DAGBLAD voor NOORD- en ZUID-HOLLAND.
4r°
Enorme voorraad SLOBKOUSÊlt
NASSAULAAN 49, HAARLEM
7? 0 EME
BUITENLAND
Zaterdag 21 October 1916
£l8t* Jaargang No, 9169
DE OORLOG,
msm^
Zwakte
K IJE
ïtftARNA2sHASSIkÏTjX,
Wan hedenmnrgen
TELEGRAFEN
Entercomm. Telefoonnummers 1426 en 2741
Dit nummer besiaa uii vijf bladen, waar
onder het Uciliustreerd Zondagsblad in acht
bladzijden.
Êi&Éra&Taii BLAOa -
nAAftLL^.uhl: ALL£«Aibüfc.b N°. 2063
Over CONKER'S
HOEDEN heerscht
een tweeledig
oordeel.
agenda 23 october
Zij getuigen van goe
den smaak en geven
belangrijk voordeel
Barteijorisstr. Hoek Gr.*-Markt Tal. 9DS
B elgische toekomst-
DROOMEN.
ROUTE ËEBICHTEH
fOCSAN!
g&Vlfi
U B43AM&M
MgtHv
PLcesj
csM-ha mda
Jb OEftAlREST cal/is?
o
CON STANZA
Hxjtv
C/teht "U
TiS&TRA.K/kN
Qlhnik
OESTJQEK*^*'
3>0£MC
£QEt>-£
O
$vl!n4
—»£*HUS£H£AC
Vtefii FA O NT
P W TWFTHIIMQrsy
Barteijonsstraat Ti.
TELEFOON 1770. 6034
Berichten in drie regeis.
DE BULGAARSCHE KONING OVER DEN
TOESTAND.
AABLEMSCHE COORAVT
A3 NNEMENTSPRIJS i
Pet 3 maanden voor Haarlem en de agentschappen (Uom eener gemeente) 1.60;
woor de overige pjaatsen in Nederland per post f 2,—per week voor Haarlem
en de agentschappen f 0,125; afzonderlijke nummers f 0,15. -:
PRI?S DER ADVERIENTIËNj
Van 15 regel» f 0,75, iedere regel meer 0,15; buitenland'per regel 0,20;
advertenlièn in de rubriek „Vraag en Aanbod" van I5 regels f 0,40. elk»
regel meer f 0,10. n
Alle betalende abonnés op dit Blad, in bet bezit van'een Verzekeringspolis, zijn, volgens de bepalingen op de polissen vermeld, tegen ongelukken verzekerd voor f 4000 bij levenslange ongeschiktheid tot werken,
ff 500 bij overlijden, ff 30O bij verlies van een hand of voet, ff 2SO bij verlies van een oog, ff 125 bij verlies van een duim, ff 75 bij breuk van een arm of been, f ÏOO bij verlies van een wijsvinger, f 25 bij
verlies van een anderen vinger. Dé uitkeering dezer bedragen wordt gegarandeerd door de „HoUandsche AlgemeeneVerzekeringsbank' te Schiedam. (De vóór 1 October 1911 uitgegeven polissen zijn niet geldig.)
HET ONGELUK OP HET STATIONSPLEIN.
Menschen, die geregeld op het Stationsplein
komen, zooals b.v. de conducteurs der train, heb-
oen gezegd, toen ze hoorden van het ongeluk van
Donaetciagavond: 't is wonder boven wonder,
dat zoo teis met eiken dag voorvalt
Daar zijn op ons Stauousplein:
le. de tram naar bloemtndaai
2e. de tram over Overveen;
Se. de Le.ntuui-baan ricniing Jansstraat;
4e. de Ceintuurhaan richting Kenaupark;
5e. de geie train naar Schoten;
6e. de ge.e tram naar den Hout.
Die tramlijnen nemen zoowat het heele plein
in dè breedte in.
Voorts zijn er:
7e. drie of vier Ataxen;
8e. een paar huurrijtuigen;
9e. op drukke uren een geweldig aantal
autos, vooral sedert die automobielen die O. W.
toeteren (Oorlogs-Winst?) erbij zijn gekomen.
Dan is er nog, vlak vóór de Ataxen, het
opri.je naar de fietsenbergplaats van den heer
Viets, en ten slotte (maar dit wordt minder
geteld natuurlijk) het gewone reizigers- en
voetgangersverkeer bij een Station altijd wat
drukker dan elders.
hij zulk een toestand niet méér onge-
ren, is inderdaad eenvoudig een
22 OCTOBER.
i eu o uw St. Havo Smedestraat 23
Witte Bioscoop, 2 4 en 8 uur.
Schouw burg Jansweg 2 uur
De kleine Lord. 8 uur: N.V. Het Tooneel
De Violiers.
In den Hout Concert Haart Muziek
korps half 3.
BLOEMENDAAL Lunchroom en Bo
dega „Rusthoek" W i n ter-ru idd agconeert.
Gebouw St. Bavo Smedestraat 23
Esperanto Ondersteuningsfonds.
Schoenmakerspatroons 7 uur Typografen
Haven en Transport Bloembollen vei
ling.
Café Brinkmann 8uur Verga
dering der IJsclub voor Haarlem en omstre
ken. v
St E 1 i s a b e t b s-G e bo uw Jansstr.
49 van 2-214 uur aanvrage om vereter.
korde middelen voor arme zieken der St.
Elisabeths-Vereeniging.
Bisschoppelijk Museum Jansstr.
79 - geopend eiken dag van 105 uur tegen
betaling van 25 cents. Uitgezonderd Zater
dagen en R.-K. feestdagen.
OVERZICHT.
De militaire toestand der laats e dagen deed
vermoeden dat er iets bijzonders ophanden
was. Doch wijl op bijna alle fronten de teeke-
nen dezelfde waren verwoede gevechten,
hardnekkige aanvallen en tegenaanvallen,
taaie verdediging en geen frontverandering
- kon moeilijk worden vastgesteld waar het
eerst ©en wijziging in den toestand zou ko
men. Evenwel was uit de bezorgdheid der
Entente-mogenclheden voor het lot van Roe
menië wel de conclusie te trekken, dat daar
-hefr grootste gevaar voor de geallieerden
dreigde.
Dit is thans gebleken waai- te zijn. De
Duitsch-Bulgaarsche troepen zijn in de Do-
broedsja een nieuw offensief begonnen.
Het is wel opmerkelijk, dat in alle Entente-
sta ten zooveel aandacht weer wordt gewijd
aan de belangrijkheid van den oorlog in den
Balkan. De ,,Idea Naziopale" noemt dep Bei-
kan zelfs op het ooge'nblik het belang
rijkste gevechtsterrein. Zoolang Bulgarije
en Turkije niet verslagen zijn, Duitschland
en Oostenrijk niet van het Balkanschiereiland
verdreven, is het einde van den Europeesehen
oorlog niet te voorzien, meent het blad.
De Centrale mogendheden, die eveneens
overtuigd" zijn van 71e beteeken is van den
Bal kans trijd, schijnen er dan ook alles op
zetten om daar de overmacht te behouden.
Hinden burg's plan zou 't daarom zijn om
Roemenië buiten gevecht te stellen, door da
Rocmeensehe hoofdmacht van die' der Rus
sen af te snijden.
Daarop schijnt thans het offensief der
Duitsch-Bulgaarsche troepen In de Dobroeds-
ju, waarvan wij hierbij een kaartje afdrukken,
zijn gericht. Dit offensief, dat over de
geheel© breedte van het Dobroedsja-front
Jverd ondernomen, bracht den aanvallers op
oun rechtervleugel, in de richting van Con-
stanza, aan de Zwarte Zee al aanmerkelijk
voordeel. Iu het centrum van het front en
op den linkervleugel, aan den Donru, hielden
de Roemeniërs nog stand; doch warm er de
Duitschors en Bu. garen hun aanval en hier
kunnen voortzetten en dat is in de gegeven
omstandigheden wel te verwachten - zal
de druk voor de Roemeniërs oox hier te sterk
worden en zullen dezen naar het noorden
moeien terugtrekken.
In Zevenbergen is de toestand nog onge
wijzigd, doch op het noorden van het Roe-
moansche Westfront, waai- het Roemaeascne
front aan het Russische aansluit, hebben de
Oostenrijkers in aans.u.ting vermoede ijk- met
de nieuwe Pobroedsja-gevechten ook' het oi-
Uit IJmuidea wordt ons geseind, dat vol
gens rapport van binnengekomen visscheFS-
vaartigen niet ver van Ameland dertig Duit-
sche oorlogsschepen en een twaalf ;al zeppelins
wei-den waargenomen. De mog lijkheid ,s das
niet uitgesloten, dat wij we .dra weer zulLn
vernemen van een zeedag of een andere
vlootactie.
Dat ook reeds vóór den oorlog annexionis
tische ideeën, door 'n groep Belg s he pol t ci
en journalisten gepropageerd, door de Bel
gische negeering gesteund werden blijkt, uit
oen artikel in hst blad „Le Ralliement" van
13 Juli 193, waarin r ranz Tomou op het be
staan vaneen dergelijk s.re ven wijst.
,.Ik weer," schreef Toii on alzo.) een jaar
vóór den oorlog, „da; er tegenwoo.dig in
België een g.-o p opgewonden mens-hen be
staat, op wie het beginsel onzer neutraliteit
alsjeen aware Last brg.nt ta drukken, en die
liet ais een vernedering van ons nationaal
besef beschouwen.Ee i groep avontuurlijke
geesten droomt ervan hot Fransch-Duitscne
conflict op te iosseu d ;or de inlijving van
het groothertogdom Luxemburg en Elzas-Lot-
haringeQ bij Be.gië.
„Men lacke nietl Het zijn onze moderne
goeding dienen gevonden te woiden voor het
regeerende stamhuis van Luxemburg.
-De nieuwe Duitsclie onderzeeërs. Een redac
teur van „Aftemposten" te Kristiania heeft van
kapiteins van getorpedeerde schepen vernomen,
dat de nieuwe Duitsclie onderzeeërs die in de
IJszee opereeren, van buitengewoon groot type
zijn. Zij hebben inrichtingen voor draadlooze
telegrafie aan boord, waarvan de antenne aan
dek automatisch boven en onder water werkt.
Met behulp van deze telegrafie staan de onder
zeeërs met elkaar voortdurend in verbinding.
Dan toch wel resultaat? Van Engelaehe zijde
w ordt steeds ontkend, dat de zeppelins-tochten
hoven Londen eenig resultaat zouden hebben.
Het Londenscho weekblad „The World" meldt
nu eeher, dat uit versehillene doelen van het
land geklaagd wordt over de vroegtijdige waar
schuwingen als zeppelins naar Londen koersen.
Deze waarschuwingen hebben tengevolge, dat
uren en uren de arbeid in de munitiefabrieken
stop staat. En dit moet volgens het blad, voor
de Duiitschers al een niet gering resultaat zijn.
Zoo gaan totaal in één week soms duizendtallen
van arbeidsuren verloren, wat een vermindering
van munitieaanmaak beteek ent.
ht
#4
fensief genomen ee daar ten zuiden van j Lotharingersl Reeds bewegen zij z'ch in ons
Dorna Watra den berg Rusului op de Bussen j midden mei. e n hirtstoch blijken dra; g naar
veroverd. Ook hier duurt da strijd nog voort.
In Macedonië hebben de Serviërs op den
linker Czerna-oever de hoogvlakte van Vo-
lyesolo met het dorp van dien naam stormen
derhand op de Bulgaren veroverd. Overig n3
werden van hier zoowel a's van de overige
fronten geen aanmerkelijke vorderingen
meer gemeld.
In het hierboven aangehaalde artikel van
het Italiaansche blad, de „Idea Nazionaie"
over de beteekenis van den Balkan, word.
verder opgemerkt, dat blijkens het op
treden der Entente diplomaten in Grieken
land de Entente de belangrijkheid van
het Balkan-gevechtsterrein goed onder de
oogen ziet. Griekenland, zoo totvo g. lie. IJ d.
heeft door zijn onbetrouwbare en verdachte
houding een jaar lang de troepen der geal
lieerden op den Balkan met lamheid geslagen
en ziulks als gevolg van een o vei eenkomst met
de centrale mogendheden, die thans voor nie
mand meer een geheim is. Zonder een schot
te lossen heeft het volk van Koning Kon-
s tan tij n het leger van Sarrail binnen zijn
versterkingen vastgehouden en daardoor den
Bulgaren gelegenheid gegeven, geduchte stol
lingen in te nemen. Als de oplossing van
het Balkan vraagstuk tot 1917 -moet worden
verschoven, geeft het blad daarvan de schuld
aan Griekenland.
In deze mededeeling kan men 'tusschen
de regels door de eigenlijke erkenning lezen,
dat, (de Entente den toestand van den Balkan
en de politiek van Griekenland nooit goed
gekend heeft en daardoor in den Grieksohen
val is geloopep,
daaéw-ei-kelijk.hed'n. Nu eens hier, d n weer
gnids in de dagbladen, ni open nare vergade
ringen kan frien den invkxd hunner ideeën,
de uitdrukking Hunner verlang-, ns bespeuren.
Zij hebben vertakk.ngcn i; hot buitenland,
waar hun s.emrnen weerklank vinden. De
'Belgische regiering kent hen en mo d gt hen
aan tot den dag>waarop zij hen verloochenen
zal. Tot dat tijdstip subsidieert zij hun tijd-
schriiten, hun pubiicat.es, zelfs Du.t n onze
grenzen. Be gische „Lothar.ng rs," de van
een België droomen, dai zich vande kusten
def- Noordzee tot aan -den voet der Alpen
zal uitstrekken, E zus-Loth ..r ngers, d e tegen
de Duit-die cu.tuur vecht n en aangespoord
worden door den droom van nat.onale-auto
nomie, Fransehen van de kb ur van oen Mau
rice Barrès, die ervan droom n het verdrag
van Frankfort te verscheuren zij allen
zijn tegeiiwoord g rond e; n leuze geschaard,
waarmee men vroeg of laat zijn slag hoopt
te slaan."
Dit citaat is teekenend.
Men weet, dat hof historische Lo. haringen
de streken van Wa.kn.and, Luxemburg, Lot
haringen omvatte.
Italië en Rusland. Volgens een bericht uiit
St. Petersburg, komt daar spoedig een Ita
liaansche afvaardiging aan, die bestaat uit
den vroegei-en gezant Torna,si della Toretta en
vier vertegenwoordigers van de Italiaansche
handekkamer in Rusland. -Deze afvaardiging
zal de mogelijkheden moeten onderzoeken voor
het aanknoopen van nieuwe Russisch-Italiaan-
Bohe handelsbetrekkingen.
Gebrek aan kolen in Skandinavië. Naar het
Stockholmsch Dagblad uit Malmoe verneemt,
is het zoo moeilijk te Kopenhagen bunkerkolon
te bekomen, dat niet alleen talrijke Zweedsche
stoomschepen, die hun lading te Kopenhagen
lossen, gedwongen zijn te Malmoe te bunkeren,
dcch dat ook Deensche schepen steeds weer
naar Malmoe komen, om daar kolen op te doen.
Italiaansche landverhuizers naar Amerika.
De Messagero bevat een artikel van den afge
vaardigde Colajanni, die de aandacht vestigt
op het toenemen van de landverhuizing naar
Amerika. Hij dringt erop aan, dat voor den duur
va,n den oorlog een verbod voor emigranten zal
worden uitgevaardigd.
De „Bremen" dobbert nog. De Bèrlynsche
correspondent van het Weensche blad der
Abend, deelt mede, dat, naar hü van welinge
lichte zijde vernam, alle berichten van de En
tente over de „Bremen" onjuist zijn, en dat men
de hoop, nog niet opgeeft, dat de „Bremen"
goed in Amerika zal aankomen. Ook een Ameri-
kaansche journalist vernam hetzelfde in ©en
onderhoud, dat hij met iemand van de Oceaan-
reederij had."
De „Bremen" dobbert nog, al is het maar op
een zee vas de meest tegenstrijdige berichten!.
Entente-propaganda in Spanje. Naar de
jjiöln. Zt." uit Madrid verneemt, is de reformis
tische Spaansche leider Mel qui ad es Alvarez te
Suoca begonnen met vergaderingen te houden
ten behoeve van een de Entente gunstig gezin
de politiok. Hij is evenwel zoo voorzichtig, het
opgeven van de onzijdigheid voor onmogelijk
to houden, maar hü wenscht deze welwillend
voor Engeland.
Roemenië in -den steek gelaten. Hervé gaat
door, do regeeringen der Entente buitenge
meen hevig aan te vallen, omdat zy, volgens zijn
inzicht, Roemenië in het verderf hebben ge
stort. Hij meent dat het gemeenschappelijke
fiont en de gemeensch appel ijke leiding der
Entente ^niet bestaat, omdat anders de jegens
Roemenië begane verzuimen onverklaarbaar
zijn. Hü berekent dat de verlenging van den
veldtocht in het Oosten een schade van 50
milliard francs zal berokenen.
Een Engelsck parlementslid veroordeeld. Het
liberale Lagerhuislid King,* dat inlichtingen
omtrent oorlogsmateriaal heeft verstrekt aan
zekeren RaffaJowitsj te New-York en nog meer
inlichtingen van dezen aard heeft ingewonnen,
is door do politierechter van Bowstreet tot 100
pond boete en do kosten ten bedrage van 25
guinea's veroordeeld.
(Indertüd heeft do „Nordd. Allg. Ztg.", aan
een te New-York ontvangen brief van King
het bericht ontleend van de groot© ontploffing
in het Engelscke central© munitiemagazijn bü
"Galais. Eed.)
militairen tcestand der centrale mogendheden
als zeer gunstig beoordeeld. De phrase in da
Fiansche pers over den opmarsch van het Salo.
niki-leger tegen Sofia noemde hij onzinnig.
Verder verklaarde liij volkomen vertrouwen tr
stellen in den politieken en economischen toe-
si and en in de te komen gebeurtenissen.
EEN TOESPRAAK VAN DEN
ROEMEENSCIIEN KONING.
PARIJS, 21 Oct. (Part.) Men meldt uit Boe
karest, dat de Koning van Roemenië ter gele'
geilheid van den tweeden verjaardag van zijne
troonsbestüging een toespraak heeft gehouden,
waarin hü zeide, dat da werkelüke linie dei
Karpatken het bouwwerk, dat zich zal verzet)
ten tegen een inval des vü'ands, de dapperheid
en de vastberadenheid der Roemeniërs is, waan
door zij de broeders, die hen aan de andere zijdt
der bergen verwachten, zullen bevrüden.
BELGISCHE OORLOGSOFFERS.
PARIJS, 21 Oct. (Part.) De „Matin" schnjft!
Hetgeen van België is overgebleven, heeft da
(Eiidd&len gevonden om voor züne groote bondge-
ncoten te werken. Van 1915 af heeft het te»
beschikking van de Russen gesteld een sectie
machingeweren op auto's en kanonnen op
auto's. Pas heeft het aan Rusland 80 locomo)
tieven geleverd, die naar Frankryk hun toe<
vlucht hadden genomen. Men hoeft niet ervaren
te zün in de ingenieurswetenschap, om zioH
voor te stellen, hoeveel werk er ia gelegen ip
het uiteennemen van 80 locomotieven van d»
grootste afmeting, het samenbrengen van d?
doelen, het inpakken en verzenden naar een
haven, waar zij moesten ingesscheept worden
Toch werd deze taak volbracht in minder daj
drie weken.
DUITSCHLAND.
De nalatenschap van Koning Otto van Beieren^
De rüke nalatenschap van koning Otto van
Beieren komt bg gebrek aan een testament)
volgens do familieverordening van 1818, di«
een verdeeling van het vermogen bü het huwe)
lijk van prinsessen voorkomen wil, aan de man-j
nalüke linie, due aan de brcederszonea van
koning Mal II, dat zün koning Lodewy'k IIIj
zyn broer Leopold en zijn broerszoon Heinrioli,
eveneens de prinsen Lodewyk, Ferdinand en
Alfons.
De overleden koning was in het genot vauj
het groote, door hertog Clemens in 1797 ge
stichte secundo-genitur fideicommissum ver-)
mcgien, jaarlüks ongeveer 450.000 mark bedra
gend. Het begrip van het secundo-genitur racklj
ós in Beieren reeds lang bestreden. Prins Carol,
<le ongehuwde broeder van koning Lodewük 13
heeft dit vermogen slechte op grond van eenj
vonnis van het vroegere „OberappelationsgeJ
richt" desty'ds met 3% millioen opgespaarde'
renten kunnen aanvaarden.
Na zyn dood in 1875 kwam het vruchtge
bruik van het z. g. Clementinium aan den nuJ
gestorven koning, toen nog prins Otto, hst isi
echter stry<Bg gebleven. Prins Leopold, de broer
van den tegenwoordigen koning, heeft er reedis
Hangen ty'd geleden aanspraak op gemaakt.
Dè beroemde paledzen van Ludwig II komen
met het privé-familde fideicommissium vermo
gen van koning Max II, waarvan koning Otto
nog het vruchtgebruik had en met het Gartner-1
platz-theater te Münclien volgens familiostatuut
Ly gebrek aan testament aan den Staat.
De bekende schry'ver Karl von Thaller,
redacteur van de „Neue frede Presse te Weenenj
is Donderdag overleden.
DE BEDENKELIJKE TOESTAND VAN
ROEMENIE.
BAZEL, 20 Oot. (Part.) Uit Parijs wordt gio-
Willen de Walen in dien zin uitbreiding me^TaT 5rW in
ken, - Nedenandsclie belangen ziju daaiby I5oque8f voor do legercommissie van de Kamer
niet betrokken. Maar markt d
daarbij terecht op.^~ dat zij dan al than
Limb. K. j vemc]ieuen is, om inlichtingen over den toestand
TT, *5 r tTa1! inri r, geven. Uit zijn medodeeliiig'en bleek, dat de
Vlaanderen jqs- en HoiJiid 0:.g moed 1 ten! u^,anA .t!
lctcvIlU.OI Uil iOö* v» KJ. IIIOO Cl i.iHöül i irkOdtiHnrl ir» Paomnn-iö 4.'
Misschien zou do cp'oasin.g èu var. het B J- S fr zal w!I T' w i? Jf J
gische èn van het R^-Lottiaringsehe vraag Lo L J rm 1 t ,met
stuk inderdaad in deze richting te vindén ^e'lukt^°° mogelyk, wat er ook gebeu-
zijn: vorming nl. van ©en groot Lotharingsoh
Koninkrijk onder Koning Allerc, van eon Ko-
ninkrijk der Vereonigde Nederlanden onder
de Oranje's, twee landen die vriendschap
pelijk en sterk naast elkaar konden leven als
een dubbele slagboom een Latijnsche en
een Gormaanscho -tuSs -hen de dr.e groote'
vijandelijke machten van West-Europa, ter
blijvende verzekering van den wereldvrede.
Alleen zou klan nog slechts een billijke ver
ren moge, 300.000 man tegen Falkenhayn te
stellen. In de „Petit Parisien" geeft Rausset
den raad, dat, de Russen voorloopig het krygs-
lediryf tegen Hongarye opgeven en hun geheel©
f.andacht aan het Roemeensche ooriogstooneel
iwüden moefen.
WEENEN, 20 Oct. (Part.) Naar uit Sofia
'gemeld wordt, heeft Koning Ferdinand den
Volgens een Stockholms benrsblad moe-j
ten vele Chineésche koelies, die voor werk in
Rusland zyn aangeworven, zy'n gedrost. I
De Portugeesche regeering heeft, naar de,
Progrès" uit Lissabon verneemt, tot den aan.'
koop van lichte kruisers besloten.
In Oost?'Yiesland (Duitschland) zyn dej
melkvee-pryzen pl.m. 300 Mk. per stuk lager
dan begin dezer maand. j
Het Russische ministerie van oorlog heeft)
ivoor den herg-mü'nbouw in het Donez-bekkan
.weer 40.000 krijg,sgevangenen aangewezen.
Een internationale conferentie van vak-,
i'er een i gingen is tegen 11 December a.». ia'
Zwitserland büeengeroepen. f
Het geheele gemeentebestuur van Gyergi-
jyoszarhegy in Zevenbergen zou door de Roe-j
menniërs gedood zyn.
Een Russisch geoloog heeft op den kam'
van de Hamardaban in het Altai-gebergte lagen;
ïadio-actieve mineralen gevonden.
By den Duitschen Ryksdag is heden ean.'
.wetsontwerp ingediend, waarby ©en nieuw oor-
Jogskrediet van 12milliard Mk.wordt gevraagds.,
Naar ,/StraffIeurs Militürblatt" meldt,'