I
Eerste Roomsch Katholieke
IAABS-. CARBID, en OLIEIAMPEH ml S3 (I.
Schagchelstraat 7-9 bij de Aneyany
m
GMICHELANGELO
H. J. v. el. HEER,
Yoor het onderwijs op Curapao,
Een oorlogsmissiebrief
uit Ééorneo.
GROOTE PARTIJ
JASBESCHERRSOIS 69 et.
4009
VRAGENBUS
0 KATHOLIEKEN
sluit uiue" verzekering bij de
0 Levensverzekering liaaischappij
BURGERLIJKE STAND
KESSELS&VAN HUSSEL
eindhOVEN
Een zorgvuldige leerwijze
AAN DE KATHOLIEKEN VAN
NEDERLAND.
vloer, die vol ongedierte was, en hadden
dekking noch verschooning. Na elf dagen
werd de kapitein van zijn mannen geschei
den en in een toren opgesloten. Tien dagen
zat hij daar, toen men hem weer naar zijn
mannen bracht.
Het verhoor had blijkbaar de autoriteiten
overtuigd, dat zij niet met spionnen, maar
met schipbreukelingen te doen hadden. Zij
werden nu althans per trein naar Petrogrado
gebracht, Jioewel nog steeds onder geleide.
Na nog twee dagen in Petrogrado gevangen
te hebben gezeten, kregen zij aanraking met
den Nedei;landschen consul, die hunne vrij
lating bewerkte, hun geld voorschoot en
zorgde voor hun terugkeer naar Nederland.
l)e reis ging eerst per spoor naar het
Noorden, naar Tornea (36 uur), daarna per
slede over 't ijs, toen van Haparanda per
spoor (38 uur) naar Stockholm, waar zij
door den Nederlandschen consul verder wer
den geholpen met geld en in het zeemans
huis liefderijk werden verpleegd. In Hapa
randa was de kok door de doorgestane ver
moeienis en het lijden ziek geworden. Hij
is in het ziekenhuis te Stockholm achterge
bleven en is nu weer beterende.
"Van Stockholm gingen de schipbreukelin
gen naar het Zuiden, voeren over naar
Duitschland eu kwamen zoo in Groningen
aan. Het schip was verzekerd. He beman
ning is echter al haar kleeren kwijt.
Reeds lang had ik van mijn goeden buur,
Pather Wachter, eene uitnoodiging gehad om
op H. Sacramentsdag naar Inabong te komen,
teneinde aan het feest nog wat meer duister"
bij te zetten, hetzij als zanger, hetzij als cele
brant.
Eene uitnoodiging van Inabong's herder
wordt door mij nooit afgeslagen, en aller
minst thans, nu het gold eene uitnoodiging
voor H. Sacramentsdag, 't Is waar, mijn
„hutje op den heuvel" ligt omstreeks tien
uren gaans van Fr. Wachters verblijf, maar
wat beteekent dat voor iemand, voor wien
lange voetreizen dagelijksch werk zijn?
Reeds Dinsdagavond was ik in Inabong,
Ik stond niet weinig verwonderd, dat het dorp
er zoo netjes uitzag. Het was zoo zachtjesaan
mijne vaste overtuiging geworden, dat het on
mogelijk was het terrein onder en om eene
Doesoen-woonplaats schoon te maken en
schoon te houden; doch hier zag ik, wat goede
woorden, keer op keer herhaald, en goede
voorbeelden vermogen: Inabong was zoo zin
delijk als een spreekwoordelijk Hollandacsh
dorpje. Er was een schoon breed pad aange
legd, heuvel af, toen beneden door en om het
dorpje en vervolgens weer verder heuvel-op.
Op den processie-dag werd dit pad rijkelijk
met bloemen bestrooid.
's Woensdags kwam er nog een gast in den
persoon van Fr. Groot. We waren nu met drieën
en too kon en zou er den volgenden morgen
eene plechtige Hoogmis gezongen worden, iets
wat hier hoogst zelden voorkomt.
Reeds om vier uur in den morgen werd ik
gewekt door onze jongens, die bezig waren
dozijnen en dozijnen van zevenklappers af te
schieten, 't Was de groote dag, waarop voor den
eersten keer Koning Jesus in zijn H.. Saoramemt
pleohtig zou worden rondgedragen lang» de
arme Doesoen-woningen van het dorpje Ina
bong in Noord-Bomeo.
Na zeven uur begonnen de geloovigen, allen
Doesoens, waarvan er sommigen van verre ge
komen waren, den heuvel te beklimmen; even
voor acht werd er eene bel geluid en de Doe
soen» vulden bet kerkgebouw. De kerk van Ina
bong ia groot en lang en breed, maar dien dag
was zij gevuld tot in alle hoekje».
De plechtige Hoogmis de tweede in de ge
schiedenis van Inabong, werd opgedragen door
Fr. P. Groot, geassisteerd door Fr. Wachter en
ondiergeteekende. Het koor bestond uit een vier
tal zusters, den schoolmeester, kok en nog een
paar der meer beschaafde Doesoens. Zij zongien
prachtig en ik geloof, dat groote toonkunste
naar* ernaar geluisterd zouden hebben zonder
een gevoel van ongeduld en verlangen naar
bet einde.
En dan de processie 1 De zegetocht van het
H. Sacrament, voorafgegaan door kruisdrager,
vaandels (twintig in 't geheel), jongens, man
nen, koor, bruidjes; de jongens in 't zwart,
met witte sjerpen, de bruidjes in 't wit, met 'n
bloemkroontje in het haar, en lichtbruine voe
tjes en snoetjes, die aardig afstaken bij het
smettelooze wit van haar sluier en kleedje.
Met hoeveel ijver strooiden zij hare bloemen op
het versierde pad, waarover 0. L. Heerke door
den priester gedragen werdl Het eerste rust-
altaar was aan den voet van den heugel, netjes
versierd en hoog uitstekend boven de menschen-
menigte. Zoo waren er drie rustaltaren en b;i
elk werd de Zegen met het Allerheiligste gege
ven, onder het losbranden van saluutschoten.
De Doesoens hadden nooit zoo iets beleefd.
Alle eer van dezen schoonen dag aan Fr.
Wachter, die zich geen moeite gespaard had
om dit feest te maken tot een waren zegedag
voor den Koning van Liefde; en trouw bijge
staan door de Zusters, was hij daarin uitste
kend geslaagd. God zegene hem en zijn werk,
vooral nu hij, als Oostenrijksch onderdaan van
zijn vaderland afgesloten, zulke moeilijke tij
den beleeft!
Om kwart voor elf was de processie weer
terug iu de kerk, waar voor het laatst de Zegen
met hot Allerheiligste gegeven werd.
's Middags hadden de Christenen een feest
maal en ook wij werden door de goede Zusters
feestelijk onthaald.
Mot eene dringende uitnoodiging en de stel
lige belofte het volgende jaar op dezen feestdag
wederom present te zijn, keerden wij den vol
genden dag naar onze eigen missie terug.
J. STAAL.
Vr. Kunt gij mij de uitgevers noemen
Roest? kjö »Rust Soest" van pastoor
nJw", Het wordt uitgegeven vanwege
den Boerenbond te Beurne.
Vr. Ik ben van de mil. lichting 1917 en
ben ingedeeld bij de genie te Erf echt. Is
het al bekend wanneer ik moet opkomen?
Antw. De dienstplichtigen toegewezen
aan het regiment genietroepen komen op
tusschen 1-15 Februari 1917, met uitzon
dering van hen, bestemd voor tie opleiding
tot milicien-telegrafist of -telefonist.
Hr /iqnonfc u fV00k] 2eSSen wanneer lich-
v^riof gaat?*1 beredea Hoepen met klein
Antw. Nog niet bekend.
V r. Kunt u mij ook het adres oDgpvon
van het Nederlandsche (Wapenmagazijn te
Amsterdam en in den Haag? Is ei? soms in
Geiden ook zoo n magazijn?
Antw. Wij weten niet wat ,u bedoelt.
Vr. van J. s. te U.
Antw. Die nota is niet voor iedereen
verkrijgbaar. U doet het beste u te wenden
tot een lid der Tweede Kamer b.v van
uw district, of nog beter tot uw chef die
weet het ook.
t? ,U °ok Eeggen of in alle
R.K kerken de z.g. Guldenmis gedaan wordt?
Zoo met, waarom niet?
- Antw. „Gulden-Mis" of Messias-mis is
een oud gebruik door de Spanjaarden hier
meer in zwang gebracht. „Gulden" heeft
waarschijnlijk dezelfde beteekenis als in
„gulden" woorden, dus die van kraxilitig, lieer-
lijk. Het is geen kerkelijke instelling én
daarom geen algemeen gebruik in alle ker-
ken.^Eenige jaren geleden is in „De Katho
liek" een interessante studie over de
Gulden-Mis verschenen van de hand van
pater Kruitwagen, die verschillende geeste
lijken aanleiding gaf om het gebruik we
derom in te voeren.
Vr. Mijn dochter is per ihaand gehuurd.
Nu wilde zij met 15 December haar dienst
opzeggen tegen 1 Februari. Mevrouw is dat
ter oore gekomen en zei mijn dochter den
13en December dat zij wel met 1 Januari
kon vertrekken. Waar heeft mijn dochter nu
recht op?
Antw. Op loon tot 1 Februari.
V r. Kan iemand ontheffing van personee
ls belasting krijgen, wanneer hij half Mei
een huis is gaan bewonen, en dit half De
cember weer moet verlaten wegens afbraak
krijgt?U andere woning heeft en ook niet
Antw. Ja; over het fijdvak dat hij het
het huis met bewoonde.
V r. Mijn dochter dient voor halve dagen,
hu is zij, wegens ziekte, veertien dagen
tehuis geweest. Heeft zjj nu nog recht op
veertien dagen loon?
Antw. Zij kan nog één week loon vor
deren.
V r. Heeft een dienstbode, die met 1 No
vember in dienst is getreden en dezen nu
A*
0 te RIJMEGEM. 2082
met 1 Februari wederom wenscht te ver
laten, recht op Nieuwjaarsfooi en mag zij
den z.g. godspenning behouden? Of heeft zij
op geeu van beiden recht?
En een dienstbode die niet op den vast-
gestelden tijd thuis komt, kan men die den
toegang weigeren en zonder meer direct of
den volgenden dag ontslaan?
Antw. .Wanneer de dienstbode vertrekt
met 1 Februari, krijgt zij geen nieuwjaars
fooi en moet ook den godspenning terugge
ven. De dienstbode ontslaan op staanden
voet, kunt u alleen om zeer gewichtige re
denen. Een gewichtige reden is niet wan
neer de dienstbode een enkele maal te laat
komt. Wel wanneer dat dikwijls gebeurt.
Intusscheu bepaalt de kantonrechter of er
zulk eeu gewichtige reden is, in twijfelach
tige gevallen.
V r. Ik ben van lichting 1911, dus einde
Januari 21/» jaar in dienst. Heb ik nu nog
recht op een weinig vergoeding?
Antw. Dat beoordeelt de burgemeester
van uw woonplaats. De tijd dat u in dienst
bent, doet niets ter zake.
Vr. Wat is een morganatisch huwelijk?
Antw. Een huwelijk dat voltrokken wordt
tusschen een vorst of hoog adellijk man en
eene vrouw van lagere geboorte. De kinde
ren er van erven slechts den naam en het
vermogen der moeder.
V r. Hoeveel graden vorst is schadelijk
voor koolrapen?
Antw. Koolrapen zijn zeer gevoelig voor
vorst. Op hoeveel graden zij bevriezen kun
nen wij u niet precies zeggen.
V r. van O. H. te H.
Antw. Uw vragen zouden een te uitvoe
rige uiteenzetting vergen. Het is misschien
gemakkelijker en duidelijker voor u dat u
zich even wendt tot den gasfitter.
Een lezer geeft ons het volgende middel
tegen treinziekte.
Reist met den rug gezeten (zoo zulks mo-
gelijg ia) naar de locomotief of richting
waarin de trein rijdt. Houd het hoofd vrij-
dragend op de romp of liever leunt niet
met het hoofd achterover tegen bank, schot
of in een hoekje dier wagon. Staart niet te
scherp op de kortstbijzijnde voorwerpen wel
ke men voorbij snort. Reist zoo min moge
lijk nuchter, zonder ontbijt gebruikt te heb
ben.
&a SLOTEN
O. Bemé
O. Zuurheide.
Getrouwd: J. F. Klooster en G. Harting.
H. Meijer en H. J. P. Kujjlhoven. A. J. Poet
en W. F. H. Scheurman. G. B. Beringen en
0. F. Meijer. F. r. d. Wal en M. J. Semé.
i W. Lett in ga en 0. Kalkman.
Gebeuren: van J. Donker-Admiraal.
BLOEMENDAAL. Geboren: e. van M.
Zandvliet-Staats van J- van IJzeren-
Schutter d. van M. Lodcweegs-Drommel
Overleden: O. F. Schwartz 78 jr. O. van
Praag 59 jr. A. 0. Kroon 75 jr<
ALKMAAR. Getrouwd: M. v. d. Berg met>
H. Verhagen A. J. van Doorn met M. Hj
Plinok W. Moojji met E. Mooij. 1
Geboren: z. van H. G. Preijer-'W'egener
d, van G. J. G enefaas-Scnoufcen,
HAARLEMMERMEER. Geboren: z. van C.
Uijthoven en J. G. Grieks?©011 d. van A. van
der Stroom en D. Met z- vaa H. Scharrig-
huisen en M. Uithol z. van J. Smit en
M. H. Schönhage d. van K. van Werkhoven
en J. van Klaveren van Pde Leeuw en
A. Vermeer z. van J. Wies en M. Zwijnen-
burg z. van G. C. Kassing en A. van der
Laau d. van P. Sloof en W. Pater.
Ondertrouwd: G. J. Eekhout en N. van Eg-
mond P. van der Snee en J. van Puiien.
Getrouwd: S. Moos en E. Bakker P. Smit,
wedr. en G. van Echdom A. van Hulzen en
A. Hordijk L. van Maasdam en M. t.
Koper.
OverledenMaria, 2 mnd., d. van W. van der
Peet en M. van Graven - Albert Bakker,
57 j., wedr. van M. Kaan Klaasje Slinger,
69 j., gehuwd met J. Ket.
HAARLEMMERMEER. Geboren: d. van J.
Rood en G. E. Meijer d. van J. M. van der
Horst en A. M. Slebos z. van H. F. Mitter-
treiner en K. van der Bent z. van W. Bosch
en T. van Splunter d. van M. T. van Anrooij
en A. J. Rietvelt d. van C. Zuiddam en E.
van den Broek.
OverledenArie Kooij, 95 j., wedr. v. J. Riet
veld Klaas, 7 j., z. van A. Ruiter en T. Eve-
leens Lena Maatje van Gilst, 54 j., geh. m.
J. Verburg.
ALKMAAR. Geborend. van S. J. Bijl en C.
van Gulik.
Overleden: Comelis Tesselaar, 4 jaar Hen-
dr'ika Maria Hoogeveen, 23 jaar.
ALKMAAR. Ondertrouwd: H. Kenter, wedr.
van M. v. Baar, en W. Ch. M. Jansen H. A.
J. Ansink en E. Room E. J. Weenink en
A. M. Vervoom.
Getrouwd: H. P. v. d. Boon en A. L. de Vries.
Geborenz. van J. den Engelsman en T. Bar
bara Manni d. van C. Hoppe en T. Mole
naar.
Overleden: Christina Margaretha Kaandorp,
geh. m. J. P. Scholten, 26 j. Neeltje Seven-
huijzen, 61 j. Maria Bek, wed. van A. de
Jong, 74 j.
ZAANDAM. Geboren: d. van C. Jongh en
W. Nek z. van K. Meijer en A. M. Graven-
stein z. van N. Hoogwout en I. J. van der Pol
z. van K. Holstvoogd en A. Kerkhoven
z. van G. Kabel en A. Kamphuijs z. van B.
C. Korsten en N. Karte d. van F. Kaart en A.
Karemaker z. van G. J. Visser en E. Buis
- d. van F. M. Kofflard en J. de Jong z. van
G. van Ederen en W. Hartog d. van H. Hart
en T. Offenberg d. van W. Kraaijpoel en
A. Klomp d. van C. W. Kruidenberg en E. M.
Spekman d. van J. de Vries en G. A. van de
Koppel z. van W. F. de Vos en J. A. Auf
dem Brinke d. van A. de Boer en N. Koele.
Ondertrouwd: P. Schrijver en R. Lever C.
Kleun. en "T. Brinkman P. van Oossanen en
W. M. Faas D. Daemen en M. H. J. Kof
flard D. Bakker en B. Oosterhout G. J.
H. Westers en M. Metselaar, wed. van G. de
Haas.
GehuwdH. Scholtz en N. Zwart J. Bak
ker en J. F. Muller J. Goedkind en M. van
Kleef M. de Hoop en A. Delmonie W. G.
Engelsman en G. Keeser W. Keeser en M. S.
van der Scheer F. R. R. Hagens en J. G.
Visser B. H. Timmer en J. E. van den Hoff.
Overleden: Marietje, 2 j. en 1 mnd., d. van
C. Ras en H. Ras Klaas Bakker, 43 j. en
10 mnd., geh. m. M. Zwager Maria Sely, 73
j. en 11 mnd., geh. m. J. Valk Johannes Gras,
60 j. en 4 mnd., ongeil. Hessel Luiten, 53 j.
en 7 mnd., geh. m. E. Kaat Jacob de Vries,
66 j. en 10 mnd., wedr. v. T. Prins Helena
Pietemella Comelisse, 59 j en 11 mnd., geh. m.
C. Borst Doris Hollebeek, 77 j. en 2 mnd.,
wedr. van G. Reek.
NOORDWIJK. Geboren: z. van L. J. Ba-
rends en M. A. Tittel, te Vrijenban tijdelijk
alhier. d. van S. de Haas en W. Bogaards.
Ondertrouwd: G'. de Jong en 8. de Groot.
GetrouwdA. Korbee en J. Barnhoorn.
Klinkenberg en J. Plug. J. van Rooijen
J. A. Verloep.
Overleden: M. v. d. Zwan, 77 jaar, wed. F
van Tol te Sasaenheim, tijdelijk alhier.
HTLLEGOM. Ondertrouwd: H. M. Spronk e"
M. van der Lans.
Geboren: d. van J. W. Murk-Verhoeven.
d. van M. van der Raad-Overpelt. d. yan H-
Langeveld-Brouwer. L. Eldersbroek-van
Kooten. z. van H. van Abswoude-van Dijk.
d. van H. Berkhout-Rijnders. z. van H
Arensman-Roos.
OverledenD. de Groot 75 j. J. N. Koppert
10 m. J. Bakker 7 m.
VELSEN. Geboren: d. van 0. 0. F. Luttik*
huizen-Bisschop. d. van M. C. Barneveld-
Klein. d. van T, M. Goldbolim-Tölken.
d. van A. Peek-Geerlof. z. van A. Koster-
Verhoef. z. van E. van der Pias-van Biemen.
d. van M. A. Vertooren-Vos. d. van M. de
Kcrt-Snellenberg. d. van n. C. Mooü-Gjert-
sen. d. van A. Fons-de Kraaj. z. van A
G'ieremans-Vooijs. z. van H. Voogt-Plaat»*
man. d. van M. Moot-van Eek. d. van J-
Berkhout-van der Laan. z. van T. Rijks-
Zwart. z. van J. M. van Leeuwen-Thomas.
z. van B. Wals-Rosbergen. z. van N. Bosman*
de Waard. z. van G. J. van der Zwet-Slote-
maker. d. vau C. Heeremans-Turkenburg.
z. van W. Mooiman-Neli8. d. van P. Israël-
Nagtzaam. z. van G. E. D. Langbroek-Baak.
z. van J. M. van Leeuwen-van Ruiten. z.
van A. M. A. van der Putte-Castiên. z. van
E. van Pel-Glas. z. van J. Luitze-Westra.
z. van B. M. van Polanen-Tijms. d. van T.
Boon-Kunst. z. van J. Beukman-Numan.
Ondertrouwd: J. van der Kaaij en M. Schol
der. D. Groenevoid en P. Slobbe. I. Riet*
dijk en A. 0. van de Watering. F. A. J. Hun-
scbe en E. J. Olyrhook. O. W. Raas en A-
H. J. Luikman. J. O. Seton en W. Guddee-
Getrouwd: S. Langbroek en F. Zwart.
F. P. van der Meijs en G. Schaap. A. G. van
Son en P. Meissen. J. van Gastel en
Miehiels. G. Smith en J. tan Tilborg.
Overleden: A. van Drimmelen, 20 jaren (t®
Haarlem) J. Dekker, 11 maanden z. van N
E. Dekker en A. Visser. M. Tameris, H
jaren, weduwnaar van G'. van der Vos. C*
H. van der Zon, 3 jaren, z. van J. van der Zo«
en M. F. Pirovano. E. Filmer, 72 jaren, echt*
genoote van J. Konijn. E. Krijnen, 70 jareö
echtgenoote van P. Hopman. H. Ras, 1®
maanden z. van H. Ras en M. Zeilmaker. -**
A. S. Wasterval, 66 jaren, weduwe van H. 0-
van Wort. C. Koster, 86 jaren, echtgenoot®
van M. van'Oitters. M. Korf, 1 jaar docht»'
van D. Korf en D. de Boer. T. Rieuwert®'
45 jax-en, echtgenoot vau-T. C. Schlachter t®
Haarlem. R. C. van der Ploef, 16 jaar.
A. Schneiders, 82 jaar, weduwnaar van H. G*
Cats. N. van Groningen, 45 jaren, echtg®*
noote van A. de Koning. F. C. Ham, 8®
jaren, weduwe van H. Nuberg. H. Klink*
hamer, 25 jaren, echtgenoote van W. Cloeck*
J. J. Berkenkamp, 64 jaren, weduwnaar va"
H. Jansen. J. Meijboom, 2 jaren, zoon va"
A. Meijboom en A. Rooiman.
SOHAGEN. Geborend. van W. Scha af s"""
en van W. Doevendans.
Overleden: W. Barend den. Hartog, 29
en meer lichaamsoefening.
Dat de vervaardigers van Foster's Rugpij11
Nieren Pillen zooveel doen om een Betere G?
zondheid Methode te verspreiden, wekt verwoh'
dering. J
Zij toonen aan, dat niemand voile gezondinh"
kan genieten, zelfs niet met behulp van Foster®
Pillen, tenzij hij zelf medehelpt. En zelfs iemao®
met drukke bezigheden heeft tijd om de kort®
gezondheidsregels, die zij week aan week in dl
blad geven, te lezen en te beoefenen.
Ofschoon zulke openhartigheid nieuw is, lij"
het geen twijfel of een der redenen van de to®"
nemende populariteit van Foster's Pillen is iC
vinden in de omstandigheid, dat de vervaard1'
gers laten zien HOE GEZOND TE WORDEN/
en wat even belangrijk is: HOE GEZOND 1*
BLIJVEN, zonder geneesmiddel.
Foster's Rugpijn Nieren Pillen werken hoe!)®'
naamd niet op de maag of ingewanden. Zij di®"
nen uitsluitend voor de nier- en urine-orgafle®:
Dit geneesmiddel is van de hoogste waarde M
waterzucht, niergruis, rheumatiek, steen en
ziekten uit nier- en blaaskwalen ontspruitend-
De handteekening van James Foster op
verpakking waarborgt de echtheid. Foster's Rri?
pijn Nieren Pillen zijn te Haarlem verkrijgb.
K. v. Eden, Spaame 38 en J. J. Göppinger,
Houtstr. 147a. Toezending geschiedt franco
ontv. v. postwissel a 1.75 p. doos of f 10-
p. zes doozen.
Ad*'
Zjjse Doorluchtige Hoogwaardigheid, Mgr.
M. G. Vuylstake, Ord. Praed. Vinaria Apost.
van Curasao, heeft mij opgedragen in het moe
derland steun te zoeken voor het R.-K. onder-
wij» op Curasao. Daartoe gaf Zijne Doorl.
Hcogwaardigheid mij een brief mede van den
volgenden inhoud:
Aan hunne Doorluchtige Hoogwaardigheden
den Aartsbisschop en de Bisschoppen van Hol
land.
Doorluchtige Hoogwaardigheden.
De ondergeteekende heeft het genoegen door
dit schrijven den ZeerEerw. pater M. Dahlhaua,
missionaris van Curasao, bij Uwe DoorL Hoog
waardigheden aan te bevelen en Uwe Doorl.
Hoogwaardigheden eerbiedig te verzoeken,
Zijneerw. welwillend te steunen in zijne pogin
gen tot inzamelen van giften voor het uitbrei
den en in stand houden der echolen van het
apostolisch vicariaat van Cara cao, die niet dan
met de grootste moeite en met inapanning van
alle krachten kunnen voldoen aan de coachen,
door het gouvernement gesteld en aan de be
hoeften der steeds toenemende en steeds arm
blijvende bevolking der kolonie.
Moge de goede God Uwe DoorL Hoogwaar
digheden beloonen voor Uwen steun, dien deze
missie reeds zoo dikwerf en zoo krachtdadig
>nder vonden heeft en ook in de toekomst ver
trouwt te mogen ondervinden.
w. g. fr. M. G. VUYLSTEKE,
Apos. Via. van Owracact
Op dit sohryven van Mgr. Vuylsteke mocht
ik van geheel ons eerbied waardig) Epie-
•opaat een gponatig en welwillend antwoord
rrjWSgr'óm.
Ik voel er behoefte aan, hier openlijk eer
biedigen en hartelijken dank aan hunne Hoog
waardigheden voor deze hooge welwillendhedd
te betuigen.
Reeds in 1908 achieef Mgr. H. v. d. Wete
ring in zijn vastenbrief:
„Eén liefdewerk wenschen wij bijzonder in
uwe welwillendheid aan te bevelen, n.m. onze
Hollandsche missiën in Oost- en West—Indië,
waar onze religieuzen met zooveel opoffering
van toewijding arbeiden aan de bekeering van
de bevolking onzer eigen kolonies en waar zoo
ongekend veel meer zou kunnen gedaan wor
den, indien de geldmiddelen bet toelieten.
Ook minister Idenburg sprak in de le Ka
mer 1909„Het ia noodig, dat ons volk arbeide
aan de schoone taak ons door de geschiedenis
ten aanzien van Indië opgelegd. Het is noodig,
dat daartoe kracht uitga van onze veroenigin-
gen en kerken, opdat wij, Nederlandera, die
het voorreoht hebben een Christenvolk te zijn,
ook het beate, wat wij hebben, mogen geven
aan de volkoren van over zee, die aan onze
aorgien zijn toevertrouwd.".
Bij de wijziging der wet tot regeling van
het lager onderwijs, sprekende over ons on-
derwijzend personeel, zeide Mr. Baron
van Wijnbergen op den 5den Maart 1912 in de
2e kamer:
Klaas tellingen zijn ook mensohen, moeten
dus behoorlijk gevoed en gekleed worden, heb
ben een huishouding al is het dan ook een
klooaterhuishouding hebben behoorlijke ont
spanning noodig, hebben ook, als zij bij het
onder wijs werkzaam zijn, al datgene noodig,
waardoor zij op de hoogte van hun tijdi kun
nen blijven, teneinde behoorlijk hun taak bij; het
onderwijs te kunnen vervullen."
Om dien steun kontan wij U thans vragen.
Man het volk zelf der eilanden is niets te ver
wachten, omdat die bewoner» over het algemeen
armen of gewone werklieden zijn.
Tot nog toe werden wfj Joor den Kolonialen,
Raad van Curasao stiefmoederlijk bedeeld en
staan wij vear ten geb-ter bij Suriname en de
Oost. De geheele jaarlijaubsidie voor onze
drie en twint i ^molen met ruim
vijfduizend kinderen en meer ^ail
honderd onder wij z©1'3 ea "nderwijzeréasen
bedraagt slechts 9.25 gelden per Jj^nd, terwijl
bij het openbaar ondonwija aan gjjj.
kind 7 0 gulden besteed wordt en de Mulo
er bij genomen 9 7 gulden
buiten en bek *at noodig is
voor onderhoud der schoolgebouwen. En toch
ia het bijzonder onderwijs lang
het openbare.
Hoeveel nu wordt ten koste gelegd aan het
bijzonder onderwijs? Die kost mi zijn volgen» den
gouverneur van Ouragao zelf:
1. De overtocht uit Holland van alle fraters
en zusters, die voor het onderwijs bestemd
rija;
2. Hun uitrusting, hu-11 ^teecling, hun voe
ding, hun huishouding;
8. Hun reiskosten vau en naar de verschillen
de standplaatsen in ooz» koloniën;
4. De bouw en voorts het onderhoud van de
woningen der fraters en EUSters;
5. De kosten voor het aan koop ea Tan gron
den, voor het bouwen en verbouwen van school
lokalen en 't aanschaffen zan nieuwe meube
len
6. Het onderhoud van 28 scholen met de
daarbij behoorende meubelen
7. De leermiddelen van 28 schalen, benevens
boeken en schrijfbehoeften, die aan de meeste
kinderen kosteloos worden verst rekt of in
bruikleen afgestaan;
8. Het onderhoud en de verpleging van allo
fraters en zuster», die dioor ouderdom of
ziekte voor den. arbeid ongeschikt zijn gewor
den.
Een denkbeeld van wat ten koste gelegd
wordt alleen aan •ohgsylgebouwen, krijgt men
van t .volgende:
Yan 't jaar 1907 af tot en met 1911 werd',
volgens officieele opgave, door de missie aan
hot gouvernement verstrekt, aan bouw en ver
nieuw iug van scholen, door de missie besteed
die Bom van 85.814 gulden, waarvoor volgens
de toen vigeerende wet slechts Vi werd terugy
betaald. Sinds dien tijd zijn gebouwd zonder
eeniga hulp van het gouver
nement, eene nieuwe school met Fraters-
huis op de hoofdplaats van Arubaeen nieuwe
sohool met Fratershuis op die hoofdplaats Van
Bonaire; een nieuw Zustershuis met vergroo-
ting der school op Rincon van Bonaire; een
nieuwe school op de Noord van Arubaallen tot
een gezamenlijk bedrag van minstens 75.001
gulden. Thans is een begin gemaakt met een
nieuwe sebool voor 350 kinderen met Zuster
huis op Montana van Curasao. Andere gebou
wen en verbouwingen zijn in de naaste toekomst
hoogst noodzakelijk en geboden.
Voegt daarbij nog voor eiken parochie
geestelijke de afzonderlijke zorg voor de dikwijls
zoo noodige kleeding en voedsel dier school
gaande kinderen; want wij hebben in Curasao
wegens den voortdurenden droeven economi-
sohen toestand nog geen instellingen van wel
dadigheid, die de naakten kleeden en de honge-
rigen voeden. Het is duidelijk, dat zulke enorme
sommen aan 't bijzonder onderwijs besteed,
niet kunnen bestreden worden door die
9.25 subsidie per kind, maar met de grootste
moeite worden bijeengebedeld. Holland heeft
reeds veel geholpen. Monseigneur "Vuylstake
zalf heeft in Amerika gereisd en een beroep ge
daan op de liefdadigheid van de katholieken
aldaar; maar steeds worden <iie onkosten groo-
ter; de schulden eischen jaarlijks zware ren
ten en dienen te worden afgeloet. Die onkosten
zijn te zwaar voor die arme miaade; onze mid
delen zijn udtgieput en we wilden dan ook
met hart en ziel onderschrijven de woorden
van het 56e verslag 1916 der „associatie ter
fegvorderinm ran het onderwijs i»r kathoHsfet
jeugd, bijzonder voor de behoeftigen in de A®"
derlandsche overzeesche bezittingen"
„Een plicht, een dure plicht is het voor 0"*
katholieken van Nederland, in de mate,
in wij het vermogen zorg te dragen voor
verbreiding van het christelijk geloof in de A
derlandsche koloniën. Die verbreiding nu lflO0{
onmogelijk geaoht. worden, indien zij niet stc1)"
op een vasten grondslag van eene christelil^
opleiding der jeugd. De school, de school voo"'
al, we zouden zeggen, de school bijna sR0,'n'
is de voorwaarde van een vruchtbaren en du1'
zamen miasiearbeid. De school mogelijk te
ken, de school tot waren bloei te brengen, 2
daar wat dan ook bij de meest ervaren
narissen bet.voorwerp blijft van aanhoude)J
zorg, van soms zoo bittere bekommering-
Ik wend mij dus met vertrouwen tot U, A
tholieken van Nederland, gesteund door
eerbiedwaardig Episcopaat, terwijl Z. D- -
Mgr. W. v. d. Ven zelf Zijne dioceeanen
middellijk voorging met een gift van 500 ë-
voorzien vau'een aanbeveling van den 2°°
eerw. pater Aut. ter Maat, Provinciaal
Dominicanen, die onzen toestand persoon*1-
kent door zijn achtjarig verblijf in de tx<>fee
en ons hielp met 1000; voorzien van
aanbeveling van den Eerw. Superior der
tere van Tilburg, die 26 jaren aan het bij zond
onderwijs op Ouxapao is werkzaam geve*)?
zelfs gedurende eenige jaren Bisschoppelijk
speoteur, en da' e ons verblijdde met een gHt
Vuylsteke en Ouragao wililen helpen,
500 gulden. Wij vragen u om een gift en
jcho-len. Zij, die
villen helpen, w
■eau van deie co»
of aan ondergeteekende;
voor onze Curagaosche scholen. Zij, die «tej
hunne gave aan het bureau van deze co""
G. '2. M. Dahlhaua O. .j
Mi». Our,
Neerbosch bij NÜB»e.É^
