SPORT ITT SPEL
KUNST EN KENNIS
ORDE EN ARBEID
HANDEL EN NIJVERHEID
RECHTSZAKEN
UIT ONZE OOST
Tndienststëlllüg der jaarhlasse 1909. Vervol
gens herinnert hij aaD de schriftelijke vra
gen en interpellatie inzake de jaarklasse
1908. XJitstel van opkomst zou onvermijdelijk
vertraging van de aflossing der onder de
wapenen staande troepen tengevolge hebben
gehad. De minister heeft niet alleen te ma
ken met de landstormers, die onder de wa
penen moeten komen, maar ook met hep,
die onder de wapenen staan.
De heer DUYMAER VAN TWIST, a.r.:
Ti'on die vertraging eens aan.
De heer MARCHANT. v. d.: In de cijfers!
ï>e MINISTER wijst nu op het karakter der
wet van 1915. Dat was een aflossingswet.
Het onder de wapenen staand leger moet de
tweede mobilisatie dekken. De ervaring
beeft geleerd, dat men niet uitsluitend jon
ge troepen onder de wapenen bobben moet,
omdat men die niet bij geval van oorlog in
het vuur kan werpen. Er dienen in het le
ger zekere groepen te zijn van oudere man
nen. Ook deze moeten voor aflossing be
schikbaar zijn. De landstormwet van 1915
vond ook daarin een grond. Er staan nu al
jaren menschen onder de wapenen, die niet,
Bccals de landstormers, lang van te voren
wisten wat er met hen gebeuren zou.
Et staan nu nog 95.000 man onder de* wa
penen, die reeds 8 jaar achtereen dienen.
(Rumoer.)
Bovendien was het onmogelijk bij voldoen
de differentiatie van de lichting 1918 deze
vroeger op te roepen. Met het oproepen van
jonge lichtingen loopt men vast op den
duur. Daar kan men maar niet mee door
gaan. Het oproepen van jongelieden, kort
voor het eindigen van de jaarcursussen is
(bovendien zeer ongunstig.
De heer TER LAAN, s.-d., Den Haag: Geen
2 pet. der lichting gaat op school.
De heer DUYMAER VAN TWIST, a.-r.,
Ze kunnen uitstel krijgen.
De MINISTER verklaart, dat, al ware dat
niet zoo, hij toch de lichting 1918 thans niet
»ou hebben opgeroepen. In het leger loopen
nu al veel te veel ongeoefende jonge man
nen rond, en dit aantal dient niet te wor
sten vermeerderd. Eerst moeit men do jow
ge lichtingen, die nu onder de wapenen rijn,
in onderling verband oefenen. De Minister
jan Oorlog stond voor groote moeilijkhe
den. Hij had te maken met sociale, econo
mische en militaire belangen. Op den voor
grond diende te staan -de aflossing van hen
die al lang onder de wapenen staan. De laat-
«te lichting landweer, dio afgelost werd,
kon slechts voor twee derde vervangen
worden door landstorm, zoodat men aan
vullen moest met militie, hetgeen den ge
middelden leeftijd weer drukte. Ook heeft
de Kamer op steeds snel Iter aflossing aan
gedrongen. Wanneer bij een oorlog ooit blij
ken zou, dat bet leger niet voldoende geoe
fend was, zou men don minister meedoogen-
loos veroordeeld^ ook al beriep hü rich op
op de beslissingen der Kamer. De geschiede
nis echter ook en allicht billijker.
Spreker zal zich steeds richten naar het
algemeen belang.
Zooals wel te voorzien was zou de Kamer,
na deze uiteenzettingen van den Premier en
den Minister van Marine, haar houding niet
op de spits drijven. De Kabinetsquaestic was,
om zoo te zeggen, gesteld, en aan de-oproe
ping van de landstorm 1908 zou de Kamer do
regeering niet ppoffteren. Dat wiaa te voor
zien en aan dezen gedachtengang gaf Mr.
Marchant gisteren uiting in zijn repliek, die
hij bijzonder scherp maakt». Hij verweet den
premier, dat deze ernstig misbruik had ge
maakt van zijn positie en in strijd had ge
handeld mot de Grondwet.
De regeering heeft de breuk met de Kamer
opzettelijk en welbewust verscherpt, volgens
den heer Marchant, en een conflict in het
teven geroepen, dat ernstiger is dan in tien
tallen van jaren er zich een heeft voorge
daan.
In normale tijden, aldus besloot de heer
Marchant, zou de Kamer haar positie 'tegen
over deze regeeringi ondanks alles moeten
handhaven. Nu eohter kan zij dat niet, omdat
tiet besluit tot haar óntbinding" reeds is ver-
schenen en continuiteit in het buitenlandsch
beleid gewenscht is. De Kamer moet dus door
overmacht in de houding der regeering berus
ten, maar dit is dan ook de eenige overweging
op grond waarvan mr, Marchant geen votum
bou uitlokken.
Daarmee was de kwestie, beslist in den
jfeest, waarin dat verwacht kon worden.
Na do vinnige rede van Mr. Marchant
sprak nog Mgr. NOLENS, die er zich over
bou verheugen wanneer de besprekingen hier
er alsnog toe zouden kunnen leiden, dat de
regeering van meening veranderde en al
thans een deel van den landstorm 1908 niet
ou worden opgeroepen. Er zijn personen*
ie ook in hun uitingen gewend zijn zeer
radicaal te zijn, en die aan een motie ook
iiechts een zeer positieve beteekenis toe
kennen kunnen. Tot. die personen behoort de
heer Marchant. Hij spreekt telkens van het
votum der Kamer, dat tot een conflict leidt,
ifrijl de regeering er zich niet aan stoort.
In het hart van de bevolking deelt men die
Opvatting, gelijk spreker bleek uit het ver
slag van een vergadering van landstorm-
plichtigen. Maar het is nu eenmaal een on
juiste opvatting van een motie.
Wat de motie van 10 Mei aangaat, deze
was alleen een motie van wantrouwen in
het beleid bij een onderdeel, maar er stond
♦vel allerminst vast, dat <de aanneming daarna
bij voorbaat een breuk beteekende met iede-
ïen minister, die toch zou overgaan tot op-
foeping der jaarklasse 1908. Het 3tandpunt
van den heer Marchant brengt mede, dat
hij nu ook een beslissing zou moeten pogen
Uit te lokken. Spr. ontkent echter, dat men
,Van een conflict tusschen de Kamer en de
regeering zou kunnen spreken. In de con
sequenties van den heer Marchant gaat spr.
Ujet mee, en het is dan ook niet juist, dat de
neer Marchant namens de Kamer spreekt.
Aan het staken van de oproepiDg der
laarklasse 1908 zijn natuurlijk bezwaren ver
bonden. Is het niet mogelijk, de gevolgen
van oproeping zooveel mogelijk te ver
dachten? Het ligt op den weg der Kamer,
J}P de sociale omstandigheden zoo duidelijk
ffoogelijk te wijzen.
Ook SCHAPER en DUYMAER VAN
TWIST. De eerste vardediiwde die S. D. A. P.
Na een duid el ijk o uiteenzetting waarom zijns
Inziens de liohtinjr 1918 wel vóór 1908 kan wor
den opgeroepen wijst de hear VAN TWIST er
£p. dat door de snelle oproewinK van vereohil-
fnde li oh tin «-en achtereen de oefening1 sterk
achteruit gaat. Het tempo van inlijving <lient
te warden vertraagd. Spreker verzoekt de re-
ffeering, al komt er nu geen motie, de zaak nog
eens érnstig to overwegen en eventueel de op
roeping der jaarklasse 1908 alsnog te staken.
Waar blijft de ernst van den ministerraad in
deze zoo ernstige zaak?
Op deze oproeping van lichting 1918 vóór
1908 werd algemeen aangedrongen, en voorts
werd aangedrongen om tenminste de land
stormers 190S zoo vrijgevig mogelijk te behan
delen.
Daarna verdedigde de regeering zich nog, bij
monde van Min. CORT v. d. LINDEN. Aller
eerst haar houding tegenover de Kamer en Min.
Ramlxmnet verdedigde nader het besluit der
regeering tot oproeping van de jaarklame
1908. Dat sommige militaire autoriteiten de
oproeping afkeuren is juist, maar het geschiedt
om geheel andere reden dan de lieer Marchant
meent. Deze autoriteiten willen liever de land-
starmjaarklaaae 1914, 1915 en 1916 langer on
der die wapenen houden, in plaats van de iaar-
kliasse 1908 te oefenen.
De oorspronkelijke bedoeling der wet van
1915 was zeker geen jongeren door ouderen te
doen aflossen, maar bij do aanvulliingswet van
Juni 1916 weixl dit standpunt geheel verlaten
met het oog op de snelheid der aflossing. Pii
het aannemen van dit ontwerp stond vaat. dat
d© regeering landstormers kon oproepen er.i
het staande leger af te lossen.
Na heel veel re- en dupliek, gebeurde er niets
meer en.... do vergadering ging daarna uit
een.
DE UIT VOER- CENTRA LE.
Verschenen is het Voorloopig Verslag over
het wetsontwerp tot het stellen van bijzon
dere maatregelen ten aanzien van het goe
derenverkeer met het buitenland, waaraan
het volgende is ontleend:
Verscheiden leden beklaagden zich bij het
afdeelingsonderzoek over de late indiening
van dit wetesontwerp Het is. bekend, dat
met de voorbereiding van de oprichting van
een centrale vereeniging voor den uitvoer
reeds maanden geleden een aanvang werd
gemaakt. De regeering had dus voor vroe
gere indiening kunnen en, waar zij spoedige
afdoening gewenscht acht, behooren te zor
gen.
Door. andere leden werd hiertegen aange
voerd, dat naar hun indruk de regeering
alleen uit deferentie voor het votum der
Eerste Kamer de medewerking der Staten-
Generaal heeft ingeroepen. Is dit zoo, dan
kan niet ontkend worden, dat het wetsont
werp met den meest mogelijken spoed is
ingediend.
Algemeen werd echter geklaagd over de
vaagheid van het wetsontwerp en van de
Memorie van Toelichting. Het wetsontwerp
strekt tot het verleenen van een blanco-vol
macht. Het maakt alle maatregelen moge
lijk, waartegen in de Eerste Kamer be
zwaar is gemaakt. Het geeft zelfs gelegen
heid maatregelen te nemen, waaraan op dit
oogenblik niemand denkt. Uit de toelichting
is niet te ontwaren, welke eigenlijk de be
doelingen der regeering zijn. Eenige leden
waren van oordeel, dat een behoorlijke be
oordeeling van de zaak eerst mogelijk is,
nadat het geheele plan voor de uitvoer-cen-
trale, dat gereed moet zijn, zou zijn over
gelegd.
In zoover het wetsontwerjrcentraliseering
van den uitvoer beoogt, konden zeer vele
leden zich daarmede vereenigen. Wijziging
van den bestaanden toestand werd inderdaad
noodig geacht. Men wees daarbij o.a. op de
verwarring en de reohteloosheid, welke thans
heerscht
Andere leden achtten centraliseering ge
wenscht, omdat zij verwachtten, dat daar
door het ruilen van waren tegen waren zal
worden bevorderd en de toevloed van bui
tenlandsch kredietpapier zal worden beperkt,
maar zij meenden, dat instelling van een
centraal orgaan aan ongelijkheid en wille
keur bij het verleenen van consenten en de
bepaling der voorwaarden daaraan geen ein
de zou maken-
Vele leden waren van oordeel, dat voor
hot bereiken van het door de regeering
beoogde doel oprichting van een naamlooze
vennootschap niet alleen onnoodig, maar ook
niet wenschelijk is. Hoe de naamlooze ven
nootschap zal worden ingericht, heeft de
regeering onnoodig geacht mede- te deelen.
Op overlegging der ontwerp-statuten en van
de namen der instellingen, die bereid zijn
mede te werken, werd van verschillende zij
den aangedrongen.
Gevraagd werd verder hoe regeling van
den invoer door de N. O. T. zal kunnen blij
ven geschieden, wanneer de regeling van
den uitvoer geheel komt in handen van de
export-centrale.
De regeling van den geldigheidsduur der
wet werd onvoldoende geacht. Immers ont
breekt de in wetten van dezen aard gebrui
kelijke clausule, dat, in verband met den te
rugkeer van normale omstandigheden, een
voorstel tot herziening ingediend moet wor
den. In het bijzonder achtte men 'het niet
gewenscht een doorloopende machtiging te
verleenen, om deel te nemen in het aandee
lenkapitaal eener bank.
NEDERLAND EN DE OORLOG.
Het kustvisschersvaartuig „TJM. 360" heeft
gisternamiddag te IJmuiden aangebracht de
vier opvarenden van de Nederlandsche tjalk
„Voorwaarts", thuis behoorendo te Gronin
gen, eigendom van en bevaren door kapi
tein Bonninga, welke tjalk, van Karlskrona
gekomen en naar Rotterdam bestemd met
een lading hout, op de Noordzee, ter hoogte
van Texel, door een Duitsche duikboot met
brandbommen tot zinken is gebracht.
De minister van landbouw, nijverheid en
handel heeft krachtens de Schepenvorderings
wet telegrafisch 22 schepen gerequireerd,
om in ballast uit te varen, ten einde over
Halifax in de Vereenigde Staten van Ame
rika graan voor de regeering te gaan halen.
Deze schepen, welke te zamen ongeveer hon
derdduizend ton graan kunnen vervoeren,
zijn: de Clio de Vesta,, de Bacchus, de
„Soestdijk de Zuiderdijk de Winterswijk,
do Java, do Borneo, do Rijndijk, de Texel,
de Besoeki, de Phecda, de Alkai'd, de Bella-
trix, de Merak, de Veerhaven, de iWaalhaven,
de IJsselhaven, de Bestum, de Leersum, de
Larenberg en de Noordbrabant.
Naar aanleiding van de berichten over
den hoogen prijs die door de consumenten
voor verschillende «roenten moet worden
betaald, heeft een bericfifgevér van ite
te Delft, een onderhoud gehad met eenige
groote kweekers.
De inlichtingen door hen verstrekt, komen
in 't kort hierop neer. dat de prijzen, die de
tuinders op het oogenblik'maken, dc produc
tiekosten niet dekken.
De exploitatiekosten zijn op onrustbarende
wijze gestegen, bijv. de prijs der koemest
met 100 pet., die der kunstmest, al naar ge
lang van liet gehalte en de soort, van 40 tot
90 pet. waarbij nog komt, dat de beide mest-
soorten niet in voldoende hoeveelheid voor
handen zijn. zoodat Oe bomesting niet kan
geschieden zooals zulks behoorde, 't Gevolg,
hiervan is, dat het produet minder moet
zijn zoowel in kwaliteit als in hoeveelheid.
De arbeidsloonen zijn met '20 pet, toegeno
men, de prijzen voor andere benoodigdheden
als glas, hout enz. in niet geringe mate.
Tot overmaat van ramp is hier nog bijge
komen dat de gewassen door de lange koude
Zeer geleden hebben en de geheele cultuur
belangrijk verlaat is.
Met de vroege aardappelen staat liet zoo,
dat indien de maand Mei niet naast veel
zonneschijn, zachte regenbuien brengt, de op
brengst niet alleen zeer matig, (maar da
teelt zoo laat zal zijn, dat die der z.g.
tweede vrucht, waaronder princesseboonen
en knolrapen voor veevoeder worden ver
staan, op tal van velden geheel zal verloren
gaan. Met de sla is bet niet veel gunsti
ger. De z.g.n. warenlmissla is gerand, waar
door ze door de Z. E. G. niet wordt gekocht
en dientengevolge bijna waardeloos is. De
natuursla, de z.g. Meikoning, moet voor Ju
ni gesneden zijn, anders schiet ze dit heeft
de jarenlange ervaring geleerd en is ze
voor de consumptie ongeschikt. Zooals het
zich laat aanzien is ze voor dien tijd niet
weg. De bloemkoolteelt is al even onbevre
digend, die der aardbeien zal vermoedelijk
slechts een half gewas opleveren; de prijzen
die het buitenland voor asperges betaalt is
veel te laag. Van een verhooging der op
brengst evenredig aan bovengenoemde om
standigheden is op het oogenblik geen spra
ke. En de grootste oorzaak hiervan wel is
het ontbreken van den vrijen handel. De ar
tikelen benoodigd voor Duitschland worden
door de Z. E. G. ingekocht, die overal de
zelfde prijzen besteede en de artikelen vol
gens een maatstaf beoordeeld. Kwam 't vroe
ger voor, dat 'n plaats dichter bij onze gren
zen gelegen was. waarheen de tijd van ver
voer korter was, de kans op bederf dus ge
ringer, of de Duitsche groot-industrie, die
levensmiddelen veor baar werklieden wilde
koopen, om ze tegen lagen prijs van voedsel
te kunnen koopen, een mindere kwaliteit kon
koopen, de Z. E. G. houdt hiermede geen
rekening. Zij eischt alleen eerste kwaliteit.
De percentages voor uitvoer bestemd worden
dientengevolge op tal van veilingen niet be
haald.
Komt er dan ook niet spoedig een veran
dering ten beste, dan zal er van een loonend
bedrijf geen sprake kunnen zijn, aangezien
vooral de eerste aanvoeren van versehe
groenten, de teelt rendabel moeten maken.
En het is om deze reden aldus besloten
onze zegslieden dat de kweekers den toe
stand verre van rooskleurig inzien en den
winter met groote bezorgdheid tegemoet
gaan.
FANGERAN NOTOWIBODJO t.
,yp 60-japiigen leeftdd ia te Djokjakarta over
leden Pangoran Notowirodjo, ridder van do
orde vian Oranje-Nassau, vader van dten Javaan-
«ohen in Nederland vertoovenden dliohter Ra-
dien Mas Nosto Soeroto.
EEN PORTRET VAN MAUVE.
Het „Vad." meldt, dat gisteren in den
Haag op de verkoopingen van schetsen van
Mauve een zelfportret van den schUldei-
door dr. Van Gelder voor 10.000 is aange
kocht voor het Stedelijk Museum aldaar.
BOND VAN NOTARISELE.Rliic
ïn een te Utrecht gehouden vergadering
is met 125 leden opgericht een bond van
notarisklerken welke zal worden ver
deeld in arrondissementsgewijze afdeelin-
gen. Als bestuursleden werden gekozen de
hoeren: S. Schaap te Avenhorn, voorzitter;
J. Dijkstra, te Veenendaal, secretaris; H. J.
L. Soomers te Ede, le penningmeester; J.
Verhoef in Den Haag. waarn. voorzitter
B. Michel te Arnhem. 2e secretaris; H. T.
W. Langeschmidt, te Utrecht, 2e penning
meester, benevens zeven commissarissen.
DE STAKING TE SOHIEDAM.
De politie te Schiedam heeft het druk
met enkele werkwilligen te beschermen te
gen mishandeling van stakende timmerlie
den. De patroons zullen een protest uit
vaardigen tegen de wijze van optreden der
stakers en hebben besloten een minimum
uurloon van 31 cent te garandeeren en de
gehuwden 2 cent per uur duurtebijslag te
feven. Voor het overige z>jn de eischen
er stakers afgewezen.
VAN HET VEENBEDRIJF.
Do eischen der veenarbeiders te Nleuw-
weerdkige zijn door den minister van Land
bouw, die arbitraal optrad, toegewezen. Er
zijn 1100 leden der veenarbeidersorganisa
tie, die nu vijf weken langer dan andere
jaren zullen baggeren.
DE STAKING TE DELFELJL.
Op uitnoodiging van den minister van
Landbouw, heeft heden ten Provinciehuize
te Groningen een bespreking plaats gehad
tusschen den heer Van IJsselsteyn, direc
teur-generaal van den arbeid, als vertegen
woordiger van den Minister, en het provin
ciaal bestuur. Zulks in verband met de nog
steeds niet geëindigde staking der haven
arbeiders te Delfzijl en de omstandigheid
dat Delfzijl de eenige haven is waar Duit
sche houtaanvoer van beteekenis nog mo
gelijk is en het een landsbelang is, dat
onverwijld worde ingegrepen.
Het resultaat van deze bespreking is ge
weest, dat de provincie voorhands zelf het
havenbedrijf, speciaal het stuwadoorsbedrijf,
in handen zal nemen en op harerzijds te
stellen billijke arbeidsvoorwaarden de arbei
ders in de gelegenheid zal stellen den ar
beid te hervattep
Mochten de arbeiders të Delfzijl zich daar
toe niet aanmelden, dan zullen arbeiders
van elders voor dat doel naar Delfzijl ko
men, waartoe bereids de noodige voorbe
reidende maatregelen zijn getroffen.
EEN STAKING VAN BEELDHOUWERS.
Op een beeldhouwerij te 's Hcrtogonbosch
is eene werkstaking uitgebroken. Aanlei
ding daartoe is geweest het weigeren van
den patroon van het collectief arbeidscon
tract.
BAKKERSACTIE TE AMSTERDAM.
Gisteren heeft te Amsterdam een verga
dering plaats gehad van bakkersgezellen.
Besproken werden de twee door den Bond
gestelde eischen: afschaffing van den nacht
arbeid en loonsverhooging.
Aangenomen werden twee moties. In de
eerste wordt vastgesteld, dat alle pogingen,
aangewend om verbetering in dc arbeids
voorwaarden te krijgen, op de weigering
der werkgevers-organisaties afgestuit zijn,
en dat de door deze organisatie ingediende
voorstellen slechts het minimum bevatten
van de noodzakelijke verbeteringen in de
arbeidsvoorwaarden. Aangedrongen wordt op
een spoedige afdoende regeling van de ar
beidsvoorwaarden en besloten orn daarvoor
een krachtige actie te voeren.
De tweede motie stelt vast, dat reeds
geruimen tijd geleden door het Amsterdam-
sche gemeentebestuur een onderzoek is aan
gevangen naar cle mogelijkheid van een
plaatselijk verbod van bakkersnachtarbeid,
omtrent welk onderzoek tot heden niets po
sitiefs is vernomen, tot groote teleurstelling
van de bakkerij arbeiders en tal van pa
troons. Er wordt bij het gemeentebestuur
en de betrokken autoriteiten van Amster
dam ten sterkste op aangedrongen, niet lan
ger achterwege te blijven met het zoowel
uit gemeenschaps- als sociaal belang ge*
wenschte verbod van bakkersnachtarbeid.
Na afloop van de vergadering hebben de
deelnemers daaraan zich in optocht naar
het stadhuis begeven, waar eenige afgevaar
digden uit hun midden door wethouder Jitta
ontvangen zijn. Zij 'deden me'deJeeling van
do aangenomen motie inzake de afschaffing
van den nachtarbeid, en voerden aan, dat
de afschaffing te Enschede niet alleen be
vredigend werkt, maar ook de brandstoffen-
besparing ten goede komt.
Wethouder Jitta antwoordde, dat de zaak
reeds in onderzoek is bij de commissie voor
de strafverordeningen, en dat voorstellen
van deze commissi aan den gemeenteraad
binnenkort te wachten zijn.
LUCHTVAART.
De N©derliandaohe vlieger, de heer Marinus
van Meel, is, na zijn reis naar Amerika, hier
ter stede teruggekeerd.
DE EERSTE NED. JAARBEURS.
In de Mei-aflevering van „Ned. Fabri
kaat" geeft W. Graadt van Roggen een ver
volg van zijne beschrijving over de Eerste
Nederlandsche Jaarbeurs en bespreekt daar
in bet vraagstuk van het bezoek, een onder-
Werp, zooals de schrijver zegt, beurtelings
van verrassing en teleurstelling, van inge
nomenheid en ergernis, van waardeering
en afkeuring ,en van anisschaen nog wel
meer tegenstrijdige appreciaties. Aan de
controle werden 87425 personen geteld, toen
zij voor de eerste maal !hun Jegitiinatie-
kaart aanboden. Op de beide dagen dat de
jaarbeurs tegen entrée voor particulieren
was geopend werd zij nog door ongeveer
4000 personen bezocht. De tram vervoerde
gedurende die dagen 286. 419 personen. Het
overstelpend groot aantal belangstellenden
was voor een groot deel gevolg van de te
krachtig gevoerde propaganda voor het be
zoek. Uitvoerig behandelt de schrijver de
voor- en nadeelen welke van den stroom
van bezoekers bet gevolg zijn geweest on
bespreekt de wijze waarop volgende jaren
kan worden gehandeld. In een naschrift
geeft de schrijver nog een zeer overzichte
lijke tabel betrekking hebbende op het aan
tal deelnemers in iedere groep en in elke
provincie.
vv\ OZ.' E N B A RE 1E AMOK KEL-
AFFAIRE.
Voor de rechtbank te Arnhem werd Dins
dag behandeld de zaak tegen Jacob Trant,
Rittergutsbesitzer te Godesberg, die terecht
stond wegens het gebruik maken van een
vervalscht consent, poging tot omkooping
van een ambtenaar en poging tot verboden
uitvoer.
Vooreerst was aan beklaagde ten laste
gelegd dat hij omstreeks 4 Februari 1917 te
Zevenaar opzettelijk een vervalscht consent
aan de ambtenaren belast met het uitklaren
van goederen heeft ter hand doen stellen,
als behoorende bij drie wagons aangegeven
als geladen met 30.000 K.G. komkommers,
bestemd voor Duitschland. In het consent
waren de oorspronkelijke getallen n.l. 11.000
K.G. komkommers, gezouten in 60 vaten
valschelijk veranderd in 30.000 K.G. en 150
vaten.
In de tweede plaats was ten laste gelegd
het ten uitvoer aanbieden op 4 Februari
van 22.994 K.G. katoenzaad en Arachis-olie,
2171 K.G. cacaoboter, 1771 K.G. raapolie,
74 K.G. koffie, 64 K.G. boter en 40 K.G.
kaas waarvan de uitvoer verboden was.
Ten slotte werd ten laste gelegd, dat bekl.
op denzelfden datum te Zevenaar den ve
rificateur der belastingen W. P. S. Bouwman
f 8000 heeft gegeven met het oogmerk hem
to bewegen in zijn bediening en in strijd
met zijn plicht eenige waggons goederen
zonder deze te visiteeren of aan te houden,
naar Duitschland te laten vertrekken.
Bij het verhoor van den verificateur der
belastingen Bouwman blijkt, dat beklaagde
dezen in den avond van 3 Februari f 8000
heeft gegeven voor de regeling van de zaak,
n.l. dat de drie waggons zonder verder on
derzoek over de grens zouden gaan.
De beklaagde erkent zulks. Hij stelde den
verificateur den vrachtbrief ter hand. De
overige documenten o.a. het consent had
bekl. niet bij zich, hij zou deze uit Arnhem
halen en ze den volgenden dag overhandi
gen. De ambtenaar Cornelissen ontving deze
stukken inderdaad 4 Februari 's morgens.
Dien morgen heeft getuige Bouwman last
gegeven den inhoud der wagens te onder
zoeken; toen kwam aan het licht, dat er
behalve komkommers, ook olie, katoenzaad,
koffie, boter in was. Een nader onderzoek
wees uit de hoeveelheden katoenzaad, Ara-
chisolie, cacaoboter, raapolie, koffie, boter
en kaas in do dagvaarding genoemd.
Verificateur Bouwman heeft bekl. niet ge
vraagd naar den inhoud der wagons. Hij
begreep dat niemand f 8000 zou geven aüeen
voor uitvoer van door consent gedekte kom
kommers.
De. president maakt getuige Bouwman een
compliment over de wijze, waarop hij deze
zaak heeft behandeld. Op 4 Februari heeft
getuige in tegenwoordigheid van de mare
chaussee de f8000 afgedragen aan zijn chef.
Op een vraag van den verdediger of Lij
beklaagde beloofd had, dat de wagons zonder
onderzoek zouden passceren, antwoordt de
verificateur dat hij die niet heeft beloofd,
alleen heeft hij om een schijn van mede
werking te geven, gezegd: we zullen eens
zien.
Dr. G. S. Voerman, directeur van het
Rijksbureau van onderzoek te Leiden onder
zocht de verschillende monsters, hem dooi
de douane te Zevenaar toegezonden.
Getuige J. Swart, commissionair te Rot
terdam verklaart, dat hij het consent in
samenwerking met andere getuige Faust ver
anderde zooais het Ihans luidt en wel in op
dracht van beklaagde, die gezegd had, alle
papieren worden toch aan do grens vernie
tigd. Men had slechts consent voor den in
houd van één wagen en wilde er drie over
do grens brengen.
Getuige kende in hoofdzaak de in de wa
gons geladen goederen, daar beklaagde hem
zulks had medegedeeld.
Getuig,; ie o,, .zoek van beklaagde
een vrachtbrief ingevuld zoodanig dat dc
goederen In Duitschland niet in beslag kon
den worden genomen door de Zentrale Ein-
kaufstelle.
De wagons zijn eerst gezonden naar Res
teren, en zouden over Arnhem—Zevenaar
naar Duitschland gaan. Beklaagde wilde
evenwel uaar Duitschland gaan. Beklaagde
wilde evenwel voorkomen dat de wagons
in Arnhem geopend zouden worden. Daartoe
poogde getuige en twee anderen te Reste
ren te bewerken, dat de wagons werden
opgehouden. Dit gelukte niet, doch beklaag
de wist te Arnhem te verkrijgen dat de
wagons ongeopend naar Rotterdam teruggin
gen, niet als met komkommers maar met
zuurkool geladen. Het blijkt dat de opdracht
van beklaagde van den aanvang af was om
het consent te vervalschen en bruikbaar
te maken voor 4 wagons. Het is evenwel
bij drie wagons gebleven, omdat bekl. geen
waren voor een vierden wagon bijeen zou
krijgen. De wagons gingen nu in Febru
ari rechtstreeks naar Zevenaar.
Als getuige a décharge werd o.a gehoon?
de heer J. G. Jurgens, bankier te b'jmegen,
die meedeelde, dat beklaagde hem aidressen
had gevraagd voor artikelen als aardappe
len, traan, en zeep, welke hij met consent
wilde uitvoeren. Getuige gaf die adressen.
Beklaagde verklaarde, geheel belangeloos
dien uitvoer op zich te nemen. Ook de direc
teur der Coop. Veiling te Venlo deelde me
de, dat beklaagde verklaarde belangeloos te
handelen. Bekl, had getuige gevraagd te
zorgen voor aankoop van groenten voor uit
voer met consent.
De subst. off. van justitie, mr. Roeters
van Lennep, deed, volgens het „Hbl." in
zijn requisitoir uitkomen, hoe het beklaag
de niet gelukte om ambtenaren om te koo
pen, waar de verificateur Bouwman stel
ling nam tegenover den overtreder onzer
lwetten en het daarheen wist te leiden, dat
deze in handen der justitie viel.
Vervolgens ging spreker de ten laste ge
legde feiten na en wees er op, dat be
klaagde wist dat het consent vervalscht was.
Aanvankelijk wilde men zonder consent uit
voeren, omdat men vreesde, dat alles mis
zou loopen wanneer het vervalschte stuk
in handen der douane viel. Toen liet zonder
dit stuk niet ging, heeft beklaagde het nog
iu het holle van den nacht bij zijn trawanten
gehaald.
Allo ten laste gelegde feiten achtte spr.
bewezen. Bij de te vorderen straffen zou
spr. in aanmerking nemen den leeftijd van
beklaagde en zijn bewering van belangeloos
te handelen.
Eisch: 8 maanden gevangenisstraf met ver
beurdverklaring van de in beslag genomen
goederen en gelden.
De verdediger mr. H. S. J. II. Hyraans
wees er op dat beklaagde is een bekend
filantroop te Godesberg, die van daar was
afgezonden orn in Nederland voor hospitalen
in de omgeving van Godesberg inlcoopen te
doen. Dit deed hij tot aller tevredenheid,
zoodat hij in de meening kwam, dat hij vari
Landwirt geworden was koopman. Hij reis-
do naar Berlijn en bood zijn diensten aan
aan den Kriegsausschutz. Bij zijn optreden
heeft naast vaderlandsliefde ook voorgezeten
vaderliefde, want een zoon van beklaagde
sneuvelde, een tweede zoon ligt zwaar ge
wond te Lemberg. Door zijn vaderland te
dienen, op de wijze als hij deel, hoopte bekl.
te bewerken dat zijn zoon niet weer naar het
front zou worden gezonden. Een toezegging
in dezen zin heeft bekl. gekregen.
Met zijn verschillende transacii -s hier ter
lande heeft beklaagde schatten van geld
verloren.
PI. ging vervolgens de feiten der dagvaar
ding na en wees er op, dat het z. i. niet
op den weg der douane legt om de menschen
er in te laten loopen.
PI. concludeerde tot ontslag van rechts
vervolging voor het eerste feit en vrij
spraak voor de beide andere.
Uitspraak 2 Juni.
NASPEL VAN I)E KERMIS TE GELDROP.
Het hof te 's Hertogenbosch heeft J. J.
V., koopman te Woensel, IJ. S. V., huzaar
te Breda, J. M. L. C., sigarenmaker te Eer-
sel, Th. v. L., steigermaker te Eindhoven,
en J. S., grondwerker te Stratum, allen thans
gedetineerd, wegens een aanval op de po
litie op de kermis te Geldrop, waarbij dc
marechaussee Molenaar het leven liet, ver
oordeeld: de eerste vier ieder tot 3 jaar
en de vijfde tot 1 jaar en 6 maanden ge
vangenisstraf. Het O. M. had tegen den
vijfden beklaagden 3 jaar, tegen de overigen
6 jaar gevangenisstraf geëischt.
De rechtbank in Den Bosch had hen ver
oordeeld tot resp. 4, 6, 6, 6 en 2 jaar.
