DAGBLAD voor NOORD- en ZUID-HOLLAND.
Uitkeering van vijf-en-zeventig gulden.
CIMilllUtLillLiS
Enorme voorraad SLIMtiilStli
NASSAULAJti! 49, HAARLEM
DERTIG CENTS
tl voor SIKT-KICBLAAS-SAOEAII
Mr. BOMANS GEKOZEN!
OE OOïiL®e.
P. W. TWEEHUIJSEN,
BUITENLAND
TELEGfmtWiEft
a ter dag 2 December 1916.
-
41ste Jaargang No 9203
ABONNEMENTSPRIJS
Intepcoimn» TeléfooginuBsiMaps I4ËS eci 2749
PRIJS DER ADVERTENTïëNi
Voor den heer B. M. Overdijk, die door een ongeval zijn
linkerarm brak, ligt ten onzen kantore het bedrag der uitkee-
r ng ad f 75 beschikbaar.
Haarlem, 2 December 1916, De Administratie.
üit nummer bestaat uit zes bladen, waar
onder bet tieiilustreerd Zondagsblad in acht
bladzijden.
Evenals vorige jaren stellen
wij ook nü weder voor onze
abonnés beschikbaar den prach-
tioen COMMUNIE-KALENDER
van dr. A. Derckx, tegen den
prijs van
De kalenders kunnen afgehaald
worden aan onze bureaux of
besteld worden bij onze Agenten.
DE AMINiSTRATIE
zonder jo'i.bk", waarbij dan Rechts vanzelf
zou (het nieuwste uit
leggen
Mr. F. M. J. HAGEMEIJER
die gisteren tot lid van onzen Gemeenteraad
werd gekozen, is in 1886 te Rotterdam ge
boren. Hij studeerde te Leiden en promo
veerde daar op stellingen. In 1913
vestigde hij zich te Haarlem en asso
cieerde zich met Mr. J. B. Bomans
HAARLEMSCHE ALLEüAGJES N». 2103
üiiüEMENDAAL. Lunchroom en Bo
dega „Rusthoek" Middagconcert.
AGENDA 4 december
St E 1 i sab e tb s-G e bo uw Jaiusshr.
49 van 1—2 uur aanvrage om verster
kende middelen voor ajme zieken der St.
Elisabeths-Vereeniging.
Gebouw St. Bavo Smedestraat 23
Esperanto, half 9 Leden Tabaksbewer
kers, half 9 Ondersteuningsfonds, 8 uur.
Middenstand, Boekhoudcursus, 8 uur
Haven en Transport-leden, 9 uur.
Onze stadgenoot, onze Roomsche propaganda
leider, ons raadslid, onze medewerker en vriend,
Mr. J. B. Bomans, is gisteren door de kiezers
van het district Haarlemmermeer afgevaardigd
naar de 'lweede Kamer der Siaien-Oeneraal.
De nieuwgekozene is gisteren gehuldigd en
gevierd in den kring van zijn stadgenooten,
vrienden en kiezers, die huldiging en de
geestdrift welke daarbij heersclite, toonen over
vloedig hoezeer ook het katholieke Haarlem groot
gaat op dezen voor-man die in de weinige jaren
van zijn verblij 1 te dezer stede reeds zóóveel
heeft weten tot stand te brengen.
Onze hartelijke gelukwenschen aan den nieuw
gekozene: wij zijn er zeker van dat de intrede
van Mr. Bomans in de lweede Kamer in dit
lichaam niet onopgemerkt zal blijven, dat de
katholieke partij in de Kamer het zal merken,
hoeveel versterking zij gekregen heeft door de
verkiezing van dezen propagandist en socialen
voorman! Moge de arbeid die Mr. Bomans in
de Staten-Generaal gaat verrichten, weer geze
gend worden als het werk dat hij in onze stad op
politiek en op sociaal gehied met zooveel vrucht
neeft gedaan.
Een paar woorden over den persoon van het
nieuwe, jongste Kamerlid.
Jan Bernard Bomans werd geboren den 11 en
Mei 18S5 te Amsterdam. Hij is dus even 31
jaren, en zeker ook wel in leeftijd de jongste der
leden van de Kamer.
Hij genoot zijn opleiding te Rolduc, waar hij
zijne inderdaad schitterende studies besloot met
eindexamen H. B. S. Op eigen gelegenheid
studeerde hij verder voor eindexamen Gymna
sium.
De heer Bomans ging eerst in den handel. Zijn
handelsopleiding genoot hij bij de Kon. Nederl.
Petroleum-Maatschappij (de Bataafsche of z.g.
Royal Dutch) en verder in de practijk, vooral op
het gebied van het finantiewezen en dat der
naamloöze vennootschappen.
Na een studie van slechts even twee jaren
promoveerde hij aan de Universiteit te Leiden
in de Rechtswetenschap, en vestigde hij zich hier
ter stede als advocaat, waar hij zich associeerde
met mr F. Hagemeijer, die juist gisteren tot
kozen van c'en Haad van Haarlem is ge-
Mi, Bomans is een der oudste landweer-offi
cieren: door zijn verkiezing tot lid der Tweede
Kamer zal hij nu op non-activiteit worden
gesteld.
Over zijn werken voor de katholieke zaak in
onze,stad behoeven wij hier wel niet veel te
zegg'en.
Onze courant heeft Mr. Bomans sedert zijn
vestiging alhier onder hare meest-geëerde en
waardevolle medewerkers mogen rekenen: de vele
artikelen van zijne hand, in ons blad verschenen,
zijn zeker niet vreemd aan den grooten invloed,
dien de Nieuwe Haarl. Ct. in onze stad en onze
streek zich heeft mogen verwerven. I
Zij toonen ook voortreffelijk wat Mr. Bomans
bovenal is: een propagandist van de daad! Hij
is een geboren propagandist, zoowel door hei
geschreven a,s door 'i gesproken woord, en bin
nen enkeie jaren is hij :aan ook de onbetwiste
leider gewoiden der Roomsche propaganda in
Haarlem. Hoe deze we, kt, en welke resultaten
ze Dereikt, dat leenji 'ons weer de jongste
raadsverkiezingen.
Mr. Bomans neeft eer schitterenden naam ais
redenaar. Bas sinds jrt nog handhaaide hij
dien in wijder kring: op den Katholiekendag
te Koiterüain, op cie ver jadenng van den Prov.
Bond van K.-K. Kiesverenigingen van Zuid-
Mouand en eiders.
Overigens is Hij een man van gezette studie en
van ontzaggelijke werk®acht, en kan hij gerust
gerekend worden tot „trtf coming men" van onze
katholieke staatspartij
Over de cijfers der stemming van gisteren valt
niet vee! te zeggen.
n*cerc*erne'-d van rond 2500 stemmen,
waai mede Mr. Bomans werd gekozen, is de nor
male in de Meer.
De neer van VVichen werd de laatste maal,
toen ei een 2000 kiezers méér opkwamen, met
een .ueine 1900 stemmen beven de verschillende
lmkscne Candida.en gekozen.
n als wij de cijtevs der verschillende districten
vergelijken met die, welke bij de vorige ver
kiezing werden uitgebracht, vinden wij opmer-
enjK weinig verandering in de verhouding tus
senin Rechts en Links. Het liberale trucje in
f .gom, waar men Roomsche siemmen pro-
peerde te vangen voor den liberalen candidaat,
is volslagen mislukt; o'aze cijfers geven ditmaal
ïn lntlegom: uitgebracht 1209 stemmen de
voiige maal 1349, zoodat het eenige resuitaat
van het trucje kan wez.en, dat cr een 140 kiezers
kunnen zijn thuisgebleven. De heer van Wicben
MreVnminaolïe ^ilal 'n Hillegom 772 stemmen,
rfiLmU naMde er r.u 581, de linksche cam
icaten lueoen toen 577 siemmen, de Ciercq ver-
kieeg cr nu 608. Men ziet: de verhouding is hier
bijna dezelfde gebleven, m alle andere gemeenten
van het district is de katholiek, bij de vorige ver
kiezing vergeleken, nog iets vooruitgegaan.
Zoo heeft dan Haarlemmermeer zijn nieuw
Kamerlid, en onze stad een katholiek ingezetene,
die afgevaardigde is naar het Binnenhof.
OVERZICHT.
In het Lagerhuis is, naar wij destijds be
richtten, door de Engels ebo regeering de ver
zekering gegeven, dat de geallieerden al het
mogelijke zouden doen om Roemenië, den
jongs ten bondgenoot, bij te staan en hu p te
verloenen. En nu einde ijk schijnt het oog'n-
blik gekomen van daadwerkelijke hu'p. Het
zijn voornamelijk Kussen, die zich in
het verleenon van dien steun, bijzonder on
derscheiden. Want niet alleen dat zij direct
hulptroepen zouden naar do Dobroedsja en
naar de bedreigd© punten op het Roemeensche
westelijk front, zij hebcea naar wij recdi op
merkten nu ook een offensief ingezet
in ©enige sectoren van hot Russisch-Duitech-
Oosbonrijksche front. Aan de Zlota-Lipa ea
in do Woud-Karpafhen worden de gevochten
mot groot© kracht voortgezet. In de Karpa-
then, waar zij ecu iff8 hoogten in hot gebied
van Vakarki en Kirlibaba bezetben, hebben zij
onder den druk van Oostenrijksche tegenaan
vallen een gedeelte van het gewonnen terréin
weer moeten prijsgeven.
Ook in Macedonië wordt de strijd nog
met hardnekkigheid voortgezet, hoewel do
resultaten daar van minder beteekenis ble
ven.
Door den nieuwen toestand in Griekenland
is Sarrail op het Macedonisch-Servische front
nog niet in slaat de gevechten tot hun volle
ontplooiing te brengen. Toch zal de strijd op
dit front ook weldra weer van moer betee
kenis zijn.
Intussch-en zetten de Du tsch-Oostenrijksch-
Bulgaarsch-Turkscho troepen in Roemenië Ihun
opmarscli in het halfrond om Boekarest voort.
Op 6 verschillende plaatsen zijn de troepen
weer over don Donau gekomen, waardoor de
aanmerkelijk wordt versterkt en de Roemeen-
positie öor uit hot zuiden opdringende legers
sch© hoofdstad in grooter gevaar komt. Vol
gens ©en persbericht van hot Roemeeiische
ministerio van oorlog wordt de Roemeensche
terugtocht in de richteng van Boekarest nog,
altijd voortgezet. Het bericht zegt verder,
dat elke voeling mot hot legerkorps van Kam-
poeloeng thans ontbreekt en dat het buiten
gewoon moeilijk is, het snelle oprukken van
Mackonson's legers op te houden, daar 'tus-
schen Alexandria en Boekarest het terrein
geheel open is en de vijand de g l genheid
hoeft, om van den Donau ieder oogenblik
troepen te dirigeeren in zulke groote mas a"s
als hij wenscht.
Wel wordt er vertrouwd op de hulp der
Entente, doch men meent, dat het al te
laat is en dat er van Roemenië niet veel
tralen geheel tot staan zal zijn gebracht,
zal overblijven voor de opmarsch der- Oen-
Daarom is al last gegeven tot vernietiging
van de levensmiddelen en den olievoorraad
in die gebieden, welke in handen d r vijan
den dreigen te vaLen.
Van het Westelijk front komen den laat-
steri tijd weinig belangrijke berichten. Maar
daartegenover schijnt he. d.t er op het Ita-
laainsche front weer wat gaande of althans,
in voorbereiding is. De wederzijdsche slaf-
berichten melden verlevend g ng van het ar
tillerievuur langs het ge heme front, doch in
het bijzonder in het Kars gebied Zoa dit soms
al een voorbode zijn van den strijd, wel.ro
de Italiaansche bladen verwachten. Iii de
Italiaansche pers wordt namelijk herhaalde
lijk de vrees uitgesproken, dat na afloop Van
den veid o jht tegen Roemen ItaLë aan de
beurt zal zijn, en dat Hindenburg een g.oot
offensief voorbereid Indien geest laten zich
de „Idea Nazi prul" en ook de „Popoio Roma
no" uit. Dit laatste bUd zeg dat de moge
lijkkeid van een dergelijk offensief Italië
moot weerhouden oin mee te dom aan de
vorming van een zoogenaamd vliegend reser-
ste plaats heeft te dennen aan de beve.l ging
ve-leger van de Entente, daar Ital.ë in do eer
van zijn oigen nationale neiangen.
Barteijorissiraat 2/.
TELEFOON lïïü. 405
WOISFIIEBEIE BEitlCHTEÜ
KORTE BERICHTEN
Wan Siedenmorgen
Uit Griekenland.
EWE HUHLEKCHE COM
Pet 3 maanden voor Haarlem en de agentschappen (kom eener gemeente)/1.60;
voor de overige plaatsen w Nederland per post f 2,— per week voor Haarlem
en de agentschappen 0,1 afzonderlijke nummers 0,15. -'
Van 1S regels 0,75, iedere regel meer 0,15; buitenland per regel o,2w,
advertentiën in de rubriek „Vraag en Aanbod" van 1—5 regel* f 0,40. elke
regel meer 0,10. n
Alle betalende abonné.i op dit Blad. in het bezit van een Verzekeringspolis», zijn, volgens de bepalingen op de polissen vermeld, tegen ongelukken verzekerd voor f 4000 bij levenslange ongeschiktheid tot werken,
f 500 bi] overlijden, f 30O bij verliet van een hand of voet, f 250 bij verlies van een oog, f 125 bij verlies van een duim, 75 bij breuk van een arm of been, f 1O0 bij verlies van een wijsvinger, f 25 bij
verlies van een anderen vinger De uitkeering dezet bedragen wcrdt gegarandeerd do-r de ...Hollandsche AlgemeeneVerzekeringsbank" te Schiedam. (De vóór I October 1911 uitgegeven poliraen zijn niet geldig.)
DE RAADSVERKIEZING.
Re.chts over de heele linie... dat was
gisteren de triomfkreet in Haarlem 1
Een schitterende zegepraal is het geweest,
deze overwinning in district II met zulk
eert meerderheid l
Mr. Hagemeijer, de voortreffelijke katho
lieke candidaat, met meer dan 50 stemmen
meerderheid gekozen in een district waar
Je Reclitsclien het vroeger óf niet, óf op
het kantje af sleshts konden kalen 1....
Onze gelukwensctien nabetrachting is
er over deze stemming1 niet te kouden. de
cijfers sprekenl gaan allereerst tot den
aieuw-gekozene, die voor den Raad een
.vaardevolle aanwinst zal blijken. Moge hij
tog jaren Jroig met zijn scherpzinnigheid,
•dagvaardigitcVl en Roomscli-socialen zin hl
le Haarl. magistratuur zitting hebben.
Een geluk wensch aan de propagandisten
is daarnevens plicht. Er is bij deze her
stemming liard, maar schitterend gewerkt.
Alle, krachten zijn bijgezet, wij weten het,
en ze werden gegeven met opoffering van
veel moeite. Maar het heerlijk succes heeft
lat alles beloond ten volle.
Ten slotte een geluk wensch aan onze ge
teelde'met den uitslag dezer verkiezing.
Het absurde idéé van een j,gemeenteraad'
het lcodjè
vindsel van het stervende liberalisme) rs
door deze stemming duchtig in d,en hoek
geduwd. En daartegenover is krachtig uit
gesproken, dat bekwame mannen uit het
katholieke kamp niet meer, zooals vroeger,
voor onbenulligheden of felle volksmenners
behoeven te wijken. Hat is, voor het rich-
tig1 bestuur eener gemeente als de onze,
een. hartelijke gelukwenseh waard, een ge-
lukweiisch die nog onderlijnd wordt door
do wetenschap dat de nieuwgekozene zulk
een groole aanwinst is voor onze rechtsclic
raadsfractie eu voor den Raad-zelf! Met
1 December 19.16 is voor Haarlem oen nieu
we periode ingegaanl
3 DECEMBER
Smedestraat 23
AGENDA
Gebouw St. Bavo
Bakkers, half 1.
Schouwburg Jansweg 2 uur.
Kon. Letterl. Ver. „Cremer" Jonge Dar
ten.
Apoll o-theater Bioscoopvoorstel
lingen.
Bisschop peiijk Museum Jansstr.
79 geopend eiken dag van 105 uur tegen
betaling van 25 cents. Uitgezonderd Zater
dagen en R.-K. feestdagen.
4
Moge Mr. Bomans in die beide qualiieiten
jaren lang zijn voor stad en land en de katho
lieke zaak zoo zegenrijken arbeid geven. Naar
wij vernemen blijft Mr. Bomans hier ter stede
wonen, en blijft hij lid van den Haarlemschen
Raad.
Uit Griekenland.
Lenige dagen geleden zijn de Entente-gezan
ten te Athene, behalve <ie verteg-enwoordig-er
van Frankrijk, van daar naar Salonika vertrok
ken, w aarscldjnlRk ten toeken, dat de Entente
do enizelistische regeerjng officieel erkent.
V an 'i urksclr-Duitsche zijde wordt echter een
heel andere beteekenis aan deze daad toege-
solire-.cn. Uit Kciistantinopel wordt althans
aan de „I'rankf. 2.tg.' gemeld, dat volgens be-
riciiten uit Saloniki-daarom de Engeische en
Russische gezanten uit Athene vertrokken zijn
en zich te Saloniki hebben gevestigd, omdat do
kting om het kcumkspaar steeds nauwer en
nauwer wordt en de afzetting der dynastie,
gevcigd door de proclamatie va.n de Grieksehe
ïepuoliek nog slechts een kwestie van tijd is.
liet Russische en Engeische hof, dat door zeer
intieme familiebetrekkingen met Athene is
verbonden, wensebten niet dat hun vertegen
woordigers getuigen van deze metamorfoz©
waren. Frankrijk is door zulke overwegingen
geheel niet gebonden en bovendien brengt
Frankrijk daarmede zijn eigen plannen tot uit
voering. Vandaar ook, dat de Fransche diplo
matie in Athene is gebleven.
Post- en Telegraphic in hot Koninkrijk Polen.
De verovering van klein- en, misschien spoe
dig ook van Groot-Walachije zal weder een ge
weldige taak opleggen aan de administratieve
telegrammen geteld, het waren er 175 duizend,
orde brengen, als de wilde jacht van aanvallers
en verdedigers erover heen is gestormd, om
ergens verder, op eenige honderden kilometers
tot staan komen.
Dit is echter aan de Duitsche ambtenaren-
organisatoren best toevertrouwd, zooals blijkt
uit wat in Polen is tot stand gekomen, onder
Duitseh bestuur. Daar was alles door het terug
trekkende Russische leger verwoest, en zoo
grondig verwoest, dat er geen telegraafpaal
meer overeind stond, en geen brievenbus heinde
en ver te zien was. Thans is de omvang van
het net der telegraaf en telephoonlijnen weder
32.222 K.M. tegen 11.788 K.M. onder de Rus
sisch heerschappij. In Mei 1916 heeft men de
telegrammen gesteld, het waren er 175 duizend,
en 782.000 teiephoongesprekken. In dezelfde
maand werden 14 millioen brieven verzonden.
Er zijn nu 62 postkantoren en 71 telegraaf
kantoren in het bezette gedeelte van Polen.
Onder deze cijfers is niet begrepen, dat het
Duitsche leger telegrafeert, telefoneert, brie
ven schrijft en ontvangt.
Ook in België, ofschoon daar van een eigen
lijke verwoesting geen sprake was, hebben de
Duitsche administratieve ambtenaren der pos
terijen een ontzaggelijk en vruchtbaar werk
verricht, waaromtrent wij vroeger al een en
ander mededeelden.
die de tentoonstelling van den Nederiaudschen
teekenaar Raemaekers had georganiseerd.
Onderzeëer en vlieger. Leu der Duitsche
duikbooten trof dezer dagen, volgen' een \\olff-
bericht, voor den mond van de Theems een
drijvend Engelscli vliegtuig metaverij aan. De
inzittenden, twee Engeische officieren, werden
gevangen gemaakt. Het vliegtuig werd ver'
nietigd.
Zweden en de oorlog. Naur aanleiding van
telkens in de pers opgenomen artikelen over
de mogelijkheid, dat Engeland vau Zweden den
doorvoer van oorlogsmateriaal zou ei sch en, is
het Engeische gezantschap to Stockholm ge
machtigd to verklaren, dat de Engeische regee
ring een dergelijk verzoek nooit aan de Zweed-
sehe regeering heeft gericht en niet plan is
te richten.
Het spant in Frankrijk. De Franselie Ka
mer gaat een geheime zitting houden ter be
handeling van veertig interpellaties over de
houding van regeering en opperbevel. De onte
vredenheid is zoo groot, dat de val van het
ministerie wordt verwacht.
F,en duol-slachtoffer. Volgens bericht uit
Madrid heeft de Duitsehgezinde Professor
Vicenti Gay den dood gevonden in een duel met
den journalist Prudenzio, Zylesias Hormidas,
VOOKÏZETT1SG VAN DUN STRIJD.
PARIJS, 1 Dec. De Fransche bladen uiten
tegenover de verklaring van Betlimami-Holl-
weg algemeen het onwrikbare besluit va i de
geallieerden (om door te vechten, totdat enz.),
van welk besluit het telegram van 'l'repof. aan
Briand Asquith en Boseli de jongste uiting
was.
Do „Figaro," die ten dezen de algemcene
opinie vertolkt, schrijft: „Berlijn, dat er van
overtuigd is, dat met zekerheid niet meer op
een overwinning valt te hopen, wenseht to
onderhandelen nu het nog in schfjn succes
heeft. Maar de avances van den rijkskanselier
zullen al even weinig als de bedreiging met
een levée en masse het onwrikbare en vaste hé-
duit van alle geallieerden aan liet wankelen
brengen."
DE GRAAN- EN PKTROLL U Al VOOR H A DIN
VAN ROEMEN/E.
LONDEN, 1 Dec. Keuter s Agentschap ver
neemt dat er blijkens een heden uit Jassy "ont
vangen telegram krachtdadige maatregel.m
worden genomen om al het graan en de (Petro
leum te vernietigen in het gedeelte van Roe
menië, dat in onmiddellijk gevaar verkeert om
den vijand in handen te vallen.
UIT OOSTENRIJK.
WEENEN, 1 Dec. De Keizer ontving in d n
namiddag het bureau van het Heerenhuis eu
een haf uur later dat van het lluis van Afge
vaardigden.
WEENEN, 1 Dec. Keizer Karei en Keizerin
,Zita ontvingen gistermorgen op den Hofburg
alle naar aanleiding der rouwplecbtlgheden te
Weenen verblijvende vorstelijke personen.
In den namiddag ontvingen Hunne Majestei
ten alle bijzondere gezanten, die als vertegen
woordigers van monarchen en van regeeringen
de plechtigheid bijwoonden.
TEGEN BRANDGEVAAR IN Ri ISLAND.
ST. PETERSBURG, 2 Dec. (Part.) De Mi
nister van Binnenlandsche Zaken heeft in den
Ministerraad een wetsontwerp ingediend, ten
einde meer afdoende maatregelen te nemen
tegen brandgevaar. Volgens de in behandeling
to nemen wet zal aan gemeenteraden en
zemstwo's het recht verleend worden, de ver
plichting in te voeren voor de gel'.r Tc manne
lijke bevolking tusschen 21 en 55 jaar, om per
soonlijk mede to helpen bij het blusselien van
branden. Elke stad van meer dan 25.000 in .vo
llers zal bovendien verplicht worden, een brand
weerdienst te onderhouden.
Het eerste treffeu.
LONDEN, 2 Dec. (Part.) De Atheensche cor
respondent van de „Evening New3" meldt dat
gistermiddag Fransche matrozen en Grieksclie
troepen op elkander ziin begonnen te vuren.
Ontruiming van Athene?
ZURICH, 2 Dec. (Part Naar Italiaansche
bladen uit Athene vernemen, zouden de Griek
sehe Hoepen de stad ontruimd hebben en in
Noordelijke richting gemarcheerd zijn.
AMERIKA.
De Ainerikaausebe vloot.
Volgens de door den Senaat eu de Volksver
tegenwoordiging van de Vereenigde Stalen van
Amerika aangenomen wetsontwerpen zal de
Amerikaansche vloot op den 1-sten Januari
1910 bestaan uit: 27 slagschepen van den eer
sten rnng, 6 slagkruisers, 25 blagschepen van
den tweeden rang, 10 groote kruisers, 31
kleine kruisers, 118 torpedojagers en 175 duik
booten. De kosten zijn 193 millioen pond. Als
dit programma uitgevoerd wordt, en er is geen
reden, dat liet niet uitgevoerd zou kunnen wor
den, is de Amerikaansche vloot op een na de
grootste der wereld. Misschien wel de grootste,
wanneer Engeland door den oorlog nog veel
verliezen lijdt.