EUUL (HUH
I
sHs Mte sars
ELCK WAT WILS5
BINNENLAND
kunst en kennis
VAN OVERAL
WAT DE PERS ZEGT
KERK EN SCHOOL
HA ND eUenIi UVERHEID
faterdag 19 Nle!
Tweede Blad
4
ft Soed voorbeeld.
Bij de besprekingen van den te verwachten toe
stand bij de invoering van het nieuwe kiesstelsel,
neergelegd in de wijzigingen van de Grondwet,
Welke nu ook door de Eerste Kamer en dus in
eerste lezing door het geheele parlement zijn
aangenomen, in onderscheidene kiesvereenigingen
van verschillende richtingen, is met nadruk ge
wezen op het gevaar van versnippering voor
eigen partij door het najagen van speciale stands-
en beroepsbei angen.
Ernstig en terecht werd daartegen gewaar
schuwd, wijl daarmee het algemeen belang onder
geschikt zou worden gemaakt aan partiëele- of
groepsbelangen.
Nog deze week heeft men in ons blad, in het
verslag der algemeene vergadering van den
Provincialen Bond van R.-K. Kiesvereenigingen
in Zuid-Holland, kunnen zien, dat o. m. ook
daar met klem werd gewaarschuwd tegen het
lid worden eener onlangs opgerichte vereeniging,
die zich ten doel stelt den land- en tuinbouw
meer speciale vertegenwoordiging te geven in
de Tweede Kamer.
Die herhaalde en dringende waarschuwingen
zijn blijkbaar niet zonder gunstigen invloed
gebleven, waarover wij ons slechts kunnen ver
heugen.
Juist deze categorie, met name die der land
en tuinbouwers, heeft reeds gelegenheid gehad
een voorbeeld te stellen aan het geheele Neder-
landsche volk; en zij heeft dat gedaan op voor
beeldige wijze.
In een aantal bladen waren tegen gistermor
gen de land- en tuinbouwers opgeroepen door
den Plattelandsbond Agrarische partij om in het
„American Hotel" te Amsterdam besprekingen
te houden over de afvaardiging van land- en
tuinbouwers naar de Kamers en de Provinciale
Staten. En aan dien oproep hebben slechts.
2, zegge en schrijve.twee, belangstellenden
gehoor gegeven, terwijl achter de bestuurstafel
eveneens twee leden plaats namen.
De poging van de Agrarische partij om ver
deeldheid te zaaien in de gelederen der princi-
piëele partijen is een voor haar droeve misluk
king geworden: de vergadering kon natuurlijk,
wegens gebrek aan belangstelling, niet doorgaan.
Wat zullen die vier belangstellenden zich ver
legen en eenzaam hebben gevoeld!
De land- en tuinbouwers, voor zoover zij thuis
behooren in de gelederen der katholieke kiezers,
hebben gelukkig te veel vertrouwen in de katho
lieke partij, dat zij zich zouden laten verschalken
door den vogelaar, die hen tracht te lokken in
een z.gsx. neutrale partij om deze dan straks te
spannen in het gareel vermoedelijk van de tegen
standers.
Maar ook en dit is evenzeer een gunstig
teeken de niet-katholieke land- en tuinbouwers
hebben eveneens onomwonden getoond, dat zij er
geen prijs op stellen hun persoonlijke belangen te
doen behartigen, afgescheiden van en boven die
van het algemeen.
En zoo heeft de Plattelandsbond Agrarische
partij een gevoelig fiasco geleden met haar plan,
waarover wij ons 't zij nog eens gezegd
hartelijk verheugen; temeer omdat hiermee het
voorbeeld is gegeven aan de kiezers: blijft uw
kiesvereenigingen getrouw!
groente- en aardappeïwinkel van de koöpe-
Tatieve vereeniging „Assumptie'', zooals
men op de ruiten kan lezen. Het R. K.
ontbreekt en velen vliegen erin. En zoo,
door zijn waren aard en karakter te ver
bergen, trekt men in deze bunrt met zijn
overwegend joodsche en protestantsehe be
volking de zoo geliefde kettersche centen
naar zich toe.
„Het doel heiligt do centen!"
Wij zullen ook bij deze fraaie tirade de be
doeling van den schrijver maar in 't mid
den laten zegt de RESIDENTIEBODE. Hoe
iemand, die een dubbeltje offert voor een
tuberculose-lijder, al is t dan ook maar een
roomsche, „er in kan vliegen", is ons an
ders een raadsel, tenzij men de meenP -
propageeren wil: goeft voor katholieke tu
berculoselijders nooit iets. Hoewel het er
allen schijn van beeft, zullen wij deze be
doeling' bij den schrijver maar niet veron
derstellen. Anders zou een tegen-actie noo-
dig zijn en zouden de Katholieken ook uit
sluitend voor hunne zieken moeten zorgen.
Wij zouden de aansprakelijkheid van een
dergelijke actie niet gaarne accepteeren, zoo
als we onlangs reeds tegenover de „Middel
burgs che Crt.'' moesten uiteenzetten.
De Katholieken hebben trouwens in 60
jaar schoolstrijd wel geleerd dubbel te be
talen.
Maar nu dus de bedoeling, die niet be
hoeft te worden verondersteld, doch die dui
delijk wordt neergeschreven. De AMSTEL-
BODE tracteert het rood© blad daarop als
volgt
„Zal het naar den zin van „Het Volk"
gaan, dan moesten èn „Herwonnen Le
venskracht" en „Assumptio" nog R. K.
vóór den titel voeren, opdat de „overwe
gende joodsche en protestantsehe bevol
king'' toch zal weten met Roomschen te
doen te hebben.
Maar nu vragen wij toch: wil „Het
Volk" soms ontkennen, dat de „Dageraad''
een socialistische coöperatie is! Waarom
staat op de „DageTaads"winkels het S. D.
A. P. dan niet in vurig rood vlammen-
schrift op da ruiten!
Hoeveel katholieke huisvrouwen zouden
haar inkoopen in die winkels reeds hebben,
gedaan en nog doen!
Hoevele zouden op die manier de socia
listische beweging hebben gesteund! En
hoe staat het met de vakbeweging, waar
gij, „Volk" de neutraliteitsvlag hebt ge-
zwaaid, waardoor veile, niet-eocialjLsten
voor den zegewagen der S. D. A, P. wer
den gespannen en bun geld werd gebruikt
niet om een tuberculoseu kameraad te
helpen, maar om uw propaganda te be
talen!
Wij zouden zoo zeggen, dat die taktiek
„Het Volle" best voldaan iheeftt and-eit
zou het niet zoo uit den slof schieten, nu
het 't ontzettend gevaar ziet aankomen,
dat op het Beukenplein een joodsche
vrouw aardappelen zal koopen bij „Assump
tio.'
Een roomsche klant bij de „Dageraad"
is zeker liever.
Of kunnen wü verwachten, dat de „heil
brengende lettere 8. D. A. P, nog deze
week op de „Dageraads"-winkel8 verschij
nen!"
Zoo gaat hat te Amsterdam, en zoo gaat
het overal.
Och, eigenlijk is het steeds en in alles zoo
gegaan, zooals we telkens hebben aange
toond. De socialisten keuren met brutalen.
mond in anderen af, wat ze zelf doen. Het
volk moge het onthouden en zijn centen
„katholiek* of „kettersoh"' van d» ver
derfelijke sociaal-democratie afhouden.
BRUTAAL TOT HET UITERSTE.
Bekend is, dat het VOLK niet gaqw ver
legen is. Maar wat het nu aandurft over
treft toch alles. Wij lezen in dat blad on
der het opschrift: „Kettersche oer.ten voor
katholiek doel" het volgende.
„Men weet dat het de gewoonte onzer
R. K. medeburgers is, om voor den bouw
van hun R, K. Sanatorium voor R. IC. tu-
berculose-lijders gelden in te zamelen
door den verkoop van een bloempje. Zeer
zorgvuldig wordt het R. K. doel verzwe
gen: men verkoopt bloempjes voor het
fonds „Herwonnen Levenskracht en
laat het stempel „R. K." weg. Menigeeh
vliegt daar in en yno sticht men straks
een R. K. gebouw van kettersche stelpen.
„Precies zoo handelen de H* K. koÖpeTft-
torejn. Men tracht klanten te krijgen vOojr
de B. K. koöper.atjie „Assmnptio d<
alweer het stempel weg te laten. Zoo
nu weer aan het Bcukenplein verrezen een
NEDERLAND EN DE OORLOG.
Het in 1916 te Groningen gebouwde Neder-
Mndsche driemastschoenerscliip „Friso" is in het
Engelsche Kanaal, op reis van Fowey naar Rot
terdam in den grond geboord. De bemanning is
gered en te Plymouth geland.
Naar wij vernemen, heeft Hr. Ms. pantserschip
„Heemskerck" de geheele bemanning van de
„Maassluis 45" opgepikt, welk schip Woensdag-
fiacht ten 3 uur 17 mijlen N, W. van Noordwnk
zinken werd gebracht. Ér waren geen ge
wonden.
Te Amsterdam is aangekomen fe van
Nassau", met een lading tarwe voor onze regee
ring, van de Vereenigde Staten vla Halifax.
Te Rotterdam zijn aangekomen de volgende
komen, niet meegegaan, omdat zij door de En
gelsche regeering gerequireerd zijn. De beman
ningen zijn in Engeland aan land gebracht. Het
zelfde is het geval met de „Veghtstroom" van
de maatschappij „Ocean" te Amsterdam.
De „Veenbergen" was 30 Dec. van Antofa-
gasta vertrokken met een lading salpeter, de
„Kelbergen" 27 Jan, van La Plata met een la
ding graan, beide voor de Nederlandsche regee-
''"ifij de reederij is nog niet bekend of deze
ladingen in beslag zijn genomende Nederland
sche regeering zal trachten deze inbeslagneming
te voorkomen.
Gemeld wordt dat een Duitsch patrouille-vaar
tuig het Nederlandsche visschersvaartuig „P. i.
sQ", eigenaar de heer van Rammeloo te Philip
pine, heeft opgebracht. De opvarenden werden
geland te Cadzand.
De mailboot „Zeeland" is gisteren niet uit
Vlissingen naar Southwold vertrokken, maar zal
vermoedelijk Maandag afvaren.
Donderdag is weder een post naar en over
Engeland verzonden.
Naar wij vernemen heeft het 8.8. „Pendrecht",
dat gisteren van New-York te Vlaardingen is
aangekomen/een lading katoenzaadolie in.
Gisteren zijn 700 Duitsche kinderen van Arn
hem uit per extratrein naar Duitsch land terug
gekeerd. In den namiddag is een nieuwe groep
van 225 Duitsche kinderen daar aangekomende
meesten van hen waren bestemd voor andere
plaatsen in ons land.
hofberichten.
Z. K. H. de Prins is voornemens in den loop
der volgende week naar Rotterdam te gaan, tot
het brengen van bezoeken aan enkele instellingen
daar ter stede.
de NEDERLANDSCHEGEZANT bij het
VATICAAN.
Een particulier telegram uit Rome meldt aan
de ,Mb." d.d. 18 Mei: De „Osservatore Roma
no" meldt, dat Z. H de Paus gisteren den Ne-
derlandschen gezant bij het Vaticaan, jhr. mr. O.
F A. M. van Nispen tot Sevenaer in audiëntie
heeft ontvangen.
HET treinverkeer.
De door de spoorwegmaatschappijen gemaakte
bepaling, dat geen afzonderlijke compartimenten
of rijtuigen gedurende den zomer zullen beschik
baar worden gesteld, is niet van toepassing voor
het vervoer van zieken. Voor dezen kan nog ge
reserveerd worden.
EEN STAATSCOMMISSIE.
Oemeld wordt, dat spoedig de benoeming
te verwachten is van een staatscommissie, die zal
moeten onderzoeken, op welke wijze de rechts
toestand der ambtenaren in 's Rijks dienst het
best kan worden geregeld.
De minister van justitie heeft het Kamerlid
mr. H. C. Dresselhuys uitgenoodigd, het voor
zitterschap van deze commissie te aanvaarden,
terwijl onder de uitgenoodigde leden voorkomen
de heeren jhr. mr. dr. E. A. van Beresteyn W. de
Jong en J. ter Laan, allen lid van de Tweede
Kamer, en mr. H. van Zanten, secretaris van den
bond De Rechtstoestand.
DE EXPORT-CENTRALE.
Het Ned. Corr.-twreau meldt, dat het Voor-
loopig Verslag van de Tweede Kamer over het
wetsontwerp betreffende bijzondere maatregelen
ten aanzien van het goederenverkeer naaf het
buitenland (Export-central^) verschijnen zal vóór
de zitting der Kamer zal gesloten worden.
MR. ERNEST VAN BEUSEKOM f.
Te Loenen is, in den ouderdom van 69 jaren,
overleden mr. Erüflt van Beusekom, secretaris
penningmeester van de Hoogheemraadschappen
van „Zeeburg en Diemerdijk' en „Amstelland".
Uit Haarlem's grijs verleden.
^ontST 0yE^®VI
VEE 'SE
ONTSTAAN VAN "lÜ
Talrijk zijn da gissingen ©n gevoelens over
den oorsprong van de stad en den naain
Haarlem, Bijna geen gesomedaohrijver van
Haarlem's wel en wee, of hij komt, n« <fo
™=toriesöhr1]vers
meaning van de vroegere hls tor
te lxebben afgebroken, m§t é£h ëi$èn ver-
r 0 die hij dan voor de
onderstelling aandragen,
Juiste houdt.
Över deze uite^plooponcjn nv
lap wij onzen lózers te ?%er
eens inlichten, doch vóór heden ste:-.
4m tevreden met een oude overlevering na
I# y.ÓrteUen, Waaraan zekére, romantiek niot
ontbreekt-
lezer zal ons wel niet willen v.erden-
dat wij dézen oorsprong van Haaf tem
dan juistqn houden, doch het verhaal
en aanvaarden als een overlevering, een
s, een legende; dat is: ala een vertel-
je.
lelnu dan- Hop ontstond Haarlem?
overoude tijden (zon nüoat immers een
«prookje beginnen?) stond boven Beverwijk,
Bief ver van het Huis Assumbunf en het
skerk het oude slot qt kasteel
- roójp, Qpt'-
vpn den
haat tegen
den adel (dat typt de historieschnjver Ha-
driaw Juftius in 't' midden) werd het kas
teel Haarlem beleger4 en door den hongers
nood tot de ovéfgave gedwongen.
De gemalin van den Heer van Haarlem
toog uit naar de belegeraars en wist een
verdrag tot stand te brengen, waarbij het
aan haar weru toegestaan vrij ujt het slot
te vertrekken em m ,óén keer, al wat haar
't liefste was uit het kasteel mee te dra
gen. „Dit toegestaan zynde, had de Vrouw,
met behulp van haare naqid, haaren man in
een zak uit 't' kasteel gedraagen, laatende
't zelve (het kasteel n.l.), met al haar huis-
TAUd, den belegeraars ten beste." En de
vriéndelijke geschiedschrijver voegt er aan
toe: „Een blyk van vrouwe-trouw, waar
van, tot lof dier kunne, meer voorbeelden
in de geschiedenissen voorhanden zijn."
Een dier voorbeelden, waarde lezeressen,
is het volgende:
In het jaar 1140 werd Guelphus of Wel-
phus, Hertog van Beijeren, door Keizer Koen-
raad III belegerd in Winsperg niet ver van
Heilbron in den Ncderpaltz en door gebrek
aan levensmiddelen tot de overgave ge
dwongen. Urtha, trouwe gemalin van den
belegerden hertog, wist op gelijke wijze ha~v
Lei
en oiïfe „JervSulx Abbey*
oodcock
van Huil.
7 D H de aartsbisschop van Utrecht heeft
honéemd tot inspecteur van de R.-K- Bijz. lag.
scholen in het Dekenaat Almelo dm WelEerw.
hT w; i S Knuif. pastoor te Denekamp, en
EEN VIJF-EN-ZEVENTIG-JARIO JUBILE.
Den 24sten Mei as. zal het 75 jaar geleden
zijn dat de Congregatie der E.E. Z.Z, Domi
nicanessen, die tegenwoordig aldaar ook de ver
zorging heeft van de K -K. Wres- en Armenhui
zen, te Rotterdam haar menschlievende taak be
gon.
Het jubilé zal, wegens de tijdsomstandigheden,
alleen kerkelijk en in mtiemen kring worden ge
vierd.
verhoooino deronderwijzers.
MINIMA.
In de vergadering van de Eerste Kamer van
gisteren was ingekomen een bericht van den
voorzitter der Tweede Kamer, dat aan den heer
Visser van IJzendijke de schriftelijke en mon
delinge verdediging van het wetsvoorstel-Mar-
chant C.S., tot wijziging van art 66 der Lager
Onderwijswet (verhooging der minima van on
derwijzers-salarissen) in de Eerste Kamer wordt
opgedragen.
BENOEMINGEN.
Tot inspecteur van het R.-K. Bijzonder Onder
wijs in het Bisdom Breda, is door Z. D. H. Mgr.
Hopmans benoemd, de WelEerw. Heer A. Loose,
te Oudenbosch.
EEN SUCCES VOOR HET KATHOLIEKE
ONDERWIJS.
Van de 14 candidaten voor de onderwijzers-
acte van de Eerw. Broeders te Bergen-op-Zoom,
behaalden er 13 de acte.
DE ONAFHANKELIJKEN.
De vereeniging van beeldende kunste
naars „de Onafhankelijken" houdt geduren
de Mei en Juni haar negende jury-vrije ten
toonstelling in 't eigen gebouw aan den Am-
stelveensehen weg te A'dain. Zoo langza
merhand is deze vereeniging een belangrijke
plaats in de kunstwereld gaan innemen en
heeft, hoe ook over baar streven geoordeeld
mag worden, veel tot stand gebracht in bet
belang van de kunst en de kunstenaars.
Om die belangen nog beter te kunnen die
nen is men thans overgegaan tot het uitge
ven van een maandblad, waarin ieder, die
wat te zeggen heeft inzake schilderkunst en
wat daarmede in verband staat, spreken kan
tot het publiek en waardoor kunstnünnenden
en knnstlievenden op de hoogte worden ge
houden van betgeen in de Hollandsche schil
derswereld omgaat Moge de Wiekslag, zoo is
de titel van dit blad, aan het doel beant
woorden en niet na een kortstondig bestaan
verdwijnen.
De totaal-indruk van de tentoonstelling
levert een gunstig verschil met het meeren-
deel van de voorgaan den. Er is door het
rangschikken der werken naar de kleur en
den aard, meer eenheid ontstaan, hetgeen ge
weldadig aandoet en waardoor de onrustige
indruk van vroeger geheel is opgeheven. Het
aanbal inzendingen is als gewoonlijk groot
en bedraagt 637 werken van ongeveer 180 in
zenders. Begrijpelijkerwijze kan dan ook uit
deze omvangrijke collectie slechts een greep
worden gedaan ter bespreking, waarbij ge
makshalve van de alphabetische volgorde
wordt gebruik gemaakt.
Van de inzending van Willem Arondéus
zijn wel het meest belangrijk de fantastische
illustraties met een zeer eigen karakter. Een
aardig geval is de uitdagende strijder, ge
wapend met palet en penseel en, van Bieling,
getiteld: Wat let me! Eigenaardig en niet
zonder rijkdom in kleur is het werk van Jan
de Boer, pastels van zwammen en vlinders.
Van H. F. Boot kennen we werk dat ons tot
hooger bewondering opvoerde dan zijn in
zending hier, toch is „In den morgen'' een
mooi schilderij. Teer en dikwijls zeer gevoe
lig zijn de kleuretsen van Frederlka Broek
smit. Bernard Canter maakt nog steeds dui
zenden kleurpuntjes die zich in golflijntjes
en bogen voortbewegen en wil hier in de
vier jaargetijden vertolken. Dingemans ex
poseert eenige verdienstelijke etsen, waarbij
„Amsterdamsche poort" de minste is. Mevr.
Dingemans zond bloemen. Duursma beeft
bier dirie schilderijen aangeduid als no. 1, a
en 8, welke men zou kunnen noemen: spel
van lijn en kleur, dooh welke noch door lijn,
noch door kleur in staat zijn groote bewon
dering te wekken. Krachtig en vlot in el
kaar gezet zijn de moderne stillevens van
Hendrika de Gelder, waarin een lichtende,
doch niet steeds zuivere kleur valt waar t»
nemen.
Bijzondere aandacht verdienen Me juist
getypeerde Gooiers, houtskoolteekeningen
door Maurits do Groot. De inzending van
Herman Heijenbrock kenmerkt zich door
meerdere kraoht, dan 't werk dat we vroe
ger zagen. Beschaafd en gevoelig ziin de too-
keningen van Frederik Jansen. Het werk
van Miek Jansen is het best daar waar de
invloed van Toorop het meest merkbaar iB.
Vogels, visschen en kikvorsohen zijn de su-
jets van Marie Kelting, waarbij „Kampend0
Heros" goed onder water is gezien. Geweldig
forsch zijn de schilderijen van Piëtro Malme
si, vooral het zelfportret.
Een portretstudie (pastel), een schilderij
„Bloemen" vormen met een olieverfstudie de
goede inzending van Bart Pelzel. Jan Rinke
zond o.m. een krachtig werk „Oude Zeerob**,
dat nog beter zou doen wanneer het in een
andere lijst werd gezet
Wel een van de meest interessant© inzen
dingen is die van E. R. D. Schaap, de Cy
clus: Het Meer, Lente-ontwaken, Maannacht
Zomerweelde, Angst en Storm. Allen kapi
tale doeken, volkomen vertolkend hun titels
en hekoorend tot de beste werken die wo van
dezen kunstenaar zagen. Van Wolff, Beffi
zien we goede Joodsohe typen. De beeld
houwkunst la vertegenwoordigd door P
Böhncke, Mej. van der Stolk; P. H. Testa
(o.a. lieflijk, slapend kindje). Mevr. Rap-
pard-van Manheuge, van wie no. 623 met
veel gratie. Verder Bernard Richters en L.;
Wensing, welke laatste in „Monnik" naar
monumentaliteit streeft.
Kunstnaaldwerk zond Mevr. Wijnsouw-
Lelsz, batiks J. B. Mulders, terwijl Phemia
Mclkenboer eenig, volgens haar ontwerpen
vervaardigd speelgoed exposeert. Deze pro
ducten van Nederlandsche industrie kunnen
in kwaliteit en hoedanigheid zeker buitcn-
landsche concurrentie het hoofd bieden. De
peuterige wijze van beschildering lijkt ons
echter niet van gelukkige opvatting en zal
het werk te kostbaar maken om ook finan
cieel bnitenlandsch fabrikaat te kunnen
weerstaan-. Er is hier meer te doen met een
vlotte penseelstreek en een speelsch lijntje
dan met motiefjes, waarbij de passer noo-
dig ie.
Met deze tentoonstelling wordt duidelijk
aangetoond dat voor alle uitingen in de
beeldende kunst, van de zoetste vruchten der
traditie tot de werken met de onstuimigheid
der nieuwere richting, plaats is. Een derge
lijke demonstratie zal men bijna alleen
vinden bij de Onafhankelijkep. M. v. d. W.
OPEN LUCHTSPEL VALKENB URG.
Uit de beste bron verneemt de Msb. een
teleurstellend bericht. De nieuwe maatregel
der spoorwegen en andere omstandigheden
deden het bestuur van het Valkenburgsch
opeuluchttooneel besluiten, de opvoering
van Felix Rutten's drama „Fabiola'', uit te
stellen tot een volgend jaar. Vermoedelijk
zal dezen zomer Vondel's „Peter en Pau-
wols" worden gespeeld.
BENZINE EN ALCOHOL.
De benzine-schaarschte heeft sinds lana tot
proeven met alcohol-motoren geleid, diie naar
men weet, ook wel eenig resultaat heben. In-
tusschen blijft de alkohol als een stof die min
der warmte bij verbranding ontwikkelt, bü ben
zine achter staan. Ook is een benzine-motor
niet zonder meer voor alcohol geschikt, len
slotte is alcohol, voor zooverre uit graan of me
lasse verkregen, ook door de scbaaaracht© der
grondstoffen duurder. Het is nu dus de gun
stige tijd voor de jonge industrie der alcohol
bereiding uit aulfiet-loog, (de afvalloog der
hout-oaUulose-bereidiing). die vooral in Zweden
goed opkomt. In Zweden is dan ook de ontdek
king gedaan, dat men alcohol voor
motor-brandstof veel beter kan maken, door
hem met carbid te behandelen. Het water van
den alcohol ontleedt dit op de beleende wijze on
der acetyleen-vorming. Dit aoetyleen loet in
den alcohol op, en verhoogt de explosieve kracht
daarvan. Voorts wordt door die reactie het wa
ter uit den alkohol weggenomen, zoodat c
hooger percentage bereikt, en zonder verdere
recitificatie tot 96 pet. haalti. Een dubbel gun
stig effect dus. Zweden, met rijn vele water
vallen en goedkoope electriciteit, beschikt ook
over goedkoop carbid, want men weet. dat dit
oen product van den olectrischen oven is.
Lijk aangespoeld. Te Cadzand ia aam
gespoeld h-eti Hik van ©en Duitaoken matroos'
genaamd Zajah. De man behoorde tot de beman,
ning van oen DuAtsohe torpedo-divlaio. liet lijk
wordt vandaag te Cadzand met militaire eer.
begraven.
Verdronken. Op de Zuiderzee is de 19^
jarige K. S.. nabij Marken bij het zeilen ovofl
boord geelagen en verdronken.
Brand. Donderdagavond laat werd brand
ontdekt In een in aanbouw ziind huis. a au de
Voorhaven ta Rotterdam op den hoede van da
Oranje-Nassaustraat aldaar. De brand, dia
woedde onder de naar de tweed© verdieping
voerend© trap, is vermoedelijk door een kwaad,
willige gesticht, want de schipper van de motor,
boot „Bato 3," die in de Voorhaven lag. heefï
enkele minuten voor het uitbreken van dea
brand een man het huis zien verlaten. Die maa
is er heel kort binnen geweest.
Margarine van... v a r k e n s b 1 o c d.
Volgens de „Faaborg Avis," een Deensoh blad,
heeft een dokter een middel uitgevonden om.
Inplaats van olie, een produkt van varkensbloed
voor de vervaardiging van margarine te ge
bruiken. Een Deensclie margarine-fabriek hoeft
zich, zoo het heet. reeds van de uitvinding ver
zekerd. Waren er nu maar varkens genoeg!
Overreden en gedood. Te Denekamp
is gisteren hert tweejarig dochtertje van B. door
een vrachtwagen overreden en na eenige oogen.
blikken overleden.
In hot beloofde land a a n g e k o-;
men, Te Rilland Bath is een Duitsche mili
tair aangekomen, die uit Sandvliet vermoede-
man en eenig© anderen te redden, door van
den keizer te verwerven dat het haar en
haar edele vrouwen zou veroorloofd worden
met 'tgeen h aar het liefste was uit het slot
te trekken; waarop ieder haar man op haar
rug uit de belegerde stad torste en den keizer
daardoor tot „meedongen en traanen bewoog.'
Na doze tweede proeve van huwelijks
trouw, keeren wij naar 't oude Haarlem
terug. Toen 't slot Haarlem dan tot den
grond toe verwoest was, stichtte de burcht
heer hier aan de oevers van 't Spaarne een
nieuw stamhuis, en dit zou dan de oorsprong
der stad Haarlem geworden zijn. Zelfs zou
hij 't feit in zijn wapenschild hebben wil
len vereeuwigen. Want vroeger was het wa
pen van Haarlem een schild met twaalf me-
relen, zonder bek of klauwen, in 't midden
met eon zilver kruis doorsneden, en later
vertoonde dat schild een dorre boom van
zilver op een zwart veld. Die dorre boom
zou dan de verwoesting van het oude slot
verzinnebeelden. Thans hebben wij het vieit.
vim virtus-wapen. Doch daarover een ander
maal.
Overbodig nogmaals te verzekeren dat de
schrijver dezes de verantwoordelijkheid voor
do waarheid van bovenstaande niet op zich
neemt.
OUD KANTWERK.
I'.aarlvfiffi wss indertijd voor de textielin
dustrie van groot belang, waarvan men op
het stadsarchief de bewijzen kan vinden.
Uitgebreid was het arohief van kantreeders,
lintreeders. zijdespinnorij enz., terwijl in bij
na elke notarieele act© van belang een kant-
of lintreeder voorkomt. Onlangs is ten ge-
meentearchieve alhier in het Protocollonboek
van Notaris Pieter Baas (18 dag 1678) op
folio eon ceel van roomkleurige zijde gevon
den. Zoo kwam daar ook weer een
staalboek voor kanten voor den dag. Het is
getiteld: Echantillons et dentelles pour le
Mexique, 4 Juillet 1782. Ruim anderhalve
eeuw (165 jaar oud) zien ze er frisch uit
die 62 stalen. Ze dragen verschillende na
men die patronen, als violettes, fcreffle, oeuil
d© boeuf, lien d'amour, grand cartouche, re-
seau suisse, Valenciennes etc. en klimmen
van het eenvoudigste tot hot ingewikkeld
ste toe op on vertoonen ook werkelijk de
aangeduide figuur. Do nummers der daar
voor gebruikte garens zijn ook aangegeven.
Cornells do Koning geeft in zijn Taforeelen
der stad Haarlem een uitvoerig relaas. Hij
beleefde den laatsten tijd van bloei, maar
ook liet verval en nu herinnert zich niemand
meer de laatste kantfabriek, O. de Koning
(1808) vertelt dan o.a.: „Het is nu ruim
200 jaar geleden, dat oen passementwerker
te Altona deze kant uitvond en dezelve op
zijn getouw bij één stukje tegelijk maakte.
Van doze leant kwain een staal in handen
van een koopman of fabriqueur dezer stad,
die op de W, L eilanden handelde en al
spoedig goede oommissie op dit nieuwe ar-
tikeL van sieraad en van smaak kreeg. Be-
geerig zijnde om zijne commissie ten uitvoeij
te brengen en van den Altonasclien werk
man geen genoegzamen voorraad kunnend*
bekomen, vervoegde hij zich bij een burge#
dezer stad, Everaarts geheeten en op d#
Raamgracht wonende. Deze man van gerin-
gen stand, maar door en door ervaren in ho.t
Fabriekswezen, zag het staal met oplettend
heid en oordeelde, dat hij ook zeer wel der
gelijke kant zou kunnen maken, waartoe d*
ander hem alle aanmoediging beloofde au
ook dadelijk gaf. Door deze hulp bracht hi|
het zoo ver, dat hij uiet alleen een getouw
vond, waarop hij kant maken kon, maa®
waarop hij 10, 12, 14 ja 16 stukjes, naai)
dat zij breed waren, tegelijk kon fabriceere%
welk werk hom spoedig zoo vlug van d«
hand ging, dat hij tien, twaalf, ja veertien
gulden wekelijks verdienen kon en alles w»j
hij maken kon aan den genoemden koopmaa,'
tegen dadelijke betaling afleveren. Weiaif
nochtans kon al d© arbeid dezes vlijtig©®
man baten tot voldoening der dagelijke meer
der woedrende aanvraag en ter vervullinf
van do oommissiën dio al grooter en b©4
Langrijker werden. Het gevolg daarvan was,
dat het getal der kanifabrtkanten naar even
redigheid der behoefte en vnn bet uitzicht
