DE DAG
BUITENLAND
P. W. TWEEHUiJSEN
feuilleton
;WaKe ADELDOM
Haarlem en Omstreken
Wat er nootlig is voor een
modern miliioenen leger.
district
WAT DE PERS ZEGT
a
0 5.
MAANDAG 14 MEI 1917
4ISTE JAARGANG No. 933
^meente Haarlemmeriiede c.a,
Aan het Raadhuis wederom verkrijgbaar
^alfsvleesch per pond f0.20.
bij de winkeliers verkrijgbaar Spi
uitgewogen uit bussen f 0.15
Per
pona.
WERELDBRAND
STRIJD OM BULLÉCOURT EN ROEUX
- KLEINE ENGELSCHE SUCCESSEN
- DE VERLAMMING VAN RUSLAND
- ITALIAANSCHE ACTIVITEIT IN
MACEDONIË EN MESOPOTAMIË.
OPRUIMING van DAfêESLAARZEN
BarïeSjorïsstraai 27.
I
A-V.
^,0
VERSPREIDE BERICHTEN
68
Eertijd bèzSr ,wiïlntm' door fce3elij"
NIEUWE HIIRLEMSCHE COURIMT
Alle betalende abonnés op dit Blad in het bezit van
een Verzekeringspólis, zijn, volgens de bepalingen op
de polissen vermeld, tegen ongelukken verzekerd voor
I 4000 bij levenslange ongeschiktheid lot werken,
500 bij overlijden, f 3QÜ bij verlies van een hand
of voet, f 250 bij verlies van een oog, f 125 bij
verlies van een duim/4 75 bij breuk van een arm
of been, ISO bij verlies van een wijsvinger, 25
bij verlies van een anderen vinger. De uitkeering dezer
bedragen wordt gegarandeerd door de „Hoilandsche
Algemeene Verzekeringsbank" te Schiedam. (De voor
I October 1911 uitgegeven polissen zijn niet geldig).
HOLE
Bloemendaal. Benne-
(gemeenten Haarlem,
broek, Heemstede, Schoten, Spaaindam
Haarlemmerliiede en Spa am wonde).
De brandstoffen-commissie verzoekt alle per-
8°Uen, die wegens het houden van pension.
fi©en hotel vermeen,en meordfere brandstof
Voor spijsbereiding nood ie te li ebben, hiervan
Vóór Woensdag 16 Mei SCHRIFTELIJKE on
gave te doen aan het brandstoffenburoau. Ged.
Oud© Graclit No. 18, onder vermelding van de
benoodigde hoeveelheid brandstof cn het aan
tal personen, dat naar schatting te hunnen
huize intrek zal nemen.
Dit laatste gespecificeerd over do maanden
Mei tot en met- September.
De Directeur van bet' kolendis
t ributi e-bur eau.
551 REITSEMA.
485
Nieuwe gevechten zijn ontbrand in het gebied
ten Oosten van Atrecht. De Engelschen namen
het dorp Roeux. Iien verbitterde strijd woedt om
Bullécourt. De slag duurt nog voort.
In Macedonië blijven de troèpen van generaal
Sarrail aanvallen, doch hadden dusver geen
succes?
Langs het Italiaansche Isonzo- en Karstfront
vlamt de strijd weer op.
In Mesopotamië begin van hervatting van
den Engelsch-Russischen opmarsch.
De verwarring in Rusland schijnt eer toe- dan
af te nemen.
rnS»r°«rt bespreekt in de „Nieuwe
Courant de toebereidselen van Italië voor een
meuw offaistef en schetst daarbij de enorme
moeilijkheden, waarmede in het ruwe bergland
moet gekampt worden. 6
Het feit is inderdaad, dat Italië door reuzen-
Werk zijn offensief voorbereidt, en voorbereid
heeft door het aanleggen van werken eerder
Seschikt voor den vrede dan voor den oorlog,
2°u men zeeeen en die, helaas, als het weer
zal zfn, zoo goed als geheel overbodig
te m^meest'had Italië in den afgeloopen winter
a.- L®Pen tegen de abnormale koude, welke in
snaa °^e bergstreken ontzettend wastegen den
l05iUWVal mct zïa lawines op één dag eens
(j waarvan er een werd geschat op meer
ah twee millioen kubieke meters, en een ander
°P nog een half millioen meer. Begrijpt men dat
°nder dergelijke omstandigheden zelfs titanswerk
°p mierendrukte lijkt? Allereerst moest dus ge-
*orgd worden om de troepen onder dak te bren
gen in loopgraven of sneeuw-en rotsholen, welke
u'et enkel tegen het vijandelijk vuur, maar tevens
j^n de nog vijandelijker koude beschermden.
Get is hier de plaats niet om in kleinigheden te
^schrijven hoe dit geschiedde, maar cijfers kun-
"n soms het voorstellingsvermogen levendiger
vProePe:; dan woorden, en om u te dienen:
oor de barakken waren 300,000 kubieke metera
£;?aagd hout en 30,000 ton metaal noodig. Een
Jhoeu ij2eren of houten ledikaptery 20,000
kachels 6,000,000 vierkante meters matten, ge
teerd papier, viitstoffen, zinkplaten enz.
Gemakkelijk neergeschreven, deze cijfers, maar
liet vervoer der genoemde materialen in de barre
werkelijkheid naar omhoog? Vier-en-deriig dui
zend militaire treinen, ofschoon daardoor het
verkeer voor het gewone leven geen nadeel mocht
ondervinden; 110,000 spoorwagens alleen voor
het brand- en het bouwmateriaal. Maar daar
tusschen door liepen geregeld 2000 wagens, voor
meer dan een millioen soldaten, die met verlof
gingen of daarvan terugkeerden. En dit alles
met een nijpenden, geringen voorraad brandstof.
Voor dit treinverkeer moesten echter eerst spoor
wegen worden aangelegd of verbeterd: eenige
honderden kilometers. In de Venetiaansche pro
vinciën werden ook de waterwegen verbeterd, of
tusschen de rivieren Po, Etsch, Tagliamento en
Isonzo nieuwe kanalen gegraven, Andere vaar
waters werden uitgediept, zoodat men in het
laatst van het vorig jaar op een maandelijksch
vervoer te water van 50,000 ton kon rekenen.
Dit alles geschiedde, behalve het waterverkeer,
in de bergen, maar naar de eigenlijke Alpen
toppen moest men het zoeken met den Decau-
ville-spoorweg. Een armee-corps beschikt over 38
kleine locomotieven en 1400 wagentjes, waarmee
in enkele maanden tijds 144,000 ton materiaal
worden vervoerd haast tot aan de uiterste loop
graven. Legio het aantal auto-vrachtwagens,
welke echter allen moesten worden voorzien van
anti-slip-toestellen. Bovendien, men moest zor
gen, dat het water der radiators niet bevroor, en
dan nog: reparatie-werkplaatsen waren overal
noodig. Zoo kwam het, dat de oude beweegkr;ac t
in de bergen, de muildieren, allerminst we -
smaad terwijl trekhonden tevens uitstekende
diensten bewijzen, vooral voor sleden gespannen.
Maar de wegen dan? Zij ontbraken volkomen
in dit hooge Alpengebied. Nu leiden er naar
haast iederen rotstop, maar er is haast een leger
mannen voor noodig hen geregeld in goeden
staat te houden. Immers, de sneeuwval duurt op
die hoogten onafgebroken voort. Er werden dus
honderden kilometers tunnels gegraven door de
eeuwige sneeuw heen, 2 meter hoog en breed,
en slechts waar geregeld gevaar van lawines
dreigt, worden rotstunnels aangelegd. En nog
was dit niet genoeg voorbereidende oorlogsar-
beid. Boven had men te kampen niet sneeuw en
sneeuwstorting, beneden tegen overstroomingen
of kruiingen. Zij zijn niet te voorkomen, maar
door nieuwe afvoerkanalen, versterking van de
oevers, wachtposten enz., wordt het gevaar er
van verminderd.
Bruggen moesten worden gebouwd, berekenc
op de telkens voorkomende overstrooming der
oevers, welke zij met elkaar verbinden. Wat dit
alles aan drukte van verkeer beteekent bewijst
het feit, dat aan een middelmatig station van
de Isonzo van October tot Februari werden ver
voerd 17,000 officieren, 380,000 man troepen,
10,000 burgerwerklieden en 29,000 viervoeters.
Reeds vroeger werd er hier op gewezen welke
moeite het kost zooveel volk in deze hooge streken
te voeden, te kleeden en vooral te verwannen.
Berekend moest worden wat een hard-arbeidende
gezonde man aan Voedingsstoffen behoeft. Er
wordt voornamelijk in voorzien door bevroren
vleesch en honderdvoud zijn de middelen toege
past om deze eetwaren eenigszins te verwarmen
door draagbare verwarmingstoestellen, öp de
hoogvlakten van den Karst en van Asiago is geen
drinkwater: dagelijks worden nu door water
leidingen drie millioen liters aangevoerd.
Misschien is een der grootste wonderen van
dezen oorlog, dat hij zoo verschrikkelijk, zoo
ongekend verschrikkelijk kan wezen, zonder noe
menswaardige ziekte-gevallen op te leveren. Dit
verblijdende feit is óók geconstateerd aan het
italiaansche front: bij sommige legercorpsen
bedroeg het ziektecijfer slechts IV2 pCt- Fe~
volg was, dat sommige hulphospitalen konden
worden gesloten. Van een en ander genoot clan
ook de schaarsche burgerbevolking, welke in deze
bergstreken is te vinden en wier hygiënische om
standigheden alles te wenschen lieten.
Nog iets: telegraaf en telefoon. Voor zeker
legercorps werden 5000 K.M. telegraafdraad en
K-M. telefoondraad gespannen, behalve
nog 3000 K.M. draad, dat geheel voor artillerie-
doeleinden dient. Drie duizend telefoontoestellen
daar aan 200 kleine „centralen" van verschil
lende capaciteit. Gemiddeld 10,000 telegram
men en fonogrammen dagelijks, en een gelijk
getal telefoongesprekken. Terécht, daarom, zegt
het rapport waaraan een en ander dezer'gege
vens ontleend zijn, dat de geschiedenis wel ver
diende bewondering over heeft voor de kleine
legertroepen handjes vol menschen in verge
lijking met de getallen van nu wie het gelukte
in den winter deze Alpen over te trekken. Maar
wat verdienen dan de machtige legers, bijna een
geheel volk in wapenen, die In den winter in
deze hooge Alpenzone doorbrengen. Óp de haast
onbereikbare tóppen van de "Ad'amello, over de
Ijshoogtën der Dolomieten, in de sneeuwige af
gronden van den Montenero, op den dorren en
door den Bora ijzig-gestriemden Karst is dit
millioenenleger verspreid, en het houdt er stand.
Wat Italië „doet Het „doet" dit. Eenige ruaan-
d^wgelcden^werd in de dagbladen een groot
Oostenrijksch offensief aangekondigd tegen
Italië. Daar is niets van gekomen, in de beide
hoofdkwartieren weetmen waarom. Men glim
lacht daar over het zoo gemakkelijk aan te kon
digen „groote" offensief. Het Is haast een offen
sief voor beide legers, trouwens in deze
Alpenstreken stand te hóuden. Indien het ooit
tot een Italiaansch offensief komt, zal dit ge
makkelijker met succes te volvoeren zijn dan wat
de dappere Italiaansche troepen nu „doen":
stand houden.
DE VAL VAN MINISTER BOSBOOM.
Zooals we verwachten, klinkt er in d©
beoordeeling van Bosboom s val door do recht-
sche bladen 'een h©ej andere toon dan dien we
te beluisteren kregen in de spijtige commen
taren der vrijzinnige pers.
De MAASBODE schrijft:
Zij die van een „relletje" wenschen te
spreken mogen met hun al te kinderachtige
verklaringen den boer opgaan.
Voor ons staat hét vast, dat uit de stem
ming van -gisterenavond Iets anders spreekt,
dat die stemming: een duidelijk geluid geeft,
hoezeer ook de groepen, die daar elkan
der vonden, in program en denkwijze uiteen
loopen.
Dat eenstemmig® gelujcl betreft niet al
leen de lichting 1908 van den landstorm;
het spreekt niet alleen van den wens "li om
die lichting nog voorloopig thuis te *afan.
Uit de stemming is iets op te maken aan
gaande maatschappelijke ellende, welke uit
militaire maatregelen' voortvloeit.
Die stemming drukt uit, hoe velen 'gevoel
den, dat het Departement va:n Oorlog niet
alles deed om de maatschappelijke ellende,
uit mobiliseering èn inlijving voortvloeiend,
zooveel mogelijk te beperken.
Zelfs tegfen de technische uiteenzettingen
des Ministers in meenden velen, dat' niet
alles gedaan werd om het ongelukkig ma
ken van fallooae gezinnen tot het uiterst
noodzakelijke te beperken.
Wanneer aan deze crisis een zuiver-ge
voelde constitutioneel© oplossing gegeven
wordt, dan zal dat wezen door benoeming
van een man, die het maatschappelijk be-'
lang' beter voelt, althans beier behartigt.
Reeds zeer veel zal in deze richting zijn
gedaan, indien ©en man gevonden wordt
met groote organisejerende talenten.
DE TIJD:
Onze grief tegen dezen bewindsman was
niet zoozeer, dat hij inzake de landstorm-
plichtigen vain 1908 voet bij stuk hield, hen
wilde oproepen vóór de militielichting-1918
dan wel', Bat hij, het duidelijk uitgesproken
verlangen der Kamer als e©n non-valour
beschouwende, het niet de moeite waard
achtte zijn voorgenomen maatregelen nog
eens grondig te toetsen aan de eischcn der
praktijk en "reeds dan volgenden dag $eed
bekend ma-kan, dat de landstormplichtigen
op bepaalde data zouden opkomen.
Bosboom is niet geweest een man, waarin
het leger bijzonder vertroüW"©n stelde, en
menig militair zal zich mot bezorgdheid heb
ben afgevraagd, of deze minister ook de
rechte man was in tijd van oorlog? Maar
oök in dezen mobilisatie-tijd had "do heer
Bosboom niet het vertrouwen. Zijn optre
den tegenover de Kamer, de toestand van
den militairen gezondheidsdienst, de treu
rig© militaire administratie en de zeier on
voldoende wijze, waarop hij de zedelijk©
belangen van don jongen soldaat behartig
de, dit alles tm nog veel meer, dat wij
thans stilzwijgend kunnen voorbijgaan
heeft er toe bijgedragen om het toon reels
geringe vertrouwen in het beleid van dezen
Minister op peil te houden.
HET HUISGEZIN1 i
Bij Kamer en minister is een tekort ge
weest aan openhartigheid en kordaatheid.
Deswege kan mén voor het slotbedrijf,
dat zich gisterenavond afspeelde, moeilijk
bewondering gevoelen.
Doch vandaag of morgen moest de bom
toch springen, en daarom kan men er niet
rouwig om zijn, dat de ministerieel© doods
klok voor den heer Bosboom nu geluid
heeft.
Want'niet bet feit alleen dat do minister
de landstormen-s vóór de militieplichtigen
opriep, is de oorzaak geweest van zijn
val.
Hadde men geen andere bedenking tegen
zijn beleid gehad, men zou hem daarvoor
niet Imbben opgwprd
Maar de zaak is, dat de minister het
vertrouwen van d© Kamer, en ook het ver
trouwen van o.et JSer, miste.
DE RESIDENTIEBODE.-
De toestand, zooals die nu al sinds jaar
en dag was, moest inderdaad onhoudbaar
genoemd. Telkens bleek, dat de minister
niet het vertrouwen der Kamer bezat maar
dat men hem spaarde om allerlei bijkom
stige redenen, voornamelijk om den oor-
logstoestand. In gewone tijden ware hij
minstens een keer of vier gevallen. Zqp
zagen we het merkwaardig verschijnsel,
dat alle oorlogvoerende Mogendheden zoo
nu en dan eens vrijuit van oorlogsminis
ters konden verwisselen, terwijl een neu
traal land een minister, wien het vertrou
wen ontzegd was, moest houden, omdat
men hem vanwege den oorlog niet- durfde
Laten heengaan.
Ware het voor minister Gort van der
Linden niet eerder zaak geweest, zijn col
lega aan den tijd van komen en den tijd
van gaan te herinneren?
Het CENTRUM, dat den heer Bosboom
geen sterke figuur achter de groene taefi
vond, erkent dat hij voor een moeielijke
en geheel abnormale taak werd geplaatst en
zich daardoor in een positie zag gebracht,
als geen Minister van Oorlog vóór hem
heeft, gekend.
Of daardoor echter alle maatregelen, door
hem genomen, en alle lasten, op de na
tie gelegd, voldoende gemotiveerd waren,
is natuurlijk een andere vraag.
Wij hopen dat de man, die straks aan
het hoofd van het Departement komt te
staan, spoedig tot de verlichting van die
lasten zal kunnen besluiten.
Dit zal uit den aard der zaak allereerst
van de omstandigheden afhangen, maai
bij alle omstandigheden is er nog een vraag
van meer of minder belang, die niet on-
beteekenend mag heeten.
Hoofdzaak is, dat niet, althans zoo min
mogelijk worde bestendigd, wat onder den
druk en de dreiging van den wereldoorlog
werd verordend en noodig geacht.
Voor het normale mag onder geen enkel
opzicht meer gelden, wat gold voor het
abnormale en alleen op grond van liet ab
normale te verdedigen, althans te verkla
ren viel.
Dat de Kamer met den lieer Bosboom
gebroken heeft, kan dus alleen nut' hebben
indien zijn opvolger in den boven aange
duid en geest wil werkzaam wezen.
Opnieuw is het tot hevige Eugelsche
aanvallen gekomen in het terrein ten
Noordoosten, Oosten en Zuidoosten van
Atreeht. Het dusver eenige resultaat dezer
aanvallen is de vermeestering van bet dorp
Roeux, pl.m. 6 K.M. ten Oosten van Atrecht,
het gevangennemen van 750 Duitsohers en
het voortduren van een geweldigen bloedi-
gen strijd om het veel omschreven dorp
Bullécourt, dat de laaste 24 uren ettelijke
malen in 't bezit van elk der beide par
tijen i« overgegaan.
Van strategische Fëteekenis zijn de door
de Engelschen bereikte resultaten dusver
niet.
Al meer en meer begint zich echter bij
de geallieerden do invloed te doen ge
voelen der Russische verlamming. Juist nu
het beslissende oogenblik nadert, nu een
gezamenlijk offensief op alle fronten meer
uitzicht dan ooit op een beslissing zou bie
den, is onder den invloed der revolutie een
algeheele verlamming over bet Russische
leger gekomen.
De Duitsche legerleiding maakt daarvan
'n dankbaar gebruik door divisie op divisie
van het Oostelijk front te halen en tegen
den Fransch-Engelschen aanval in te zetten.
En het ziet er nog lang niet naar uit,
dat in dezen toestand binnen afzienbaren
tijd oen verandering zal kronen ten gunste
der Entente. Welisiwaar schijnen in de nu
bijeenzijnde Doema zoo ongeveer alle woord
voerders zich te hebben uitgesproken tegen
een afzonderlijken vrede, maar woorden in
de Doema lrunnen het tekort in daden aan
het front bezwaarlijk aanvallen. Overigens
ia het de vraag of de Doema eigenlijk' wel
veel in te brengen heeft. Ze is, zoo schijnt,
wel niet veel machtiger dan de Voorloopige
Regeering, die haren invloed overschaduwd
ziet door de machtige nevenregeering: de
Raad van Werklieden en Soldaten. Welis
waar heeft de invloed van dezen Raad een
vrij beperkt gebied: het district St. Peters
burg, terwijl de voorloopige rogeerhig hare
Slechts eahsle dagesi,
119
f
TEL. 177
aanhangers door het geheele Rijk heeft;
maar de toestand Hikt zoo: dat wie d
macht te St. Pétersburg bezit, vooralsnog
ook de Oentrale leiding van zaken in han
den heeft. Hij doet eenigszins denken aare
de groote Fransche revolutie toen Panja
Frankrijk beheersekte en Robespierre ziel'
kori handhaven zoolang hij maar de verte
genwoordigers (der Pariische revolutionai
ren geheel achter zich had.
Die nevenregeering van den Raad van
Arbeiders en Soldaten is wel een der ge
vaarlijkste elementen der Russisch® revo
lutie. Nu is weer generaal Koriiiioff, (le
populaire held. die aan het hoofd van liet
St. Peterburgsehe garnizoen staat, afge
treden, omdat genoemde Raad zich in zijne
bevoegdheden wilde indringen. Kan do
Voorloopige Regeering den Raad vah Ar
beiders en Soldaten niet klein krijgen, dan
is de ontwikkeling der Russische revolutie
nog niet te overzien, doeli mag als voor-
loop ig gevolg wel worden vastgesteld: de
verlamming van het Russische leger.
Wat dit voor de Entente beteekent, voelt
een ieder; de steun van Amerika kan dit
verlies van de hulp der onuitputtelijke Rus
sische millioenenlegers in de venste verte
niet goed maken.
Om althans den druk op de Centrale mo
gendheden, deze bijzondere ongunstige om-
standigbeden ten spijt, zoo hoog mogelijk op
te voeren, schijnen nu ook de Italianen tot
het offensief te willen overgaan. De toe
neming hunner artillerie-bedrijvigheid en
der luchtverkenningen wiizen hierop.
Het is echter nauwelijks aan te nemen,
dat zulk een offensief merkbaren invloed
zoude hebben op het Westelijk front.
Dit ware alléén denkbaar, als het tot een
doorbraak zou leiden, welke een opmarsch
der Italianen tengevolge zou hebben. Daar
echter ook Oostenrijk thans in staat is al
zijn aandacht te wijden aan het Italiaansche
front, is zulk een Italiaansch succes wel
haast ondenkbaar.
Wat Sarrail tot stand zal brengen dient
afgewacht. Dusver is het een bedroefd
beetje. Maar misschien moet de omtrek
kende beweging, waarover wij reeds spra
ken, samenvallen met hot groote Italiaan
sche offensief op den Karst en hoopt men
hiervan dit resultaat dat Sarrail noord
waarts zal kunnen opdringen. We moeten
het echter zien voordat we het gelooven.
Ten slotte is er dan nog heit l'ront in
Mesopotamië en Sinai, waar liet Engelseh-
Russische offensief opnieuw schijnt voor
waarts te gaan.
In Mesopotamië is de toestand aldus:
èL
Pi
<D
rÜ
•o
Kifri
ra
•Vy .v
n
Samarra
N
1
Tigris
•R 1n
5D
H
Chany-
k«
Bagdad
De Russen zijn de zijrivier Diala, welke
door een zéér woest en onherbergzaam
terrein stroomt, op twee plaatsen overge
trokken. Tegelijkertijd drongen Engelsche
colonnes van Samarra uit de Turken nnati
de Djebel Hamrin heuvels op. De bedoe
ling is duidelijk: een poging om de Turken
in het gebied van den Djebel (bergrug)
Hamrin in te sluiten.
DE PAUS EN DE DEPORTATIES IN
BELG-IE.
De „Oasermtore Romano" van 27 April publi.
opent eien schrijven van kardinaal Morcder aan
dien Paus, gedateerd van Paasch-Zondag. D4
a.artsMasehqp van Meelid en bespreekt d© depor-'
alft do >,n r' z[ï zwol
KevpL'aro' tooetst je gbdrag <xn^&aAT ^es»
sleepen. Schaamte
kr°©i«n<3' tetneuren, sprek©11 a&n-
reslllï®e<ie-rhoid, aou 0©k tot
'Ó*tbine leiden. Holle klanltou aullen
„Wat p tr©ffen.
^^artuiwón Jo ophètïw» in haa,r OPS'6®»
%n r^?n Haan overtuigen w'or bowR.
In één'
Woord: vélü nietsdoend, nu ito-
Abinei™»°T nmap wn de daad.
ittohHn je medewerking voor eene
zaamheP) l et 3orP; ik raad j© aan je werk-
hel nog;nicer uit te zetten cn invloed op
vAn ie houden mol het herkrijgen
Wat xr>„ <en llet welzijn'der "boeren.
J zeg®en van ooit modelboerderij
op de onvruchtbare heide Das Fougeraios?
Voor de gebouwen aou men daar de noodig©
ruimte bezitten, en cfe schoon© on goodie ler-
peibon van de hoeve Des Prés, die de h©id©
omringen, zouden uitstekend geschikt zijn
voor landbouw en veefokkerij1. De hoeve Das
Prés, anil gö sseg«en, héloaS, zij behoort ona
niet meer! "Zij behoort aan jóU, mijn kind,
©mdat ik haar i» het geheim gekocht heb.
Daar je ejpdelijk In de tegenwoordige om-
sfcdfldigheden (zondör neg t© spieken over don
waarSêhijiüljkèn tegenstand van je moeder)
er zeker niet aan zul't danken voor deze
zaak éone gédeelte van Sabine's bruidschat
to gebruiken, balast ik mij met al de te
maken onkosten.
P.ordt; Gr dus over na, en als je besloten
hebt de gedragslijn t© volgen, welk© Ik ge-
h aches^ 20 dan bij'góanden brief aan
Broeder Martialis, een oud vriend, zal j© de
heipond© hand bieden. Als handig onderne
mer,- zoowol als landbouwer van groote be-
teekeni.9, zal fiij de inrichtingen optrekken,
die, met een weinig haast voor den winter
zullen gereed zijn, en zioh belasten met het
bestuur, totdat s-ij gsnoejj ©ncreric-gd stijl, Om
hom te kunnen vervangen
Het spreekt van zou, aat de werklieden
©n later de boerenknechts., d© herders, enz....
genomen moeten worden uit d© dorpelingen.
In uw dorp zult g© ook een soort meester
knecht, een onderdirecteur vinden. Daarvoor
wijs 'ik j© een zekeren "Claude Mailier aan,
mét wi©n ik tijdens mijn verblijf op Baraan
nes dikwijls gesproken heb. Zonder leerling
geweest te 0ijn van eene staatsinrichting,
schijnt deze man mij gOod op de hoogte
van alle landbouwkundig© vraagstukken.
Sabine heeft er mij over gesproken; hij is
eerlijk en arm. J© dus een kostbare werk
kracht hebben en togél ijker tijd een „liefde
werk" verrichten.
Omdat ik zo beven het woörd „wérk" heb
neergeschreven, wijs ik je er meteen op, dat
het góed zou zijn op een ander gedeelte van
het neideveld een huisje voor do Broeders
op te trekken. Daar zullen de jongens van
Oho me lis het a, b, c, loeren, totdat zij zich
geroepen voelen om Let eene.of andere am
bacht te loeren.
Je zult zien, dat wij op don cenon ©f ande
ren dag niet ver van de hoeve een vakschool
üuHeu oprichten! Alleen de eerste schrede
op den weg der daad valt moeielijk. Is deze
eerst)©' stap gtedaan, dan loopt, men niet meer,
maar snelt vooruit.
Je tante en ik omhelzen j© uit geheel ons
hart.
Flabien de Savigné.
XV.
18.
Kasteel Barsannes, den.
„Waard© Oom,
Als ik mij niet vergis, zijn er reeds eenige
weken verloor,en, sinds ik eenig© regels (o, ab
teen enkele regels) zond, waarin, zoèals met
reden schreef, een stuk van het hoogmoedig©
zuurdeeeem met dankbaarheid vermengd was.
Uwe zoo edelmoedig© gave vn de hoeve
Des Prés had mij vernederd I Vernederd had
mij ook de „plattelands-toekomst,'' welke u
vóór mij opende en waarvan mijn briefje,
helaas, de sporen droeg.
U ziet hot, de oude Herbert feefd nog.
Hij is dood, schenk hem vergiffenis IUit
zijn graf schiet nu ©én krachtige, sappig© tak
op. Do nieuwe Herbert werpt zich „met ge
bogen hoofd vooruit." En, zoo hij niet ©erd'i
geschreven heeft, komt het, omdat hij er meen
van hield het t© doen in liet midden van
den strijd, t© midden van d© werkzaamheid,
om u 'daardoor te bewijzen, dat hij een© alge*
heel©, werkelijke verandering h©eft onder
gaan. 1
Broeder Martialis bevindt zioh dus hieri
d© heide heeft haar bremstruiken, thijrn ere'
heidekruid verloren, om een© onmetelijk©
werkplaats te worden, waarop een talrijk©
troep arbeiders uit Vorey, Ohomelis en de om
liggende dorpen werk vinden. Het is een:
onophoudelijke aanvber van planken, balkffti|
steonen, vloertegels; een ononderbroken ga>
druisoh van zagon, hamers, schoppen en kar»
ren, waaraan gelach, gesprekken en liederen'
zich paren. Het zijU géén Trappisten, onze.
werklieden 1 Broeder Martialis loopt te midden
van den wirwar rond, allee bewakend met
zijn geoefend ©11 onderzoekend oog en, als de
vergelijking niet af te zonderling klonk, zoi|
ik zeggen, dat ik h©ra volg, zooals de blindf
den hond volgt, die hem den weg wijst.
(Wordt vervol gdjf