NIEUWE HAARL COURANT
[EN VERHEVENER WEG.
de oorlog
De Grondwetsherziening in de
Tweede Kamer.
HARS-, CARBID, en OLIELAMPEN vsnaf 63 et'
HL JL cIb miEER,
Schagchelstraat 7-9 bij ttoAneganp
FEUILLETQM
Woensdag 8 Nov. Tweede blad
XII.
(Zitting van 7 November).
De nagedachtenis van den
lieer Tydenian gehuldigd.
Replieken. Niet eenig
staatsbelang verzet zich te
gen finantieele gelijkstelling
op onderwijsgebied. Troel
stra blijft strijden voor op
neming van volledig vrou
wenkiesrecht In de G.W„
maar zal zich neerleggen bij
het nu voorgestelde. Een
motie oin invoering van vrou
wenkiesrecht urgent te vèr-
klaren. Voorstellen inzake
de v erborgen. Geen be-
vredigwig bii links. Do a.-r.
dringen aan op additioneele
artikelen.
Golljk was te verwachten, werden gisteren
*n het Parlement, waar "bij zooveele jaren
fitting beeft gehad, woorden van nagedach
tenis gewijd aan den heer Tydeman, die Vrij
dag tijdens de rede van den Minister van
Binnenlandsche Zaken nog druk aanteeke-
ningen zat te maken voor zijne repliek en
die den volgenden dag reeds kwam te over
lijden onverwachts, toen hij op de jadht was.
Terecht herinnerde naar aanleiding daarvan
de Kamerpresident eraan, dat het de menséh
is die wikt, maar dat het God is, die be
lch ik t.
De heer BORGESIUS deed dat in eene
rede, waai-in hij releveerde, dat tal van
mannen, die in 't Parlement uitblonken, co-
typheeën der Kamer haar in den laan-sten
tijd ontvielen als Van Deventer, De Stuers,
Bos, Talma en nu weder Tydeman en waar
in hij verder den heer Tydeman schetste als
{en scherpzinnig denker, die heeft moeten
ir.dervinden, dat een Staatsman als hij, zijn
irbeid niet met onvruchtbaarheid wil zien
geslagen, zich niet voortdurend kan verzet
ten tegen wat niet te keeren is, als iemand,
wiens invloed in de Kamer groot was en
»ls een stoere werker.
Spr. weide verder, dat dr. Bos hem na 't
gereedkomen van 't rapport deT bevredi-
gingseommissie had géschreven, dat het voor
pem een goote teleurstelling waa dat zijn
pogingen om Tydeman mede te doen gaan
giet gelukt waren, juist omdat hij zooveel
tan zijn oordeel hechtte. Gaarne had men
tezien, dat beide hoogstaande Staatslieden
iot het einde aanwezig hadden kunnen zijn.
Wie weet of zij dan niet samen een weg
gevonden zouden hébben, leidende tot ver-
loening.
Van Tydeman kan getuigd worden, eindig-
le spr., wat ik destijds van Boe weide: dat
misschien ook voor hem de groote inspan-
öing wellke de onderwijskwestie van hem
rorderde, te zwaar is geweest. Wij zullen
hem missen in de Kamer. Zeker, na enkele
weken zal zijn plaats weer zijn ingenomen,
tnaar na vele jaren nog zullen wij dankbaar
redenken den kloeken strijder, die in en bui
ten de Kamer hij was ook de ziel der In
terparlementaire Commissie zijn leven
re wijd heeft aan 's lands belang.
Minister OORT VAN DER LINDEN, na
mens de Regeering sprekende, sloot zich bij
leze woorden geheel aan. Het plotseling ver
scheiden van dezen Staatsman, aldus de mi-
lister, heeft de Regeering ook diep geschokt.
Tydeman behoorde tot die mannen van
'iere overtuiging, die een sieraad zijn van
Act Parlement. Zijn groote bedachtzaamheid
m zijn scherp inzicht maakten hem vanzelf
tot leider. Wie hem als bondgenoot had, kon
gelukkig zijn; wie hem als tegenstander had,
jnoest hem eereu en duchten. Zijn nagedach
tenis zal ook bij d® Regeering in dankbare
pere blijven.
Bij de daarna volgende replieken, hul-
{igderi zoowel de heer LOHMAN als de heer
KOELSTRA de nagedachtenis van denbeer
fydeman. De eerste deed opmerken, dat de
werledene in de discussiën steeds met ar
gumenten en nimmer met ve.rd-achtmakin-
ren of iets van dien aard. streed. En de twee
de zeide dat de overledene voor hetm een
eduelite tegenstander was met wien hij vaak
nderen niet geschikt ie. En verder ver
ben degen had gekmist, maar dat de voor-
GROOTE PARTIJ
JASBESCHERMERS 69 ct.
FELI01A CURTIS.
T)
Hij had invloed op haar, zooals het altijd
jet geval is, wanneer men met personen in
ignraking lcomt, .die een sterken wil bezit
ten. Zijn ijver deed het meisje hoe langer
hoe meer inzien, dat haar leven nutteloos
Kas. Daarom bood zij zich aan ornin de pa
rochiale school werkzaam.te zijn. Toch vond
iij ook hierin niet de voldoening die zij
De anjelier en witte bloesems van de Ma-
/ia-maand vulden de lnoht met heerlijken
feur. Victoria gevoelde zich dien dag erg
rerlaten. Zij had geen lust om mét nicht
Jordelia nuttelooze praatjes te houden of
net Enid over beuzelarijen te giggelen. De
Squire was met zün stiefbroeder te Londen;
ót aller gouoegen zoude deze hem naar buis
er gezellen.
Enid on miss Cordelia waren naar de Rid-
jings gegaan om daar verder den dag door
.te brengen.
Victoria besloot een ontdekkingstocht na«T
jen kelder onder de Abdij te maken. fcü had
naamheid Van ajui karakter en de eerlijk-
beid van zjjn overtuiging en strijd bij hem
Bteeds in berinnering zullen blijven.
En nu de replieken. Déze werden ingezet
met een rede van den heer LOBEMAN, waar
in spr. dééd opmerken, dat zijn ideaal blijft:
de vrife school voor lieel de natie en een
gelijk recht voor allen en nog eens uiteen
zette waarom de openbare school voor onze
klaarde spr. wat aangaat de waarborgen,
dat het niet de openbare school is, die het
peil van het onderwijs vaststelt, maar dat
de Overheid dat doet, overeenkomstig de
maatschappelijke behoeften. De Grondwet,
aldus spr., behoeft daarover niets te bevat
ten, maar de Overheid heeft er voor te zor
gen, dat het peil van alle scholen, die een
samenhangend onderwijsgeheel vormen, goed
z«.
Dan betoogde spreker dat eenige waar
borgen zijn, volgens de plannen der Bevre
digingscommissie, die gelden voor 't open
baar en 't bijzonder onderwijs, maar d'at
men, daar de natuur van beide verschilt,
meü niet in alle opzichten gelijkheid van
waarborgen kan eischen. Hij ging vervol
gens na hoe de volksontwikkeling zal zijn
na de financieèle gelijkstelling. Beide soor
ten van scholèn worden, deed hij uitkomen,
beter financieele in staat gesteld h^t peil
van hun onderwijs te verbeteren. Zij zullen
elkaar dan geen vliegen behoeven af te van
gen; de concurrentie zal hen noodzaken, het
onderwijs op peil te houden. De strijd in do
gemeenteraden, waarbij om financieele of
bijredenen een soort School wordt voorge-
trokken, zal verdwijnen.
Op dien grond meende spr. dat niet eenig
staatsbelang zich tegen deze regeling ver
zot en dat de volksschool er bijzonder door
zal zijn gebaat. Aan 't einde van zijne rede
protesteerde de heer Lobman tegen de félle
uitlatingen van den heer Lieftinok, die een
standpunt inneemt, naar spr. uiteenzette,
dat reeds jaren geleden door de liberalen
is verlaten en verklaarde hij, dat men in de
toekomst kouyast zal hebben aan de gelijk
stelling, ook al komt de organieke wet niet,
omdat dan toch de gelijkstelling in de Grond
wet staat. Hij besloot met de verklaring
bereid te zijn, den strijd voort te zetten niet
om de vraag van openbaar of bijzonder on
derwijs, maar voor de vrijheid van cons
ciëntie en voor de deugdelijkheid van bet
onderwijs.
Door den heer TROELSTRA werden ze
met een breedvoerige rede voortgezet, waar
uit wij aanstippen, dat ten aanzien van het
vrouwenkiesrecht spr. herhaalde zijne ver
klaring, dat lijj en z(me fractie met alle
kraclit zullen blijven strijden voor de opne
ming van Volledig vrouwenkiesrecht In de
Grondwet, maar dat hij zich zal neerleggen
bij het thans voorgestelde blanco-artikel, in
dien het niet gelnkt meer 'te krijgen. Hij
verzet zich er tegen dat hij op het punt van
het vrouwenkiesrecht van uit de concentra
tie wordt aangevallen. De strijd voor alge
meen vrouwenkiesrecht zal thans ontbran
den. Spr. laat voor het oogenblik de leiding
aan den Minister over. Wanneer deze ver
zoekt niet tot decisies te drijven die gevaar
lijk kunnen worden, zal hij zich daarbij neer
leggen.
Wat aangaat 't door hem ingediende
amendement in dezen, dat' zal wel niet wor
den aangenomen, nadat de minister het voor
onaannemelijk heeft verklaard en is niet
meer geschikt voor een uitspraak. Hij zet
het daarom om in een motie, waarbij de Ka-
mor de Invoering van vrouwenkiesrecht ur
gent verklaart. Hij geeft daarbij den Mi
nister in overweging om een Staatscommis
sie, waarin ook vrouwen zitting krijgen, in
te stellen, om de iqvoering van het vrou
wenkiesrecht voor te bereiden.
Voor liet overige zette spr. nog eens uit
een het standpunt, dat de soc.-dem. in de
onderwijskwestie innemen en daarbij kwam
spr. ook op de kwestie van de deugdelijk
heid van 't onderwijs. Hij wenschte een po
ging te doen om met ontzien van de ge
voeligheden van rechts aan de verlangens
van links tegemoet te komen. Volgens hem
is het niet te doen om de centen, maar om
de deugdelijkheid, om het resultaat. Wij
kunnen, aldus spr., in de G.W. uitdrukkelijk
zetten, dat de regelen voor de deugdelijkheid
der openbare scliool andere zijn dan (15 e voor
de bijzondere scliool, maar toch uitdrukke
lijk bepalen, dat ue deugdelijkheid wordt ge
waarborgd.
Spr. heeft gepoogd hiervoor een redactie
te vinden door een amendement te formu
leeren, luidende:
„De wet stelt de regelen vast, waardoor
„de deugdelijkheid van het uit de openbare
„kas te bekostigen onderwijs wordt gewaar
borgd. Deze regelen kunnen vereehrllenur
>>KÜn voor openhaar en bijzonder onderwijs,
„mits de geliikwaardigheid en gelijkheid
„van beide en de vrijheid van richting van
„het bijzonder onderwijs worden gewaar
borgd."
In t de avondzitting was de heer EERD-
MA.NS aan het woord, die zieh inzonderheid
kantte tegen de rede van den minister Cort
van der Linden en den minister zelfs ver-
sedert dien gedenkvollen dag Denis alleen
maar in de verte gezien; maar Denis bad
haar ongemerkt dikwijls gadegeslagen.
Toen Tabby dien morgen de koffie binnen
bracht, had zij een nieuwtje te vertellen.
Men zegt, zeide hij. dat de nieuwe predi
kant het-hoff maakt aan. miss Brent.
Mrs. Fitzgeral bemerkte dat Denis kleur
de eu zich achter het nieuwsblad verschool.
Welke miss Brent? vroeg zij achteloos.
Waar doe je toch die nieuwtjes op, Tabby?
Wanneer je je ooren maar openen wilt,
dan zijn er monden genoeg, die er iets in
blazen, gaf de oude dienstbode als een
orakel ten antwoord. Het is die miss Brent,
dio heur haren niet in „krullen-vlieg-maar-
weg-stiil" draagt, zooals ik het noem.
Het zal maar een praatje zijn, denk ik,
hernam hare meesteres, want kortelings heib
je mij nog verteld, Tabby, dat het Mr. Bid
dings was, van wien men hetzelfde zeide,
en ook werd Digby nog genoemd, je bent
een oude praatjesmaakster, hoor!
Het was van de andere miss, antwoord
de Tabby met waardigheid, dat dit gezegd
werd, die flirt graag een beetje, geloof ik,
als je het mij vraagt, dan lacht zij tegen den
eenen, dan tegen don anderen.
Het zijn mooie meisjes, zeide Mrs. Fitz
gerald, het ia due geen wonder, dat zij bo-
wonder®ars vinden. Kom toch achter dat
papier uit, nttP» jongen en wees gezellig.
weet zich te hebben Jatenbeïnvloeden door
personen van partijen van linke en rechts
en dat de minister aan 's lande zaken uiet
een vaste leiding gaf. De minister trok zich
dat nog al aan, wat maakto dat de heer
Eerdmans later zijne woorden terugnamen
aan den minister zijn verontschuldigingen
•aanbood.
Na hem spraken nog de heeren KNOBEL,
VISSER VAN IJZENDOORN en DE MU-
RALT, die allen getuigden door de rede van
den Minister niet te zijn bevredigd, inzon
derheid niet door hetgeen door den minis--
ter aangaande de waarborgen is gezegd. De
laatste zeide niet nadruk, dat, komen de
waarborgen niet in bet onderwijsartikel, dit
op zijn stem niet zal kunnen rekenen.
Daarna kwam. de heer OTTO, de befaam
de, aandragen met een formuleering van de
waarborgen door hem uitgevonden; 'die, ndar
zijn meening, allen zon kunnen bevredigen,
waarbij men beide soorten van onderwijs
naast elkaar zet, en zegt dat deze moeten
voldoen^ aan even liooge eischen van deug
delijkheid. Spr. wenselite voorts dat de bij
zondere school die uit de 'Staatskas wil wor
den betaald, worde erkend door de Kroon.
Men zdfc dan krijgen: lo. de vrije school, niet
betaald door den Staat; 2o. de bijzondere er
kende school, wèl betaald door den Staat;
3o. de openbare school. Spr. zal zijn formu
leering in een amendement neerleggen.
Eindelijk wei'd nog gesproken door den
heer VAN DER VOORT VAN ZIJP, die
betoogde dat de ongerustheid bij de a.-r. in
zake de uitvoering van art. 192 een zeer
ernst3 gen grond heeft. Met de uitvoering
van dit artikel zijn millioenen gemoeid, en
deze regeling wordt wellicht eerst na 10 ja
ren getroffen. Deze gansehe oplossing van
art. 192 is een belofte. Buiten de Kamer
stuurt men aan op ver-breking van bot com
promis. Daarom dringen wjj aan op vastleg
ging van bet compromis in de Additioneele
artikelen, zeide spr.
Wij babiben gegeven wat wij konden. Gaat
gij nu in het compromis veranderingen aan
brengen, die iets beteekenen, dan verbreekt
gij het compromis. Beteekenen die verandek
ring en niets, waarom brengt gij ze dan aan?
Voorloopig zullen wij afwachten, hoe de Mi
nister denkt uitvoering te geven aan het too
gezegde Additioneele artikel.
Daarmede eindigden voor gisteren de re
plieken, Heden zullen ze worden voortgezet.
Van veel ^belang waren ze tot heden nog
niet. Van 't meeste belang is misschien nog
de verklaring van den laatsten spreker.
Gebleken is, wat wij wel reeds vermoed
den, dat de Minister met diens rede bij links
in geenen deele bevrediging heeft gewekt.
HET KONINKRIJK POLEN
II.
„Nog is Polen niet verloren I"
Een Poolsch volkslied, dat door Bakunin te
recht het vrijheidslied der Europeesche staten
werd genoemd. Immers 't zelfstandige Polen zal
een bufferstaat moeten zijn fusschen Rusland en
de middenrijken. Polen, zooals het tot in den oor
log voor het grootste gedeelte bij Rusland was
ingelijfd, was voor Rusland een uitvalspoort naar
de Europeesche middenstaten en vormde voor
deze .een voortdurende bedreiging. „Boven alle
voor en tegen," zoo heet het clan ook in de offi
cieuze omschrijving van het keizerlijk manifest
in de „Nordd. Allg. Ztg", „staat beheerschend
het beginsel, dat wij, ter wille van onze eigen toe
komst, Polen niet meer aan Rusland mogen la
ten komen." En in deze overweging zijn de kei
zers van Duitschland en Oostenrijk „overeenge
komen, uit het aan Rusland ontrukte Poolsche
gebied eenjzelfstandige staat met een erfelijke
monarchie en een constitutioneele wetgeving te
vormen."
Wat evenwel de overwegingen waren die tot
de beslissing leidden en van hoeveel belang deze
ook zijn voor de neg te treffen regelingen, omdat
ze hierop natuurlijk grooten invloed zullen heb
ben, voor de Poolsche bevolking is de ouafhanke-
Staat er zóó ie+-8 bizonders in cTie courant?
Niet dat de moeite waard is, om de
koffie, koud te laten worden, antwoordde
Denis lachend; doch zijne moeder keek hein
met bezorgden blik na, toen hij heenging om
zijne dagelijkeéhe ronde in de boerderij te
maken.
Het is eentonig leven voor een
jongmensch, zuchtte zij, ik wilde dat de
vroolijke Mr. Merton weer terugkwam.
En zooals het meermalen gebeurt, dat een
onuitgesproken gedachte wordt beantwoord
door een ander, die toevallig aan hetzelfde
dacht, zoo zeide Tabby, terwijl zij de tafel
afdekte.
„De broer van den Squire komt weer terug
en zal eenigen tijd blijven."
„Maar Tabby, waarlijk, waar heb je dat
nieuws nu weer opgedaan?"
„Och, praatjes van de menschen, zeide zij
eenigszins verlegen, en verliet haastig de ka
mer, om niet verder ondervraagd te worden."
Victoria nam een goeden voorraad sand
wiches en wijn mee, ook een kleine lantaarn,
lucifers en een kaars en trok zoo uitgerust
op verkenning uit, nieuwsgierig welk avon
tuur baar zoude wachten. De zomer was in
aantocht, een verkwikkende geur van jong
groen en fiTssche bosohluciht verspreidde
zich in de atmospbeer. Victoria was geheel
onder de betoovering van het nieuwe leven
in rle natuur.
lijkheidsveflrlartng als zoodanig op 1 oqgenbiuc
van de meeste beteekenis.
Het verlangen van het Poolsche volk naar
het bezit van een hersteld koninkrijk won, sedert
de kansen daarvoor door den loop van den oor
log steeds gunstiger schenen te worden, voort
durend veld. In verschillende artikelen van Pool
sche schrijvers is dit in den loop der laatste
maanden sterk naar voren gebracht en het be
hoeft ons daarom dan o<jk niets te verwonderen,
dat in de Poolsche steden de proclamatie, behel
zende het herstel van Polen, met enthousiasme
werd begroet. Er werden indrukwekkende betoo-
gingen gehouden; met muziekkorpsen, die de
Poolsche volksliederen speelden, voorop, trokken
menigten van duizenden door de straten en be
gaf men zich naar monumenten van nationale
helden, waar gloeiende redevoeringen werden
gehouden.
Het Poolsche volk, hopende op de elndelijke
overwinning der centrale legers, waardoor alleen
de aangekoudigde zelfstandigheid voor de toe
komst verzekerd zal zijn, vertrouwt nu op de ein-
delijke bevrijding van het Russische juk.
Nog juist dezer dagen, kort voordat de onaf-
hankeiijksverklaring van Polen plaats vond,
kwam dat verlangen der Polen, in verschillende
goote volksvergaderingen weer krachtig tot
uiting.
In een van die vergaderingen, welke te War
schau, op initiatief van het „Nationaal Poolsche
Centraal Comité" werd gehouden, sprak o.a. de
onderburgemeester Artur Sliwinski, die voorna
melijk deed uitkomen de tegenstellingen tusschen
de Polen en Russen, welke tegenstellingen reeds
eeuwen oud zijn „als een strijd tusschen twee
verschillende werelden."
Reeds koning Stefan Batory zoo ging hij
verder heeft in zijn oproep in de Poolsche,
Littausche, Hongaarsche en Duitsche troepen
Rusland niet alleen den vijand van Polen, maar
van de geheele wereld genoemd. Iwan Kasimir
regeerde nog in Polen, toen in Moskou reeds het
plan rijpte om 't land te verdeelen. Dit denkbeeld
werd de leus van' Peter den Grooten, die het ook
in zijn testament neerschreef. En daaraan heb
ben zich al zijn opvolgers op den Czarentroon
gehouden.
Toen Czaar Alexander in Tilsit de voorwaar
den vo_:- den vrede met Napoleon onderteekende,
had hij zelfs den naam Polen uit de herinnering
der volkeren te willen schrappen. Rusland werd
hierdoor niet alleen door zucht naar veroverin
gen geleid, doch ook door de juiste opvatting van
het feit, dat Polen een dekkingsmuur voor het
Westen vormt, waarop alle Russische aanvallen
doodloopen.
Nadat verschillende andere sprekers het woord
hadden gevoerd, gaf Szpotanski nog een over
zicht van den opstand der Polen tegen Rusland
en stelde vast, dat die pogingen tot verzet steeds
zwakker werden, daar de Polen immer erger
neergeworpen, gemarteld en krachteloos gemaakt
werden.
Toch staan wij weer voor nieuwe deelname aan
een strijd tegen Rusland, zeide hij. Evenals ten
tijde van de Russische overheersching verlangen
wij onafhankelijkheid, cfie wij slechts door groote
offers en door organisatie der groote massa kun
nen verkrijgenmet ons aan te sluiten bij de
Centralen moeten wij ons geestelijk op den strijd
tegen Rusland voorbereiden om thans in dezen
oortog onze onafhankelijkheid deelachtig te
worden.
Medard Downarowicz, die het slotwoord
sprak, wees op de beteekenis die het krachtig
ingrijpen van het Poolsche legioen in het begin
van den oorlog gehad had. Thans in het derde
jaar is de leuze van het legioen: „onafhankelijk
land, eigen leger, eigen regeering!" gemeengoed
der geheele natie geworden.
Een andere vergadering, uitgaande van de
„Club van Vrienden van het Poolsche Staats
wezen", welke Zondag 22 October in de groote
zaal van „Philharmonie" plaats had, was vol
gens het verslag in de „Goniec Poranny" door
eenige duizenden Polen bezocht. De journalist
Zygmunt Macowieki, die de vergadering opende,
verklaarde, dat de Polen aan den vooravond
stonden van het ontstaan van hun eigen Pool-
sclien staat. Iets anders is onmogelijk, want dit
ligt volmaakt in het belang der Centralen. Zij
hébben een gebied noodig, dat hen in de toe
komst voor een weerwraak van den kant van
Rusland zal kunnen dekken. Alle leidende per
soonlijkheden van Duitschland enOostenrijk-
Hongarije zijn zich bewust dat het Poolsche
probleem alleen door een stichting van een Pool-
schen staat kan worden opgeheven. Wij koesteren
de Verwachting dat de Centralen en in het bijzon
der Duitschland, In wiens belang het is een ster
ken Poolschen staat*te vestigen, zullen inzien dat
een snel besluit noodig is, zoodat onze geestdrift
en offervaardigheid in den strijd tegen Rusland
energiek kan worden benut.
Uit deze verklaring blijkt duidelijk hetgeen wij
hierboven schreven, dat voor het Poolsche volk
niet zoozeer de motieven die er toe leidden, maar
veel meer de vervuiling van het verlangen naar
zelfstandigheid beteekenis heeft.
Het meerendeel der Polen heeft geen vertrou
wen meer in Rusland en alle mooie beloften wor
den met achterdocht aangehoord enafge
wezen.
De Polen wenschen niet, dat Rusland hen wet
ten geven zal, al zijn het dan ook nog zoo libe
rale wetten; doch zij willen het recht bezitten,-
Zieh den kouiden, killen kelder herinneren
de nam zij oen warme pels mee en stapte m
haar bootje.
Zij roeide met flinke slagen naar de plaats
Victoria pakte den verroesten ring vast, nam
haar proviand en lantaarn mee enklom toen
de treden op, die met slik bedekt waren. Het
was voor het jonge meisje een gevaarlijke
expeditie.
Zij hield de lantaarn vóór zieh uit. Boven
haar, op eene hoogte van ongeveer vier voet,
bevond zich een donkeren tunnel, toen zij
aan het einde kwam, stond zij voor een wit
ten muur, rechts vond zij een droog voetpad,
datmaar beneden, in de rots voerde.
Eensklaps stond zij in 't donker, zij hield
h,are lantaarn in de hoogte en ontdekte een
ingang van een kleine gewelfde kamer.
De resten van een vermolmde deur lagen
op den vloer, aan hare voeten. Zü zotte de
lantaarn op den grond en keek rond. Toen
bemerkte zij, dat aan don rechter kant van
de deur een kist stond, op 'n paar houtblok
ken, déél-hoven stonden nog twee of drie
kleinere kisten.
Zeker zijn 't smokkel aars, die hier komen,
was Victoria's eerste gedachte. Neon, dat
moest toch niet 't geval zijn, meende zij toen,
smokkelaars zouden hun zaken niet in een
duister, vochtig hol gébracht hébben, waar
alles verrot. Een lange plank, op een tafel
gelijkende, stond aan don overkant van de
zen m nun eigen land voor zichzelf wetten t
maken. Zij wenschen een eigen staat, met eei
eigen leger en een eigen koning.
De geestdriftige stemming der vergadering»
bewees hoezeer deze denkbelden, die den weg de
opoffering voor de onafhankelijkheid baner
ingang hebben gevonden.
Het verdrukte volk heeft niet kunnen denker
dat het zoo kort bij de vervuling van dié wer
schen was en daarom is de geestdrift te vei
klaren, waarmee de keizerlijke proclamatie wer
ontvangen.
VERSPREIDE BERICHTEN
Blijdschap in Polen.
Het volgende telegram werd in een groot,
politieke vergadering in de „Philharmonie" t
Warsohau, onder de kreten: „Leve Keizer WE
helm" verzonden.
Groote Vorst!
Op dezen voor het Poolsche volk zoo geluk
kigen dag, waarop het verneemt, dat het ee
vrije zelfstandige Staat zal worden met ee
eigen koning, een eigen leger, een eigen regee
ring. Het bewustzijn hiervan vervult eiken vrij
heidlievenden Pool met een gevoel van dank
baarheid jegens hen, die het met hun bloed 1>«
vrijdden en riepen tot een nieuw zelf standi,
leven. De overwinningen van oen onoverwin
baar leger brachten tiwee steden de vrijheic
welke even dierbaar zjjn aan het Poolsche har:
n.l. Warschau en Wilna.
De tegenwoordige overeenkomst tussche
Duitschland en Oostenrijk-Hongarije in d
Poolsche quaestie verleent ons een zelfstandi
staatsbestaan, het hoogste goed van een vol!
dat wij weten te waardeexen daar wij de bi'
terheid en de knechtschap hebben geleden
en tot welker verdediging wij bereid zijn, wan
neer de mogelijkheid ons daartoe wordt gegt
ven, onzen erfvijand, den Moskoviet, met al onz
krachten te bestrijden.
Wij weten, dat wij dit alles aan uw wil dan
ken, en dat de kracht van uiw geest een elemen
is geweest bij deze historische gebeurtenif
Daarom zenden wij U de uiting onzer dankbaai
heid en de verzekering, dat het Poolsche vol
in staat zal zijn de trouw aan zijn bondgenoote
te handhaven.
Get. Makowieski, Stoednicke, dip'.; Pro
Hoenriki; Groesjefski, auteur; Szymansk
advocaat; Soelsk, grondbezitter uit Grojei
Loeksenburg, industrieel; Krzyakiewics, indi
strieel; Jawilrolski, geneesheer; Paul Rovesk
grondbezitter; Giaglinski, veteraan van 186:
Do Poolsche troon.
Nu Polen tot zelfstandig koninkrijk is vei
klaard, dringt zioh van zelf de vraag op, wi
of den in eere herstelden Poolschen koning»
troon zal bestijgen.
Reeds verschillende namen zijn bij gerucht
genoemd en zoo ook beweerde „Der Rundschau
dat aartshertog Franz Stefan uitgeroepen zo
worden tot koning van Polen. Maar nu wijst'd
„Kreuzzeitung" er op, dat er geen aartsherto
van dezen naam bestaat. Misschien is Kan
Stefan, de jengere broeder van den veldmaai
schalk Friedrioh, bedoeld.
Het blad vraagt echter, met wolk recht „D(
Rundschau" deze bewering in de wereld gi
zonden heeft. Tot nu toe is nog geen enkole
naam officieel bekend gemaakt.
Over de kwestie, of er al of niet een Po<
tot koning zal worden verbeven, heeft, na-
uit Bern aan de „Frankf. Zeitung" wordt g>
meld, de Poolsche afgevaardigde van de Ru
sisoho Rijks Doema, Semplieki, die tot de deb
gatie van Poolsche notabelen behoort, zicli t<
genover een correspondent van de „Schweiz:
rische Telegrapheninformation" als volgt ui
gelaten: Voor de Polen is het var. weinig b.
lang, of een werkelijke Pool of wel een Buitei
lander den Poolschen troon bestijgqn zal, daf
veel staten buitenlandsche vorsten hébben, dil
wijls .met goede resultaten, staatprinoipie"
niets in den weg aan de* troonbestijging doe
een buitenlandschen vorst.
Hervé's kritiek op de Entente-leiding.
Was Hervé in zijn lijfblad „La Victoirf
van 17 OctobeT reeds niet malsch in zij
oordeel over de militaire leiding der Ve
bondenen, in een later artikel is hij al nif
minder fel. Hij' schreef:
„Hoe kan men van iets anders spreken a
van de angstige situatie, waarin wij om
brave bondgenooten gelaten hébben. On:
regeering heeft misschien niet de geheel
seimld. Als men bondgenooten heeft, ka
men niet altijd zijn eigen wil doorzette
Men moet met de eigenzinnigheid van andi
ren rekening houden. Als evenwel de gen-
raal-staven der Verbondenen, voor het ii
grijpen van Roemenië, slechts een paar m
met elkander vergaderd hadden, dan ho
men Rusland en Roemenië moeten overtu
gen, dat voor alles Bulgarije moest verni
tigid worden.
Gedane zaken nemen geen keer! Het
echter noodzakelijk nu de gedane zaken w
derom goed te maken. Maar wat doen da
toch de Russen? Zien zü dan niet dat Sof
duizendmaal belangrijker is dan Lemberj
Waarom werken zij met die kleine midde
tjes? Gelooven zij dan dat de Duitsche
ingang, Victoria legde bare Bandwict:
daarop en begon met goeden eetlust te ete
Maar de groote stilte van bet oord druk
op haar, zij gevoelde iets, wat zij nog noo
ondervonden had, zij herinnerde zich ie
over aardbeving gelezen te hebben b
was alsof zij opeens een geluid boorde, re
pende:
Victoria.
Waarschijnlijk heeft menigeen wel et
dergelijke gewaarwording ondervonden -
bij het ontwaken uit een diepen slaap i
zich verbeeldende zijn naam te hooren no
men een dergelijk gevoel kwam over Vi
toria en zijstond -gespannen to luistere
of zij Hog een tweede maal haar naam zc
hooren. Ja waarlijk, daar hoorde zij we<
dezelfde stem, dit keer bevelend; zij was g
dwongen te gehoorzamen. Zü nam hare la;
taarn op en verliet de kamer; zij meende 1
droomen.
Toen zij langs den weg Hop, flikkerde n
en dan hare lantaarn, door een luehtstroou
die hier en daar, door een opening in t
rots werd teweeg gebracht; hare zenuwe
waren zeer gespannen, haar hart bonsd
eensklaps stond zü stil, want zij had een ij
meters voor haax iets zien bewegen in t
duisternis
Wordt vervolgd.).
-
V)cht .1 kt
'-a.;**-;
i
