DAGBLAD voor NOORD- en ZUID-HOLLAND.
NASSAULAAN 49, HAARLEM
'■y
EEN WANHOPIGE STRIJD.
DE OORLOG.
TELESRAMHEM
°-h' si""
BUITENLAND
OPRUIMING
P. W. TWEEHUIJSEN,
BINNENLAND
SLOBKOUSEN en WINTERPANTOFFELS.
rijdag 2 Februari 1917
41ste Jaargang No 9252
Intercomnsa Telefoonnummers 1426 en 2741
Dit nummer bestaat uit twee bladen
EERSTE BLAD.
AGENDA 3 FEBRUARI.
Gebouw St. Bavo Smedestraat 23
Witte Bioscoop, 8 uur.
Wanneer dan toch?
Wanneer zal eindelijk de vredesengel zegevie
ren over de demonische machten, die Europa en
een groot deel van de oveiige wereld doen zuch
ten onder de verscheurende klauwen van het oor
logsmonster?.
Wij hadden gehoopt en wie zal dit niet met
ons hebben gedaan dat de vredesstemmen,
welke sedert den 12den December, toen de Cen-
tralen aan hun tegenstanders het vredesaanbod
deden, over de wereld klonken, eindelijk het oor-
logsgèraas zouden overheerschen en dat 'n bijleg
ging van den strijd in een afzienbaren tijd ver
wacht kon worden.
Die hoop is thans ijdel gebleken. De Entente
heeft het vredesaanbod afgewezen en ook cle be
moeiingen van president Wilson hebben niet tot
het verhoopte resultaat geleid. De geallieerden
hebben in het vredesaanbod van Duitschland en
diens bondgenooten een teeken van zwakte ge
zien. De middenrijken, zoo oordeelden de En
tente-staatslieden, zijn thans hun economische
uitputting nabij en teneinde die uitputting' van
de centralen volledig te doen zijn, werd een nieuw
mijnenveld tot totale afsluiting van de Duitsche
kust aangelegd.
En thans is de oorlog een nieuwe puase na
treden, door de afkondiging van den verscneip-
ten'duikbootenoorlog door de Centralen, -
woord op de weigering van het vredesaanbod
en de nadere insluiting van de
richt ui^Washington mm de ^Daily Chron." nog
een nieuwe nota in Amerika verwacht van
Duitschland, waarin naar het heette op
nieuw vredesvoorstellen zouden worden gedaan,
omdat Duitschland, wagens zijn hachelijken
economischen toestand, een spoedigen vrede noo-
dig had.
Wel kwam er, naar gisteren werd gemeld, een
nota van Duitschland bij de regeering der Ver-
eenigde Staten in; wel bevatte die nota opnieuw
een uiteenzetting van het Duitsche standpunt en
de betuiging van leedwezen, dat de Entente ge
weigerd had deel te nemen aan een vredescon
ferentie, welke een einde aan den oorlog zou
hebben gemaakt, maar.een nieuw vredesaan
bod bevatte zij niet.
Integendeel: in die nota werd medegedeeld,
dat de afwijzing van het vredesaanbod van den
12den December de voortzetting van den oorlog
tot noodzakelijk gevolg heeft en dat Duitschland,
tegenover de uithongeringsplannen der Entente,
den oorlog zonder eenige beperking van wapenen
zal voortzetten.
Het is een wanhoopsdaad van Duitschland,
waarmede een streep wordt gehaald door de
laatste regelen, waarin liet „volkenrecht" nog
stond omschreven en het laatste spoor van „men-
scheiijkheid", waarom wederzijds naar het
'mI vverd gestreden, wordt weggevaagd.
net eerste Nederlandsche slachtoffer van den
verscherpten duikbootenoorlog, welke gisteren
volgens het Berlijnsche decreet van kracht werd,
de „Epsilon", is reeds gevallen.
Hoeveel zullen er nog volgen?
Aan protesten zal men zich niet storen, nu
Hindenburg verzekerde, dat de centralen alle
„gevolgen die uit den onbeperkten duilcbootoor-
tog kunnen voortvloeien" op zich kunnen nemen.
Welke die gevolgen kunnen zijn?.
Deze, dat niet alleen Amerika, maar ook de
Niandinavische rijken, Spanje en ook ons land
pjJg in den oorlog kunnen worden meegesleurd.
•Autschland heeft het er voor over: „alles wordt
P het spel gezet."
Hoe na ons land in de blokkades der oorlog-
arende partijen is betrokken, is op het hierbij
/gedrukte kaartje duidelijk in beeld gebracht.
e stippellijn geeft ongeveer aan waarlangs de
puitsche blokkade loopt). Behalve in de strook
'angS de Nederlandsche kust, die voor de pas
sagiersvaart op Amerika nu is aangewezen, en
'jen voor het verkeer van Vlissingen op Enge-
zondè well(e zal worden vrijgehouden, zullen
den aanduiding mijnen in de zee wor-
proces" ^fro°id en zullen „zonder vorm van
schepen in ae neutrale vracht- en passagiers-
Een strook laf°nd worden geboord,
tie vaart op Ainf?,de Nederlandsche küst voor
iocht naar Amerika wordt vrijgehouden. Een
zijn langs de territ0rj 2°u dus slechts mogelijk
kén en dan op verren -AVateren van Denemar-
langs de Faroer-eilanden *5nd van Engeland,
[ange reis kunnen de slepen-
5, en innemen. En dan, hoe zUn -".U ,uiu«uiuu
te1", territoriale '"ff Je
oe Noordse-, ht waarde EngeUrh» In
sc,|e kust hebben'geblokkeerd, is de a Duit"
briifU|rl'ifc aI zm Sevaai"Iijk' 2°°dat he'tgeel
Jrtirale waaghalzerij wordt voor de schepen om
arlaugs heen te koersen. Een andere weg be
staat er niet; dus is de Holland-Amerikavaart
z°° goed als geheel onmogelijk gemaakt.
Bovendienonze schepen moeien naar wij
[eeds opmerkten in Engeland kolen innemen,
"etgeen thans door de Duitsche.blokkade wordt
verhinderd en ten overvloede zijn wij gebonden
aan de Engeische voorschriften om bij iedere
vaart, zelfs die naar onze eigen bezittingen, een
Fdf Oef
Elb.
LA»
c
<5
■Sheflcltxjy
o o r
Z e
--JDi/itsche Blollade.
Spanje
Engeische haven aan te doen, op straffe van het I tal Roemeensche onderdanen zouden hebben
gevaar door een Engelschen kruiser te zullengedeporteerd en in het binnenland van Bul-
worden opgebracht.
Overigens is nu ook, naar uit de telegrammen
blijkt, in de Middellandsche zee, het gebied om
Italië en Griekenland geblokkeerd, waardoor de
vaart door het Suez-kanaal mede is afgesloten.
(Van de blokkade in de Middellandsche Zee
zullen wij morgen nog een kaartje in ons blad
afdrukken.) Alleen een strook van 20 K.M. is
in dit blokkadegebied vrijgehouden voor de over-
zeesche verbindingen met een enkele haven van
Griekenland.
Door de nieuwe maatregelen wordt dus niet
alleen het verkeer van ons land met de over-
zeesclie oorlogvoerende landen, maar ook met de
neutrale landen zoo goed als geheel afgesloten.
Ons land is door de nieuwe maatregelen geheel
van elk overzeesch verkeer verstoken en zal daar
onder ernstig te lijden krijgen, vooral juist door
de afsluiting van de vaart op Amerika, van
waar wij ons graan en nog zooveel andere nood
zakelijke artikelen hebben te betrekken.
De toestand is hoogst ernstig, ernstiger dan
hij tot nog toe geweest is.
OVERZICHT.
De oorlog is een nieuw stadium ingetre
den door de afkondiging van1 de blokkade
van alle Entente-staten door de Centralen.
Dit is dan ook voor heden nog liet eenige
feit van den dag. Op de oorlogstooneelen
te land is niets bijzonders gebeurd. Overal
heerscht
hevige
koude, waardoor de ge-
vechtsbedrijvigheid wordt belemmerd; en
waar, zooals op een enkel punt in het wes
ten en in het oosten1, door de infanterie al
eenig gevecht werd geleverd, daar bepaalde
de actie zich toch slechts tot voorhoede- en
patrouille-gevechten zonder eenig bepaald re
sultaat.
De bladen zoowel van oorlogvoerende als
neutrale staten wijden dan ook alleen be
schouwingen aan Duitschland's wanhoops
daad: de afkondiging van den ongebreidel-
den duikbootoorlog.
Van het meeste belang zal wel zijn welke
houding Amerika, ten aanzien van den nieuw
ingetreden stand van zaken, zal aannemen;
en van alle kanten ziet men dan ook met
spanning uit naar de maatregelen welke, aan
de overzijde van den Oceaan zullen worden
getroffen.
Met spanning, omdat Wilson's bedreiging
van verleden jaar, dat een verscherpte duik
bootoorlog het afbreken der diplomatieke be
trekkingen tusschen de Vereenigde Staten
en de Europeesclie middenrijken tot gevolg
zou hebben, nog altijd van kracht wordt
geoordeeld en dus een conflict met Ame
rika als onvermijdelijk wordt geacht.
Be toestand is dus wei zeer ernstig....
ganje in fabrieken van oorlogstuig aan het
werk zonden hebben gezet, een puur verzinsel.
De U- en mjjnoorlog. Het Engeische s.s.
„Trevean" en het Belgische s.s. „Euphrates"
zijn in dien grond «©boord.
De sleepboot „Ida Duncan" is op een miin
geloopen en gezonken; de bemanning is ver
dronken.
Het Engeische 9-s- „Dunde©" is door een
duikboot in den grond geboord, de bemanning
ia, op een na,_ die gedood is, gered.
Het zeilschip „Trevonne" is door Oen duik
boot tot' zinken gebracht; 3 man z-jn gcre<j<je
kapitein en do k°'v ztin (waarschijnlijk ver-
verdronken.
De zeilschepen „™t," „tvali," .Wetherell"
„Helena" en „Samuel zijn ;n r]prl g^nd ge
boord.
Duitsche s.s. met opzet tot zinken gebracht?
De Duitsclie vraoi ooi; Liebenfels, van de
Hansalijn, die 'o lai oston (Zuid-Oarolina),
sedert het begin van en oorlog: heeft gelegen,
is aldaar gezonken. en gelooft, dat er met'
opzet gaten in ff®,001 zim. De kapitein heeft
hulp van sleepbooten Wweigerd.
Vervoernood 'II .u'du- In de straten van
Berlijn ziet men ;?®nwoordig zonderlinge
trekdieren Terwü .hooger hand het ge
bruik van osS,eI1„ ,i„J ,.yagens aangemoe
digd wordt, helpe olifanten, die bij Ha
genbeek dienst u «ij het vervoer van
dien reizenden di n, daar den vervoer-
nood verlichten.
KORTE BERICHTER
Geen Ropineniërs gedeporteerd. Het Bul-
hel. Ag. noemt liet bericht in de
bladen gegeven uit) Roemeen ach<-
geiis hetwelk de Bulgaren een aan-
ï-naweh
RuBsisohe
bron, vol
De veracherptB l i Ikbootcnoorlüij.
VAN DEN DUIT-
SCHEN RI.TKSKANSELIER-
BERLIJN, 1 H» bet vervolg
van zjfn rede, ^',.j](s(jaL(. de Centrale Com
missie van deli „pinden, zeide de
rijkskanselier, lweg, nog o.m. liet
De marinestaf 6vlo°* zii" vast over
tuigd een 0 welke praktisebon
steun vindt in 3? n®S«n van den kruiser-
oorlog onzer (l1" r/ ll 1 "'at Engeland op
deze wiizo tot v,'e zal w orden gebracht. Onze
zich bü ons oPtre f" Praktisch aan.
Evenals wii °m „u 3e westkust
van Frankrijk '«kkadegeb^A leggen,
waarin wij Hko jnaar de vijande
lijke landen aU MokkoH 1 T®rhindüre.n,
kondigt O.-H. «el1 '<ad®«ebied af om Italië.
Aan „He ouzti'bb'0 en ls voor het onder
linge verkeer buiten het blokkadegebied vrij
hei,1 gelaten. Aabieden
als wjj dit reeds gedaan hebben, onder
bepaalde voornaa^"' personenverkeer
aan, ook met beP®»lde Engeische havens.
Vervolgens V tle nota voor
aan de regeeri"^ d" Jerecmgde Staten en
deelde mede. dat de BJ«ke nota s aan dc an
dere onzijldige «ezondcu-
De kanselier besloot met. de volgende woor
den: Wanneer wil ,,u besloten hebben gebruik
te maken van ons beste en scherpste wapen,
dan leidt ons daarbll 'nets anders dan de nuch
tere overweging )an aHe omstandigheden,
niets dan de vaste wil ons volk to onttrekken
aan den nood en d« smaad die onze vijanden
het toedenken.
De uitslag ligt in Hooger Hand. Van het
geen menseh'enkracht vermag om de overwin
ning voor ons vaderland te verwerven, is niets
verzuimd, woest, daarvan, mijne heeren, over
tuigd. Alles wat daartoe noodig is, zal ge
schieden.
EEN OOSTERIJKSCH HON-
GAARSCHE VERKLARING
WEENEN, 1 Febr. Ingevolge de weigering
van het vredesaanbod der middelrif,en en de
daardoor ontstane noodzakelijkheid den oorlog
met verdubbelde kracht voort te zetten, heeft
de O.-H. regeering in overleg met de Duitselie,
besloten met ingang van 1 Febr. den duikboot-
oorlog in verscherpten vorm te voeren en bin
nen bepaalde blokkadegebieden om Engeland,
Frankrijk en Italië, zoowel als in het oostelijke
deel van de Middellandsche Zee elk zeeverkeer
te beletten.
Czernin de minister van buitenlandsche za
ken heeft aan alle onzijdige staten oen nota
gezonden, waarin, onder verwijzing naar het
plan van den vijand, om de strijdkrachten van
de verbonden mogendheden te vernietigen en
hun volkeren uit te hongeren, in" het belang
van verkorting van den oorlog, liet bezigen ook
van het scherpste stx'ijdiniddel onvermijdelijk
wordt genoemd.
Na modedeeling van de gebieden, die versperd
zijn verklaard, zegt de nota, dat O.-H. en zijn
bondgenooten nu evenmin als vroeger als eind
doel van den oorlog naar verovering streven,
doch slechts naar de vrije, verzekerde ontwik
keling van de verbonden staten. Do aan de
Amerikaansehe regeering gerichte nota bevat
nog do toevoeging, dat de O.-H. regecring het
verheven doel van do boodschap van Wilson
aan den Senaat niet miskent en deze ernstig
beeft overwogen, maar toch moet constatee-
ren, dat zijn wensch om een duurzamen vrede
voor te bereiden, reeds verijdeld is door dc
weigering door do Entente van liet vredesaan
bod der middellijken.
DE IIAVEN VAN NEW-YORK GESLOTEN
EN HEROPEND.
NEW-YORK, 1 Febr. De haven van New-
York is gisteravond gesloten. Aan geen stoom
schepen wordt vergund binnen te loopen of te
vertrokken. Naar verluidt, maakten do Duit
sche stoomschepen zich. in verband met dit
bericht, klaar om ijlings zee te kiezen. Te mid
dernacht werd politie naar de havens gezonden,
waar vijf mailbooten van de Hamburg-Ame-
rika-lün liggen.
(In een volgend telegram werd gemeld, dat
de haven gisterochtend weer heropend is. Vol
gens dit bericht gaven de autoriteiten kennis,
dat de schepen als gewoonlijk mochten ver
trekken, doch op eigen risico. Red.)
AMERIKA EN DE VERSCHERPTE
DUIKBOOTOORLOG
NEAV-1 ORK, 1 Febr. Do Washingtonsche
correspondent van dc Associated Press seint:
Na een urenlange bespreking tusschen Wilson
en Lansing is meegedeeld, dat de regecring ten
aanzien van de duikbootkrisis al tot een stap
ia overgegaan, maar den aard daarvan is niet
nader aangeduid.
I T A LIE,
Mgr. Marzoïini. t
Mgr. Marzoïini,secretaris der vermogens
administratie van den Apostolischen Stoel en
vroegere geheime kapelaan van Paus Leo XIII,
is dezer dagen na een langdurige ziekte in zijn
woning in het Vaticaan overleden.
Mgr. Marzoïini werd in 1844 geboren en
stond sinds zijn priesterwijding den aartsbis
schop Pecci van Perugia, den lateren Paus
Leo XIII tot diens dood in 1903 ter zijde.
Deze Paus bediende zich van den prelaat voor
alle vertrouwelijke zendingen.
Na den dood des Pausen aanvaarde Mgr.
Marzoïini de functie van secretaris der ver-
mogensadmiiiistratio (St. Pieterspenning).
Paus Pius' X benoemde den prelaat tot dom
heer van St'. Pieter. Tijdens dc regeering van
Paus Pius X en van Paus Benedietus XV
beruste het hoofddeel van de administratie
der kerkelijke gelden van dc Roomsche Ourie
in ziin handen.
Tot opvolger van Mgr. Marzoïini is benoemd
Mgr. Domenico Mariani.
Berichten in 1 tot 5 regels.
In het geheel zijn veertien Iloemeensehe
divisie- en brigadegeneraals op pensioen ge
steld en vervangen door jongere officieren.
Op 20 Januari j.l. heeft de H. Vader in
bijzondere audiëntie ontvangen Z. Exc. Don
Firmino Calbeton y Blanchon, buitengewoon
gezant en gevolmachtigde van Spanje.
1 Een jubileum: het duizendste Duitsche
legerberieht is verschenen
De aviatiek was vóór den oorlog een
spert, in den oorlog is zij een wapen en na den
oorlog zal zij dienen voor het verkeer.
De „Oss. Bom." meldt het overlijden van
mgr. Henricüs Josephus Richter, bisschop van
Grand-Rapids (V. S. van Noovd-Amerika).
Naar verluidt zal in Duitschland een
maatregel worden getroffen, waardoor het
pleizierreizen geheel wordt stop gezet,
De stad Oberliausen ontving dezer dagen
een zending van 65.000 K.G. aardappelen. Deze
Barteljorisstpaat 27. TEL. 1770.
Solied Schoeisel tegen billijke prijzen. 6028
waren ter beschutting tegen de vorst geladen
in verwarmde personenrijtuigen.
De gemeenteraad van Pirmasens, die voor
eenigen tijd een belasting op katten invoerde,
liecft nu weer besloten deze af te schaffen, wijl
men de katten doodde en do toename van rat
ten en muizen een „ware plaag" werd.
Volgens Italiaansebe bladen heerscht in
Italië nijpende koude en is bijna overal gebrek
aan steenkoal.
LOON ACTIE.
De Ned. R. K. Bond van Personeel in
dienst van Openbare Lichamen en Bedrijven,
en de Alg. Ned. Rijks werklieden Bond vra
gen in een adres aan de Tweede Kamer, me
dewerking te verleenen, dat aan het dep te-,
ment van marine aan alle werklieden een!
loon wordt toegekend, 23 pCt. hooger, dan
het op 31 December 1914 door hen genoten
loon; voor aTe groepen van werklieden een
minimum en maximum loon vastgesteld wordt,
hetwelk op 23-jarigen leeftijd, of wanneer
een arbeider in dienst komt, genoten moet
worden; aan alle werklieden om het jaar één
periodieke verhooging wordt toegekend: g ei
gemiddelde weekloonen worden vas gesteld;
ae toeslag voor meer ijver en bekwaamheid
gegeven wordt, boven het voor den hei rokkene
vastgestelde maximum loon; de door hen ge
vraagde nieuwe loonregeling in overleg met
de organisatie wordt vastgesteld.
SAMENWERKING.
In de vorige week heeft een bijeenkomst
plaats gehad van het bestuur van den Bond
van Anti-Revolutionaire Gemeenteraadsleden
en het bestuur van de Vereeniging van Chris
telijk-Historische leden van Gemeentebestu
ren, teineinde de mogelijkheid en de wenscbe-
lijkheid van geregelde samenwerking te be
spreken.
Besloten werd, dat beide organisaties zelf
standig zouden blijven, maar dat het maand
blad „De Gemeenteraad" het orgaan zou wor
den van beide vereenigingen. Het blad blijft
onder leiding van mr. De Gaay Fortman.
DE VERSCHERPTE DUIKBOOTEN
OORLOG.
Wij kunnen moeilijk de mogelijke lasten en
gevaren, die uit de gisteren medegedeelde nota
van Duitschland betreffende den duikbooten
oorlog sans merci, onderschatten. En inderdaad
heeft deze nieuwe verscherping van den onmen-
schelijken krijg in vele kringen een paniek te
weeggebracht, weinig geringer dan die van 1
Augustus 1914. In beurskringen, scheepsassu-
rantie- en handelskringen vooral wacht men vol
vrees de verdere dingen af en is men sceptisch
gestemd. Voor ons land kunnen de gevolgen, niet
alleen in verlies van schepen, maar vooral ook
in verband met de voedselvoorziening, groot
zijn. Reeds werden door onze Regeering maat
regelen genomen, zooals wij gisteren meldden,
en werd aan verscheidene schepen verboden uit
tl varen. Men meent intusschen, dat het stillig-:
gen van onze scheepvaart slechts een voorloo-
pige voorzichtigheidsmaatregel onzer regeering
is om eigene laadruimten te sparen. Deze is
reeds enger begrensd geworden, zoodat de sche-
penvorderingswet noodig blijkt. In verband hier
mede zal zij het verbod hebben uitgevaardigd.
Wij mogen nu onze schepen niet wagen aan de
enorme risico. En zoolang de toestand, welke
nieuw geschapen is, niet valt tê overzien, is de
huidige maatregel de verstandigste.
Onmiddellijk voorzien op de neutralen hebben
de bellingerenten 't niet. Een veilige route voor
de neutralen kan vastgesteld in verband met de
mijnen. En tegen het optreden van duikboot-,
kapiteins kunnen wellicht waarborgen gesteld,:
dat onze schepen niets vervoeren, hetgeen voor:
de bellingerenten is bestemd.
Intusschen komen de eerste berichten over den
gevaarlijken toestand op zee binnen. Het eerste
Nederlandsche slachtoffer is gevallen in het St.i
„Epsilon", van de Vrachtvaart-Maatschappijl
„Bothnia", te Amsterdam, dat gezonken is.
Het was 21 December van Buenos-Ayres met,
regeeringsgraan naar Amsterdam vertrokken.'
De bemanning werd geland.
Op order der Nederlandsche Regeering is als
gevolg van de declaraties van Duitsche zijde
aangaande de verscherping van den duikboot
oorlog de dienst op Engeland der Mij. „Zee
land" tot nader order stopgezet. De passagiers,
die gisteren moesten vertrekken, waaronder
veertig Engeische geïnterneerden en 24 andere
reizigers, zijn ontscheept.
De kustvisschersvaartuigen, welke niet buiten
de territoriale wateren gaan, krijgen toestem
ming om uit te varen. De andere stoomtrawlers
te ijrnuiden mogen tot nader order niet uit-'
De vanuit Ijrnuiden vertrokken visschersvaar-
tuigen worden teruggeroepen.
De stoombeuger „Hendrika" uit Vlaardingen
is op zee door een Duitschen onderzeeër bescho
ten. De „Hendrika". was op visscherij, toen een
Duitsche onderzeeër een waarschuwingsschot
HEME HUBLEMSCHE COW
ABONNEMENTSPRIJS t
Per raamde* voor Haarlem en de agentschappen (kom eener gemeente) ƒ1.6#;
voor de overige plaatsen m Nederland per post f 2,per week voor Haarlem
en de agentschappen f 0,U^; afzonderlijke nummers 0,15.
PRIJS DER ADVERTENTIËNi
Van l5 regels f 0,75, Iedere regel meer 0,15; buitenland per regel o.zv,
advertentiën in de rubriek „Vraag en Aanbod" van 1—8 regels f 8.40. elha
regel meer 0,10. v
AUe betalende abonnéo op dit Blad. in het bezit van een Verzekeringspolis, zijn, volgens de bepalingen op de polissen verme
f SOO bij overlijden, f 300 bij verlies van een hand of voet, f 25Ó bij verlies van een oog, r 125 bij verlies van een u,nn
vwriiea van een anderen vinger. De uitkeering dezer bedragen wordt gegarandeerd door de ..Hollandsche Algeraeene Verze erin
tegen ongelukken verzekerd voor f 4000 bij levenslange ongeschiktheid tot werken,
i X 75 bij breuk van een arm of been. f ÏOO bij verlies van een wijsvinger, f 25 bij
gsbank" te Schiedam. (De vóór 1 October 1911 uitgegeven poliiwen zijn niet geldig.)
en uau «r afci 7
/-fc
tp
