DE DAG
elck wat wïls
BUITENLAND
BINNENLAND
P. W. TWEEHUIJSEN,
EATERQAS 12 MEI or.
M»TE JAARGANG No. 9335
Alle betalende abonnés op dit Blad fn het bezit van
een Verzekeringspolis, zijn, volgens de bepalingen op
de polissen vermeld, tegen ongelukken verzekerd voor
4000 bij levenslange ongeschiktheid tot werken,
SOO bij overlijden, f 300 bij verlies van een hand
of voet, f 250 bij verlies van een oog, t 125 bij
verlies van een duim, f 75 bij breuk van een arm
of been, f 100 bij verlies van een wijsvinger, I 25
bij'verliés van een anderen vinger. De uitfceering dezer
bedragen wordt gegarandeerd door de 'Hollandsche
Algemeene Verzekeringsbank" te Schiedam. (De vóór
October 1911 uitgegeven poSissen zijn niet geldig)
nummer bestaat uit vier bladen, waar
onder het Geïllustreerd Zondagsblad in acht
bladzijden.
EERSTE BLAD.
De Chef van het Distributiebedrijf te
Heeinstecle maakt bekend, dat gedurende
de Week van 14 tot en met 19 Mei 1917,
*01^ worden verkrijgbaar gesteld:
°P bon No. 58, ons zeep;
°P bon No. 59, 1 ons bak- en braadvet;
°P bon No. 60, 2 ons groene erwten
°P bon No. 61, 1 ons gort 515
°p bon No. 62, 2'/g ons r«st:
op bon No. 63, 3 Kilogram aardappelen_
Zooals verwacht werd heeft minister Bosboom
aan H. M. zijn ontslag aangeboden.
Wederom zijn uit Halifax 8 schepen vertrok
ken, voor onze havens bestemd.
De Duitschers verklaren, dat er geen Duitsch
vkegtuig betrokken is geweest bij de bommen-
'perij op Zierikzee.
Een Nederlander te Londen heeft 1 millioen
francs geschonken tot leniging der nooden in het
®ezette gebied van Frankrijk.
In Duitschland zullen de zilveren en nikkelen
ltumfen door zinken munten worden vervangen.
WERELDBRAND
£R WORDT GELOGEN EN BEDROGEN.
- BEIüE PARTIJEN TEVREDEN.
NIEUW OFFENSIEF TE WACHTEN.
wie er liegt zal de toekomst uitwijzen;
maar dat er gelogen en bedrogen wordt, dat
getracht wordt het volk zand in de oogen
te strooien opdat het wieht van wee nog
ïuger geduldig gedragen worde Is zeker, 't
Z-e.vijs voor deze verzekering is niet moeilijk
te ie v eren. Er zijn namelijk gelijktijdige rede-
toeringen gehouden in den Duitschen rijks
dag en in het Engelsche Lagerhuis over
precies dezelfde onderwerpen; en al dis rede
voeringen hadden denzelfden optimistisohen
toon.
Eerst ging het over den duikbooten-
9 o r 1 o g.
„Prachtig succes" verklaarde de. Duitaohe
admiraal von Capelie in den Rijksdag.
Onze verliezen blijven ver beneden de ver
wachting-; daarentegen boorden we 1 millioen
kend^vas U1 C'en &rond dan waarop gere-
Onze duikbootoorlog is een krachtige slag
tegen het levenscentrum van onzen ergs ten
Vijand. Y\ ij hebben den vasten wil om te
overwinnen en we zullen overwinnen.
Eat is de Duitsche kijk op de zaak. Nu
de Engelsche.
Menseden, verklaarde Lloyd George, maakt
k uiet benauwd, we zullen het met die duik-
best klaar spelen. Door dit middel
#I]d ^Mschjand evenmin winnen, ala door
jtfiyp e' Waarop het gebouwd heeft. Onze
fetj CftuddeLen nemeu toe; en er is goede
ge 11 °m aan te nemen, dat we straks het
«ar geheel onder den knie zullen krijgen.
>a 'u l°rd Curzon voegde hier een overzicht
1.. toe van de. tonnenmaat waarover Enge-
«Ud vóór den oorlog en op dit oogenblik
dog te beschikken heeft.
Einde Juni 1914 bezaten Engeland en zijn
dominions 10.124 schepen boven 100 ton met
Jeu gezamenlijken inhoud van 20.523.700 t.
Dec. 1916 waren deze cijfers: 9757 sohe-
met oen tonnen-inhoud van 19.705.516.
gezamenlijke andere naties bezaten lp
December 1910 13.749 van die schepen met
een tonnenmaat van 24.002.943.
Aan schepen van meer dan 1600 t. bezat
Engeland op 30 Juni 1914 er ongeveer 3900
met een gezamenlijken inhoud van 16.900.000
ton. Dit was meer dan de helft van de ge
zamenlijke tonnenmaat der wereld. In Maart
1917 bezat Engeland er ruim 3500, samen
metende 16.000.000 tonnen
Wat de andere landen betreft mag men
niet vergeten, dat de verliezen der neutralen
zeer zwaar zijn geweest en dat zij, met
uitzondering van de V. S., die in gunstiger
omstandigheden verkeerden voor de uitbrei
ding hunner handelsschepen, hunne tonnen
maat slechts weinig hebben kunnen vermeer
deren.
Het program, dat de „Shipping Controller"
met kracht doorzet en dat ook de nieuwe
regeeringsstandaardschepen omvat, zal per
jaar 8 millioen ton kunnen opleveren.Maar
om dit resultaat te kunnen bereiken is het
noodig nog 100.000 werklieden aan den ar
beid te zetten en de staalproductie te ver
dubbelen. Zoo dit geschiedt, zal tevens het
Admiraliteitsprogram kunnen uitgevoerd
worden.
Lord Curzon verzekerde het Huis, dat de
regeering zeer krachtige maatregelen neemt
om de handelstonnage uit te breiden.
Dezelfde 'tegenstrijdigheid tusschen Duit
sche en Engelsche verklaringen ontmoetten
we op elk gebied. In zake den strategischen
toestand verklaart men zich te Berlijn zeer
tevreden. Men had dien niet beter kunnen
verlangen, zeggen de deskundigen, en Wolff
spreekt telkens opnieuw van zware Fran-
sche en Engelsche nederlagen.
Daartegenover verklaarde Bonar Law in
het Lagerhuis:
Het meest bemoedigende in dezen slag
zijn sommige communiquó's. De Duitschers
schijnen bijna hysterisch in hun pogingen
om er den moed bij de bevolking in te
houden, door verhalen over volmaakt denk
beeldige overwinningen te geven. Wij kun
nen den omvang van hun nederlaag uit de
volgende cijfers afleiden.
Sedert het begin van April, toen de aanval
begon, maakten wij meer dan 20.000 gevan
genen en veroverden wij 257 kanonnen,
waarvan 98 van zwaar kaliber, 227 loop
graaf-mortieren en 470 machinegeweren. Dit
is een groote verrichting. (Toejuichingen).
Als wij echter een standaard willen heb
ben, waarnaar wij het succes der operaties
kunnen afmeten, krijgen wij deze door een
vergelijking met wat aan de Somme ge
beurd is.-
Neem de eerste 24 dagen van den strijd
aan de Somme en vergelijk deze met de
eerste 24 dagen van de jongste gevechten.
Aan de Somme kwamen wij over een front
van zes mijlen ongeveer 8i/s mijl vooruit.
Hier zijn wij over een front van 20 mijlen
twee tot vijf mijlen vooruit gekomen. Wij
hebben viermaal zooveel terrein als aan de
Somme veroverd en voorts kan gezegd wor
den, dat bij Atreoht tweemaal zooveel Duit-
sohe divisies tegenover ons stonden als aan
de Somme. Van deze divisies moest precies
de helft uit de strijdlinie worden terugge
voerd en naar de reserve gezonden.
Aan den anderen kant zijn de verliezen
bij het jongste offensief 50 tot 75 procent
minder dan de verliezen aan de Somme.
A13 wij ons goed willen voor oogen stellen,
wat er gedaan is, laten wij ons dan voorstellen
wat wij zouden gevoelen, zoo wij op het Wes
telijk front in denzelfden tijd 20.000 gevan
gtenen en het aantal kanonnen, dat Ik ge
noemd heb, „verloren hadden."
In de voedi ngis kwestie alweer dezelfde fe-
gjensproak.
Von Batocki verklaarde in den Rijksdag!:
Dat wij tot den volgenden oogst rondkomen,
staat absoluut vast. Onze reserven aan vet,
waarin wij het meest van den toevoer afhan-
waren, rijn nog voor langen tijd toe-
reikend.
Ook de vijanden moeten thans ons fel door
hen bestreden systeem navolgen, onze wetten
woordelijk overschrijven en mg veel radica
ler toepassen, Engeland kan onze broodkaar
ten netl invoeren, omdat het de op de kaart
beschikbare hoeveelheid brood niet meer le
veren kan,
Llüyd George daarentegen zegt, dat de toe
stand in Duitschland en Oostenrijk zeer be
denkelijk Is, maar dat Engeland zich niet meer
bezorgd behoeft te maken. Dank zij de ge
troffen maatregelen op landbouw gebied zal
het in 1918 geheel in eigen behoeften kunnen
voorzien; en <n 1917 behoeft het niet te vree
zen, omdat de voorraden voldoend© zijn.
De conclusie van dit alles?.. Geen der
beide partijen voelt zich. nog aan het einde
barer krachten. Enge1and rekent blijkbaar nog
op oorlog in 1918 als het noodig is!....
Wat nu den militairen toestand aangaat;
wij hebben er reeds op gewezen, dat o.i.
de dusver geleverde gevechten, hoe vree-
selijk ook, slechts toebereidselen waren voor
een nog veel harderen strijd.
Wij vinden die opvatting bevestigd in het
Engelsche weekoverzicht waarin verklaard
wordt:
„In de toekoms t kan men gloveoh-
ten op nog groe ter sohaal' verwach
ten, daar Jle Geallieerden zullen voortgaan
met manschappen en munitie aan te voe
ren tot eiken omvang, die noodzakelijk is
voor het volbrengen van de gestelde taak."
Voor het oogenblik echter is er van de
fronten geen nieuws van beteekenis.
VERSPREIDE BERICHTEN'
JAPANS AANDEEL.
In „The New Europa" schrijft N. Kat© over
het aandeel, dat Japan hoeft aan dien oorlo»,
Hü meent daarin, dat het niet «iaat. .i ui ate
cijfers te weven over munitie-le ver innenDe
Japansche mimiat/ar van Buitenlandiache Zaken
heeft echter het vorlj? jaar verklaard, dat twee
derde van het Russische llejjer voorzien wordt
van Japanaohe muniti©. Ook hebben Engeland
en de andere bondgenooteh, behalve dan Italië,
in den eersten tijd van den oorlog van Japan
groot© munitie voorraden ontvangen. Vóór den
val van Warschau zond Japan voldoende gewe
ren naar Rusland om niet miinder dan 52 divi
sies te wapenen, dat beteekent 750.000_ geweren,
waarbij dan niet zijn geteld veldartillerie en
geschut- Het is bekend, dat Japansche officie
ren de Russische artilleristen onderricht heb
ben gegeven in het gebruik van de Japansche
kanonnen.
In 1915 heeft Japm aan Rusland geleverd
10.000.000 yards khaki; de priis daarvan be
droeg precies de helft van wat Amerika reken-
del Zoo heeft Japan, dat natuurlijk wel geen
verlies zal hebben geleden, geen O. W. ten kost©
van Rusland op zijn stoffen gemaakt. Aan
geldswaarden heeft Japan voor munitie en uit
rustingen ontvangen 30.000.000 pond. waarvan
het voor 12.000.000 pond aan Russische schuld
brieven heeft overgenomen. In Frankrijk kocht
Japan voor 6.000.000 pond apoorwegobiigiatiee
terug. Bovendien heeft het een groot aantal
Eransche schuldbekentenissen op langen ter
mijn gekocht. Japan kocht in Engeland voor
niet minder dan 14.000.000 pond Japansche
schuldbekentenissen terug, afgezien nog van de
rentebetalingen ten bedrage van 6.000.000
pond. Verder kocht Japan voor 10.000.000 pond
Engelsche schatkistbiljetten terwijl het 'n Brit-
aohe learning van 10.000.000 pond, dn Tokio ge
sloten., overnam.
Zoo ia Japan als oorlogvoerend» door dien
oorlog van een borgend land een land gewon
den, dat andere landen aan geld hplpt, een
ooriogeroaudtaat. waarop geen ander land ken
wijzen, ook niet een neutraal 1
BEN ROMANTISCHS FIGUUR
VERDWENEN.
Afrika anacke bladen molden, dat Frame
Lot.rie, 92 jaar oud, op een eenzaam boerderijtje
in Zontpanborg w gestorven. Met hem is een
romantische figuur, een dier laatiate, die het
hediendaageche geslacht verbindt met het ro
mantisch verleden van Zuid-Afrika. verdwenen.
Hü, de stoutmoedige jager en voortrekker
heeft dr. Livingstone al» gids gediend op diens
eerste ontdekkingsreis naar het Ngamii-meear.
Zijn grootvader was 'n Franschman, die bü Wa
terloo heeft gevochten. Bü de Boeren had Lo-
trie een wijdverspreide beruchtheid als ..Wiiüdie
Frans Lottering", om züm eoma verbluffende
woeste onverschilligheid, en bu de Portugee-
zen, Duiteohere en amtere weemdteWn was
hü bekend als „de vride Lotos."
Lotrie ia een van Andriea Potgieters, mannen
oioweesfc en nam onder hom- doel aan die stich
ting van Sohoemanadial. Maar hib die olifant
jager diamantdolver, eenmaal bijna rebel
togen' hot gezag van de republiek was en bezield
met een onbedwmri>aren trek naar het onbe
kende en avontuurlijke, kon zich nergens op
dien duur vestigen- Z«n kaffemaam was Dali
„donderaar" en zo«ht altüd de een
zaamheid en hot gevaar. Van do Kaap tot So-
fiala, van Port Natal tot aan do Kunene, heeft
hü Zuid-Afrika doorkruist, en dit in ©en tüd
toen een blanke hem niet een voorlader in d©
hand een pad moest banen en de wereld zoo
ruig was dat oen grootere trek voorbii do Kro
kodilrivier eenvoudig t(>t do onmogelijkheden
behoorde wegens de tsetse-vliag-,
Wiio in de ]aat»tejm£_j£ur_in.et bom in aan-
raking kwam, werd getroffen door het inwen
dig nog alliooa vlammende innerlijk vuur. Een
zaam hoeft hü onder Zoufepanbcrg in een
„hartbeeahuisie" gewoond en neg zijn eigen
tuintje bewerkt, want vreemd genoeg heeft lui
viecsch bü uitzondering aangeroerd. Ziin ma
nieren waren innemend, ziin spraak van een
eigenaardige deftigheid, meer Hoiiawdsch als
Afriknanseh.
EEN ZEEGEVECHT.
De Engelsche admiraliteit meldt: Een ver-
kenningsafdeeling. bestaande uit lichte krui
sers en torpedojagers, die onder commodore
P.yrwhich uit Harwich was uitgevaren, kreeg
Donderdag op een krui «tocht tusschen de En
gelsche en dte Nederlandsclie kust elf Duitsche
torpedojagers lm richt. Do onzen openden dade
lijk hot vuur op den vijand, die haastig met
volle kracht in Zuidelijke richting wegstoomde,
onder dekking van een dik rookscherm. De ver
volging duurde 80 minuten en de vijand werd
van groeten afstand beschoten, doch die onzen
kondien hem niet inhalen. Vier jagers vervolg
den de Duitschers tot binnen het bereik van
de batterijen van Zeebrugge. De vijandelijke
schepen ziin getroffen; aan onzen kant is een
man gedood.
HET DUITSCHE LEGERBESTUUR EN DE
KUNSTSCHATTEN.
In Franche en Engelsche bladen wordt hard
nekkig de beschuldiging herhaaald. da.t do
Duitsche troepen d© kunstschatten in het ont
ruimde gebied vernield of weggenomen zouden
hebben. Naar aanleiding daarvan wordt van
Dnitsohe zijde officieel geconstateerdBij de
voorbereiding voor de achteruiblegging van het
front heeft het Dnitsohe legerbestuur uiig»
breide maatregelen getroffen ter boveriliging
van de kunstschatten in het opgegeven of be
dreigd gebied. Uit plaatsen, kerken en kastee-
len, die wegens de militaire noodzakelijkheid
van het aanleggen van een vestingglaeis voor
een nieuwe aftelling moesten opgoofferd wor
den, zün de belangrijkste kunstwerken van al
lerlei aard-, in de eersite plaats schilderijen,
tapijten, beeldhouwwerken, meubels, ben even»
de kostbare manuscripten en boeken, onder lei
ding van bevoegde deskundigen in veiligheid
gebnacht. Hetzelfde ie geschied in aan »n ach
ter het front gelegen plaatsen, di» thans bloot
staan aan het vuur der Franschen en E-ngel-
aaben. Zoo zün uit St. Quentdn. dat thans mee-
doogenloos door den v'iiand beschoten wordt, de
schatten uit het Muaée l'Eeuyer, itn dte eerste
plaats dte ongeëvenaarde ooJleotie waiterverf-
achiJdorüen en alle voornam» kuinstwienken van
Quentdm de Ja, Tour uit het stedelijk museum
verwüderd.
Terwljl de granaten reedis op de et ad vielen,
hebben uit het vaderland ontboden technici
de prachtige beschilderde glazen van dte Ka
thedraal geborgen.
Gok da uit ondiere door den vijand of anders
zins bedreigde, steden aan hat gehcele front In
Frankrijk is in een ar-beid van maanden de
kostbare inhoud van musea en bibliotheken
met ondersteuning van de l'Taneahe autori
teiten in vediighedd gebracht.
Uit een groot aantal than%. opgegeven, oï
-bedreigde kiasteelen rijin met ontzaglijke moeke
die ulit een kunsthistorisch oogpunt belangrijk
ste werken verwijderd en naar achteren ge
bracht. Waar die eigenaars nog aanwezig wa
ren zün op hun verzoek de vernielde of tot
ondergang gedoomde bouwwerken nog zorg
vuldig gereproduceerd om ze althans voor dte
wetenschap te behouden.
De kunatechatten ziin naar verschillende
maar naar achteren gelegen Franschte stadiën
overgebracht, waar rif onlder deskundig toe
zicht rii-n geplaatslt.
Alleen aan het smalle front in Lotharingen
waar geen geschikte en veilige plaats op
F nanschen bodem achter de gevaarlijke zone
lag, rijln de geredde kunstschatten over dte
Fransehe grena gebracht en wel voorloopig
naar Metz.
Deze geheel© uitgebreide reddlngaarbeid is
door htet Duitscilite opperst legerbestuur gere
geld en ten uitvoer jzobracht, teneinde deze
werken blijvend voor dte kunstgeschiedenis en
dte beschaving te behouden.
STATEN-GENERAALrej
DE EERSTE KAMER.
De leden van de Eerste Kamer zijn ter
vergadering bijeengeroepen op Maandag 14
dezer, des namiddags te half 8.
Slechts enkele dagen,
OPRUIMING van DAMESLAARZEt
Barfeljorisstraat 27. TEL. 1770
119
TWEEDE KAMER.
Gisteren hebben de Tweede Kamer-ieder
zich nog eens bezig gehouden met het zoet
houden der onderwijzers. Dat het resultaat
van de debatten van gis! eren veel meer
zal zijn dan dat, geiooven wij niet. En de
eerste maal dat de met veel ophef aange
kondigde en noodige salarisverbe'.e-
nngen voor onder .-. ijzers op 'n teleurstelling
uitloopt, zal ook dit Kamerdebat niet zijn.
rn loch zijn misschien geen ambtenaren
méér gepaaid en zoet gehouden met ijdele
stemhusbeloften dan juist deze ca'egorie Dit
laatste is nu juist ónze schuld niet.
Het gold dan nu een initiatief-voorstel van
Links om de wettelijke minima-salarissen
met f 100 te verhoogen (voorstel-Mai chant-
e.s. tot wijziging van art, 26 der wet tot
regeling van het L. O.) Aan deze parade
makerij, sollen met vooruitzichtendoor Links,
lieeft Rechts niet willen meedoen. Aanvan
kelijke pogingen om met Links iets te be
reiken heeft Rechts laten varen, toen zij uit
regeeringsverklaringen vernomen had dat
het geld voor de verhooging niet aanwe
zig is. Links zette door en zoo was het
gisteren niet te verwonderen dat door Rechts
gevraagd werd of de vooruitzichten nu beter
zijn.
Rechts vroeg, en terecht: wat zal de Re
geering doen, als het wetsontwerp in beide
Kamers mocht worden aangenomen? Zal zij
dan het ontwerp ter goedkeuring aan Hare
Majesteit voorleggen? Wanneer wij van de
Regeering een dusdanige toezegging ontvan
gen, dan zullen wij (al zouden wij zulk een
toezegging vreemd achten) aangezien er dan
toch iets voor de onderwijzers kan worden
gedaan, het ontwerp steunen.
De houding was consequent en royaal
Gebrekkig is het wetsontwerp ook om op
alle minima f 100 te doen. Er waren nog
verdere gebreken, maar over alles wilde
rechts heenstappen, mits er wat gedaan kan
worden. Het antwoord der Regeering echter
was: er zijn nog altijd bezwaren, zij bestaan
nog onverminderd. De minister moest zich
intusschen vrijheid van advies omtrent de
initiatief-voorstellen voorbehouden tot na af
doening en eventueel a'dvies vau den Raad
van State.
Natuurlijk 1 Maar die overtuiging is door dezq
woorden wol gewettigd dat de onderwij zen^
niets krijgen en deze werd gedeeld door meer»
diere 'Kamerleden.
Dinsdag wordt over het ontwerp gestemd
Het ontwerp tot het stellen van waarbor
gen, dat Buitenlandsche verzekeraars de hup
bij Sucoes8iewet opgelegd© verplichtingen zul
len nakomen, werd verworpen met 39 tegien
25 stemmen, nadat Minis lea- TREUB op een
vraag van den heer LOHMAN had verklaard,
dat verwerping van dit artikel niet de intrekt
king van het ontwerp zal tengevolge heb
ben. Bedoeld art. verklaart nietig overeenkom»
sten met buitenlandsche maatschappijen dit
niet voldoen aan de bepalingen van het ont
werp.
Het ontwerp werd zonder stemming aange-
nomen.
UIT DE STAATSCOURANT.
Bij Kon. besluit: is benoemd tot school
opziener ln het arrondissement Rotterdam!
Ill, J. Hempenius, te Amsterdam.
tot lid van den Militairen Pensioen
raad, de gepensioneerde schout-bij-nacht G.
L. Goedhart.
is aan den bouwkundige bij don dienst
van het loodswezen, de kust- en oeverver
lichting, zeewerken en zoo voort W. K. G,
Antheunissen, met ingang van 1 Juni, op
zijn verzoek, eervol ontslag uit zijn betrek
king verleend.
In Staatscrt. no. 110 is een overzicht op
genomen van de statistiek der geboorten ea
de sterfte naar den leeftijd en de oorzaken
van den dood in Nederland, over Mkart 1917,.
bewerkt door het Centraal Bureau voor dte
Statistiek.
De gewone audiëntie van den minister,
van buitenlandsche zaken zal Vrijdag a.s,
niet plaats hebben.
HOFBERICHTEN.
De Koningin-Moeder heeft gisteren een be
zoek gebracht aan de 'Bosboom-tenioonstelling
Haarlem's gnjs verleden.
W**, e4;dti,e rubriek stellen wü ons voor, weke-
•kleden lü^ ander uit Haarlem» «roemrijk"
Oren brengen.
$orre opsom^^chakelde geschiedmi»
•onderbeden vemJSa ^te belangwekkend® by.
Srond te wer» waQ* bÜn®
if01*' «n som0 de ou<te stad beeli zila
ê&Ut®, xelfa een buitengewoon interes-
zuUcn daardoor, ^open wij.
trijïe Rn, rin£ ff^nn gevoelen ook voor het
*n meer w®aruit het nieuwe geboren ia,
^digherh gstellinS koesteren voor de eigen-
Jfi Z.1 schoonheid van hun woonplaats,
Met AmL ^^ende kunnen hebben.
Plaatsm Utrecht en eenige andere
de vtihii, „?f 9c hoofdstad van Kennemerland,
Vankei,,'l ui le5 üraven van Holland, aan-
W HollanU Dl gste> later de tweede stad
iienis OnV irè,een zeer lnci'kwaardige geschie-
Pok hierom zoo belangwekkend, omdat
de gescliiedenis van eea stad als Haar Ion al
het karakteristieke van het middeleeuwsche le
ven typeert. Het thans levend geslacht kan zich
ternauwernood voorstellen hoe het leven van
een eerzaam poorter in de middeleeuwen er
uitzag; hoe zijn publiek- en privaatrechterlijk
leven geregeld was en dikwijls kan men bij
htt nalezen er van een schaterlach niet weer
houden, hoeveel goeds ex van den anderen kant
toch weer te waardeeren valt.
Voor de griezelig aangelegden zullen na
tuurlijk de moordgeschiedenissen veel interesse
hebben. Deze zijn er in voldoend aantal van
«en vroegsten tijd af geweest. Dat begon al in
(U4 met de verwoesting van Haarlem door de
waterlanders ol West-Friezen en vindt zijn
oogtepunt in het beleg van Haarlem door de
l^panjnarden (1572-1573) met Kenau Hasse-
nien b v- van de volgende grieze-
Brooifvn K rv?18 Ult dcn van "et Kaas" 01
JpoR w overmoed dier opstandelingen
waar 1492 naar Haarlem oprukken,
Nafmirlnir binnengelaten te worden,
epnio-o J men de poorten gesloten, maar
r£nhe dwazen openden ze voor het
gepe pel. De boeren stormden naar binnen en
het grauw; voegde zich bij hen. Het stadhuis
werd ingenomen en de vroedschap overvallen.
De schout Uaes van Ruyven moest het met zijn
leven bekoopeh en werd doodgeslagen. Het
lichaam van dezen magistraat werd in stukken
gesneden en in eene mand gepakt, aan zijne
vrouw tehuis gezonden, met dit etiquet erbij:
O vrouwken van Ruyven,
Aen deze houtkens zuldy kluyven.
Het mooiste van de grap is dat Haarlem bij
deze gelegenheid nog beboet werd door Hertog
Aelbrecht van Beieren met 34000 Andries-
guldeus, omdat de stad zich niet stevig genoeg
legen het oproer had verzet!
Een fraaier beeld levert Haarlem's geschie
denis op in het aandeel dat zij had in ue alge-
meene cultuur-ontwikkeling. Wij hebben
slechts te noemen de Haarlems die schilders
school; Lourens Janszoon Coster, d,en wij nog
immer voor ons opeischen als „dé uitvinder do-
edele bockdrubkonst' en zoovele anderen die
zidi op allerlei gebied verdiensten hebben ver
worven. Verder zal de geschiedenis der vele
kloosters en kapellen, die Haarlem bezat, voor
onze lezers zeer zeker van bijzondere interesse
zijn. Ook de heerlijkheoen uit de omgeving vullen
eenige aardige bladzijden in Haarlem's historie,
die liet navertellen aiieszius waard zijn.
Alzoo stof genoeg!
SAMARRA.
Het volgende is ontleend aan een artikel van
de „Frankfurter Zeituug":
Samarra (dat nu door de Engelschen is be-
zet) ligt ruim twee dagreizen, ongeveer 130
K.M. ten Noorden van Bagdad aan den Ooste
lijken oever van de Tigris. De stad is gesticht
door den zoon van Haroen-al-Rasjid, den challef
al-Moetasim billah op een terrein, waar tevoren
slechts dorpen en eenige christelijke kloosters
stonden. Zijn uit ruwe troepen bestaande lijf
wacht, die na zijn troonsbestijging tot 75.000
man aangroeide, kwam n.l. herhaaldelijk in bot
sing met de arabische (of verarabischte) bevol
king van Bagdad, waarbij veel bloed vloeide.
Ook neigde de chalief tot andere godsdienstige
opvattingen dan de bewoners van Bagdad. De
ontstemming tegen Moetasim nam zulk een om
vang aan, uat hij zich in de millioenenstad niet
meer thuis gevoelde en Samarra als een nieuwe
residentie bouwde (Samarra Soerra man ra'a
wie het ziet verheugt zich). De bouw werd
in 836 n. Chr. begonnen, en in 838 hield Moe
tasim zijn intocht in de nieuwe stad. Hij nam
maatregelen om de ontwikkeling tot een groote
stad tegen te gaan om de misstanden te ver
mijden, die hem tot het verlaten van Bagdad
genoopt hadden.
Moetasim echter stierf reeds in 842, en onder
zijn zoon en de opvolgers Haroen-al-Wathia
(842—847) breidde zich de stad met ongeëven
aarde snelheid tot een wereldstad uit, waarheen
de bevolking uit het gansche rijk, van China tot
Marokko, samenstroomde. De eigenlijke bouw
meester van Samarra is echter eerst de tweede
zoon van Moetasim, Djafar al-Moetawaktil
(847—861). Twee sloten, Haroeni en Djansa-
gal-Dja'-sari, kostten niet minder dan 100 mifr
lioen Dirhem (Franken), en in 't geheel be
steedde de Chalief aan paleisbouw 204 millioen.
Ook de groote moskee van Samarra dateert uit
dezen tijd. Hij bouwde de stad naar het noorden
uit, maar sleaits kort nadat hij het nieuwe stads
deel betrok, werd hij vermoord door zijn zoon
en opvolger al-Moentasir. Deze gaf de noord-
stad, door zijn vader gebouwd, al dadelijk prijs
en beval de bewoners him huizen te verlaten en
alles wat draagbaar was, tot deuren en balken
toe, mee te nemen. Dit was het begin van het
einde van Samarra. De daarop volgende jaren
leed de stad onder bloedige onlusten, gedurende
welke vijf chaliefen den troon bezet hielden. De
stad en het chaliefaat vervielen. De Turksche
praetorianen werden de heerschers van hun hee-
ren, die de soldij der troepen niet meer betalen
konden. De laatste der Cnalièfen van Samarra
verliet in Mei 883 de stad en nam na omzwer
ving in 891 weer residentie in Bagdad. Zonder
het gewensehte gevolg echter: de wereldlijke
macht ging in de handen van de praeforianen-
generaals over, terwijl de Chaliefen slechts gees
telijke waardigheidsbekleders bleven.
De stad Samarra had dus slechts een korten
levensduur van 45 jaren (838883). Slechts
weinige stadsgedeelten overleefden de verleg
ging der residentie. Reeds in 903 stuitte hel
voornemen van Chalief al-Moektasi, er weer zijn
residentie te vestigen, af op de te groote kosten.-
De tegenwoordige kleine stad heeft nu 2000 in-
COURANT
On 4
