3
HONGEHONLUSTEN in rusland.
Van hedenmorgen
BUITENLAMP
BINNENLAND
STADSNIEUWS
I
I
Berichten in I tot S regels
VAÜfi tMIZE RECHfSAMK.
De Doema eu de Rijksraad
verdaagd.
St. PETERSBURG, 12 Maart. Keizerlijke
oekasen. gelasten de verdaging, met ingang van
'11 dezer, der zittingen van Doema en Rijks
raad en Run hervatting naar gelang van de om
standigheden, dceh uiterlijk in April a.s.
Dc ministerraad bijeen ge
roepen.
GENEVE, 12 „Maart. (Part.) Romeinedie
bladen melden, dat na de bloedige botsingen,
welke in den afgeaoopen nacht te St.- Peters-
burg plaats vonden, de ministerraad dringend
bijeengeroepen werd.
De Lcvensmiddelcnvoorzic-
ning in Rusland.
STOCKHOLM, 12 Maart. (Part.) Volgens
de „Roeskija Wolja" zou Galitzin hebben ge
weigerd de stedelijke overheden van St. Peters-
burg en Moskou te ontvangen, die hem wilden
«preken over den ernstigen toestand waarin
deze beide steden verkeeren. Men had willen
vragen de oplossing van het levensmiddelen-
vraagstuk aan de steden zelf toe te vertrouwen,
en niet meer aan den Staat.
DE ENGELSCHE GEZANT TE
STOCKHOLM.
BERLIJN, 13 Maar. (Part.) Naar uit Stock
holm gemeld wordt, zou de Britsehe gezant
vóór het uitbreken van de tegenwoordige crisis
gezegd hebben, dat hij in de Kamer over een
meerderheid beschikte en den minister
president 11 ammerskjöld de volgende week ten
val zou brengen.
HET DUITSCH-MEXICAANSCHE
AVONTUUR.
BERLIJN, 13 Maart. (Part.) In verband met
de berichten omtrent cijfertelegrammen, waar
in de heer Zimmermann den Duitsehen gezant
te Mexico instructies zou hebben doen toeko
men, weet de „Norddeutscbe Allgemeine «£ed-
jtung' met de meeste stelligheid mede t6 dee-
len, dat geen schriftelijke instructies verzonden
eijn, noch van Berlijn naar Washington, noch
van Washington naar Mexico.
SPANJE.
De stormschade.
Naar de „Petit Parisien" udt Madrid ver
neemt, is volgens een verklaring van den Spaan-
aohen minister-president Romanonee de schade,
door den hevigen storm in Spanje aangericht,
veel grooter dan oorspronkelijk werd aange
nomen.
Vooral de berichten uit de provincie Cor
dova luiden bijzonder ernstig, vele personen
zijn gedood of gewond; talrijke steden en dor
pen staan onder water en zijn van alle verkeer
afgesloten. De oogst is voor het grootste ge
deelte vernield.
Dergelijke berichen zijn ook uit Malaga en
Sevilla binnengekomen.
Dq postboot „Naleswerd tegen de kade van
Cadix geworpen en zonk. Het Engelsche stoom,
schip „Greenwood" strandde in de nabijheid
van de monding van de Guadalet. In de haven
van Gibraltar zijn zerven groote schepen ge-
sir Endterwijl liet liolla-i\<\»olio btoo-msoli p
„Sindoro" draadloos om hulp seinde. De ver
bindingen met de Afrikaansche havens zijn ver
broken.
ZWEDEN.
De dreigende staking.
In de Zweedsche sta aln ij verheidwaarin een
25,000 arbeiders werkzaam zijn, dreigt nog al
tijd een algemeene staking uit te breken. Sedert
1 Januari worden tussehen de ondernemers en
hun werklieden (die hooger loon verlangen)
onderhandeling gevoerd over een nieuw collec
tief arbeidscontract, maar de partijen zijn het
niet eens kunnen worden. De werklieden had
den reeds tot staking besloten, toen de minis
ter van binnenlandsche zaken zijn bemiddeling
aanbood. Beide partijen hebben die aanvaard,
maar het is, volgens de „Vorwarts," zeer de
vraag of de minister een vergelijk tot stand zal
kunnen brengen.
OOSTENRIJK.
De apostolische nuntiatuur.
Uit Zwitserland wordt gemeld, dat mgr. G.
B. Ogno Serro, tot dusverre nuntiatuur-secre
taris late klasse te Weenen tot auditeur 2de
klasse benoemd is. Hii ia aan de apostolische
nuntiatuur te Brussel toegevoegd.
Tot nuntiatuur-secretaris te Weenen is be
noemd mgr. Silvani, welke tot dusverre op het
Vaticaansclie staatssecretariaat werkzaam was.
Grey, de vroegere minister van buiten-
landsche zaken in Engeland, ie ernstig ziek.
Zijn toestand baart zorg.
Bladen te Zürich melden de aankomst al
daar van 62 zeelui van de „Yarrowdaie". Ze
kenschetsen hun gezondheidetoestand als
wankel.
De grondspeculaat Sohiffmann, die, aaar
we hebben gemeld, tot tien jaar tuchthuisstraf
veroordeeld ia, heeft hooger beroep aan ge-
teekend.
In Oostenrijk houdt men zich meer en
meer met de samenroeping van het parlement
ezig. Er komt teekening in de houding, die de
verschillende partijen ten aanzien daarvan aan
nemen.
Tussehen New-York en Buenos Aires
wordt met toestemming van de Argentijnsehe
regeering een draadloos-telegrafische verbin
ding ingesteld.
Generaal Smuts is uit Ztuid-Afrika te
Plymouth aangekomen, om te Londen deel te
nemen aan de rijksconferentie.
Te Kopenhagen is, 35 jaar oud, de Deen-
ache filmkunstenaar Psilander overleden. Men
honoreerde- hem 100.000 kr. per half jaar. Men
beweerd, dat hem juist uit Amerika een kwart
millioen salaris was aangeboden.
Op dc Oosten rijk sohe staatsspoorwegen na]
geen zomerdienst worden ingevoerd.
Het (openbaar) heidendom neemt in Noor-
v ogen gestadig toe, hetgeen o.a. hieruit blijkt,
dat iu 190S de vereenigiag voor lijkverbranding
453 leden tolde, in 1915 2037 en in 1.916 2236.
In 1016 zijn er 331 lijken verbrand.
De Keizer van Oostenrijk is volkomen on
verwacht uit Boedapest naar Weenen veriir.,li
ken.
Prins Hendrik van Beieren, een zoon van
wijien prins Arnolff van Beieren en Therese
van Lichtenstein, broer en schoonzuster van
den regeerenden koning van Beieren, is g.- n eu
vele Hii was bijna 33 jaar oud.
In Duitschland moeten alle koperdeelen
aan bouwwerken en alsmede de platinadeblen
van de bliksemafleiders worden ingeleverd.
In Zuid-Frankrijk heeft de storm vreese-
lijk buisgehouden. In de haven van Marseille i„
voor honderdduizenden francs schade aange
richt.
De firma Krupp fceeftl .voor 40 millioen Mark
ingeteekend op de zesde Duitsche oorlogslee-
ning.
Op 15 Februari bedroeg het aantal zieke
of gewondo gevangenen, die in Zwitserland ge
ïnterneerd zijn 28.660.
De Zwitsersche parlementariër, Albert
Bonard is overleden. Ala politiek redacteur van
het „Journal de Geneve" stond hij vooral bij de
Entente-staten in groot aanzien.
Het aantal bezoekers der voorjaaremis
(jaarbeurs) te Leipzig is dit jaar 5000 groo
ter geweest dan tijdens de voorjaarsmis in het
vorige jaar.
Northeliffe heeft in zijn reeds besproken
rede nog verteld dat er meer dan 50,000 Amë-
rikanen in de gelederen der geallieerden in
Frankrijk mtevechten.
De Noorsche regeering heeft een wetsont
werp ingediend, waarbij soldaten verplicht kun
nen worden tot burgerlijken arbeid, in het
bizonder op het land.
In de commissie voor voedingisaangelegen-
heden uit den Duitsehen rijksdag heeft Ba took i
meegedeeld, dat do verlaging van de
prijzen voor varkens met 1 Mei, die voor rund
vee met 1 Juni a.s. in werking treedt.
In Duitschland is een naamlooze vennoot
schap voor.den „invoer van. aal"
gesticht.
In een der reserve-lazaretten in Duitsch
land ia een schoei opgericht voor soldaten, >ae
door hersenverwondingen in hun geestelijke
vermogens geleden hebben.
Verschillende scholen in het district
Groot-Berlijn zijn in verband met de kolen-
sohaarscht© opnieuw gesloten.
De Engelsche bladen melden, dat de
vroegere Amerikaansche gezant te Berlijn,
Gerard, Zondag te Havana is aangekomen.
l - - STAATSCOURANT.
Bij Kon. besluit is de heer H. G. Buis
man benoemd tot vice-comul der Nederlan
den te Durban, buiten bezwaar van 's lands
schatkist.
Aan den heer Buisman kan in de Neder-
landsche taal geschreven worden.
Is de heer F. Goffart erkend en toe
gelaten als consul-generaal van België te Rot
terdam voor de provinciën Noord-Brabant,
Limburg en Zeeland en voor de arrondisse
menten 's-Gravenhage en Rotterdam:
is met ingang van 16 Maart benoemd tot
directeur van het post- en telegraafkantoor
te Westzaan J. Meyer, thans directeur van
het postkantoor aldaar.
DE CRISIS.
Oorlogsbrood.
Aan de fabrieken is de aflevering van tarwe
bloem. en ongebulld tarwemeel verboden.
Voor het vervolg zal alleen z.g. „regeèrings-
bloem" en „regeermgsmeel" van de nieuwe sa
menstelling verkrijgbaar zijn. Bij beide soorten
is het percentage aardappelmeel verhoogd tot
30 pCt., terwijl aan het ongebuild meel 7M>
pCt. grent of zemelen zal worden toegevoegd en
15 pCt. roggemeel
Hout voor haringpakkers.
Door tusschenkomst van de N. O. T. heeft de
Engelsche regeering eernge partijen hout, be
stemd voor het harmgpakkersbedrijf, vrij gege
ven.
Pootaard appelen.
Men schrijft aan het Centrum.
Voor enkele dagen schreven we over de hoog-
noodige voorziening van pootaardappelen, daar
de voorraad door het gebrek aan eetaardappelen
was opgegeten. Thans vernemen wij, dat Z.Exc.
de minister onder nadere voorwaarden toege
staan heeft, dat de uitvoer van pootaardappelen
van de eene gemeente naar de andere plaats
vindt.
Teneinde nu pootaardappelen te verkrijgen, en
dan hebben wij de kiein landbouwende bevol-
king, de arbeiders, op het oog, doet men het
beste als volgt:
a. men roept zoodra mogelijk een vergade
ring van belanghebbenden op, waar door ieder,
zelfs de kleinste hoeveelheid benoodigde poot
aardappelen kan worden besteld;
b. de lijst van de verlangde hoeveelheden,
met opgave van soort, nl. vroeger of later, levert
men zoo spoedig mogelijk in bij den burgemees
ter der gemeente, opdat deze vergunning tot
uitvoer van de eene gemeente naar de andere
verkrijge.
Onze Graanschepen.
Het uitvaren der 20 graanschepen, te we
ten twee vaartuigen der Holland-Amerika-
lijn en 18 schepen van de Algemeene Vracht
vaart, is voor* aanstaanden Donderdag als
zeer waarschijnlijk aangekondigd. Zij zullen
allen via Halifax naar Amerika vertrekken
om graan te laden voor de Nederlandsche
Regeering.
Het zijn de stoomschepen „Randwijk",
«Brunswijk», «Oostelijk», «Noordwijk», «Mag-
dalena», «Elisabeth», «Cornelis», «Parkha-
V?E.S» «Arundo», «Alioth», «Tuban», «Yildirm»
*M»zar», «Dubhe», «Turbinia», «Wieringen»
«bcluedijk» en «IJseldijk».
IJa®* en Staal*
Omtrent den uitvoer van staal en ijzer u t
Duitschland is met het Stahlwerksverband
thans overeenstemming verkregen in dier
voege, dat de oude contracten uitgevoerd
zullen worden tegen betaling van een toe
slag.
NEDERLAND EN DE OORLOG.
Getorpedeerd Noorseh stoomschip.
De Nederlandsche stoomdrifter „Vlaardin-
gen 100" is te Hoek van Holland binnenge
komen met sloepen en 28 manschappen van
een getorpedeerd Noorseh stoomschip..
Het is de „Thode Fagelunct."
De U. B. 30.
Men meldt uit IJmuiden:
De Duitsche onderzeeboot „U. B. 30,"
welke in den nacht van 22 op 23 Februari
tijdens mist nabij Domburg strandde en later
naar Vlissingen werd gebracht, is gisteren
IJmuiden gearriveerd.
De „U. B. 30," volgens art. 5 der Neutrali-
teitsproclamaties geïnterneerd, zou binnendoor
van Vlissingen naar 'Alkmaar worden ge
sleept. Door den sterken ijsgang in de bin
nenwateren kwam men niet verder dan Veer©
en het vaartuig werd van daar naar Hejle-
voetslujs overgebracht-.
Door den Oosterstorm werd de reis weder
om vertraagd en arriveerde de ,,U. B. 30"
eerst gisterenavond to IJmu'den. JJt zeeileep-
boot „Newa" van de Internationale Sleep-
dienstt-Mij. te Rotterdam had do boot op
sleeptouw, terwijl een tweetal Nederlandsche
torpedobooten den sleep begeleidden.
Een Nederlandsche en ©en Duitsche offi
cier voerden het commando over het schip.
Van de bemanning bevond zich een vijftal
op de sleepboot onder toezicht van gewapen
de sohildwachten.
Onmiddellijk na aankomst nam de onder
zeeër, di© van de zijde der IJmu'der bur
gerij v©el bekijks had, ligplaats in de Oude
sluis naast het depötschip voor d© onder
zeebooten.
Hedenmorgen zou de geïnterneerde boot
door de sleepboot „Jac. Frater," Welk© in
rijksdienst is, en begeleid d or een kleine
Nederlandsche torpedoboot, naar Alkmaar
worden verder gebracht, om daar onder be
waking van den mon:tor te worden ge
steld.
ALLERLEI.
De Thee-uitvoer.
Dc thee-uitvoer uit N d -indie naar Enge
land is feitelijk geheel stopgezet.
In Indië leeft zich een christelijk politieke
partij gevormd-
Een groentendrogerij.
Van regeeringswege zal te Voorburg ©en
groentendrogerij worden opgericht-
Een nieuw boek van mr. Trent».
In April zal verschijnen pjeuw werk
van mr. M. W. F. Treub; De Economische
Toekomst va,n Nederland.
De ,IJsti-oorn".
Het Nederland-che schip „IJstroom" waar
omtrent dezer dagen het gerucht liep dat
het zou zijn getorpedee;d, welk gerucht
naar door ons werd geme'.d in ambtelijke
kringen geen bevestiging had gevonden is
Zondag te IJmuiden binnengekomen.
Naar het Duitsche front.
Vier Nederlandsche officieren zullen een
bezoek brengen aan de gevecht-fronten van
het Duitsche leger.
De trawlers en de kolennood.
Het voornemen der reeders van stoom
trawlers om de schepen na 15 Maart weder
te doen varen, zal alleen dan verwezenlijkt
kunnen worden, indien tijdig steenkolen,
waaraan thans groote behoefte is, worden
aangevoerd, zoo wordt uit IJmuiden aan de
„Tel." gemeld. Zonder dien aanvoer zal
slechts een zeer klein aantal trawlers ge
bunkerd kunnen worden. Thans legt reeds
een aantal trawlers op, dat bij kolen voor
ziening zou zijn door blijven vissehen. Voor
het stoomvisschersbédrijf is 't daarom te
hopen, dat spoedig in den aanvoer van bun-
kerkolen wordt voorzien.
Geen Duitsche goederen,
wagens door ons land.
Naar wij vernemen, hebben de Duitsche
^poorwegawtoTÏteiten getracht eenige dui-
zenden gwMerenwagens7w?Ike zich in "VYest-
België bevinden en door de overbelasting
der spoorweglijnen niet naar Duitschland
kunnen worden vervoerd, door ons land vla
de lijnen der Mij. tot Exploitatie van Staats
spoorwegen naar Duitschland over te bren
gen. De directie der Staatsspoorwegen heeft
echter geweigerd hiertoe hare medeweking
te veleenen.
Bevroren aardappelen.
Er wordt ons nog weer een nader recept
gegeven voor het koken van bevroren aard
appelen, opgeteekend uit den mond van een
ehef-kok van een bekend groot restaurant:
Schil de aardappelen buiten (dus niet in de
warme keuken) zet ze op met heet water
(zonder zout) en houd een andere pan (met
zout water) gereed. Zoodra de eerste pot
kookt, doet men de aardappelen in den twee
den en kookt ze gaar. De zoete smaak is
dan verdwenen. (N. v. d. D.)
Enstige baldadigheid.
Men meldt ons uit Rotterdam: Zaterdag
avond ontdekte een politieagent dat het mo
nument in de Parklaan vernield was. De
stangen waren gebroken en het monument
omvergeworpen en vele gedeelten er van be
schadigd.
BelastingTcrhoogïng.
De publieke vermakelijkheden te Amsterdam
zullen weer zwaarder belast worden. De schouw
burgen, diio tót dusver 5 der bruto reoette
belasting, betaalden, zullen volgens een bij den
Raad ingediend voorstel evenals de bioscopen
en variétés ook met 10 belast worden. Het.
bestaande tarief blijft tot 1 Augustus gehand
haafd voor abonnementen of coupons, die reeds
gekocht zijn. De vermeerdering aaP inkomsten
wordt door dien maatregel op J 40.000 ge
raamd. Ook zullen de publieke- vermakelijk
heden haar entree-biljetten voortaan van de
gemeente moeten betrekken.
Gestikt. Een dienstmeisje van het Hotel
De la Promenade te Scheveningen geraakte
Zondagochtend, in dat hotel, door het inade
men van gas, vermoedelijk doordien een slang
van een gaskachel was losgeraakt, bedwelmd.
Bij aankomst van den Eerste-Hulpdienst kon
slechts de dood geconstateerd worden.
Een smokkelend muziekgezelschap. Te
Oldenzaal passeerde Zaterdag de Wiener Ka
pel op haar terugreis van Amsterdam naar
Weenen. Doordat verschillende muziekinstru
menten buitengewoon zwaar waren, werd het
ruim 60 personen sterk gezelschap door de
douane alhier aangehouden en een onderzoek
ingesteld. En toen bleken verschillende in
strumenten gevuld met koffie, rijst, meel
cacao, kaas, boter enz., j» met stukken
leer. Het gezelschap had wel een speciale
ministrieele vergunning voor het meenemen
van mondvoorraad, noodig gedurende de reis,
doch de genoemde artikelen zouden naast
de eetwaren gesmokkeld worden. De smok
kelwaar, circa 70 K.G. wegende, werd in
beslag genomen en het gezelschap kon eerst
met een volgenden trein de reis voortzeten.
- Vlektyphns. Naar de „Tel." verneemt,
heeft dr. Ringeling, directeur van den ge
neeskundigen dienst te Amsterdam, een on
derzoek gelast in de kleine herbergen en
logementen, waar vreemdelingen verblijf, ple.-
gen te houden. Dit met het oog op de vlek-
typhus-ongevallen.
Een gevangenis voor smokkelaars. Deze
bestemming heeft thans het kasteel Lim-
bricht, een zwaar vierkant gebouw bovenop
een heuvel, een half uur ten noorden van
Sittard gelegen.
Haagsch. Een abonné van de „Haagsche
Crt." meldt: Een zeer chic gekleede jonge
dame stapte gisteren een winkel binnen, en
verzocht twee pond zuurkool. De winkelbe
diende wilde de kool in een dik papier inpak
ken, maar tot groote verbazing van de andere
klanten haalde de juffrouw plotseling een....
kartonnen gebakjesdoösje te voorschijn, waar
in de zuurkool werd meegenomen.
Brand. Te Beemster is afgebrand- de wo
ning van den heer M.. Hellingman. Hetaan
grenzende perceel vatte mede vlam, doch kon
behouden worden. Vermoedelijk is de brand in
den schoorsteen ontstaan.
Een ontrouw forteommandant. Op een
der forten is een eerste luitenant (comman
dant) betrapt op diefstal van levensmiddelen
enz. uit 's Rij kayoorra admiagarijn ald-aar.
Bij herahling schijnt het feit te zijn gepleegd.
HET WONINGVRAAGSTUK.
Maandagavond hield de „Kring Haarlem"
van K.-K. Gemeenteraalsleden in JSt. Bavo''
alhier een vergadering, waarin de heer
A' J: Erinsenberg, architect te Bloemendaal,
als inleider optrad over het onderwerp: de
gemeente, de volkshuisvesting en het bouw-
gondvraagstu-k.
De heer Prinsenberg zette daarbij de vol
gende stellingen op:
1. De gemeenten zijn verplicht de verbete
ring der volkshuisvesting met alle haar ten
dienste staande middelen te bevorderen.
2 Een der voornaamste middelen tot verbe
tering der volkshuisvesting is een goede
bouwverordening, verband houdende met het
bebcuwi» o- of uitbreidingsplan.
3. Om tot verbetering der volkshuisves
ting te koiuen is het noodig dat eerst het
gebruik van den grond wordt geregld, eoo-
dat het niet meer mogelijk is een gebruik
van den grond te maken hetwelk de volk»,
gezondheid benadeelt en het bouwen van be
hoorlijke woningen onmogelijk maakt.
4. Hiertoe is eerst aangewezen de bouw
verordening als het do-or de Woningwet aan
gegeven middel ter verbetering der volks
huisvesting.
5. De bepalingen der bouwverordening
moeten hiertoe verband houden met het
bebouwing©- of uitbreidingsplan wat aan
geeft wat en waar gebouwd zal worden.
Allereerst behandelde de heer Prinsen-
berg bet groote belang van het vraagstuk
der volkshuisvesting in sociaal opzicht. Een
slechte woning ondermijnt het familieleven,
een slechte woning heeft nadeelige gevolgen
voor de zedelijkheid; bevordert het drank
misbruik; benadeelt cle volksgezondheid; ver
oorzaakt kindersterfte en ziekten.
Dan constateert spr. een noodtoestand en
betoogt dat reeds sedert jaren het particu
lier initiatief niet meer' kan zorgen dat
goede wlk«woninKen ill. uoldoende mate ter
beBchiWking staan. Tengevolge van de
hocge grond- en bouwprijzen; de strengere
eischen der Bouwverordening; de hooge
geldmarkt hebben de particuliere bouwers
zich teruggetrokken van het bouwen van
arbeiderswoningen. Waar ook de arbeider
zelf het niet kan, daar is Staatshulp de aan
gewezen weg. Dit is ook geheel in overeen
stemming met de Katholieke opvatting,
welke, in tegenstelling met d-e liberale en
socialistische stelsels, welk eageheelc ont
houding van den Staat of Staatsalbemoeiing
voorstaan, zegt dat wanneer d© krachten
van i en enkeling of van meerderen te kort
schieten om een noodzakelijk doel te berei-
*en, de Staat gehouden is de helpende hand
iQfio !j ttV 1)6 njkswetgever heeft ons sinds
is02 ae Woningwet geschonken, waarvan de
uitvoering grootendeels in handen is gelegd
van de g eitie en tob es t uren en gemeenteraden.
Achtereenvolgens behandelde spr. de mid-
oelen der gemeentebesturen om verbeterin
gen aan te brengen in de Volkshuisvesting:
aanschrijven len eigenaars, onteigening; het
steunen der won in gbo tl w vereen igi ngep, en
aanvragen van rijksvoorschotten.
Ten slotte kwam spr. tot gemeentelijken
woningbouw, waarvan spr. geen voorstander
is, omdat het stelsel naar Staats-socialisme
neigt, en omdat de gemeente veel duurder
bouwt administeert enz. dan 'n particulier,
maar toch zijn er gevallen dat gemeente-
bouw noodzakelijk is nl. wanneer het parti
culier initiatief te kort schiet daarin. De
gemeente mag dan niet blijven toezien, voor
al omdat de Woningwet in art. 32, 1 c. daar
in voorziet en een bedrag kan beschikbaar
gesteld worden tot aankoop van gronden en
tot aankoop, aanbouw of verbouw van wo
ningen in het belang der volkshuisvesting
voor rekening der gemeente, in geval dit
noodzakelijk is voor de richtige uitvoering
der Wet.
Beter dan bet gemeentelijk ingrijpen, is
het oprichten van woningbouwvereenigin-
gen of bet bevorderen daarvan, waartoe hij
vooral de R.-K. Raadsleden opwekt.
Met betrekking tot de tweede stelling
merkte spr. op dat vele bestaande verorde
ningen den goeden woningbouw belemmeren,
hetgeen hij met voorbeelden aantoonde en
daarop zijn tweede conclusie bouwde. De
eischen van een goede volkshuisvesting zijn
o.a, hygiënische, welstands- en economische
eisehen. Deze eischen van een goede bebou
wing moeten vastgelegd worden in het be
bouwing®- of uitbreidingsplan, terwijl er een
nauw verband moet bestaan tussehen be
bouwingsplan en bouwverordening. Verder
werd door spr. uiteengezet dat het grond-
vraagstuk het woningvraagstuk hebeerscht.
De grondepecnlatie maakte hooge huren
noodzakelijk. De gróndprijs gaf ten slotte
aan wat op bedoelden grond moest worden
gebouwd en niet de eischen eener behoor
lijke bebouwing. Dit laatste moet gaan ho
ven het belang d«r bouwgrondspeculatie en
daarom behoort een regeling van het grond
gebruik vooraf te gaan aan woningbouw
met rijkssteun, het verschaffen van goed-
kooper geld, het verlengen van aflossings
termijnen, enz.
Al deze middelen halen hiefe uit wanneer
dat grondgebruik niet vooraf gjeregëldi is en
zouden slechts.ten goede komen aan 'den
grondhandel en het v :,:uk v<
scherpen.
Door de vijfde conclusie wordt bereikt i
op deze wijze ©en bebouwing ontstaat welkt
aan hygiënische eischen voldtoet en dat tW
toegelaten bebouwing aangeeft de productive
teit van den grond, èn zoo da ongebreidel'
de grondspeculatie wordt tegengegaan en d4
prijs van den grond, tot zekere hoogte, bin
nen redelijke grenzen gehouden wordt.
Spr. had het over den stratenaanleg, waar
van de kosten op de huurprijzen drukken
Hij haalde het voorbeeld aan van een wo-
ningbouwvereeniging te Haarlem, die grond
kocht voor 80000,— waarvan de koeten van
straten, enz., opliepen tot 130 miHe.
Vroeger werden in Haarlem de straten
kosteloos aangelegd. Die toestand acht spr.
niet gezond want uit de gemeentekas wer
den groote sommen besteed om den grond
eigenaars in de gelegenheid te stellen om
hun grond in exploitatie te brengen. Nie
mand zal het dan ook onbillijk vinden, dat
de grondeigenaars den kostend-en prijs van
stratenaanleg betalen, maar men kan, zooal«
in Haarlem, tot het andere uiterst© over
slaan en dan drukken de hoogere kosten van
stratenaanleg op de huren. Met instemming
haalde spr. aan wat de heer Zoetmulder, in
specteur der volksgezondheid, daarover zégt
En verder nog speciaal over de toestanden
te Haarlem zeide hij:
Dat er enkele eischen gesteld worden,
welke bezwarend zijn. Zoo worden bijv. de -
kosten van straataanleg door de gemeente
zoodanig berekend dat de gemeente voor 30
jaren voor kosten van vernieuwing gedekt
is, terwijl bovendien nog 10 der kosten
van ^aanleg berekend wordt voor onder
houdskosten gedurende den eersten tijd. D»
vraag mag gesteld worden of deze eischen,
vooral met het oog op arbeiderswijken, niet
te zwaar zijn en of het niet billijk zoude
zijn, dat deze kosten gedragen werden doc^
de gemeentekas, dus door alle inwoners,
de meergegoeden, inplaats dat nu huren o©*
arbeiderswoningen er voor goed mede ver
hoogd worden.
Tegen de onbillijkheid dat van één eige
naar te veel grond zou gevraagd worden
voor straataanleg, waakt reeds art. 27 der
Woningwet, waarvan sub 2 bepaalt, dat
wanneer op meer dan een derde van den
grond van één eigenaar bouwverbod wordt
gelegd, het raadsbesluit moet aangeven waai
om niet tot aankoop of onteigening wordt
overgegaan.
De toelichting van deze alinea luidt: „E*
kunnen zich gevallen voordoen, dat van'een
eigenaar naar billikheid te veel grond zou
moeten worden gereserveerd voor aanleg
van straten en pleinen, en in die gevallen ia
het eisch van billijkheid, dat tot aankoop ol
onteigening wordt overgegaan.
Aan dit bezwaar is getracht tegemoet te
komen door de 2e alinea. De strekking eo
de bedoeling van deze bepaling ie duidelijk»
Men wil het hooger bestuur daardoor in d*
gelegenheid stellen om misbruiken te voor
komen en op goede gronden de goedkeuring
weigeren, indien geen voldoende reden kan
worden opgegeven, waarom in dergelijk g01
val geen aankoop of onteigening plaats
heeft.
Met eenige teekeningën had de sprek"1
zijn. wetenswaardige leszing vei-duideJiikt.
De conclusies van den inleider werden na
het beantwoorden van eenige vragen goed
gekeurd. Voorzeker een succes voor den
inleider van het onderwerp, den heer Prin-
senberg, die een welberedeneerd en goed
verzorgde inleiding had gegeven.
Uit het debat stippen wij aan, dat werd
aangedrongen op het bouwen in vereeniging
van Katholieke zijde.
In dit verband werd de vraag opgeworpen
hoe een aKtholiek raadslid staat tegenover
de aanvrage om een voorschot door een ver-
eeniging, waarvan men weet, dat de te bou
wen woningen, zullen worden betrokken door
menschen van een vijandige gezindheid te
genover de Christelijke beginselen. Alge
meen was men van oordeel, dat in dit geval
het dóel der vereeniging: verbetering var
woningtoestanden in het oog moet worden
gehouden, dat geen politieke motieven in
aanmerking komen en een Katholiek raad©
lid op zulk een aanvraag een gunstige sUmj»
uitbrengt.
Geen eenstemmigheid werd verkregen
over de vraag of het particulier initiatief,
althans voor en na den oorlog, niet in staal
was of zal zijn voor arbeiderswoningen tfl
zorgen, terwijl het idee van dên heer Groe-
nendaal, lid der Tweede Kamer, o«n dool
middel der Woningwet, het mogelijk te ma
ken, dat ieder gezinshoofd zijn eigen huis
krijgt, bij de leden instemming vond.
De voorzitter, de heer J. H. Visser, zegde
den inleider dank en wenschte hem geluk
niet zijn succes.
Na het welkomstwoord van den voorzitten
bij den aanvang der vergadering, waren de
notulen al reeds goedgekeurd. Het finan
cieel verslag werd tot een volgende verga
dering uitgesteld.' Maar wel bracht de sec-,
de heer Hooy, het jaarverslag uit, dat, te
vredenheid vertolkte over het gedane werk,
maar niet voldaan was omdat nog niaa*
43 p€t. der R.-K. raadsleden is aangesloten.
.(Zitting van gisteren.)
Distribntiezak®®'
Gisteren waren er weer verschillende DU'
tributiezaken,
Allereerst een airdappelhande'aar uit Wor<
Kier veer, die beticht was, aardappelen te heb
ben vervoerd naar een ander© plaats dan dte
des verbouwers. Het betroffen Friesche bor-
gers. De eisch was f 15 boete en verbeurd
verklaring der aardappeltjes.
J. M,, een Zaandamscb kruidenier, ha4
op 17 October den maximumprijs voor z ep
overtreden. De prijs der zachte groene zeep
is 14 ct. per half K.G. eu M. had epn yond
verkocht voor 19 cent. Een meisje, dat ge
regeld zeep kwam halen had, als gewoonlijk
„een pond van 19 cent" gevraagd.
M. verklaarde, dat hij dien dag echter
niet thuis waa geweest, z'n vrouw moot de
zeep dus verkocht hebben. Hij was in Heem
stede geweest voor de aanbesteding van z'n
huis. Het bleek, dat hij echter pas tegen
12 uur 'smiddags vertrokken was; en voo»'
dien tijd had hij' dus nog heel wat pondje*
kunnen verkoopen!
Intusschen wist oA: de getuigen-koopster
niet meer, of ze door den man of de vrouvft
geholpen .was en ten overvloede bleek,
