DAGBLAD voor NOORD- en ZUID-HOLLAND, COHMVHIUIILEIDEIS Enorme veorraaï§LSÉiïÉ HASSAULAAM 49, HAARLEM NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT dertig cents P. W. TWEEHUiJSEN, NIEUWJAARSWEÜSCH. DE OORLOG. naar den vrede? c oensdag 27 December 1916 41ste Jaargang No 9222 IsstercsfnsïB. Tetefooi5jms#Bj»p» §426 ess 2141 Hiermede maken wij onzen lezers bekend, dat dit jaar wederom de gelegenheid wordt aange boden tegen vergoeding van 40 ct. een Nieuw jaarsgroet in onze te plaatsen, welke echter niet meer dan 4 regels plaatsruimte mag beslaan. Dubbele grootte f 0.80 Vierdubbele grootte f 8.60 Verzoeke beleefd onderstaanden bon uiterlijk VRIJDAG 29 DECEMBER, duidelijk ingevuld met bijvoeging van 40 ct. aan onze bureaux Nassau- laan te Haarlem te doen bezorgen. Ook onzen courantenbezorgers en agenten kan de ingevulde bon ter hand worden gesteld, Evenals vorige jaren stellen l wij ook nü jweder voor onze abonnés beschikbaar den prach- tigen COMMUNIE-HALENDER van dr. A. Derckx, tegen den prijs van De kalenders kunnen afgehaald worden aan onze bureaux of besteld worden bij onze Agenten. DE ADMINISTRATIE Dit nummer bestaat uit twee bladen EERSTE BLAH. ttAARLMSÜHfc ALLEtfAGJES N°. 2122 Barteljorisstraai 27. TELEFOON 177 O. 4330 KORTE BERICHTE» ENE HUUUMSOIE COWUUIT PRIJS DEK ADVERTENTIËNI Van 15 regels f 0,75, iedere regel meer 0,15; buitenland per regel 0,20, adverfeniiën in de rubriek „Vraag en Aanbod" van 1S regels f 0.40. «lkt regel meer 0,10. ABONNEMENTSPRIJS s Per 3 maande* voor Haarlem en de agentschappen (kom eener gemeente) 1.60; voor de overige plaatsen iv Nederland per post f 2,— per week voor Haarlem en de agentschappen 0,1 u6; afzonderlijke nummers 0,15. Alle betalende abonnéa op dit Blad, in bet bezit van een Verzekeringspolis, zijn, volgens de bepalingen op "de polissen vermeld, tegen ongelukken verzekerd voor f 4000 bij levenslange ongeschiktheid tot werken, f SOO bij overlijden, f 3QO bij verlies van een hand of voet, f 25Ö bij verlies van een oog, f 125 bij verlies van een duim, 75 bij breuk van een arm of been, f lOQ bij verlies van een wijsvinger, f 25 bij verlies van een anderen vinger. De uitkeering dezer bedragen wordt gegarandeerd door de „Hollandsche Alg^meene Verzekeringsbank te Schiedam. (De vóór 1 October 1911 uitgegeven police en zijn niet geldig.) Ondergeteekende verzoekt plaatsing van onderstaanden Nieuwjaars groet in het nummer van 30 December. (Het bedrag ad f0.40 gaat hierbij). Bisschoppelijk Museum Jansstr. 79 geopend eiken dag van 105 uur tegen betaling van 25 cents. Uitgezonderd Zater dagen en R.-K. feestdagen. SCHOTEN. n.m. 7i/i uur gemeente raad. HAARLEMMERMEER. n.m. 12 Va uur gemeenteraad. - ZANDVOORT. n.m. 7i/2 uur ge meenteraad TEGEN NIEUWJAAR. Aan 't postkantoor begint men 't al te merken. Do gewone Nieuwjaarsdagen om Poe (zegels, kaarten enz. zijn er, en de distri butiekamers beginnen weer zoo langzamer hand op papierpakhuizen te gelijken. Het is al wat verminderd in vergelijking m«t eeuige jaren terug, maar naar onze he lheiden meening zou de stortzee van Nieuw- Jaarswenschen de zuivere gelegenkeids- ^'enscben nog tot een veel kleiner quan tum kunnen worden teruggebracht. Wanneer iedereen nu eens het zijne er toe bijdraagt om de kaarten, formule-wensohen, ete. tot een minimum te beperken, dan zal ('e post van een ontzaglijken druk verlost '-ijn en misschien geraken wij en straks an deren er aan gewend het zonder die formali- Jeitswenschen te stellen hetgeen slechts °t gemak en genoegen kan zijd van ons en Vfin anderen. AGENDA. 28 DECEMBER. Gebouw St. Bavo Smedestraat 23 - Volkszang, zaal 7 en zaal 8. Moeder- JAirsus, 8 uur. Leden Bouwvereeniging p. Joseph, half 9. Bestuur Liefdebeurs^ half 9 Gr. Knapenvereeniging, half 8. Sociëteit Vereeniging 8 uur iieert Haarl. Muziekkorps. St. EliBabeths-Gebouw Janssbr. jj van 1—2 uur aanvrage om verstér- Jjr.de middelen voor arme zieken der St. usabeths-Vereeniging. pCebouw st. Martbavereen. Kleine mtvveg 13 Betrekkingbureau geopend 11 8—9 uur 's avonds. OVERZICHT. De stap van Wilson is gevolgd doorben van den Zwitserschen Bondsraad, die even eens een nota zond aan de oorlogvoerende staten, waarin steun wordt verleend aan de vredespogingen van Wilson en wordt aan gedrongen op het aangaan van onderhande lingen. Zooals te verwachten was, hebben de Cen trale mogendheden er geen bezwaar tegen gemaakt, het bemiddelingsvoorstel van Amerika te aanvaarden, terwijl de Entente- staten maar blijven talmen met Iran ant woorden. De Entente geraakt met haar altijddurend getalm in een steeds moeilijker diplomatieke positie. Vv ant niet alleen, dat de wereld nog altijd met toenemende spanning uitziet naar het verleden week Dinsdag reeds toegezegde formeels antwoord van de geallieerden op bet vredesaanbod der centrale mogendheden, de Entente zal ook de nota van Wilson hebben te beantwoordenen nu ook die van de Zwitsersche regeering en straks mis schien ook die van....? Al moge de Entente-pers en nu zelfs o-ok weer de Russische minister van buitenland se he zaken en de Roemeensche koning te kennen geven, dat de strijd tot het bittere einde (voor Roemenië al haast bereikt!) moet worden voortgezet, een rechtstreeksch en beslissend antwoord op een der gezonden nota s heeft de Entente nog niet gegeven. En zoolang dat niet het geval is, hebben wij, neutralen, nog reden om te blijven hopen op een aanstaanden vrede. Daarop hoopt, blijkens Zijn Kerstrede, steeds nog Z. 11. de Paus; daarop hoopt men ook nog altijd in ons land en in de overige neutrale staten van Europa. Dit laatste blijkt maar al to zeer uit de instemming, waarmede bijv. de Zweedscho en vooral de Deensche pers de nota van Wilson bespreekt. „Politiken" schrijft o.a., dat er reden is te hopen op een welslagen van Wilson's ver standig en voorzichtig ingeleide vredesactie. Wilson wil niet alleen den weg voor den wede hanen, maar houdt zich ook bezig met het vraagstuk van het scheppen van vaste waarborgen tegen oorlogen in het algemeen. Als iets de oorlogvoerende en de onzijdige volken vereenigt, dan is het meent Poli tiken de oprechte wenseh, om van een herhaling van een zoo schrikkelijke ramp verschoond te blijven. Wij wachten dus het drievoudig antwoord der Entente af In ons verlangen naar den eindelijken vrede, mogen wij onze aandacht niet geheel van het oorlogistooneel laten verdringen, want al' gebeurt er op de meeste fronten niet veel belangrijks, tooh dient toegezien te worden op hetgeen in Roemenië weer heeft plaats gehad en daar nog weer staat te ge beuren. Ware het niet, dat reeds sedert eenigen tijd tevoren, behalve dan in Roemenië, op zoowat alle fronten een opmerkelijke stil stand heersohte, men zou meenen, dat even als in 1914 en 1915 de troepen opzettelijk een soort Kerstmis-rust hadden gehouden. „Behalve dan in Roemenie", schreven wij. Daar is de oorlog ook gedurende de Kerst dagen met groote kracht voortgezet. Blijkbaar is de tegenstand der Russen en Roemcniërs (Uit de jongste legerberidhten blijkt althans, dat de Roemeniërs nog niet op „rust" zijn, zooals eenige dagen geleden ■werd gemeld) in Oost Walaehije, waar de Sereth-linie het meest wordt bedreigd, groo- ter geweest dan in de Dobroedsja. Want, wel wisten de centralen over een groot ge deelte van liet Ooet-Walaehijscihe front weer nieuwe vorderingen te maken, doch die vor deringen waren niet van dien aard ais de Duitsche legeraanvoering vermoedelijk ver woont Jiad iiz cIöko tlaeren te zullen bereiken. In de Dobroedsja daarentegen ging de op- marseh weer in versnelden pas. Daar dron gen de centr. achtereenvolgens tot den Do- nau-del-ta op, waar zij Toeltzea en Isactzea bezetten. De geheele Dobroedsja is thans in banden der centralen; uitgezonderd al leen de uiterste noord-westelijke hoek, welke beschermd wordt door het vesting-plaatsje Macin aan de Dobroedsjazijde van den Donau en de versterkte vesting Galatz aan den westelijken Donauoever. De Russen zijn dus terug gedrongen tot Reni en Ismail in Bessarabie, waar zij vier maanden geleden, n°g voor het uitbreken van don oorlog tusschen Roemenië en Oos tenrijk reeds stonden opgesteld om door Roemenië naarKonstantinopel op te marekeeren. Van groot gewicht is nu de vraag wat Maekensen nu verder zal doen. Zal hij ge bruikmakend van de gelegenheid nu tevens trachten den Donau ook hier in het uiterste noorden te foroeeren en de Russen in hun eigen gebied verder nazitten, waarmee hij dan bovendien nog de Sereth-stelling in den rug zou kunnen bedreigen, of zal liii zich te vreden steilllen met de krachtige verdedi gingslinie, welke hij iaugs den Donau nu bezet heeft. In de eerste dagen, welke zullen volgen, zal deze vraag wel tot oplossing komen. Een toespraak des Pausen. De Paus ontving, tot het aanbieden der Kerstwensehen, het H. College, in plechtige audiëntie. De kardinaal-deken Vannutelli las een adres voor, waarin hij den wenseh uitte, dat vrede moge komen onder de menschen en de naties: den wenseh die den Paus liet meest ter harte gaat. Kardinaal Vannutelli bracht hulde aan den Paus voor Zijn arbeid,die er naar streeft Je smarten te verzachteu, moed in te storten, redelijkheid gn rechtvaardigheid te onder wijzen en overtredingen te vero-ordeelen. En omdat 't billijk is> dat aan dezen recht vaardigen eind-vrede, die iedereen wenscht, iedereen medewerkt, zoo besloot volgens het particuliere telegram aan de „Maas bode" - kardinaal Vannutelili zijne rede, worden onze wenscken saaangevat in een enkelen, n.l. dat de voorwaarde, voor het welslagen, in herinnering ge bracht door het Engelenkoor hoven de wieg.van Bethlehem, de vlam van den goe den wil; krachtig en zuiver ontstoken worde in de harten en tot de erkenning voero van de bron, waaruit de vrede voortvloeit, den weg om den vrede te bereiken en het door God ingestelde gezag om den vrede te bewa- ren. De Paus antwoordde en sprak Zijne vreug de nit over de welwillendheid van het II. College voor Zijn arbeid, die er naar streefde het lijden van den oorlog te verzachten en over de overeenstemming van gedachten en verlangens der kardinalen met het Hoofd der Kerk. Kardinaal Vannuteli aldus de Paus herhaalde den wenseh van Jezus en van liet Kerstfeest, vrede onder den mensehen, zon der te vergeten vurige wenechen te uiten, opdat hij het zoeken naar den vrede Onze Voortdurende verzuchting niet aan alle zijuen de voorwaarde ontbreke die de ver kondiging van den vrede ook in de grot van Bethlehem vergezelde; „Vrede aan de mecschen van goeden wil." Na te hebben herinnerd aan zijne vroegere aansporingen tot den vrede, zeide de Paus: Hoe toch zouden onze kinderen kunnen stre ven naar den vrede, naar dezen rechtvaar digen en voordeeligen vrede, die de ver schrikkingen van den huidigen oorlog be ëindigen moet, indien geen enkel voorwaar delijk goed ooit kan worden verkregen zon der het inachtnemen der voorwaarde en in dien het „Pax hominibns bonae voluntatis" heden klinkt als een voorwaardelijke belofte, evenals toen het voor de eerste maal weer klonk bij de geboorte van den verlosser. De Paus eindig-de met het uitspreken van van den wenseh, dat ter gelegenheid van het Kerstfeest de aarde moge kennen, wat haar tot vrede strekt; dat de machtigen der aar de, om de verwoesting tot staan te brengen, de stem van het H. College mogen steunen; dat de naties mogen bedenken, dat de Kerk het licht des geloofs en de genade en bij-stand bezit van Hem, die de Weg, de Waarheid en het Leven is en Wiens bedoelingen veel verder zien dan bet oog der menschelijkè kortzichtigheid; dat de regeerenden einde lijk gehoor mogen geven aan de aansporin gen en herhaalde gebeden van den Vader van het Christelijk gezin en, langs den weg der gerechtigheid, de omarming van den vrede brengen, opdat het oude woord van den Psalmist „Justitia et pax osculatae sunt" in onze dagen een nieuwe uitlegging kunne vinden. De Paus uitte ten slotte Zijn vast vertrou- wen in do toekom,s>t der Kerk en der Stoten, da nkte voor en beantwoordde de wenseh en der kardinalen en gaf den Apostolisehen Zegen. Wilson's bemiddelingsaanbod door de centrale mogendhe den aanvaard. De Duitsche Staatssecretaris van buiten- laudsehe zaken heeft aan den ambasseur der Vereenigde Staten van Amerika gisteren te Berlijn, in antwoord op diens schrijven van 21 December, de volgende nota overhandigd: „De keizerijke regeering heeft het edel moedig voorstel van den president der Ver eenigde Staten van Amerika om de grond slagen te leggen voor het herstel van een duurzamen vrede opgenomen en overwogen in denzelfden vriendschappelijken geest, die in de mededeeling van den president tot uiting komt. De president geeft het doel aan, waarnaar liij streeft en laat de keuze van den weg open Der keizerlijke regeering komt het voor, dat een onmiddellijke wisseling van gedachten de beste weg is om tot het gewenschfe re sultaat te komen. Zij heeft derhalve de eer om in den geest van uw verklaring van 21 dezer, die de hand bood tot vredesonderhandelingen, voor te stellen, dat ten spoedigste gedelegeerden der oorlogvoerende Staten op een neutrale plaats bijeen zullen komen. Ook de keizerlijke regeering is van mee- nings dat het groote werk der voorkoming van toekomstige oorlogen eerst na beëindi ging van den tegenwoordigen volkenstrijd onder handen kan worden genomen. Zij zal als dit oogenblik aangebroken is, met vreug de bereid zijn samen met de Vereenigde Staten van Amerika mede te werken aan deze verheven taak." Ook de regeering der Donau-Mouarchie heeft, naar uit Weenen wordt gemeld, de nota van Wilson, <yoverleg met de regee- ringen der verbonden mogendheden, beant woord met een nota, die eveneens gisteren aan den gezant der Ver. Staten te Weenen overhandigd is en die aldus luidt: „De Oostenrijksch-Hongaarsche regeering hecht er vooral aaii cr op te wijzen, dat zij zich heeft laten leiden door denzelfden geest van vriendschap en tegemoetkoming, die in de edele voorstellen van den president tot uiting komen. De president stelt zich ten doel den grond slag 1e leggen voor een duurzamen vrede, terwijl hij op de keuze van, den weg daar heen en de middelen niet voor uittoepen wil. D-e Oostenrijksch-Hongaarsche regeering be schouwt als den meest geschikten weg'tot dit doel, een onmiddellijke gedachten/wisse ling tusschen de oorlogvoerend en. In aansluiting aan dc verklaring yan 12 December, waarin zij zich bereid verklaard heeft tot het openen van vredes-onderhande- lirgen, heeft zij daarom de eer een spoedige bijeenkomst van vertegenwoordigers der ooregvoerende mogendheden in een plaats in een neutraal land, voor te stellen. Do Oostenrijksch-Hongaarsche regeering huldigt eveneens de. opvatting van den pre- sident, dat het pas na het ten einde brengen van den tegenwoordigen oorlog mogelijk zal zijn o-iii over te gaan tot het groote en ge wei schte werk ter voorkoming van toekom stige oorlogen. Ter gelegener tijd zal de regeering gaarne bereid zijïr om gemeen schappelijk met de Ver. Staten haar mede werking te verleeneu aan dit verheven werk., Rusland's afwüzing(?) van Wilson's aanbod. De Russische minister van buitenlandsche zaken, Pokrofski, heeft naar Reuter uit St. Petersburg seint aan vertegenwoordi gers van de pers een belangrijke mededee ling gedaan, die als volgt luidt: Na den oorlog zal het militaire bondge nootschap tusschen Rusland, Frankrijk en Engeland bevestigd worden door een innige economische vereeniging'. De oorlog zal tot het zegevierend einde worden voortgezet. Wilson's nota kan geen verandering in den toestand brengen. De gealieerden zullen Wilson's nota vol ledig beantwoorden, maar weigeren diens voorstel te aanvaarden. Zij zullen herhalen, dat zij den oorlog zullen volhouden, totdat de verwoeste landen zijn hersteld, het be staan der kleine naties zal zijn gewaarborgd en een nieuwe wereldstrijd onmogelijk ge maakt. Pokrofski wees op nieuwe militaire maat regelen, om „voorgoed een einde te maken aan de Grieksche politiek van besluiteloos heid." Een Zwitsersche nota. Uit Bern wordt.gemeld, dat de Zwitsersche Bondsraad aan de regeeringen van de oor logvoerende Staten de volgende nota heeft gericht: De president van de Vereenigde Staten van Amérika, met wien de Zwitsersche Bondsraad, geleid d-oor den vurigen wenseh naar een spoedige beëindiging van de vijan delijkheden, voor geruimen tijd in voeling getreden is, had de vriendelijkheid den Bondsraad van de aan de regeeringen van de Centralen- en de Entente-machten gezon den Vredesnota, kennis te geven. In deze ncta spreekt President Wilson de groote wensehelijkheid voor internationale afspra ken, met het doel een zekerder en duurza mer vermijding van eatastrophen, zooals deze als waaronder de volkeren thans ge hukt gaan, te verkrijgen. Hij betoogt in ver band daarmede de noodzakelijkheid, het ein- dï van den tegenwoordigen oorlog te be spoedigen. Zonder zelf vredesvoorwaarden te stellen of de bemiddeling aan te bieden, stelt hij zich op het standpunt om te bepalen, of de menschheid mag hopen op een naderbij- komen van den Vrede. Het verdienstelijke persoonlijke initiatier van President Wilson zal een machtigen weerklank in Zwitserland vinden, trouw aan de verplichtingen, welke een strikte neutraliteit haar opleggen, in gelijke vriend schap met de Staten van de beide in oorlog zijn-de machtsgroepen, als een eiland, gele gen in het midden van de branding van den versehrikkelijken volkerenkrijg en in zijn ideale en materiale belangen sterk geroepen en bereid met zijn zwakke krachten mede te helpen, j>m het oneindig lij-den van den oor log, welke het in dagelijksche aanraking brengt met de geïnterneerden, zwaar gewon den en gewondenverple-ging, ten einde te brengen en de grondslagen te leggen voor een zegenrijk samenwerken der volkeren. De Zwitsersche Bondsraad grijpt deze ge- legheid met vreugde aan, het streven van den president der Vereenigde Staten van Amerika te ondersteunen. Hij zou zich ge lukkig achten, wanneer hij, op welke geringe wijze ook, voor de toenadering tusschen de in oorlog zijnde volkeren en voor het tot stand komen van een duurzamen vrede, werkzaam zou kunnen zijn. Een aanvaring. Te Parijs is bericht ontvan gen uit Marseille, dat een nachtelijke aanva ring heeft plaats gehad tusschen het 1' ran- sche slagschip Ernest Renan en een Italiaanse!) sohip, dat troepen voor gealieerden vervoerde, die met verlof gingen. Het Italiaansehe schip brak in twee stukken. Vijftien man verdronken. Honderdvytien andere passagiers werden opge pikt en in een Italiaansehe haven geland. De Ernest Renan is naar Toulou terug-ge stoomd. Een Engelsche ladingspoging in België? Van de grens wordt gemeld: In Westcapelle bij Knoeke is een heel regiment troepen aangeko men en veel artillerie. De Duitscliers aan de grens verwachten, dat vóór Nieuwjaar dc En gelsche vloot een aanval op de kust bij Zee- fa i*uggo en Knoeke zal doen. Daarmede vei- klaart men dan ook al de nieuw aangelegde geduchte vertolkingen en de sterkere bezetting.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1916 | | pagina 1