^MOAGBLAD voor NOORD- en ZUID-HOLLAND.^^^^H
OVERSCHOENEN.
De les van Griekenland.
NASSAULAAN 4S, HAARLEM
DE OORLOG.
P. W. TWEEHUIJSEN,
eerste blad.
Barteljorisstraat 27.
rij dag 29 September 1916
41s*e Jaargang No, 9150
ABONNEMENTSPRIJS t
Intercomm. Telefoonnummers 1426 en 2741
PRIJS DER ADVERTENTIËN»
5it nummer bestaat uit twee bladen
HAARLtWlöüHt ALLEuAGJtS Nü. 2050
CENSUUR NOODIG?
Wjj zijn weer liet schouwburg- en tooneel-
seizoen ingetreden.
Eu het is druk: eiken avond bijna, dan
hier, dau daar, voorstellingen
Voor een krant als de onze komt daarbij
natuurlijk weer de oude vraag ter sprake:
wat moet de Roomsche Courant, die ook op
dit stuk een bizondere taak te vervullen
beeft, en die zich Mgr. Callier's Vasten
brief van dit jaar wèl herinnerend niet
luchtigjes daarover-heen kan zetten, in dit
opzicht doen en laten?
Die vraag stellen wij ons voor, spoedig in
een of meer artikelen te beantwoorden.
Doch nü reeds mag gevraagd, of bet niet
hoogst wenschèlijk, wordt, dat op toneelge
bied de censuur wat strenger optreedt dan
nier ter stede het geval is?
Daar is dezer dagen in „De Kroon" een
soort „r'evue" opgevoerd; die zoowat alle
perken te buiten ging. Onbeschaamd, grof,
plat, immoreel en(de samentreffing is
welsprekend!) daarenboven nog in de poli
tieke coupletten duidelijk-socialktisch.
De verslaggever van de „Stads-Editie"
zegt van dit produet:
„Ze is niet boeiend, ni^t geestig, niet
grappig, geeft geen fraaie costumes te
zien noch mooie tooneelen, maar is,
vooral in bet eerste bedrijf, wel meer
malen stuitend plat. Wat denkt de heer
Orvan wel van ons, Haarlemmers, dat
wij bezoekers van Zeedijksdanis'huizen
zijn? De meer dan ergerlijke woordspe
lingen die do heer Biermans als portier
van de Maan bezigt wanneer hij de oor
logsberichten voorleest, zijn zoo grof,
als we nog nooit op 't tooneel hoorden.
Gelukkig dat de meeste vrouwen en
meisjes die er waren, ze niet eens op-,
merkten.
„Het succes was gering, zeer begrijpe
lijk trouwens. Alleen wanneer in de
kwistig gegeven politieke coupletten met
de socialistische gevoelens der groote
Enzoovoorts.
Dit fraais presenteert men ons hier in
de Kroon, in een tijd als deze, als amuse-
mHet is natuurlijk van de directie van „De
Kroon" een vergissing geweest om voor deze
vuiligheid een avond af te staan, maar
als dat nu zoo doorgaat dezen winter, mag
tóch wel de vraag rijzen of de burgemees-
terlijke eensuur niet wat scherper zou kun
nen worden?
We zijn hier niet op den Zeedijk, ziet u!
AGENDA. 30 SEPTEMBER.
Gebouw St. Bavo Smedestraat 23
Witte Bioscoop 8 uur. Gewone zittin
gen 8 uur. -
Schouwburg Jansweg 2—5 uur
doorloopende vertooning Bijenteelt-film.
Zoo is dan ook Griekenland in den chaos
neêrgeploft, meegesleurd in den wereldoorlog,
het arme, uitgeputte land. dat pas drie vreeselijke
oorlogen doormaakte en nu, uitgemergeld en
totaal machteloos, zijn zonen moet offeren ter
wille van.... ja, van wat?
Griekenland's lot, hoe het ook verloope, is voor
ons die vóór alles dan toch wel allen ons geliefd
vaderland willen vrijhouden van een gruwelijken
oorlog waarvan wij de verschrikkelijke gevolgen
zoo dicht in onze omgeving zien, een zéér ern
stige les
Het noodlot van Griekenland was, dat het de
algeheele, strenge neutraliteit niet handhaafde,
niet kón handhaven wellicht.
Toen Venizelos, de Engelschgezindè Grieksche
staatsman, op verraderlijke wijze en zonder den
Koning erin te kennen, een stuk Grieksch grond
gebied afstond aan de geallieerden als operatie
basis, was het lot van het koninkrijk Grieken
land al bezegeld.
De eerste stap deed alles.
De afstand van Saloniki, en het toestaan, dat
daar Fransche en Engelsche troepen landden, is
voor Griekenland het begin van het ongeluk ge
weest, en heeft dit land tegen den wil des konings
en der regeering ai zeker van een zeer groot
deel der bewoners, nu meegesleept in den oorlog,
dien Homoros reeds „den mannendoodenden"
noemde, maar die nü, in de vreeselijkheid waar
mee zij gevoerd wordt, gerust „de volk-uitmoor
dende" mag worden geheeten
Saloniki, een stuk van Griekenland, werd door
de gealliëerden „in gebruik genomen".
Dat bracht natuurlijk mede: het gebruik der
spoorlijnen.
En daar de eene consequentie de andere in
Eet leven roept, moest na ae inbezitneming der
•fnd ook het civiel beheer daarover aan de geal
liëerden worden overgelaten, kwam er contróle
OP de belastingen werden de toegangswegen en
~e geheele omtrek der stad in bezit genomen,
werden de verbindingslijnen te water en te land
de macht der gealliëerden onderworpen.
Q zoo kroop het eenmaal-opgeroepen monster
neutraliteitssehennis geleidelijk over heel
nekenland voort, werd de pers gemuilband
"et volk opgezweept, totdat op de muren van
Comité KatK. Sociale Actie
October. Mr. J. B. BOMANS.
De Oorzaken van den Oorlog
November. KAMERBEEK,
De Vrouw en de Oorlog.
December. F. X. M. SCHIPHORST.
Het Bioscoopvraagstuk.
Januari. j. DE LOBEL.
Drankbestrijding.
Februari. Prof. RENGS, Priester.
De Biecht.
Maart. A.J.H. ENGELS, Kamerlid
De Grondwetsherziening.
De Geestel. Adviseur,
Rector J. H. BORSBOOM.
Het Comité,
Mr. F. M. J. HAGEME1JER, Voorz.
KAMERBEEK, Secr.
R. C. A. VAN. CRANENBURG.
F. X. M. SCHIPHORST.
De lezingen zullen aanvangen in Oc
tober en gehouden worden den laatsten
Woensdag van iedere maand in de
Groote Zaal van de Bavo, Smedestraat.
Gereserveerde plaaiskaarten voor den
duuT der cursus zijn a 50 ets. verkrijg
baar bij Boekhandel ANTON BOSSË,
Barteljorisstraat. 6833
Athene de plakkaten der Venizelisten verschenen
die den koning voor de keuze zettenmeevechten
of afstand doenhet zwaard of uw kroon
En nu is Griekenland, in zichzelf verdeeld en
onmachtig, volkomen geknecht en het restje van
zijn zelfstandigheid en onafhankelijkheid verlie
zend, in den oorlog getrokken. Een tastbaar doel
heeft het niet, sinds de Bulgaren plechtig hebben
toegezegd, dat zij het Grieksch gebied wat ze uit
militaire voorzorg noordelijk en oostelijk van
Saloniki moesten bezetten (een ander en even
droef gevolg van Griekenland's gebrek aan neu-
traliteits-handhaving) na den oorlog ongedeerd
zouden teruggeven.
Trouwens: wat nu van Griekenland worden
zal, behoeft hier niet te worden nagespeurd.
Het is in den oorlog: het gaat zijn land ver
woest en zijn zonen bij duizenden gedood zien
Ook ten onzent zijn er schreeuwers, die aan
dezen of aan genen kant mede het zwaard zou
den willen trekken.
Ook ten onzent zijn er, die zoogenaamd „ter
bespoediging van den einduitslag van den oor
log," of om andere, nog minder geldige redenen,
het land aan de oorlogsellende en onze jongens
en mannen aan den massa-moord zouden willen
opofferen.
Ook ten onzent zijn er, die gerust wat van
onze strenge neutraliteit zouden willen opoffe
ren, om partij te kiezen voor deze of voor gene
der oorlogvoerende partijen.
Wat Griekenland nu overkomt, is voor zulken
een welsprekende les
En wij mogen God danken, dat Hij aan ons
vaderland eene Koningin heeft gegeven, die met
rotsvasten wil onze neutraliteit in vollen om
vang zal verdedigen, die geen grein van
onze zelfstandigheid zal prijsgeven, die zoo
straks nog voor heel de wereld verklaarde dat
Zij tegen eiken aanslag daarop, van welke zijde
die ook komen zou, pal zou staan
De Grieken hebben dat niet gedaan.
En van het eene, het kleinere, zijn ze tot erger,
tot het ergst van al gekomen!
Nederland zal dat niet overkomen, zoolang
onze Koningin leeft.
Moge ons gehééle volk achter Haar staan,
en degenen, die in verblinding, of uit allerlei
andere motieven, ons land in den oorlog willen
storten ter „interventie," uit het lot van Grie
kenland leeren, wat er van onze zelfstandigheid
en onafhankelijkheid zou terecht komen, als wij
den eersten stap, hoe klein ook, in deze of in
gene richting, naar deze of naar gene partij
der oorlogvoerenden,.zouden doen!
OVERZICHT.
Gelijk uit de telegrammen, welke wij gis
teren in een gedeelte onzer oplage nog kon
den opnemen blijkt, hebben de ranschen en
Engelschen op 't Somme-front hun aanval
len weer hervat en er opnieuw eenige vor-
derigen gemaakt. Toch blijkt uit deze en
later ingekomen berichten, dat de groote
stoot, welke men ziok bad voorgenomen^
thans weer achter den rug is. Er zal weer
een nieuwe groote voorbereiding noodig zijn
alvorens weer groote vorderingen kunnen
warden bevochten.
Ten noorden van Péronne, op welke plaats
thans voornamelijk de geallieerden bun aan
vallen zullen richten, hebben de Duitschers
een kraohtigen aanval gedaan om daarmee
hun posities in en om Péronne te verster
ken, dooh zij werden door de Franschen
naar. hun stellingen terug gedreven.
Bij Thiepval en ten oosten van Eaucourt
l'Ahibaye kwam het verbitterde gevecht nog
niet ten einde. Bijzonder heftig waren de
tegen de linie Mor.val—Bouehavesnes nieuw
ondernomen aanvallen der geallieerden.
Af deelingen, die hier de Duitsche linie wa
ren binnengedrongen, werden daaruit weer
teruggeworpen.
De algemeeiie toestand onderging dus geen
wijziging meer.
.Ook op de overige fronten kwam geen
aanmerkelijke verandering in den militai
ren toestand.
Met een enkel woord hebben wij gisteren
reeds, met verwijzing naar de betreffende
telegrammen, doen opmerken, dat er een
belangrijke zwenking in de Grieksche poli
tiek was waar te nemen.
Volgens deze telegrammen immers zoude
Grieksche regeering, in overleg met den
Koning, be-loten hebben aan de zijde der
geallieerden deel te nemen aan den oorlog.
Dat wil dus zeggen dat, indien het bericht
althans wordt bevestigd, Griekenland par
tij kiest; dat het de vijftiende'staat zal zijn
welke in den oorlog gaat; dat het aan de
voortdurende aarzeling een einde maken zal
en de wapens zal opnemen, om de Bulga
ren te verdrijven van den Macedonischen
bodem.
Het besluit zal nu moeten worden gevolgd
door een oorlogsverklaring aan Bulgarije,
welke weer de eerste van een geheele reeks
oorlogsverklaringen zijn zal.
Het toegeven van de Grieksche regeering
aan den drang der omstandigheden in het
eigen land waar de revolutie nog met
den dag in omvang toeneemt is misschien
het eenige middel om aan de verwarring
een einde te maken. Venizelos en zijn aan
hang zal dan toch den Koning en diens po
litiek van onzijdigheid hebben overwonnen.
Echter, het is nog de vraag of de berich
ten over Griekenland's deelneming wel juist
zijn. Er kwam tot heden nog geen enkele
bevestiging van die berichten in en wijl de
Grieksche gezanten in 't buitenrand aan de
regeeringen waarbij zij geaccrediteerd, zijn,
officieel mcdedoellng hebben gedaan van
daarmee te kennen hébben gegeven, dat de
Grieksche regeering voor alle berichten uit
Griekenland de verantwoordelijkheid af
wijst, omdat de entente een eigen censuur
in Griekenland heeft ingesteld, die door
Fransche officieren wordt uitgeoefend, mis
sen de gegeven berichten tot heden nog alle
waarborg van echtheid.
De Rijkskanselier van Duitschland heeft
gisteren zijn groote rede gehouden en daar
in.— afwijkende van de verwachting, welke
in de Duitsche pers tot uiting was gekomen
breedvoerig den huidigen militairen en
politieken toestand besproken.
Uit een en ander blijkt, dat Duitöchiand
overtuigd is den strijd te kunnen voortzet
ten en dat er dus van een totale uitputting
voorloopig nog geen sprake kan zijn.
Hieronder volgt een uitvoerig uittreksel
uit de kanseliersrede.
DE GROOTE REDE VAN DEN
DLTTSCHIuN rijkskanse
lier.
Gelijk was aangekondigd, heeft gisteren
de Duitsche Rijkskanselier, Bethmann Holl-
weg, in de eerste vergadering der nieuwe
zittingsperiode van den Rijksdag, zijn groo
te rede gehouden.
De zitting was zeer druk bezocht. De
tribunes waren dicht bezet. Onder de aan
wezigen werden opgemerkt: de Oosten-
rij ksch-Hongaarsche gezaut met zijne echt-
genoote, de Turksche gezant, de Bulgaar
sche gezant, de Grieksche gezant, de voor
malige Bulgaarsche gezant te Boekarest en
de Bulgaarsche minister Isjapraskof.
Na een kort openingswoord van den Rijks
dagvoorzitter, volgde de rede van den Rijks
kanselier, die volgens.het telegrafisch
bericht van het Berlijnsche Wolff-bureau
begon met een korte beschouwing over de
oorlogsverklaring van Italië. Spreker her
innerde er aan, dat, toen na de oorlogs
verklaring van Italië aan Oostenrijk-Hon-
garije do Duitsche gezant Rome verliet, de
Italiaansche regeering werd medegedeeld,
dat zij iu den strijd met Oostenrijksch-Hon-
gaarsche troepen ook op Duitsche contin
genten zou stooten; Duitsche soldaten heb
ben toen ook, met hun Oostenrijksch-Hon-
gaarschè kameraden, op het Italiaansche
front gestreden. Bus 'was feitelijk reeds de
oorlogstoestand Ontstaan; de formeele oor
logsverklaring werd echter niet afgelegd.
Onder den druk van Engeland, voorname
lijk en ook omdat Italië in den Balkan zijn
macht wil uitbreiden, waar Griekenland na
tuurlijke belangen beeft, scheen het Italië
wenschelijk, deel te nemen aan de door
Sarrail geleide expeditie. Opnieuw stieten
Italiaansche en Duitsche troepen nu samen
en wel in Macedonië. Dit was de geschiede
nis van Italië's oorlogsverklaring aan
Duitschland.
Ten aanzien van Roemenië's deelneming
aan !den oorlog, trad de Rijkskanselier In
meer uitvoerige beschouwingen. Hii besprak
in een inleiding daartoe in het kort de poli
tieke verhouding der laatste jaren tusschen
Duitschland en Roemenië en herinnerde aan
de twijfelachtige, houding welke Roemenië
reeds van het begin van den oorlog af had
aangenomen en aan de bemoeiingen van
Konipg Karot, die de meening was toege
daan, dat Roemenië als bondgenoot zich
eigenlijk bij de Centrale mogendheden bad
aan te sluiten. De oude Koning slaagde er
echter niet in, zijn mèening ingang te doen
vinden bij de leden van den kroonraad,
waarin de beslissing moest vallen; bij bad
de regeering tegen zich, waarvan de minis
ter-president, zich niet storend aan eenig
verdrag, van den beginne af reeds de En
tente toegedaan was.
Kort daarna stierf de Koning tengevolge
van de hevige emoties, die het bewustzijn,
dat Roemenië zijn bondgenooten verraden
had, bij hem moest opwekken.
De politiek van Roemenië, onder leiding
van Bratianu, streefde er thans naar, zich
ten koste van de partij die in den wereld
oorlog het onderspit zou delven, te. verrij
ken, zonder echter genoodzaakt te zijn zelf
groote offers te brengen.
Medio Augustus van .dit jaar werd Bra
tianu het met* de Entente in beginsel eens;
hij behield zich echter 't recht voor, het
oogenblik, waarop hij tot den aanval zou
overgaan, zelf te bepalen, en maakte dit af
hankelijk van zekere voorwaarden van stra-
tegischen aard.
Op 23 Augustus was het den Entente-mo-
gendheden zelf nog niet recht duidelijk,
wanneer Roemenië tot het verklaren van
den oorlog zou overgaan dit weten wy,
zeide de Rijkskanselier, uit betrouwbare
bron. Toen kwam snel het eene na het an
dere. Volgens mededeelingen, die mij van
betrouwbare zijde gedaan .werden, stelde
Rusland plotseling een .ultimatum, waarin
gedreigd werd' met Een binnenrukken over
de onbeschermde Roemeensche grens, indien
Roemenië niet vóór 28 Aug. in den strijd
ging. Ik laat daar, of het stellen van dit
ultimatum niet een te voren met Bratianu
opgemaakte komedie was, om jjen weife
lenden Koning tot een besluit te brengen
hoe het zij, de teerling was geworpen.
De Entente hoopte, dat het in oorlog ko
men vaa Roemenië den afval van Turkije
én Bulgarije ten gevolge zou hebben, maar
Turkije en Bulgarije zijn niet Roemenië en
Italië.
Vast en onwankelbaar is-de trouw onzer
bondgenooten, op de slagvelden in de Do
broedsja heeft zij schitterende overwinnin
gen gevierd.
Dit over de politieke gebeurtenissen.
Op de slagvelden, zooging de Rijkskanse
lier voort, woedt ,de strijd in het oosten,
westen en zuiden.
Sedert begin Juli duren de verbitterde
aanvallen van Engelschen en Franschen bij
na onafgebroken voort. Het gemeenschappe
lijke, groote offensief der Entente-legers
werd ingezet. Lang te voren reeds was aan
gekondigd, dat het nu gelukken zou: nu zou
het front vau den gehaten Duitsclier wor
den doorbroken, Frankrijk en België be
vrijd, het slagveld zou zich over den Rijn,
naar Duitschland verplaatsen.
Wat geschiedde echter? Wel behaalden
de Franschen en Engelschen voordeelen,
wel zijn onze eerste linies eenige mijlen ach
terwaarts gedrukt. Ook hebben wij zware
verliezen aan menschenmateriaaL ,te betreu
ren dit is bij een op zoo'n groote schaal
ingezet offensief onvermijdelijk.
Wat onze vijanden echter hoopten te be
reiken: een doorbraak in grooten stijl en
het slechten onzer stellingen in het westen
is hun niet gelukt.
Vast en ongebroken staat nog ons front.
Zwaar en fel is de strijd daar aan de Somme,
en nog is het einde ervan niette zien. Nog
meer offers zal hij kosten nog weer een
loopgraaf, weer een .dorp mag verloren gaan
doorbreken zullen zij niet. Daarvoor is
onze leiding borg, en de onvergelijkelijke
dapperheid der troepen van alle Duitsche
stammen.
Ook in het oosten woedde de strijd voort.
Nadat de groot-opgezette pogingen tot door
braak van de fronten onder aartshertog
Carl en von Linsingen tot staan gebracht
waren, hebben de Russen, samenwerkend
met het offensief in het westen, opnieuw
een nieuwe reeks zware aanvallen geopend.
Ten westen van Loetsk, aan dé Narajofka
en in de Karpathen zijn de aanvallen met
zware verliezen voor den vijand verbloed.
Ook hier zal nog verder gevochten worden,
maar even zeker zullen wij ook hier ons
handhaven, dank zij den onvergelijkelijken
heldenmoed onzer legers.
Meer uitvoeriger weet .dan den strijd aan
de fronten in het Westen en Oosten, besprak
de Rijkskanselier den militairen toestand
op den Balkan.
In den loop der laatste maanden," zoo zei-
de hij, kwam het groote Balkan-plan der En
tente tot grootere rijpheid: het verbreken
der verbinding tusschen Duitschland en het
Oosten, het uit elkaar rukken van Turkije,
Bulgarije en Oostenrijk-Iiongarije, den een
na den ander overwinnen en dan alle krach
ten tegen Duitschland alleen richten,
Als voorbereiding hiertoe wordt, in Salo
niki mrreeds bijna een jaar een groot leger
op de been gehouden; nieuwe divisies wer
den hieraan toegevoegd. Franschen en En
gelschen, een mengelmoes van over de ge
heele wereld bijeengebracht, .werden met
TELEFOON 1770. 6043
Russen, Serviërs, Itaiianen en ten slotto
ook met Portugeezen gedrild. Het verraad
van Roemenië sloot de keten; en nu vraag
ik nogmaals: wat is er bereikt? Onze dap
pere en trouwe bondgenooten wankelen ook
hier niet.
Oostenrijk-Hongarije staat met ons op het
oostfront van het meer van Narotsj tot
Zevenbergen; Turken strijden "in Galicië,
Duitsche, Bulgaarsche en Turksche troepen
versloegen in de Dobroedsja de Roemeniërs
en strijden onverlet en vereenigd in Mace
donië.
Het plan, der Entente om in de Dobroeds
ja e nin Macedonië een beslissenden slag te
slaan, is in den kiem gesmoord. Terwijl net
SaJonikj-lccer slechts zwakke aanvallen deed
trokken Duitschers, Bulgareu en Turken in
de Dobroedsja naar het noorden in plaat*
van dat Russen en Roemeniërs zuidwaarts
marcheerden, zooals de vijand zich had voor
gesteld dat gebeuren zou.
Zoo woedt de vreeselijke oorlog steeds
voort, steeds weer storten zich nieuwe vol
keren in het bloedbad. Wat zal het einde
zijn?
Het doel, dat do vijand zich stelt en dat
hij steeds weer onverbloemd verkondigt,
kan niet mis verstaan worden: Dorst naar
gebied ©n vernietiging. Reeds herhaalde ma-
len heb ik dit hier gezegd: Kofistantinopel
aan Rusland, Elzas-Lotharingen aan Frank
rijk, Trente en Triëst den Italianen, Zeven
bergen den Roemeniërs.
Sedert do eerste dagen is de oorlog voor
ons niets anders geweest dan een vërdedi-
ging van ons recht op het leven en de vrij
heid. Daarom konden wij het eerst
onze bereidwilligheid tot vredesonderhande
lingen uitspreken.
Op 9 Becember 1915 en later heb ik my
daarover herhaaldelijk duidelijk genoeg uit
gesproken, Asquith en Cecil hebben myne
woorden niet weerlegd door do bewering
dat Duitschland geen of wel onaannemelij
ke en vernederende vredesvoorwaarden had.;
bekend gemaakt. Wij hebben het onze ge
daan, of durft iemand verlangen dat wij
thans aanbiedingen doen wanneer een tegen
stander, als Briand nog onlangs deed, eeu
stap tot het sluiten van vrede kenmerkt ala
zwakheid voor de nagedachtenis der doo-
den? Zij zetten den oorlog voort omdat zij
hunne" utopistische krijgs-resultaten den
ken te kunnen bereiken.
Gelooft Briand in ernst een hoog en
ideaal doel door een verdelgingsoorlog t«
kunnen bereiken, waarin de laatste jonge
lingschap van Frankrijk wegsterft op de
verwoeste slagvelden van Verdun en
Somme?
En Engeland! Wat dat land zich wil toe-
eigenen uit den gehoopten buit in Klein-
Azië, wat het zich wil toeëigenen aan kolo»
niën, laat het thans nog in het duister.
Maar het wil meer! De Engelsehen laten er
geen twijfel over bestaan, wat zij vaa.
Duitschland willen maken. Als natie moe
ten wjj vernietigd worden, wij moeten mi
litair weerloos worden gemaakt; economisch'
inoeten wij verpletterd en door de wereld
geboycot worden; tot altoos durende on
macht dienen wij te worden veroordeeld.
Dat is het Duitschland, dat Engeland aan
zijn voeten wil zien. En als dan geen Duit
sche concurrentie meer te vreezen is, als
Frankrijk is doodgebloed, als alle oorlog
voerende bondgenooten op financieel en
economisch gebied heerendienst voor En
geland volbrengen, wanneer de neutrale
Europeesche wereld zich moet voegen naar
ieder gebied, rekening moet houden met
Iedere Britsche „zwarte lijst", dan zal, over
het machtelooze Duitschland heen, de droom
der Engelsche wereldheerschappij werkelijk
heid worden.
Toen wij in Aug. 1914 het zwaard moes
ten trekken, wisten wij dat wij tegen een
machtige, bijna overmachtige coalitie huis en
haard moesten verdedigen. Een vurige, tot
dien onbekende en vaak verborgen, vader
landsliefde vlamde in alle harten- op. Thans
na twee jaar strijden, worsteiep ontberen
en sterven weten wij beter dan ooit tevoren,
dat er slechts één parool voor ons is: „vol
houden! overwinnen 1" En wij zullen overwin
nen. Den vorigen winter begon zich kleinmoe
dige bezorgdheid te openbaren of wij met
onze levensmiddelen zouden uitkomen. Wel
nu dat is gelukt, en door den veel overvloe
diger oogst van dit jaar zijn wij in een veel
beteren toestand dan verleden jaar.
In deze dagen, zoo vervolgde Bethmann
Hollweg zijn rede, heeft het Duitsche volk
weder gelegenheid door onze oorlogsloening
te bewijzen, dat het tot elk offer bereid is
en vast gelooft aan onze overwinning. Ik
weet dat wij ons ook hierin kunnen veria: ca
op de strijders achter het front, dat ieder
Duitscher, die zijn vaderland liefheeft, het
als een eereplicht beschouwt, door het af
staan van zijn beschikbare geld onze strijd
macht in haar reusachtige taak te schragen
en daardoor bij te dragen tot bespoediging
van de overwinning. Met opeengeklemde tan
den, maar met [wijdgeopende h,arupn en handen
HEUWE HURLEMStHE GMRJIIT
fet S maanden voor Haarlem en de agentschappen (kom eener gemeente)1.60;
♦oor de overige plaatsen in Nederland per post f 2,— per week voor Haarlem
en de agentschappen C.125; afzonderlijke nummert 0,05. 4
y?n Jregels f 0,75, iedere regel meer 0,15; buitenland per regel ut
mdvertentiën in de rubriek „Vraag en Aanbod* van l5 regels f 0.40. elkt
regel meer -o.io.
massa gecoquetteerd werd, kwamen de
handen op elkander."
1 f'1 -"A. im
Het lot van Griekenland wij zeiden het
reeds is voor Nederland een ernstige les.
de opLoffing var» dé Gfr-ïeïcsche censuur on