DAGBLAD voor NOORD- en ZUID-HOLLAND.
Uitkeering van vijf-en-zeventig gulden.
nillllE-ULEIIEIS
Enorme voorraad SLOBKOUSEN
NASSAULAAN 49, HAARLEM
P. W. ÏWEEHUIJSEN,
DERTIG CENTS
DE OORLOïï.
BINNENLAND
Een merkwaardig debat.
Donderdag 14 December 1916
41ste Jaargang No 9213
Emierc@!Hsni Telefoonnummers 1426 en 2741
Voor onze abonné Mej. E. DE GROOT te Noordwijk, die
tengevolge van een ongeval haar arm brak, liggen f 75 be
schikbaar.
Haarlem, 14 December 1916, De Administratie.
Dit nummer bestaat uit twee bladen
EERSTE BLAD.
Evenals vorige jaren stellen
wij ook nü weder voor onze
abonnés beschikbaar den prach-
tigen COMMUNIE-KALENDER
van dr. A. Derckx, tegen den
prijs van
De kalenders kunnen afgehaald
worden aan onze bureaux of
besteld worden bij onze Agenten.
DE ADMINISTRATIE
HAARLEMSCHE ALLEDAGiES N°. 2113
VELSEN. I1/2 uur Gemeenteraad.
(Wij hopen en verwachten nog, dat de
Entente-regeerders, In het besef van hun
groote verantwoordelijkheid voor God en de
wereld, tenminste bereid zullen worden «re-
vonden om de voorwaarden met bun vijan
den te bespreken, welke tot den geweixsch-
ten vfede moeten leiden.
Gelijk hierboven werd opgemerkt, heeft
de gebeurtenis van Dinsdag de aandacht van
het oorlogstooneel afgetrokken. En alsof dit
terugwerkte op den toestand aan Üo fron
ten, schijnt daar in deze dagen ook geen
aanmerkelijke verandering te hebben plaats
gegrepen.
De tegenstand, welken tie Roemeniërs te
gen den opmarsch der centralen een oogen
blik ontwikkelden, werd door een samen
trekking van krachten uit de Duitsch-Oos-
tenrijksche en Bulgaarsche troepen gebro
ken, waarna de centralen voortdurend nog
zij het dan In vertraagd tempo vorde
ringen bleven makon in Oost- of Groot (Wa-
lacliij e.
Van de ïn totaal 137.902 vierk. K M. Roe-
meenschen bodem waren op 10 December
64.000 in handen der bondgenooten; van de
3087 K.M. spoorwegen rond 2000 K.M.van
de 700 locomotieven werden er 1137, van de
18.000 wagons ,4000 buit gemaakt.
Er waren tot dien datum 145.000 Roe
meniërs gevangen genomen, onder wie 1600
officieren. Van de 800 veldkanonnen, die
Roemenië bij het uitbreken van den oorlog
bezat, werden gr 422 Roor Üe bondgenooten
buitgemaakt; van de 60 zware veldstukken
24, van de ongeveer 500 machinegeweren
364, van de 400.000 geweren 1200.000. De.
cijfers omtrent den buit te [Boekarest zijn
hierbij niet inbegrepen.
De Russen blijven nog immer Sn de Kar-
pathen werkzaam, teneinde daardoor de
kracht van het oprukkende leger der cen
tralen in Roemenië te breken en de eigen
positie in het zuidoosten van het Russi-
sische front te versterken.
Karl von iWiegand, tie bekende correspon
dent van de Assoelaited Press, heeft een
onderhoud gehad met veldmaarschalk Von
Hindenburg. Deze verklaarde o.m. dat de
toestand der centrale mogend heden aan alle
fronten gunstig Is. De corr. merkte jn het
gesprek op, dat de geallieerden zich op
herculische wijze inspannen en reusachtige
toebereidselen treffen .voor het voorjaar.
Barteljorisstraat 27.
TELEFOON 1770. 4330
KORTE BERICHTEN
TELEGRAMMEI!
HET OOSTENBIJKSCHE KABINET
AFGETREDEN.
(Slot.)
HEOWE HMRLEMSCKE CMIT
ABONNEMENTSPRIJS i
Per 3 maanden voor Haarlem en de agentschappen (kom eener gemeente)/1.60;
veer de overige plaatsen rn Nederland per post f 2,— per week voor Haarlem
ea de agentschappen f 0,1^; afzonderlijke nummers 0,15. -s
PRIJS DER ADVERI ENTIÉNi
Van t—5 regels f 0,75, iedere regel meer 0,15; buitenland per regel 0,2v,
advertentiën in de rubriek „Vraag en Aanbod" vaa 1—3 regels 0.40. elk*
regel meer 0,10.
AHe betalende abonné.» op dit Blad. in het bezit van een Verzekeringspoli», zijn, volgen» de bepalingen op de polissen vermeld, tegen ongelukken verzekerd voor f 'lOOO bij levenslange ongeschiktheid tot werken
f 500 bij overlijden, f 390 bij verlies van een hand of voet, f 250 bij verüe» van een oog, f 125 bij verlies van een duim, I 75 bij breuk van een arm of been. f lOO bij verlies van een wijsvinger, f 23 bi,
verlie» van ccd anderen vinger. De uitkeering dezer bedragen wordt gegarandeerd door de ..Hollandsche AlgemeeneVerzekeringsbank" te Schiedam. (De vóór I October 191 I uitgegeven polissen rijn met geldigj
DE A.S. KAMER-CANDIDAAT
VOOR HAARLEM.
Een bericht in dit blad meldt, dat de beer
Gerretson Jr., ambtenaar aan bet Ministerie
van Koloniën, zoon van het Chris telijk-Hist.
Kamerlid voor Botterdam I, de candidaat
zal zijn der Christelijk-Historischen te Haar
lem bij de a.s. Kamer-verkiezingen.
Naar coalitie-plicht zal deze candidatuur
ongetwijfeld door de Reohtsche kiesvereeni-
gingen in Haarlem wel worden overge
nomen.
Zoo dit geschiedt dan mag nu reeds gezegd
worden, dat hiermede een goede en deugde
lijke keuze wordt gedaan.
Men heeft ons den beer Gerretson get ee
kend als een energiek werker, een goed
spreker, een elfstandig, bekwaam man van
6treng-Cbristelijke beginselen, en betgeen
wij over "hem vernamen, geeft ons bet recht
te zeggen, dat dit jonge bloed, dat Haarlem
moet brengen in de Tweede Kamer, aan de
Christelijk-Historische fractie zeer ten goede
zal komenï
Onze propagandisten zijn al aan het werk.
Met zóó'n candidaat als dezen, zullen zij
dubbel vruchtbaar werken!
AGENDA. 15 DECEMBER.
Gebouw St. Bavo Smedestraat 23
81/2 uur Foto- Lytho- Chomio-Graf. Bond
Rederijkers 9 uur.
Paleis van Justitie half 2 —Bu
reau van consultatie.
Spaarbank St. Rosa Nassaulaan
geopend van V/%8/4 uur.
Brongebouw 8 uur Fancy-fair.
Bisschoppelijk Museum Jansstr.
79 geopend eiken dag van 105 uur tegen
betaling van 25 cents. Uitgezonderd Zater
dagen en R.-K. feestdagen.
OVERZICHT.
Het vredesaanbod der Cent/ale mogend
heden heeft opeens de belangstelling voor
bet oorlogstooneel weggenomen. In alle lan
den is de aandacht nu gevestigd op hetgeen
er als gevolg van dit aanbod staat te ge
beuren. De spanning! welke hierdoor is ont
staan zal nog wel eenigen tijd, aanhouden,
wijl een officieel antwoord der Entente-mo-
gendheden voorloopignog niet te verwachten
is. De Engelsche regeering moge in de En
tente worden beschouwd als de toonaan
gevende regeering, zij zal toch niet op het
vredesaanbod antwoorden zonder, eerst met
de andere Entente-regeeringen van gedach
ten te hebben gewisseld. Het oordeel van
den Nieuw-Zeelandschen staatsman, die den
vrede wil afwijzen en de oordeelvellingen
van de Engelsche en Fransclie persorganen
zullen <dus voor liet oogenblik geen gewicht
in de schaal leggen.
Daarop antwoordde Hindenburg schielijk:
„Wij ook."
„I3 daar de nieuwe hulpddenstplicht mee
bedoeld?" vroeg von Wiegand.
„Dio hoort er ook toe."
„Dat zou dus een bijbelsch Armageddon
in het voorjaar beteekenen, in vergelijking
waarmee de Sommes Lag met zijn half milli-
oen aan verliezen kinderspel was?"
„Mogelijk, als Frankrijk en Engeland zul
ke offers willen brengen, laat ze dan op het
graniet van onzen muur in het Westen bij
ten."
„Naar mijn eigen opvatting waagde de
corr. te zeggen waren de Duitscliers in
den Somme-slag in artillerie de minderen
van de geallieerden."
„Dat was zoo gedurende eenigen tijd, dit
is echter, zooals de Engelschen en Franschen
ontdekt zullen hebben, in de laatste weken
niet meer bet geval geweest en zal dat in
het aanstaande voorjaar nog minder zijn,"
antwoordde Hindenburg grimmig en legde
bijzonderen nadruk op de laatste woorden.
Na Engeland en Frankrijk heeft nu ook
Oostenrijk weer een ministerieele crisis. Het
kabinet—von Körber, dat pas den 81 Octo
ber 1.1. werd samengesteld en bij het aan
vaarden van den troon, door den nieuwen
Keizer, werd bevestigd, is thans afgetreden
en heeft dus slechts een kortstondig leven
gehad. .Tot formeerder van een nieuw mi
nisterie is geheimraad Alexander von Cpitz-
müller aangewezen.
Het Poolseh in het postverkeer. In brief
wisseling van particulieren tusschen liet
gouverneurs-generaalschap Warschau en het
onder Oostenrijkseh militair bewind staande
district Lublin, zoomede tussclien liet gewest
Warschau en Oostenitijk-Hongarije en tus-
sohen bet district Lublin en Duitschland is
het (voorloopig alleen op briefkaarten) toe
gestaan gebruik te maken van de Poolscke
taal.
Uit Italië. Volgens do „Stampa" vond het
voorstel van Chiesa om op het voorbeeld der
bondgenooten een commissie in het ministerie
te vormen voor krachtiger oorlogsvoering in
ambtelijke kringen geen weerklank.
Het Duitsche millioenenleger. De Russische
generale staf schat de sterkte van de centrale
mogendheden op de verschillende Europeesche
fronten op ruim 5 miilioen soldaten, hetgeen
340 divisies uitmaakt, waarvan 220 tot 225
Dutsche, 85 tot 90 Oostenrijksch-Hon gaarsche
en 30 Bulgaarsche en Turk ache. Van Riga tot
de .Eoemeensclie grens staan er 130 divisies,
waarvan 75 Duitsche.
Asquith weigert een ouderscheiding. Asquith
heeft dezer dagen een brief van zijn Koning
ontvangen, waarin deze hem aanbieding doet
van een pairschap en van de orde van den
Kouseband. Asquith lieeft den Koningschrifte
lijk bedankt, maar verlof gevraagd de aange»-
boden en zeer gewaardeerde onderscheiding te
mogen weigeren.
Uit Engeland. De regeeringsverklaring van
Lloyd George in het Engelsche parlement is,
wegens de ongesteldheid van Lloyd George en
Asquith, tot a.s. Dinsdag uitgesteld. De eerste
zou Donderdag wel weer op het appèl kunnen
zijn, maar de liberalen wilden hem zijn verkla
ring niet laten afleggen als Asquith niet aan
wezig was, waarin de regeering toestemde.
De U- en mijnoorlog. De Duitsche bladen
molden: Met den ondergang van de „Suffren'
is het aantal schepen der vijandelijke oorlogs
vloten, dat sedert het begin van den oorlog is
verloren gegaan duikbooten inbegrepen,
doch bizondere schepen als hulpkruisers en voor
oorlogsdoeleinden ingerichte schepen der han
delsvloot niet meegerekend tot 1392, meten
de 744,600 ton, gestegen. Van deze verliezen is
het aandeel van Engeland 1123 schepen of
563,200 ton, van Frankrijk 129 of 53,900 ton
Italië 20 of 63,000 ton, Rusland 116 of 54,800
ton, Japan 14'of 9100 ton.
WE,ENEN, 13 Dec. Keizer Karei heeft een
verzoek van het gebeele Oostcnrjjkscho kabinet
om ontslag aangenomen en geheimraad Alexan
der von Spitzmüller de vorming van een nieuw
kabinet opgedragen.
HET VREDESAANBOD DER CENTRALEN,
LONDEN, 13 Doe. Naar Reuter verneemt
zullen ministerieele kringen zich waarschijnlijk
over de Duitsche vredesvoorstellen niet uitlater
dan na raadpleging met do bondgenooten.
Intusschen kan men wel zeggen dat de vol
strekte eenstemmigheid in het oordeel van de
Engelsche pers slechts het spiegelbeeld is van
de eenstemmigheid onder de ministers, de re
geeringen en de volkeren van de geallieerden.
Aan het front der geallieerden zullen nog wel
eens tijdperken van moeite en inspanning ko
men, maar het eenige antwoord op de vijande
lijke vredesvoorstellen, als die aankomen, zal
nogmaals de verklaring zijn, dat voor de geal
lieerden de oorlog eerst zal eindigen, als de
-oogmerken, waarvoor zij ten oorlog zijn gegaan,
bereikt zijn. Geen ander antwoord is moge
lijk.
TWEÈ KAMER.
He?t moet in de ccdoeling liggen, in de
Iwcedo Kamer na afdoening der verschillende
Zulk oen obsessie vormden voor Ds. de titels
onzer Litanie van Loreto, dat Hij de plotse
linge wending en in het oogloopende tegen
stelling van hetMaria, bid voor
ons, tegenover het: Heer, ontfe r m
U onzer over liet hoofd zag. Over het
hoofd zag alzoo het tastbaar onderscheid, dat
de Kerk haar kinderen inscherpt tusschen
Gods-aanbidding en Maria-vereering. Waar
evenwel niet uit af te leiden valt, dat we ons,
biddend tot de Heiligen, a 11 ij d tot een„bid
voor ons" naar den letter hoeven te bepalen.
„Words are the fool's coins and the wiss man's
counters" luidt de beroemde phrase van Lord
Bacon: woorden zijn pasmunt voor den dwaas,
maar geldswaarde voor den wijze; waarmee
hij zeggen wil dat de onverstandige afgaat op
een woord, zooals het er botweg ligt, maar de
wijze man zich oerst zorgvuldig afvraagt, welk
een valeur aan dit of dat woord door den schrij
ver gegeven wordt. „Zoo is het geenszins ge
oorloofd, zegt Kardinaal Bellarminus, de
heiligen aan te roepen als waren zij bewerkers
van goddelijke gaven, door hen te vragen ons
de glorie, de genade of andere middelen ter
zaligheid te schenken. Tegelijk dient hier even
wel opgemerkt, dat, waar wij ons aan den regel
houden van aan de heiligen enkel en alleen
te vragen voor ons te bidden, dit
niet een kwestie van w oorden, maar van
bedoelen, van innerlijke intentie is.
Want het is volkomen in den haak te vragen;
Maria, red mij, help mij, geef mij de gezond
heid weer, verleen mij kracht en geduld, wan-
ueer wij daaraan de beteekenis hechten van:
red mij, help mij door uw gebed, ver
leen mij een en ander door Uw voor
bede en verdienste n."
Overeenkomstig, dit princiep van gezonde
interpretatie moet ook het begrip bepaald wor
den der eeretltels, die we aan ónze heiligen
geven. De H. Schrift gaat ons hierin voor met
gelijkluidende benamingen nu eens aan onzen
Heer te geven, dan wóer maar in een an
deren zin aan Zijne dienaars. Zoo kan nie-
tnand in dien vollen, volstrektën zin onze Mid
delaar zijn, waarin de Heer Jesus dit is, uit
*ïaeht zijner éigene verdiensten altijd voor ons
pleitend; maar in zekeren zin en tot een be
paalden graad kunnen ook anderen onze mid
delaars zijn, voor ons ten beste sprekend, by
God; en inderdaad wordt Mozea met dien eigen
naam in de Schrift zoo Renoemd (Gal. m:
Insgelijks noemt de Heer zichzelf daar de
goede Heer" maar stelt ook I etrus tot herder
Zijner kudde, alzoo een precedent scheppend,
dat wij volgen met onze zielzorgers eveneens
zóó te betitelen: de Roomsohe pastoor, de
Luthersche pastoor, de Fransoh-Calvinisrtische
pasteur. En Die Zichzelf hot Licht d e r
wereld heet, zegt niettemin tot zijn disci
pelen: gij zijt het licht der wereld.
Heel de zwarigheid van Ds. drijft op de uv
dezer dobberende insinuatie, dat titels ais:
deur des hemels» toevlucht der zondaren, "J
stand der Christenen, de booze strekking zou.
den hebben van God buiten te sluiten,
terwijl integendeel de Roomsohe intentie is en
de contekst: bid voor ons uitwijst, dat- ze
bedoeld zijn in den zin van: naast of door
God.
Op twee manieren immers, zegt 1 nomas
van Aquine, kunnen wij op iemand enze hoop
stellen, als hoofdoorzaak en als bemiddelende
oorzaak. Zij, die een gunst verhopen van den
Koning, verhopen die van den Koning als van
hun Heer, maar van 'a koning» dienaar of gun
steling als vaa een middelaar. Wordt de guns
verkregen, dan komt die allereerst van den
koning, maar komt van hem door bemiddeling'
van zijn gunsteling. En daarom heeft hij» die
de gunst vraagt alle recht dien middelaai
zijn hoop te noemen. Zij die hun hoop
stellen op het schepsel alleen, zonder af
hankelijkheid van God, gelijk de zondaars doen
die om de gunst en vriendschap eens menschen
te verwerven niet vreezen God te bedroeven,
diegenen worden ja ongetwijfeld door God ver
vloekt, op hen ia het woord van Jerem:ia3 van
toepassing.
Waar deze elementaire en billijke exegese-
regelen ophouden te gelden, maak ik mij sterk
nagenoeg al onze latere dichters van iets heel
leolijks te beschuldigen. Met hun wegsleepende
expressies over vrouwenliefde en vrouwelijk
schoon uit den contekst gelicht en los van hun
verband op een rij te zetten, klaag ik ze één
voor één aan wegens klinkklare, door God verbo
den en door het Christendom verafschuwde af
goderij.
2e. In een Litanie ter eere der Onbevlekte
Maagd wordt Maria aldus aangesproken:
„Kroon der H. Driëeenheid," Die den kop der
helsche slang hebt verplet, Die voor ons over de
er zoude hebt gezegepraald, Uitdeelster der god
delijke genade, Bron van goddelijke liefde!"
Wat blyft er hier in de praktijk over
van het onderscheid tusschen „vereering" en
„aanbidding" f
De moeilijkheid is van dezelfde kracht als de
vorige, 't Zij dus den lezer nu eaen overgelaten
om aan de hand van wat we boven vaststelden
zélf op te lossen wat in deze zwarigheid....
voor zwarigheid schuilt.
3e. Paus Pius IX zegt in zijn Encycliek van
8 Deo. 1864 aangaande Maria: Zij, die zich
door hare verdiensten boven de koren der
engelen heeft verheven tot den troon der God
heid. „Door hare verdiensten" en
„Tot deu troon der Godheid.
Waar is hier het schepsel gebleven?
't Mag wel eens aangestipt, dat naar mate
de opwerp in gen van Ds. P. M. in uiterlijken
glans en aanzien stijgen, opklimmend vau een
paar slordige uitdrukkingen uit een tweede-
handseh devotieboekje tot een waardevol ge
bed uit den Missaal en last not least de
pauselijke uitsrpraak eener Encycliek, ze naar
die mate omgekeerd evenredig dalen met de
snelheid van een aangeschoten Zeppelin. Van
het met veel aplomb gelanceerde citaat is geen
tittel of jota te vinden, noch in den
Syllabus van 8 Dec. 1864, noch in -de
Ineffabilis van 8 Dee. 1854. Hot eenige
wat niet naar den zin, doch naar den
zinsbouw van zijn phrase iets weg heeft,
moet dan het slotwoord van laatstgenoemde
Encycliek wezen, dat luidt„dio door den
Heer gesteld tot Koningin van hemel en aarde
en verheven boven all0 koren der engelen en
alle rijen der heiligen staat aan do rechter
hand van haren eengeboren Zpon, onzen Heer
Jesus Chistus bij Hem voor ons pleitend met
al de kracht barer moederlijke geboden"
Waar is hier het schepsel gebleven, vraagt
Dominee.
W^fl'Sr is hi or Domini1© gcblovciij ik*
4e. Het gebed „O Domina mea" (Missale aan
hangsel bh 1S3) luidt: „O nnineHeerscheres,
o mijne Moeder! U wijdt ik mijzelven geheel
toe, en om U mijn overgave te bewijzen, wijd
ik U heden mijn oogen, mijn ooren, mijn mond,
mijn hart, mij zelf geheel en al
Omdat ik aldus de uwo ben, o goede Moeder,
zoo bewaar mij als uw goed, als uw eigendom."
Wat is dit andera dan aanbiddende overgave
aan Maria, haar geven wat alleen aan Uod
toekomt: mijn zoon, geef mij uw hait
5e. In het devotieboekje der Meimaand lees
ik: „Heilige Maagdik ben de uwe, ik be
hoor geheel en al zonder de minste terug iou
ding aan U toe. En Maria.leid mij biuuen
in de haven der eeuwige golukzaligheid, waar
ik hoop, dat ikU onverdeeld en voor
a 1 t ij d met alle uitverkorenen zal v e r-
heerlijken, loven en beminne n.'
Zeg eens, waarde Pater, is ook dit geen „aan
bidding?".
Neen toch, waarde Dominee, dit is toen ij-
Geheel uw opmerking is geborduurd op het
zelfde ondeugdelijk stramien dat toegewijd
als wij zijn aan Jesus we ons aan J aria
a i o t mogen toewijden.
Doch waar is dat in oppositie-stellen goed
voor Do Moeder des Heeren is toch waarachtig
de duivel niet, do verklaarde tegenstrever Gods!
Om hun trouw in Josus Christus uit te spre
ken, verzaken do doopelingen der Koomscke
Kea'k aan Satan en Satan's werken. Willen
de Protestanten, dat we insgelijks aan Maria en
Hare werken verzaken? Die overgave aan Ma
ria zou in flagranten tegenspraak zijn met het
groot gebod: Gij zult den Heer uw God aan
bidden en Hem alleen dienen.
Doch waarom tegenspraak?
Beminde Jacob zijn Kachel niet allerteederst
(Gen. XXIX: 20) en niettemin.... God
'^Diende hij Laban niet uit al zijn
m ach t (Gen. XXXI: 6) en tegelijk daarmee....
Qod alleen?
Dominee kan gerust zijn, bij ons weet iedere
Catechismusknaap dat met dit woord al
leen bedeeld wordt niet de liofdo tot ouders
en evenmenach buiten te sluiten, maar al wat
tegenover Gcd overstaat.
Met die hyper-critiek op da 11. Schrift
toegepast, komt men tot bedenkelijke gevol
gen.... voor de H. Schrift.
St. Paullus schrijft Philemon aan, dat zijn
slaaf Onesimus van hem is weggeloopen, het
geen misschien in Gods Voorzienigheid ge
schied 13.... opdat gij hem eeuwig
zoudt wederhebben. (15).
De Jer us al emmer „Zondagsbode" had het
by leven en welzijn niet onder zich gelaten
hier tegen aan te voeren, dat God alleen
vcor eeuwig een ziel tot zich nemen kan.
St. Paul us brengt dan Philemon in herinne
ring, dat hij ook zichzelven aan
Paulus schuldig was. (19.)
„Godslastering" had Ds. hier uitgeroepen,
wie weet niet, dat wij ons zelv en
a ll.ee n aan God verschuldigd zijn?
De mij n e, schrijft die Paulus, de
uwe, o Heer, moest Hij hebben gezegd.
Dezelfde Apostel, die toch zijn zaakjes wel
gekend zal hebben, schrijft aan de Galaten
(4:-15):
„Want ik geef u getuigenis, dat gij, zoo het
mogelijk ware, uw oogen zoudt uitgegraven
en mij gegeven hebben"... In een gelijksoortig
debat met den „Man van Tarsen" had Ds. Hem
hierover op de vingers getikt mot op te merken,
dat Paulus aardig bezig was de plaats van God
in te nemen. „D e Galaten zijn de
uwe niet, maar Gode s."
Natuurlijk was het Paulus' bedoelen niet om
als liij zielen opeischto tot zijn bizonder
eigendom zich voor te doen als mededinger
Gods. Hij wist dat de Heer had gezegd: Gij
zult niemand uwen v ader noemen op de aarde,
want één is uw Vader, die in den hemel is.
(Matt, XXIII: 9). Tóch schrijft de Apostel
boudweg tot de Corinthen: Want al had gij
tienduizend leermeesters in Christus, zoo li ebt
gij toch niet vele vaders, want in Christus
Jesus heb k u voor het Evangelie geteeld.
Hiermee zet ik een punt.
Menige uitdrukking in onze devotie-bvoekjes
moge dan aan onnauwkeurigheid of overdnj-
vng laboreeren, doch daar is geen schijn of
sohaduw van Godslastering bij. Want ondank»
aangeboren achterlijkheid kent ieder Katholiek
hot verschil tusschen: aanbidden en bidden
tot; weet tegelijk in wat zin die expressies er
staan, en snapt uitstekend, dat de taal van het
gebed een andere ia dan die van het dogma,
welke er uiteraard op berekend i» om gemalen
te worden in den haarfijnen molen van over
dreven juristerij.
PATER VAN DER SANDEN.
