Zondagmorgen 3 uur
werden de leden van de Duitsche en Oostenrijk
sche graau-inkoopeommissïo vanwege het Duit
sche gezantschap gewaarschuwd om hun kof
fers te pakken en met den eersten trein Boeka
rest te verlaten.
Zondag was het station te Boekarest overvuld
met Duitsche, Oostenrijksche en Hongaarsche
families die met spoed Boekarest verlieten.
UIT DE STAATSCOURANT.
Koninklijk besluit is, met ingang van
lo September benoemd tot directeur van
het post- en telegraafkantoor te Harlingen,
l' .R-Cker, thans in gelijke betrekking
te Zwijndreckt.
DE VERJAARDAG VAN H. M. DE
KONINGIN.
In verhand met den verjaardag van H.M.
de Koningin is, het volgende schrijven door
den opperbevelhebber van Land- en Zee-
maelït tot de verschillende commandanten
en ondercommandanten van land- en zee
macht gericht:
Met het oog op de bijzondere omstandig
heden, waarin wij nog steeds verkeeren, zul
len ook thans ter herdenking van den ver
jaardag van H. M. de Koningin in den lan
de geen bijzondere feestelijkheden plaats
hebben.
Overeenkomstig mijn order van 27 Augus
tus 1915 O.V.I. No. 81237 (G. S. no. 8784);
komt het mij niettemin gewenseht voor bij
de troepen op dien dag geen gewone oefe
ningen te doen houden, doch deze te doen
vervangen door een korte militaire wande
ling, dan wel door openluchtspelen of sport
wedstrijden, terwijl er mijnerzijds ook geen
bezwaren bestaan den Sisten Augustus
eenigszing vrijgeviger te zijn met het ver-
leenen van permissie en het toestkan van
vervroegd vertrek met verlof.
De regeling dezer aangelegenheid laat ik
geheel aan u over; alleen acht ik het ge
wenseht, dat commandanten van korpsen in
'énzelfde- kantonnement of legeringsgroep,
ter bevordering van gelijkheid van opvat
ting, onderling overleg plegen-
