Eerste Haarlemsche Ëlectro-Stoomwasscherij GERARD A. JANSSEN Azn.
Geidersche Rookworst,
POETST
WED. Hi L WOLFF,
MORGEN VRIJDAG en ZATERDAG
P. H. KARTEL,
Electrische Licht- en Kraebtinstallitiëi.
KOOPT HEDEN
jiflneroiie
NOS IflNl ST. NICOLMS TE HENEN
PIANO-, ORGEL-, MUZIEKHANDEL
"W\ HECE.
1 Amsterdamsche vaart no. 22-24.
PRIJZEN DER WASCH 13 CENT PER KILO.
Fa. Harmse v.d. Geer
w, C. RH. VISSEfü
NEIEIUNIKI FABRIKAAT.
GELDPRIJZEN VAN 306,100,80, GQ, 50,40,30,20,10 GLO.
BINNENLAND
STADSNIEUWS
RECHTSZAKEN.
Schellen - Telephoons.
Ze is er weer
Hoofdkaas, Smeerworst on Cornell Beef.
Gierstraat 35 Tel. lilt. 1592
Uwe
schoenen
MAMJEFIEK is de naam.
MAGNIFIEK is de glans.
i-i NIEPPEL
zijn van de eerste kwaliteit Runderen
Vleeschhouwer. - Groote Houtstraat 19.
Electro Technisch Bureau
Levert ELECTRO MOTOREN voor alle doeleinden.
TEKA HAARWATER en
BRILLANTINES
Anti-sfofolie.
- Alle deelnemers een prijs! -
TELEF. 1338. GED. OUDE GRACHT 118
lea, dat een .nieuw groot Oofttenr^keob. offen-
ttcf tegen Italië op til is.
Op de Italiaansche Handelsscholen zal in
vervolg slechts één vreemde taal, n.l. het
tTansoh, onderwezen worden.
Er zijn weer 500 Chineezen te Creusot in
Frankrijk aangekomen om te werken in de fa-
fcrieken van Schneider Co.
De gr00te "fabriek van zwavef- en salpeter»
£uur van Balles fils te Petit Ivry bij Parija is
voor de helft afgebrand. Schade 1 mill. frc.
Uit Ottawa wordt gemeld, dat de dreigen
de staking op de Canadian Pacific Railway- i3
Voorkomen. 1 i
flET ZINKEN VAN DE „FORTUNA".
Aan den Lomlenschen correspondent van
„De Telegraaf* heeft de geredde lier gast
Klop het volgende medegedeeld:
„Hij had met twee matrozen de wacht op
dek, terwijl de le en 3e officier op de brug
yvaren. Klop was op den uitkijk vooraan
op het schip.
Om ongeveer één uur Zaterdagnacht, toen
de „Fortuna" ongeveer zes mijlen van de
kust was, werd het vaartuig door een zware
ontploffing midscheeps aan stuurboord heen
eu weer geschud. Een minuut later ging het
schip de diepte in. Iedereen aan dek geraak
te te water. Het schip zonk onder hun voe
ten weg.
De le en 3e officier en Klop slaagden er
in zich zwemmend hoven water te houden
en de eene reddingsboot te hereiken. De
ramp geschiedde zoo snel, dat het onmoge
lijk was de booten neer te laten, die gereed
buiten boord hingen. Door een wonder wer
den de zeven anderen gered. Zij lagen, even
als de overigen, beneden te slapen, toen de
ontploffing plaats had. Zij stormden onge
kleed naar dek, waar ook zij door de gol-
vea werden weggespoeld.
Het personeel van de machinekamer had
geen kans mëer het leven te redden en ging
met het schip de diepte in.
Een ander geredde matroos vertelde, dat
de timmerman het eerst in de reddingboot
aan bakboord kwam, de eenige bruikbare,
daar die aan stuurboord aan stukken was
geslagen. De genoemde matroos ging in de
zelfde reddingboot, maar deze sloeg om door
de zul ging .van het zinkende schip. De tim
merman verdronk. De matroos klemde zich
vast aan den rand van de hoot, die weer
rechtop kwam te liggen, waarhij nog een
andere man uit het water werd opgevisclit.
Vervolgens bereikte de 3e officier behouden
de boot. De le officier en de andere gered
den werden toen achtereenvolgens opgepikt.
De twee laatsten hadden zich gedurende
een kwartier op stukken wrakhout drijven
de gehouden, alvorens de reddingboot te he
reiken. De Fin had zich alleen in de kleinste
boot geborgen, waarin de andere redding
boot hem vond. De nacht was zeer donker.
De geredden vonden elkander om hulp
te roepen. De reddingboot ts één
roeiriem over. Gedurende ti -n zwalk-
ion de geredden, door en door nat over de
zee, toen een Engelsclie boot verscheen en
hen aan boord nam. De Nederlanders pre
zen allen ten zeerste de behandeling, die zij
op het Engelsche schip ondervonden, waar
zij van droge kleederen werden voorzien
en alle comfort en sympathie hun ten deel
viel.- Zij werden Zondagmiddag veilig naar
New-Haven gebracht.
Zij betreuren diep het verlies van hun
medeopvarenden, in het bijzonder van den
kapitein, die tijdens de catastrophe in zijn
hut was, enkelen hebben den kapitein lioo-
ren vragen: „Wat is er aan de handt" Zij
meer en, dat de kapitein toen terug ging in
zijn hut om de papieren te halen. Zoo ging
hij met de buitengewoon snel zinkende boot
in de diepte.
De bemanning weet niet zeker of het
schip door een mijn of door een torpedo ten
onler ging. Zij weten slechts, dat ds ont
ploffing zeer hevig was."
De Begrooting in den
Gemeenteraad.
(Slot).
Bij den post: jaarwedden der onderwijzers
dringt de heer POPPE er op aan om het
vraagstuk van tuin- of bo.-chsoholen in stu
die te neme?1, opdat eventueel een volgend
jaar daarmede een proef kan worden ge
nomen.
Hij bepleit verder om maatregelen te
treffen tot 't doen nemen van scbool'baden
tijdens den schooltijd.
Ten aanzien van 't laatste deelt de heer
v. d. BERG mede, dat bij den nieuwen
schoolopziener pogingen worden aangewend
door 't Witte Kruis om ten opzichte hiervan
diens toestemming te krijgen.
De heer LOOSJES deelt mede dat men z.i.
eerst moet zorgen, dat de toestand op de
gewone scholen in orde te, voordat men met
uitgave voor boscht-eholen begint. En naar
aanleiding daarvan verklaart bij dat plan
nen weldra bij den raad zuillen komen tot
verandering van school no. 10, waarmede
60.000 zal gepaard gaan en dat ook de
U. L. O. B zal moeten worden verbouwd.
Bfj den post: subsidie aan de Industrie- en
Huishoudschool licht de heer v. d. KAMP
toe een amendement door hem en eenige
andere heeren ingediend om den post met
1000 te verhoogen en alzoo te brengen op
5000.
Dit amendement is aangenomen met te-
genstemming der heeren Lasscliuit, de Breuk
en Modoo.
Een amendement der zelfde heeren om de
subsidie Van de teekenschool der St. Jo-
zelfsgezellenvereeniging met 600 to verj-
lioogen en alzoo te brengen op 1800 werd
aangenomen met tegenstemming der hee
ren de Breuk en Modoo.
Bij den post: subsi diën aan Godshuizen
oppert de heer WENTHOI/T de idee om van
't Gasthuis een gemeentelijke instelling te
maken. Hij verzoekt aan B.'eü W. dienaan
gaande den raad van advies te dienen, mede
aangaande de kwestie van We practische
uitvoerbaarheid er van, en .zegt dat deze
vraag wordt gesteld in verhand met de moei
lijkheden, die zich in den laatsten tijd aan
't Gasthuis voordeden, als de ontslagaanvra
ge van eenige regenten enz.
De VOORZITTER acht 't heter, dat men
eerst behandelt de ontslagaanvrage vaneeni
ge regenten, vóórdat B. en W. den raad van
advies dienen inzake de door den heer
Wentholt aangehaalde kwestie.
De heer ANDREAH zegt, dat in den raad
eene groote strooming is, die wensclit, dat
men 't Gasthuis als een gemeentelijke instel
ling beschouwt oï 't daartoe maakt.
De heer BOMANS zegt dat men inzonder
heid van B. en W. inlichtingen aangaande
de juridische bezwaren verlangt.
De her v. d. BERG verklaart dat 't Gast
huis landerijen heeft, die 't van de gemeente
kocht en dat dus indien 't is eene gemeente
lijke stelling de gemeente aan zichzelf ver
kocht. Dat nu gaat toch niet.
De heer WOLZAK zegt, dat men verlangt,
•dat de tweeslachtige positie van 't Gasthuis
afdoende worde geregeld.
Na nog eenige gedachtenwiisseliug is be
sloten, dat B. en W. aangaande de kwestie
die de heer Wentholt aauvoerde, den raad
van advies zullen dienen.
Bij den post: onkosten ten behoeve der
markten verdedigt de liegr VISSER een
amendement mede namens au dode
heeren door hem ingediend 1 ,.o jaarwed
den van den marktmoe-ler van tje vLseh-
markt met f 200 te verhoogen en dan te
achten dat de verhooging is ingegaan met
1 Januari 1916.
In de toelichting op dit voorstel betoogt
de heer VISSER dat de man feitelijk het
laatste jaar armoede leed, nadat emolumen
ten waren verdwenen.
Naar aanleiding van dit voorstel ontspint
zich ©en breede discussie, waaraan deelne
men de heeren Van Liemt, Heerkens Ttujs-
sen, Van de Kamp en de Voorzitter, over de
positie van dien marktmeester.
Het amendement-Visser ejj. wordt aange
nomen met tegenstemming der vier wethou
ders.
De inkomsten.
Overgegaan wordt tot behandeling der
inkomsten.
Bij den post: marktgelden bepleit de heer
POPPE de invoering van komblokken, die
in Amsterdam en Rotterdam reeds bestaan
en die dienen om kramen met touwen in
den grond te bevestigen.
De heer DE BREUK zegt, dat hem is ge
bleken, dat de kooplieden niet van koon-
blokken gediend zijn en dat ze niet bepaald
noodzakelijk zijn. Van een behoefte eraan
is hier nimmer iets gebleken.
Bij den post: directe belasting naar 't inko
men dient de heer GROENENDAAL na
mens de soc.-dem. raadsfractie een motie in:
De raad, van oordeel dat de behandeling
van de aanhangige belastingvoorstellen niet
langer behoort te worden uitgesteld, noodigt
B. en W. uit die behandeling zoo spoedig
mogelijk aan de orde te stellen.
De heer BOMANS verklaart zich vóór de
motie, die daarna wordt aangenomen met
tegenstemming der heeren: Lassc'huit, Went
holt, Timmer, Ribbius, Hoog, v. d. Berg,
Sohreuders en Heerkenisi Thijssen, terwijil de
andere wethouders huiten stemming blijven.
Nadat nog over een paar andere posten
eenige opmerkingen zijn gedaan, wordt de
post onvoorziene uitgaven vastgesteld *op
een bedrag van 17,170.69 H.
De geheele begrooting bedraagt nu in ont
vangst en uitgaaf totaal' 5,550,911.081»,
Alvorens de eindstemming plaats heeft,
vraagt de heer VAN DEN BERG 't woord.
Spr. zegt mede namens eenige andere le
den, dat hoewel er veel onzekers in de be
grootingen is, men nochtans niet zal tegen
stemmen, hoewel dat anders logisch in de
rede zou Rebben gelegen, omdat mén ver
trouwen stelt in 't college van B. en W. en
meer inzond er in het beleid van den'wet
houder van Financiën.
De heer MODOO vraagt wat de bedoeling
van den heer Van den Berg is. Hij meent
dat de begrooting er eene is, die gerust het
daglicht kan zien en dat men niet kan zeg
gen, dat het een onzuivere begrooting is.
De heer VAN DEN BERG stemt toe, dat
de begrooting er eene is, die zoo goed mo
gelijk in elkaar is gezet. Hij zegt verder,
dat mep hoopt van 't Rijk «fene bijdrage te
krijgen, maar dat dit onzeker is. Daarente
gen zijn de uitgaven, die moeten worden ge
daan, wèl zeker. Daar i# dus iets onzekers
in de begrooting en daarom was het logisch
om tegen te stemmen, indien men niet in
B. en W. vertrouwen stelde.
De heer BOMANS betoogt dat de geheele
begrooting drijft op een sluitpost van
344,000 als schadevergoeding van 't Rijk
geraamd, waarvan echter maar de helft
denkelijk van terecht zal komen en dat er
mitsdien iets onzekers in is. Ondanks dat
echter stelt men in B. en W. vertrouwen.
De heer BRUOH zegt dat op de begroo
ting eenige zwakke punten zijn en dat het
wel eem> zou 'kunnen tegen! oopen, en dat z.i.
de heer Van den Berg heeft willen zeggen,
dat men desniettemin niet wil aandringen
op een andere instelling der begrooting,
omdat men vertrouwen stelt, in 't beleid van
den wethouder van Financiën en in de uit
werking van de begrooting door B. en W.
De lieer VAN DEN BERG verklaart dat
zijne bedoeling was zooals de heeren Bo-
manis en Bruch die aangaven.
De Begrooting wordt daarna met alge-
meene stemmen aangenomen.
De heer VAN DEN BERG zegt, dat het
moeilijk is in deze tijden eene begrooting
samen te stellen. Hij brengt dank voor de
samenstelling ervan aan den wethouder van
finantiën, die in een moeilijk tijdperk van
stedelijk beheer als wethouder ia opgetre
den en hulde aan de ambtenaren die aan dé
samenstelling ervan medewerkten.
Verder merkte spr. op, dat in deze tijden
gelukkig ons land is als een oase in een
groeten oceaan van ellende en kommer. Hij
hoopt dat indien men een volgend jaar de
Begrooting zal behandelen, dan de vrede
zal zijn wedergekeerd. (Applaus).
De VOORZITTER dankt den heer Van
den Berg voor het gesprokene, ook namens
de Rmhtenaren, die een uitnemend werk ver
richtten.
Benoemingen.
Benoemd wordt als onderwijzer aan de
school voor m.u.l.o. no. 2, de heer J. Mulder,
vau Beerta.
Mr. BOMANS IN DE K. S. A. OVER „DE
OORZAKEN VAN DEN OORLOG".
Voor eed matig1 opgekomen gehoor hield
de heer Mr. J. B. Bomans gisterenavond in
de groote Bavo-zaal zijn aangekondigde dis
sertatie over: De oorzaken van den oorlog.
Deze lezing is de eerste van een reeks
capseries, dezen winter op initiatief van
het comité der K. S. A. alhier te houden.
Na de vergadering met den cliristelijken
groet te hebben geopend, betuigde de voor
zitter van het comité, de heer Hagemeij er, -
allereerst zijn spijt over de minder goede
opkomst. Spr. weet het aan de minder doel
matige aankondiging. Dan heette hij den
spreker van dezen avond, den aanwezigen
welbekend, welkom en feliciteerde het co
mité omdat het voor dezen eersten avond
er in geslaagd was zulk een uitmuntend'
spreker bereid te vinden voor de K. S. A.
op te treden.
Dan betrad Mr. Bomans den katheder
en begon met er aan te herinneren dat het
wel wat voorbarig i3 om nu reeds de oor
zaken van den huicligen oorlog op te wjllen
Sporen. Dit is het geval tenminste, wan
neer men zou willen uitzoeken welke staat
de eindschuld draagt van dezen oorlog, Spr.
wil dat niet, maar stelt zich voor het onder
werp, in historisch licht te beschouwen.
Spr. acht de meest gewenschte verdee
ling der negentiende eeuw. naast véle gtn-
doren, die van Prof Kramer, die de 19e
eeuw verdeelde jn zeven doelen, welke zé
ven deelcn hij in even zoovele hoofdstukken
behandelde in zijn bekend boek. Na deze
verdeeling te hebben gememoreerd besluit
spr dat de. grondoorzaken van dezen oorlog
liggen in ten eerste het materialisme van de
negentiende eeuw; ten tweede in de Natio
naliteitsidee en ten derde in de Koloniale
Politiek der laatste eeuw. Elk dezer drie
punten behandelde spr. uitvoerig.
Met het materialisme werd de godsidee
verdrongen door de stofvergoding. Het libe
rale gedachtenstelsel en zijn geestelijke doch
ter,. het socialisme, bevorderden dit mate
rialisme. Door de inwerking van de liberale
ideeën op economie en religieuze gedachte
wörden jij de baajnbreeksters van den hui-
digen oorlog. Had men jde kerk niet steeds
verguisd en haar priesters belasterd en ge
negeerd, Willicht ware nóg 'n oplossing mo
gelijk geweest zonder mïllioenen dooden,
millioenen weduwen on weezen. Het I03 van
God, de afkeer van God leidde tot een der
grootste oorzaken van deze reusachtige he
catombe, aldus spr. Rn der .wereldkwalen
medicijn in dan ook, volgens hem: Terug
tot God. Spr. roept daarom op tot den strijd
tegen het liberalisme en het socialisme, dit
laatste, dat atheïsme en materialisme popu
lariseerde, tot het volk bracht. Spr. roept
op tot den Strijd in naam der fWestersche
beschaving. Het liberalisme en het socialis
me, zij mogen oreeren tegen het bloedbad,
aldus spr., zij legden mede den grondslag
vqor dezen bloedigen kamp. Alzoo: „Terug
tot God" zij onze leuze, besloot spr.' het
eerste deel zijner rede.
To,t de tweede oorzaak van dezen oorlog
komende betoogde spr. dat de nationali
teitsgedachte o.m. scherper dan ooit de Bal
kankwestie stelde; ook de Polenkwestie
werd niet opgelost. Verder herinnerde spr.
aan het pan-Germanisme, het pan-slavisme
Een groot Roemenië, een jfroot Bulgarije
leidde tot den grooten Balkanoorlog. Eet
groot Servië leidde tot den moord te Sera-
jewo. De inmenging van Roemenië, van Ita
lië en anderen hadden alle de nationaliteit*-
gedachte tot grondslag. Met nog eenige voor
beelden lichtte spr. zijn tweede stelling toe,
Men is geneigd wellicht deze natjonaU
teitsgedachte dé voornaamste oorzaak van
dezen oorlog te noemen, vervolgde spr. Voor
mi„é isliet de kleinste van de drie. De oorlog
zou ook gekomen zijn, betoogt spr., al was
Aartshertog Ferdinand thans een der front
commandanten van den oorlogl De moord
op Frans Ferdinand was slechts de aanlei
ding en de nationaliteitsgedachte vormt
jlechts een onderdeel van de derde oorzaak;
de koloniale politiek. Men moge haar noe
men expansie-zucht, verruim in gspolitiek,
zoeken naar débouchéés of hoe ook, spr.
acht de oorzaak het best getypeerd met het
woord Koloniale Politiek. Spr. herinnert dat!
aan Agadir, Pretoria, Port Arthur, Marok
ko, Bosnië en Herzegowina. In de laatste
kwarteeuw was cr een run van Europeesche
Staten op koloniaal gebied. Met de verdee
ling van Marokko hield deze strijd niet op.
en de strijd op handelsgebied koppelde zich
eraan vast. Twee Germaansche staten tre
den in dezen strijd op pen voorgrond:
Duitschland en Engeland.
Spr. herinnert aan de groothe'd van Enge
land, dat over de halve wereld gebiedt, zóó
dat het op de postzegels van Canada kon
laten drukken: het grootste rijk der wereld
is ons. Zelfs het Romeinsche rijk aanschouw
de zulk een machtsgebied niet. Welnu dat
machtige Engeland, Old Engeland, wierd be
sprongen' door Duitschland, jong Duitsch
land. En Engeland Was de mindere. Da(
Duitschland nestelde zich otveral en n et alleen
in Rotterdam, en Antwerpen, of in eigen
koloniëen, maar in Engeland, in Londen zelf.
Spr. noemde daarvan treffende staaltjes.
Duitschland verdrong Engeland van. de we
reldmarkt, op handels- zoowel ala op, in
dustriegebied. Tegelijkertijd groeide het pau
perisme in Engeland. Koning Epuard pro
beerde Duitschland te isoleeren en vervreem
de o.a. Italië van Duitschland. Hij diende,
zich zeiven, door die politiek, maar niet dia
wereld. Sinds Koning Eduard was de oor
log niet verre meer. Spr. ging in den breede
de voorbereidingen tot den oorlog in de laat-
sta jaren na. Hij vroeg de toehoorders zioh
niet "blind te staren op een bedreigd Servië,
of, o gruwel, op eeu gekrenkt België. Voor
spr. ia de oorzaak alleen gelegen in het ma»
terialisme, het stoffelijk gewin' en waar de
zucht naar stoffelijk bezit niet meer werd
bedwongen door meer ideëele beginselen,
daar moest de ultima* ratio te baat worden
genomen, daar moest de zaak worden uitge
vochten. En waarom ia de oorlog nog nieti
ten einde, vraagt spr.? Omdat Engeland nog
niet de absolute zekerheid heeft dat haar
tegenstander voor goed ter neder ligt.
In een eloquente peroratie wekt spr. zijn
toehoorders op tot trouw aan het Kruis,
aan God, aan den Godsdienst.
Een dankbaar applaus toonde Mr. Bomans,
dat zijn rede met belangstelling was gevolgd
en begrepen.
Da heer Hagemeyer roemde die heerlijke'
taal van Mr. Bomans en bracht hem den
dank der vergadering onder woorden.
Met den Christelijken groet weid die goed
geslaagde bijeenkomst om ruim half tien ge
sloten. j I i
FAILLISSEMENTEN IN NEDERLAND.
tVolg-ens mededieoliing van het Handelsinfor
matiebureau v'an Van dor Graaf Oola Bureaus
voor den Bandl zijn over de afgeloopen week,
eindigende 21 Oct., in Nederland uitgesproken
24 faillissementen tegen 41 faillissementen in
dezelfdie week van het vorige jaar.
Van 1 Januari tot en met bovengenoemdien
dat-urn 878 faillissementen tegenover 1144 over
hetzelfde tijdperk van het vorige.
de alom bekende
f 0.70 per pond,
alsook mijn extra fijne
Aanbevelend, 1721
uitsluitend met
Alom verkrijgbaar.
FABRIKANTE: 1027
i-i
Alles per 5 ons.
De Runderlappen (door eikander gesneden) f 0.65
Extra fijn Rundergehakt. f 0.60
Siagere Runderlappen. f 0.70
ftlooie Kiaprib f 0.70
Plus i cent siachthuïskosten per 5 ons.
Aan den wiitkel. 1746
Jacobijnestraat 23. Telef. Int. 2660
PLANNEN - BEGROOTINGEN KOSTELOOS* 1037
de beste verzorging voor de haren.
Inrichtingen, Scholen en par
ticulieren vraagt prijs bij
N.V. Drogisterij K. v. EDEN.
Spaarne 38 - Gr. Houtstr. 161
1031
naast uw gewone werkzaamheden, teder
katholiek, man ot vrouw, jong of oud*
kan meedoen. Behalve de hoofdprijs nog
benevens zeer vele luxe voorwerpen en
leesboeken.
De voorwaarden tot deelneming worden
op aanvrage gratis toegezonden.
Brieven onder letter K V bur. „Nieuwe
Haarlemsche Courant", Nassaulaan 49,
Haarlem.
ii»»ai«i«HMiiiaiiiiij,L._Min
MUJEFIEK
DUIZEND GULDEN
