BUITENLAND
BINNENLAND
SOCIALE BERICHTEN
LEGER EN VLOOT
OORLOGS-ALLERLEI
duitschland. j
Berichten in «Irïe regels
TWEE NEDERLANDSCHE SCHEPEN,
DE „SALLAND" EN DE „ZETA"
GEZONKEN.
laat varen. Ha heer Hodga begoa uiteen te
eetten, dat de oorlog moest worden voórtgc*
»i tot hat einde in bat belaas ran hat nage-
si^ht, boa groot da offer* ook zouden mogen
zijn an «potte een weinig met eiehzelf, dat hij
in vroeger jaren (1910 en 1912) nog liad deel
genomen aan v redeezen din gen naar üuitsoh-
l«nd. De ervaring had imm&ra geleerd dat de
Duitecha sooialisten van dez.elfde denkbeelden,
waren doortrokken al* liun Keizer. Daarua
echter «prak de heer Hodge moer in bijzonder
heden over den vrijhandel. Voor den oorlog
meenden wij, zei cl* hij. dat vrijhandel betee-
keude da voorkoming van oorlog, toti zoolang
wy de deur open hielden, Duitschland niet het
verliea van zijn handel zou wagen door een
oorlog ta beginnen. Wij wilden bovendien goed
koop* waren. Tlian* eoht&ï zijn on* da oogen
geopend. Uiti Duitschland kregen wa drie mil-
licen ton «taal. Dat zal nu uit zijn. Ik zal zor
gen dat er nu geen Duitsch staal hier meer
binnenkomt zoolang er nog een hoogoven ge
doofd i». Ala die hooovens hier werken zal ik
misschien iet* binnenlaten. Hoe dwaa» waren
wa vroeger om onze deur open te laten, terwijl
de ander haar dicht hield. Wij moeten voor
taan het systeem van leer om leer 'volgen. Vroe
ger wilde geen vak vereen igingsl ei dor hiervan
weten. Maar dat is nu anders. Australië ij een
protectionistisch land en de levensstandaard
ia er de hoogste in de wereld. De zoogenaamde
tariefhervorming beteekent volstrekt niet de'
verlaging van levensstandaard, gelijk sommigen
schijnen te meenen. Al» ik maar den wolgc-
zinden steun krijg van kapitaal en arbeid is èr
geen twijfel aan ons succes.
Nog een kjjkje achter de Fransche schermen.
De oud-minister van Oorlog Millerand heeft
in een redevoering in Marseille een en ander
medegedeeld over de moeilijkheden in liet be
gin van den oorlog ondervonden bij den muni
tie-aanmaak.
Kort na half September 1914 bereikte het
ministerie van oorlog het verpletterende be
richt, dat de voorraad munitie voor de veld
artillerie zeer snel verminderde. Om te be
ginnen moeat de dagelijksche aanmaak van
13,400 projectielen op 100,000 worden gebracht.
Op 20 September werd te Bordeaux onder
voorzitterschap van den minister van oorlóg
een vergadering van industrieeion gehouden.
De Fransche industrie, gemobiliseerd, weid
verdeeld in vijf groepenaan het hoofd van
eiken g -oep werd een firma of particulier ge;
plaatst, verantwoordelijk voor de verkrijging
van een geweldigen aanmaak, welke thanson-
middellijk noodig was, wilde men niet binnen
korten tijd gedwongen zijn de wapens te moe
ten strijken. Wij hadden te worken met fa
briek»- en ander personeel, zonder outileering,
volkomen onvoorbereid vcor dit werk. Een
nieuwe moeilijkheid rees spoedig: voor alles
waren projectielen noodig. maar ook moest
gedacht worden aan aanvulling van den voor
raad kanonnen /.elf. En nu moet men niet den
ken, dat men maar behoefde to bestellen 1 Op
22 Sept. waren bij een groote particuliere firma
20 batterijen veldartillerie besteld 31 Qct.,
op denzelfden dag, dat do artillerie-inrichtin
gen een nieuwe bestelling deden berichtte
de firma, dat bij aanvaarding van de opdracht
de projectielenaanmaak aanmerkelijk zou moe
ten worden vorminderd. Tot in liet begin yan
1915 kregen wij op die wijze vrijwel dagelijks
bericht, dat aanneming der bestellingen i'iiiet
werden nagekomen. Zoo moest do kanonnen-
aanmaak worden uitgesteld. Ten slotte hjeft
de Fransche industrie resultaten weten te ibe-
reiken, welke alle verwachtingen overtroffen.
EEN GEVAARLIJKE KIT.
George Queri schrijft uit liet Westen aan het
„Berliner Tageblatt":
Het Holsteinsche regiment was tegen het
einde van de eerste week van 9 October zoo
goed ala afgesneden van de achterwaartstohe
verbindingen. Een paar van de duizend gra
naten hadden ten slotte toch de dunne telefoon
draden vernield en de telefonist in de loop
graaf en in de centrale van den oommandant
schreeuwden in doove, ziellooze apparaten., Er
was geen denkeu aan de leidingen nu tij
dens het wilde roffelvuur te repareéreij.
Maar verbinding naar den commandant
moest or zjjn, natuurlijk. Kuiters voorl
De afstand heen en terug was zeventien
kilometer over oneffen, stuk geschoten terftin.
Men kon veronderstellen, dat een voetgnijger
ten minste twee uur werk zou hebben om door
dit ge-bied te rennen. Het woedende vuur
oi&chte pauzen zoowel bij het loopen als? bij
het kruipen, en hield den man daarom bof en-
matig lang in nood en angst. Een goed ruiter
echter moeet hot werk doen in een vijfde jvan
dezen tijd. Eenvoudig door het gevaar jagen,
er op of er onder en in vijf en twintig minuten
weer terug zijn of het naaet het doode paard
'iggen. 5
's Avonds gingen de huzaren Hlasny uit jier-
lijn. en de huzaar Haetedt uit Holstein dp ifreg.
Zij waren nu reeds vjjf en een half jaar in
hun eskadron en waren prachtige» oude sol
daten. Zij wisten heel goed wat voor eeii lot
zij getrokken hadden. Zij renden weg, 't
lichaam op den hals van het paard en lieten
de teugels bijna geheel vrij. Overal brulden de
granaten. De schuw geworden dieren hadden
do sporen niet noodig. Liepen zoo snol ze kon
den. Toen stonden ze trillend, schuimend en
met zweet bedekt aan het doel. De huzbren
dienden hun rapport in, wachtten op antwoord
«n galappeerden langs den vuur weg tejrufT
De wildste vau alle wilde jachten. Hiiilgnde,
fluitende gezangen van de granaten, sproeien
de dood en verderf. De avond wil niet' vallen.
De paarden zijn nat van angst en van hot wer
ken, de ruiters kleven aan da halzen ep jagen
de dieren naar huis. De minuten duren Aren.
Elke minuut dreigt tienduizendma&l do dood.
Tussohen. granaten en mensehen eep akelig
spel als tueechen kat en muis. ,j
Daar zijn zij en zo weten niet hoe hei moge
lijk geweest is. Zij glijden als slaapdrófaken
-van do paarden «n willen de dieren als iltijd
naar «tal brengen. Maar deze lichauienj van
vleetch en beenderen vallen om, slaan!mot de
beenon jlit en hinniken. Overal mengt i zich
bloed mot het zweet, d» brave dieren trillejn en
sterven zonder geluld to geven. i
Aoht paarden in een paar dagen. Maar de
huzaren gingen ongedeerd met do infnnjterie
naar de reeervoatolling.
In het begin dezer weck is op een mjjddkg. in
het. K arthuizer-klposter bjj DusseUorf een
brand uitgebroken, welke zoo snel om ziel)
heen sloeg, dat aan blusschen haaet niet. te
denken viel. De brandweer van Dussoldorf ver
leende assistentie. Des avonds was de brand
neg niet gebluselit. Zoowel do kerk ala het
klooster zijn ernstig beschadigd. Eon ige Kart-
liuizer-bmodera liepen bij het blussohingswerk
brandwonden op.
Een groot deel van het plafond van do boven
verdieping van het hoofdgebouw stortte in,
waardoor zes brandweerlieden gekwetst word
en drio hunner naar het ziekenhuis gebracht
moesten worden.
Op 77-jarigen leeftijd is overleden de her
tog van Athol!, een van de eersten uit den
Sohotsohen adelstand en goed vaderlander.
To Berlijn worden soldaten als hulpkrach
ten gebruik om den aanvoer van steenkolen,
waaraan gebrek is, te bespoedigen.
Do militaire overheid in Brandenburg
heeft bepaald, dat ook vijandelijke vreemdelin
gen tot werken gedwongen kunnen worden.
De avia.teur Laffon, Kamerlid voor Ariègo,
die pas het legioen van eer verworven licoft,
werd thans in een luchtgevecht ernstig gewond
De Iramwogstaking te llome is geëindigd
nadat 200 losse werklieden ontslagen zijn. Zij
zijn door vrouwen vc-rvangen.
Tijdens don oorlog zijn in Duitschland
reeds 15.000 ijzeren kruisen 1st® en een A mill,
ijzeren kruisen 2de klasse verleend.
Do vroegere Grieksche gezant te Berlijn,
Kleon Rangabó, bekend staatsman en Nieuw-
Grieksch dichter, is te Nizza overleden.
Uit solidariteit met de metaalarbeiders is
in Saragossa een algemeene staking voor alle
vakken uitgeroepen.
HET GEVAL MET DE URSULA FISCHER
Welke motieven door onze regeering zijn
aangevoerd voor het niet toelaten op de Wes
ter Schelde van den Duits hen '-^o-vaariler.
„Ursula ï'isc.-er,' die Vrijdag van uit Zee-
brugge ter reede te Vlissingen kwam, is nog
niet bekend.
Maar ze zijn, meent de „Midd. Ct." wel
te vermoeden, want het is niet het eerste
geval van dien aard.
„Den 2den Sept. 1914 deed de Britsehe ge
zant mededeeling van liét voornemen zijner
regeering om de Duitsche cn Oostenrijksche
schepen, welke in het begin van den oorlog
te Antwerpen in de macht van België wa
ren gekomen, over de Wester Schelde naar
Engeland le voeren, op grond van de bij
het verdrag van 1839 gewaarborgde vrije
vaart op de Schelde.
„Onze regeering heeft toen die doorvaart
niet toegelaten. De schepen toch waren door
een oorlogsdaad in de macht der Belgische
regeering gekomen, en de inachtneming eener
strikte onzijdigheid liet niet tóe, dat oorlog
voerende staten op Nederlandsch terretoir die
oorlogsdaad zouden voortzetten. Tevens merk
te onze Minister op dat een dusdanig, vervoer
niet viel onder de tractaatsbepaling welke
immers de vrijheid waarborgt uitsluitend
„sous lerappport du commerce" (ten opzich
te van den handel).
„Later men leze het Oranjeboek van het
vorig jaar heeft onze regceiïng dit nog
eens uitdrukkelijk vastgesteld door te be
palen, dat handelsschepen onder de v «r van
een der oorlogvoerende partijen, die door de
uitoefening van het buitrecht of van het re-
qyisitiereciit op de tegenpartij zijn verkregen,
binnen het rechtsgebied van onzen Staat al
leen worden toegelaten wegens onzeewaar
digheid, slechte gesteldheid der zee, gebrek
brek aan brandstof of aan levensmiddelen, met
de verplichting weer te vertrekken zoodra
da oorzaak is vervallen.
„Bij da „Ursula Fischer" deed zich het om
gekeerde voor, van wat in September '14
gebeurde. Het was nu een Duitsch s 'hip dat
doorgang over de Wester Schelde vroeg naar
Antwerpen toe. Als het werkelijk een Duitsch
handelsschip was geweest, zou die doorlating
onggetwijfeld zijn toegestaan.
„Maar het was, althans volgens de couran
tenberichten, geen Duits: h hande'ss-hip. Het
was het buitgemaakte Enge'sche handels
schip „Lestris" dat, door de vermomming van
een nieuwe beschildering van romp en pijp
heen, door do loodsen herkend werd als ten
Ldverpoolboot.
„En toen was de zaak andersde bovenver
melde motieven Voor de weigering aan En
geland zullen hier ook wel aangevoerd zijn.
„Dat de Duitschers graag de in Zeebrugge
opgeborgen buitgemaakte schepen van die
aan vliegers en bombardement blootgestelde
haven zouden overbrengen naar het veiliger
Antwerpen, ligt voor do hand. De ruimte in
Zeebrugge is bovendien niet groot. Maar het
is slecnts een zuiver doorgevoerde toepas
sing van het neutraliteitsbeginsel, dat het
schip niet doorgelaten werd."
Gistereiinamiddag omstreeks 5 uur, bereik
te ons het bericht uit Londen, dat het Neder -
landsche stoomschip „Salland," van de Kon.
Hoil. Lloyd, is tot zinken gebracht. De be
manning is gered.
„De „Salland" (vroeger „Hillinere" gehee-
ten) was een .vrachtboot, groot 3657 bruto
en B332 nette tons, behooreode te Amster
dam aan den Son. Holl. Lloyd en werd
In 1905 bij de firma Russell en Oo. te Glas
gow gebouwd.
Nader wordt 'gemeld, dat de „Salland" to
Cardiff een lading kolen had ingenomen voor
Dakar (een Engelsehe bunkorhaven in West-
Afrika). Na lossing aldaar zou het naar Bue-
nos-Ayres vertrekken om graan te laden.
Het vermoeden ligt voor de hand, dat het
schip door een Duitschen onderzeeër is aan
gehouden, welke na onderzoek, evenals met
het onlangs tot zinken gebrachte Nederl. s.s.
„Kediri," orders heeft gegeven het te ver-
Laten wegens het vervoeren van contrabande.
.Ook het Nederlandsche stoomschip „Zeta"
ls gezonken.
De „Zeta" is groot 3053 bruto »n 1981
netto tons, behoorde aan de .Vrachtvaartmaat-
sehappij „Bothnia" te Amsterdam en werd in
1913 gebouwd bij Irvine's Shipbuilding Co.
Ld. te West-Hartlepool.
Het schip was einde December van Newi-
York vertrokken met bestemming voor Am
sterdam. Te nesfond ui: eiire-i CU)
(ons tarwe voor de Neder'andich" i o -jeering,
HET MIJNENGEVAAR.
Van de in December op da Nederlandsche
kust aangetroffen 64 mijnen waren 57 van
Engelschen, 4 van Duits.hen en 3 vau on
bekenden oorsprong.
In totaal zijn sedert liet uitbreken van
den oorlog tot 1 Jan. j.l. op onze '-"s -onge
troffen 1640 mijnen, waarvan 999 van En
gelschen, 64 van Frans-hen 257 van Duit
schen en 320 van onbekenden oorsprong.
TRAM Den HAAG—LEIDEN-KATWI.TK
Het „Vad." meldt, dat het werk-Tnit: vcor
spcor- en tramverbindingen tuss 'hen Leiden,
Katwijk en 's-Gravenhage van ingenieur A.
J. Kriegcr te Soest rapport heeft ontvangen.
Aanbevolen wordt werk te maken van een
locaal-spoor weg KatwijkValkenburgWas
senaar—Den Haag met tramziitik van Val
kenburg (Wassenaar) naar Leiden.
Het. is de bedoeling, de lijn Katwijk—'s Gra-
venhage met bogen van zeer groofen straal
te onderwerpen tot opneming vau grootspoor-
wcgmaterieel door verbinding met den e!ec-
trischen spoorweg bij de grens der gemeente
Wassenaar.
Aansluiting bij den tramlijn Leiden—
Noordwijk worde bij de Leidscho Buurt met
het Haagsche tramwegnet aan het einde van
den Waaldorperweg door een brover het
Kanaal voorgesteld, waardoor een geschikte
gemeenschap met de steden Leiden cn Tien
Haag verkregen zou worden.
FROTESTVERGADEIHNG der
SCHOENMAKERS.
Vanwege den Neder!, Bond van Schoenma-
.kerepatroons-Vereenigingen zal een protest-
vergadering gehcuden worden op 6 Februari
&.k. te VA uur in het gebouw „Conoordia". aan
het Hooge Zand te 's-Gravenhage.
Tot het bijwonen van deze vergadering wor
den uitgenoodigd de Minister, Kamerleden, de
voorzitter van het Distributie-bureau voor
huiden en looistoffen, de Bond, van Schoenfa
brikanten, alle Schoenmakers-patroons-vereeni-
ging en alle schoenmakers in Nederland.
Als sprekers op deze vergadering zullen op
treden de heereu Lanceeter, uit Amsterdam, en
F. Hesels, secretaris van den Nederl. Bond van
Schoeuniakers-patroons-vereenigingenterwijl
als zoodanig nog zullen uitgenoodigd worden
een bekend schoenwinkelier uit Rotterdam en
aen lid van het hoofdbestuur van den Algem.
Nederl. Bond van Schoenfabrikanten.
Slechte bediening. Eindhoven was lang
verstoken van regeerings-aardappelen. Einde
vorige week gingen de noodige wagons naar
Eindhoven af, men sprak van 38. Gisteren
kwamen er 7 aan. Vanmorgen bleek, dat
de aardappelen bevroren waren. 70.000 kilo
staan onbruikbaar op het emplacement der
S.S. alhier.
Een wijze burgemeester. In een onzer
Friesche gemeenten, meldt de „Stand." zou
den een vijftigtal arbeidersvrouwen den Bur
gemeester onverwacht een bezoek brengen,
om te klagen over de duurte, gebrek aan
werk, ja over alles, waarover inen tegen
woordig klaagt. En dan hulp vragen. Men
komt ter bestemder plaatse. De Burgerva
der ontvangt hen met een: „Zoo, ben jullie
daar al? Kom maar binnenI" De dames krij-
f^en Tulmaclioots fa^lc^onYvGÏci lvu.iv lclacKten
te uiten, waarop de Burgemeester het woord
weer neemt. Hij haalt een lijst ie voorschijn
en zegt: „Vrouw A. present? Je tnan heeft
dezen zomer zooveel verdiend'. Je beide zoons
brachten zooveel binnen. Je cichorei is ver
kocht voor zooveel, enz. Totaal een inkomen
van zooveel gulden» Alles klopt, nietwaar?
.'Je kunt dus gaan!" „Vrouw BL aanwezig?"
En weer precies werd een staat van inkom
sten voorgelegdl
Achtereenvolgens werden op die manier
alle klaagsters „behandeld". Sommigen
wachtten hun beurt maar niet eens af en
don enkelen die daarvoor werkelijk in aan
merking kwamen, werd hulp toegezegd.
Mishandeling met doodelijkcn afloop.
Te St. Jansteen—Heikant, ontstond Zondag
een korte woordenwisseling tussohen zekere
de B. en den 27-jarigen de L., waarbij eerst
genoemde zijn tegenstander met een mes te
lijf ging en dezen een steek toebracht. De
L. is thans aan de gevolgen overleden. De
dader is door de maréchaussee gearresteerd..
Hollandsch-,Duitsche kinderen. Dinsdag
middag arriveerden te Zevenaar uit Duitsch
land, afgehaald d oor leden van het Huisves
tingscomité, ze3tig kinderen van Holland-
sche ouders, in den leeftijd van 8—12 jaar.
De kleinen, die er werkelijk zeer slecht
uitzagen, worden over dLrerse Plaatsen van
ons land verdeeld.
Een nieuwe broodwinning. Men schrijft
uit Zevenaar: Een nieuwe bron van inkom
sten heeft de toenemende smokkelarij thans
voor menig grensbewoner geschapen. Het is
thans onder velen langs de grens gewoon
te, om 's ochtends in de vroegte (le lande
rijen af te zoeken, vooral als in den nacht
veie schoten gewisseld zijn tusschen buiten
gewone commiezen en smokkelaars, van wie
de laatsten in dat geval herhaaldelijk aan
den haal gaan met wegwerpmg van Üe mee
gevoerde goederen, die nie, steeds in de
rechtmatige handen terecht komen, wij ver
nemen bijv. dat een paar dagen geleden
twee „smokkelzoekers" voor ongeveer dui
zend Mark vet en spek „gevonden" heb
ben en daarna zonder veel moeite over de
grens brachten. Als gevolg daarvan is jiet
„zoeken" naar smokkelingredienten nu ook
al een beroep geworden, dat veelal winst
gevend blijkt te zijn. In ieder geval werpt
een en ander al éen hoogst eigenaardig
licht op de langs de grens geschapen toe
standen.
ZEELIEDENSTAKING TE
ROTTERDAM.
De bemanningen van de binnengekomen
stoomschepen. Nieuw-Amsterdam en Zaandijk
hebben zich met de stakers solidair verklaard.
Naar nader wordt gemeld, hooft de staking
zich thans nog verder uitgebreid, ook wat be
treft de booten van de H.-A.-1Ü® en heeft daar
voor gisteren geen monsterng plaats gehad.
DE SCHIPPERS ACTIE TE AMSTERDAM.
Gistermorgen zijn vanwege de rijkspolitie
maatregelen genomen om de 17 in het Merwe-
'dek*n*al liggende lichters naar Amsterdam te.
sloepen, daar zij, zoo wordt aan he* „Hbl." ge
mold, in verband met do zvvara ijsbezetting op
het kanaal, da vaart to v'eel stremden. Tegen
12 uur kwamen acht sleepbooten van verschil
lende sdeepboot-reederijënj elk' met twee poli
tieagenten aan boord en gegeletd door twee
rijks-politiebooten en'een boot van de gemeen
tepolitie, door Zeeburgersloia. Al vroeger wa
ren 80 rijksveldwachter» a an .gek omen, die, on
der leiding van den oommandant, den heer
Dozy, beide zijden van het kanaal afzetten, ter
wijl de kanaalkanten binnen de gehieente
afgezet werden door 0 man gemeentepolitie.
Een van do sleepbooten begaf zich 'naar de
lichters en maakte de trossen van het wach
terschip van de schippers vast. Het »chip werd
ontruimd en do ichippers wei-den tot buiten het
terrein van do lichters gebracht,. Da sleepboot,
nam allereerst dit schip op sleeptouw en bracht
het in de voorhaven van Zeeburg, waar het
word gemeerd. Daarop, terwijl da dijk aan beide
Zijden geheel wa» afgezet, werden achtereenvol
gen» de lichters door de acht sleepbooten naar
Amsterdam opgesleept.
Aanwezig was ook de burgemeester van Die-
men onder wiens gemeente de lichter ge
moord waren.
R.-K. BOUWVAKBOND.
.Op 23 dezer werd door do Hoofdbesturen dei-
drie R.-K. Bouwvakbonden besloten om in Mei
eeno Bondsvergadering te houden, en, zoo mo
gelijk, to geraken tot het stichten van een
Bouwvakbond.
Do ontw01-pen statuten en reglementen zul
len aan de afdeelingen worden toegezonden, eu
teven» zullen in alle afdeelingen gecombineerde
vergadering worden belegd, om de noodza
kelijkheid van de totstandkoming van één R.-K.
Bond voor alle R.-K. Bouwvakarbeiders te be-
plSiteu.
Do Hoofdbesturen zijn eenparig van oordeel
dat de noodzakelijkheid van één vakbond zich
steeds sterker doet gevoelen, en zij hebben goe
den hoop dat de leden hunner vakbonden zich
met hun zienswijze zullen vereenigen.
VAKORGANISATIE EN GEÏNTER
NEERDEN.
Aan zijne Excellentie den Minister van Oor
log werd door het bestuur van het Bureau voor
do R.-K. Vakorganisatie verzonden:
geeft met 'versehuldigden eerbied te kennen,
het Bureau voor de Roomsch-Katliolioke Vak
organisatie, laatstelijk goedgekeurd bij Ko
ninklijk Besluit van 4 Auril 1916,
dat het heeft kennis genomen van de door
Uw Excellentie uitgevaardigde order, waarbij
aan geïnterneerde militairen, die als arbeider
hier te lando in eenig bcdrjjf werkzaam zijn,
wordt verboden, zich bij een strijd- of vakver-
oaniging aan te sluiten, omdat het aan Uw
Excellentie gewenscht voorkomt, dat geïnter
neerden zich als vreemdelingen buiten den
economischen strijd houden;
dat het Uw Excellentie echter onder de aan
dacht brengt, dat in on3 land bedrijven, voor
komen, waarin door werkgevers- en werkne-
bers-orgariisaties per collectieve-overeenkomst
is vastgesteld, dat alleen arbeiders tot het be
drijf worden toegelaten, die bij een der gecon
tracteerde vakbonden zijn aangesloten;
dat Uw hierbe-doelde beschikking dus het
werkzaam zijn van geïnterneerden in zulke be
drijven geheel uitsluit;
dat het daarom de door Uwe Excellentie ten
Jozo \xitgevaar<ligd© ordor van OVe-rbod'ï# Y©r-
Jtrekicenden aard acht, omdat juist in bedrij
ven waar onder meer het zoogenaamde „ver
plichte lidmaatschap" per coilectieve-overoem-
lconist is vastgesteld, voor den duur daarvan, in
geen enkel opzicht een economische strijd tus
schen werkgever» en werknemers wordt ge
voerd
dat het wel is waar moet eischen, dat geïn
terneerd© militairen bij staking of uitsluiting
en bij voorkomende stagnatie of slapte in het
bedrijf, daaruit worden teruggenomendoch
dat Uwe Excellentie, zoo noodig, volmaakt in
de hand heeft, door hen terstond naar een in-
ternecrLDgskamp terug te zenden;
dat daartegenover in sommige bedrijven de
arbeid van geïnterneerden iu 's lands belang
moet worden geacht;
dat hot in dcz.e speciaal Uw aandacht ves
tigt op de Grafische bedrijven, waarin voor de
arbeiders bet „verplichte lidmaatschap" geldt,
en waarin het zeer beduidend daarin werk
zaam zijndo aantal geïnterneerde militairen,
volgens deskundig adves, in een werkelijk te
kort aan arboidsgrachten voorzietzonder dat
van een zich mengen in den economischen
strijd, gedurende de eerste drie jaren sprake
kan z-ijn;
dat hot daarom Uwe Excellentie eerbiedig in
overweging geoft, Uw beschikking in dien
geest te wijzigen, dat aan geïnterneerde mili
tairen het recht wordt toegokend, zich bij oen
vakverceniging aan te sluiten, voor den tijd
dat zij in cenig bedrijf al» arbeider werkzaam
zijn; waardoor in meer dan één bedrijf aan het
Jielang en aan den wensch van werkgevers zoo
wel als van werknemer» wordt toegenioet ge
komen.
PELLEN EN KOKEN VAN MOSSELEN.
De Minister van Binnenlandsche Zaken
heeft de Commissarissen der Koningin ver
zocht hun invloed aan te wenden, opdat bij
gemeenteverordening het pellen, koken en
zouten van mosselen, zoomede het pellen van
garnalen in huis-industrie in de daarvoor in
aanmerking komende gemeente worde verbo
den. Deze opdracht is een gevolg van een
brief van den directeur-generaal van don ar
beid, waarin deze onder dagteekening van 27
December j.l. aan den minister van Land
bouw o.m. schrijft:
Ik heb de eer Uwe Excellence's aandicht
te vragen voor zeer ernstige misstanden welke
in 'den jongste» tijd ontstaan en toenemen bij
het pellen en koken van mosselen.
Het 'was reeds een punt van voortdurende
zorg voor de arbeidsinspectie oid in v ss lie
rij-plaatsen den verboden kinderarbeid bij het
garnalenpellen in huisindustrie tegen to gaan.
Alles wat bij het garnalenpellen werd gecon
stateerd, werd overtroffen door hetgeen ge
schiedt in verband met den uitvoer van mosse
len. In zeer veel kustplaatsen is zoo goed
als de geheele bevolking bezig met liet in
zamelen, pellen, koken, inzouten en verzen
den van mosselen. Waar dit zooals te Stad
Vollen'hove geschiedt in loodsen, z'.jn de na-
deetige gevolgen gering en worden zeker
overtroffen door de voordeelen bestaande in
een ruime verdienste. Dedirecteur-generaal
wijst er verder op, hoe echter in hot alge
meen aaii leeftijdsgrenzen in andere plaat
sen niet gedacht wórdt; de onderwijzers kla
gen over oververmoeidheid van de jeugd op
•chool en ran de verwaal-Lozing ê«i vervui
ling. Dringend acht hij liet. noodig dat inge
grepen wordt, dit.waar di winsten do onder
nemers ruimschoots in d.; gelegenheid stellen
den arbeidsduur l.a verminderen en voor goede
localiteiten te zorgen. Het kwaad beperkt
zich niet meer tot de kustplaatsen, doch ook
in anderestreken, daar de mosselen met
wagonladingen het land ter bewerking wor
den ingestuurd.
De directeur ziet geen mogelijkheid met
de middelen die hem ten dienste staan het
kwaad te stuiten, vandaar dit beroep op do
gemeentebesturen.
BROODVOORZIENING VAN HET LEGER,
De Minister van Landbouw, Nijverheid en
HandelOverwegende, dat eeno regeling ver-
aischt ia voor de broodvoorziening vau het
lager en de geïnterneerden, voor zoover dezo
niet geschiedt hetzij door de militaire en
étappebakkerijen, hetzij door burger-bakkerijen,
welke van militaire zijde do benoodigdo grond
stof ontvangen; beeft bepaald:
lo. Aan militairen, welker broodvoorziening
niet van Rijkswege geschiedt, zoowel al» aan
militairen die in het genot zijn gesteld van
een verlof voor meer dan vier weken, worden
cp hun verzoek broodkaarten uitgereikt over
eenkomstig de distributieregeling van 27
December 1916;
2o. Op verzoek van commissarissen van leger
en gein ternee rite naroepen, in welker broodvoor
ziening van Rijkswege wordt voorzien, doch
niet door militaire, étappe- of door burgerbak
kerijen welke van militaire zijde meel ontvan
gen, zullen gemeentebesturen aan daarvoor
aan to wjjzen bakkers vergunning verle-enen,
voor die groepen brood af te leveren niet op
broodkaart.
Aflevering ingevolge het bepaalde in liet
J-Stö lid ^CtSohlodt uitsluitend op schriftólijko
bestelling van den commandant;
3o. De commandanten, in art. 1 bodoeld,
deen wekelijks aan het gemeentebestuur op
gave van de hoeveelheden brood, aan de onder
hun bevel staande groepen verstrekt ingevolge
door hen gedane bestelling;
4o. De bakker, door wien brood ingevolge
art. 1 is afgeleverd, is bevoegd dit brood onder
overlegging van den bestelbrief van den com
mandant op den verzameistaat, bedoeld in art.
12, 6de lid, der brooddistributaerepeling, te
vermelden;
5o. Ten aanzien van de bestelling vai,
nieuwe grondstof wordt de aldus afgeleverde*
hoeveelheid brood geacht te zijn afgeleverd op
broodkaart, tenzij vaststaat dat het aantal man-
schappen der gToepen in een volgend tijdvak
aanmerkelijk zal worden verminderd
60. Door de bakkers kan ingevolge de voor
gaande artikelen alleen tarwe(bruin)brood
worden afgeleverd, behoudens de aflevering
van wittebrood voor die militairen en geinter-
neerden, wien ingevolge medieoh attest het
eten van bruinbrood is verboden;
7o. Voor militairen, ingekwartierd met voe
ding, wordt eene bruinbroodkaart bij het ge
meentebestuur aangevraagd door den kwartier
gover.
Voor zoover door den betrokken militair ten
eigen behoeve een aanvullingskaart wordt noo
dig geacht door zijn commandant, wordt deze
op ovoróenkomatiRre wijze a a n.ye^ rt*a.yd ©n «f.
gregeven
80. Aan militairen, wien verlof voor minder
dan vier weken is verleend, worden, ten einde
in hunne behoefte aan brood te voorzien, door
het gemeentebestuur der plaats waar zij hun
verlof doorbrengen, broodkaarten uitgereikt
en wol:
A indien bet verlof van kortoren duur dan
êéne week is, naar keuze van den verlofganger:
a. zooveel dagbroodkaarten bedoeld in art.
1, 1ste lid, sub d. der brooddistributieregeling,
als blijkens den verlofpa» overeenkomt met de
helft, naar boven afgerond, van het aantal
verlofdagen, met dien verstande, dat van één
kaart ©en der beide bons vóór de uitreiking
wordt afgenomen en vernietigd InAion hc-t aan,
tal verlofdagen oneven is:
B. indien het verlof langer dan één week
duurt:
zooveel wittebrood-, bruinbrood of ross»-
brcodkaarten naar keuze van don verlofganger
al3 bli,jkens den verlofpas hot aantal verlof-
iweken bedraaagt, met dien V6retande, dat !tt
de behoefte aan broed voor gedeelten" van
weken wordt voorzien als voorgeaohreven su£
A van dit artikel.
Met verlofpas wordt gelijkgesteld het vér-
voorbowjjs, dat als zoodanig geldt.
De broodkaarten, uit te reiken overeenkom
stig het bepaalde in het 1ste lid, worden, zoo
wel als do bons, gestempeld: „Militair."
Bijaldien de verlofganger naar het oordeel
van het gemeentebestuur tijdona zijn verlof in
verband met den aard der alsdan door hem
to verrichten werkzaamheden en rijn normale
wijze van voeding, op de in het 1st© lid om
schreven wijze geen voldoend® hoeveelheid
brcod zou verkrijgen, kan hij door het gemeen
tebestuur in het bezit worden gesteld van een
aanvullingskaart, waarvan hij een verlof van
vier dagen of minder één bon vóór de uitrei
king wordt afgenomen.
Door de gemeentebesturen wordt een plaat»
aangewezen, waar bol a 11 gh ebbend® verlofgan
gers zich kunnen vervoegen tor verkrijging van
broodkaarten, overeenkomstig het bepaalde in
dit artikel.
9o. Het bepaalde in de voorgaande artikelen
is van toepassing op hen, die "behooren tot da
zeemacht, met dien verstande, dat het verzoek
in artikel 2 bedoeld te hunnen behoeve voor"
zooveel noodig, zal worden gedaan door de
commandanten van oorlogsschepen., inr'ebtiiï*
gen dor zeemacht, enz.
VERLOF VOOR MILITAIREN.
Door den Opperbevelhebber is de order om
trent verlof aan militairen als volgt aangevuld:
Indiien een vrijwillig dienend militair wegens
berispelijk gedrag niet tot ceno nieuwe dienst
verbintenis wordt toegelaten, doch genoodzaakt
is als dienstplichtige bij de militie, landweer
of landstorm te blijven voortdienen, of indien
een vrijwillig dienend militair in Strijd met da
bestaande bepalingen een huwelijk aangaat
zonder toestemming van zijn korpscouunandant
en bij op grond van liet gestelde ad. e van punt
1 der engagementsactie uit de positie van vrij
williger in die van dienstplichtige wordt over
gebracht, zal dit niet tengevolge mogen heb
ben, dat aan den betrekken militair meer al
gemeen (periodiek) verlof zal worden Ucge
kend, dan aan hem in zijn rang of stand al»
"vrijwillig dienende werd verleend.
