m
m
Centrale Keuken
DE DAG
fM*<M1
S-JW\
WITTE-SCHOENTJE
I district Haarlem en Omstreken
Uitvoeringsvoorschriften
Distributie-regeling
HUiDEft en LEDER.
Op den Tweesprong.
BUITENLAND
wereldbrand
een italiaansch succes op den karst
NÏk - WA.'4^
*V
X
P. W. TWEEHUIJSEN,
m
BINNENLAND
KM? 1
VRIJDAG 25 MEI 1917
4ISTE JAARGANG No. 934
Alle betalende abonnés op dit Blad In het bezit van
een Verzekeringspolis, zijn. volgens de bepalingen op
de polissen vernield, tegen ongelukken verzekerd voor
4000 bij levenslange ongeschiktheid tot werken,
t 500 bij overlijden, f300 bij verlies van een hand
of voet, f 250 bij verlies van een oog, f 125 bij
verlies van een duim,'ff 75 bij breuk van een arm
of been, ff 100 bij verlies van een wijsvinger, ff 25
bij verlies van een anderen vinger. De uitkeering dezer
bedragen wordt gegarandeerd door de „Hollandsche
Algemeene Verzekeringsbank" ie Schiedam. (De vóór
October 1911 uitgegeven polissen zijn niet geldig:
Dit nummer bestaat uit twee bladen
EERSTE BLAD.
(gemeenten Haarlem, Bloemendaal, Benne-
brook. Heemstede, Schoten, Spaarndam en.
Haarlemmerliede en Sp-aarn woude).
De Brandstoffen-commissie voor Haarlem
en Omstreken maakt bekend, dat pension
en hotelhouders voor- asoower xij niet
op gas koken, de voor spijsberei
ding in de maand Juni noodige brandstof
fen kunnen aanvragen- Evenzoo kunnen
sigarenhandelaars, die verwarming in hun
winkels noodig hebben, zulks verzoeken.
Aanvragen als bovenbedoeld zijn per
briefkaart te richten aan het Brandstoffen-
Bureau te Haarlem, Ged- Oude Gracht 18.
Zuinigheid met brandstoffen
wordt dringend aanbevolen.
Do Directeur,
823 REITSMA.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS
van HAARLEM doen te weten, dat ge
drukte exemplaren van de uitvOBringS-
voorschriften omtrent de distri
butie-regeling van huiden en
leder tegen betaling der kosten verkrijg
baar zijn aan het gemeentelijk ievens-
middelenbureau (jacobijnestraat).
Haarlem, 25 Mei 1917.838
Burgemeester en Wethouders van
Haarlem maken bekend, dat de afle
vering van spijzen door do
Centrale Keuken met ingang van Dins
dag 29 MEI a s., voorloopig zal
worden gestaakt. 844
Nog een te Groningen thuis behoorende
tjalk, n.l. de „Alberdina", fa tot zinken ge
bracht.
Te Botterdam zijn 14 Duitsche sohepen
aangekomen voor, het vervoer van Duitsche
kolen naar Duitsche, Zweedsche en Noor*
sche havens.
In de Rijkspostspaarbank werd geduren
de de maand April C 839.165.69 minder In
gelegd dan terugbetaald.
Luitenant van Heyst heeft boven het vlieg
kamp te Ede 6 maal de „looping the loop"
en eenmaal den tuimelval volbracht.
De Italianen hebben op het Karstplateau
een succes behaald, waarvan de gevolgen
nog niet te overzien zijn. Meer dan 9000
Oostenrijkers onder wie 300 officieren wer
den gevangen genomen.
Groote werkzaamheid van vliegers op het
Westelijk front.
Het Engelsche transportschip „Transsylva-
nia" is op 4 Mei getorpedeerd; er kwa
men 413 mensehen om het leven.
Reed» uan oppervlakkige beschouwing vtn
het huidige wereldgebeuren, een beschou
wing van den ulterlijtken kant der dingen
«lleen, schept de overtuiging, dat wij, oven-
«fa in den tijd der Franaohe revolutie, «taan
voor. de geboorte van een nieuwen tijd, welke
harens wee to de beproevingen zijn van het
oogenblik.
Sociologen en eoonomen «taan bceluite-
looe tegenover de vraag wat er. na den oor
log zal moeten gebeuren, ale een rentelast
van miUiarden en milliarden per jaar op de
vwarmie volken zal drukken, als het vrou-
wi;nov<M'se:"Tt i nxekeride verhou
dingen zal hebben aangenomen, als de
Wbaoraohte van zeer vele artikelen, verer
gerd door een ongehoord tekort aan trans-
Portruimte, den levensstandaard zal opvoe
ren en de kapitaalsvernietiging op groote
«cbaal niettemin de winst van den arbeid
*®l drukken,, als Staat en gemeenten dusver
"Udenkbaar geachte percentages van de ar-
beidsverdiensten zullen hebben op te vor
deren.
Inderdaad, deze In hoofdzaak materieële
overwegingen brengen reeds de overtuiging
bij, dat ongedachte hervormingen den uiter-
lijken vorm der samenleving zullen veran
deren.
Een juist besef echter van den verbijste-
renden tweesprong, van het wereldhistori
sche keerpunt, waarvoor deze wereldramp
ons gaat stellen, krijgt ge eerst na het door
dringen van het oppervlak der dingen en de
beschouwing van de eigenlijke kern der ca
tastrofe.
Het geweld van dit uiterlijk gebeuren
heeft diepere oorzaken, de wortelen ervan
graaft ge eerst aan in de diepte der levens
beschouwingen, waarover we reedis hebben
gesproken.
De leer der staats vergoders, doorgedron
gen tot en toegepast door de bestuurders
van machtige volkeren, de leer dat het
Recht ontspringt uit den Staat en er dus
geen Recht kftn bestaan, dat den Staat
bindt, geen zedelijkheid die het recht voort
brengt; de leer dat het wezen van het Recht
is gelegen in zajn dwangkaïakter van
staatswege, deze leer is oorzaak geweest van
de algeheele ondergraving der zedelijkheids
begrippen in de verhouding der Staten, van
de vernietiging der volkerengemeenschap
zelve.
Anderzijds heeft de leuter stofvergodende
leer van een eudaemonisme (geluk»-
leer) dat zijn uitzichten beperkt tot de wel
vaart van het aardsche en op zijne beurt
geen reoht of zedelijk voorschrift erkent ter
beteugeling van zijn ik-zuebtig streven, de
afgunst opgewekt van den immers „onbe
dwongen, onbeteugelden en zelfzuclhtigen
wil", welke volgens Lasson iedere staat Is
ten opzichte van andere staten.
Deze antithese is het» die tot de huidige
wereldramp heeft geleid.
Het is geen toeval, dat j uist Engeland en
Duitschland de groote tegenstanders zijn in
dezen titanenstrijd.
De historie schrijft hare runen met on
verstoorbare, ijzeren consequentie op den
boom der eeuwen; en de diepe logica der
feiten spreekt zich steeds uit in het symbool
der uiterlijke verschijnselen.
Engeland is het wereldrijk. dat in dezen
oorlog de louter materialistische, door Bent-
heim gepredikte, geluksleer vertegenwoor
digt; het imperium, dat weliswaar als grond
en reden van zijn bestaan het geluk zijner
burgers erkent maar zich bij het nastreven
daarvan niet aan staten-beheerschende
rechts- en zedelijkheldswetten heeft gebonden
geacht
Duitschland daarentegen is de wereld
macht, die de leer der staatsvergoding be-
liohaamt en de welvaart der burgers alleen
beschouwt als middel ter verhooging van
de macht van den staat, die haar hoogste
vertegenwoordiging vindt in het milita-
risme.
In één stelling weergegeven vertegen
woordigt Duitschland de idéé „welvaart ter
wille van de macht". Engeland daarente
gen de gedachte „macht ter wille van de
welvaart"; Duitschland de moderne
staatsidée, Engeland de moderne persoon-
lijkhelds-idée.
Ziedaar de antithese de tegenstelling,
waaruit. Langs den onontwarbaren doolhof
der wijsgeerige wortelstedem, de sappen zijn
gezogen,, die tot deze gisting hebben geleid.
Zal een dezer Ideeën zegevieren?
Niemand die bet weet.
Maar zeker ia. dat de volledige ze
gepraal van een dezer beide, geweldige nieu
we tegenstellingen zou oproepen in den
vorm van ófwel oen ongehoorde nationale
afsluiting indien de louter stofvergodende
eudaemonische idee. ófwel een nóg ver
scherpt militarisme. Lndien de staatsvergo-
dende machtsidee triomfeert.
Want in bet eene geval zal een ongebrei
delde concurrentie ontstaan ter verwezenlij
king der macht door welvaart in het an
dere geval een militaire concurrentie ter
verwezenlijking der welvaart door macht.
Misschien ook, dat door deze antithese de
weg zou kunnen loopen naar de synthese
van een op nuttigheidsoverwegingen gerich-
ten statenbond.
Van dit alles weten wij niete, al is one
persoonlijk gevoelen, dat de eudomoniseke
idee» als zijnde de meer mensehelijke en de
redelijke natuur het meest nabij komende
in ieder geval zal winnen» ook ai mocht de
militaire overwinning worden behaald door
den staat, die de tegenovergestelde gedachte
vertegenwoordigt.
Die overwinning ware ook de meest ge-
wenschte, want deze idee behoeft slechts den
Christelijken doop en de verlenging tot het
hiernamaals,, om geheel aan de Katholieke
beginselen te beantwoorden, terwijl de
staatsvergodende idee met haar pantheïsti-
schen ondergrond rechtstreeks naar de
Heidensche maatschappij geleidt.
Maar, ais gezegd, niemand kan weten
welke idee tenslotte zal zegepralen.
Wèl echter staat dit vast; dat nu meer
"dan ooit de harten der volkeren toegankelijk
zullen zijn voor de overweging, dat een ramp
als deze ten koste van alles in het vervolg
dient voorkomen te worden, en dat harten
èn hoofden zoo ooit dan nu tot de erken
ning kunnen geraken van de noodwendig
heid voor het mengchelijk geluk van een sta
ten- en volkerenbeheerschend Recht, dus
ook van een boven hen staanden Wetge
ver, met al de daaruit voortvloeiende con
sequenties.
Hiervan nu hangt de toekomst der wereld
af.
In den grond der zaak wordt de oplos
sing van het vraagstuk een zuiver gods
dienstig probleem, hierin bestaande dat de
persoonlijkheid haar einddoel juist leere in
zien en dat de staat zijn terrein ^an werk
zaamheid bepale zeker overeenkomstig zijn
eigen naaste doel: de stoffelijke welvaart,
maar dit in ondergeschiktheid aan het trans
cendentale einddoel der persoonlijkheid.
Voor deze beslissing, voor dezen twee
sprong is He wereld nu geplaatst.
Ofwel onder een of anderen vorm de on
gebreidelde lk-zucht van staten en volkeren
handhaven en de uiterlijke orde blijven ba
seeren op bet dwangkarakter des Rechts;
maar dan ook behoud der bestaande scher
pe tegenstellingen en voortzetting van den
menschouteerenden strijd om de wereldheer
schappij.
Ofwel 'n bovenstatelijke zedewet erkemien,
die ook de persoonlijkheid bindt en waaruit
het Recht voortspruit, dat de verhoudingen
èn van de personen on van de staten be-
heerscht, en dan het verschiet van een blij-
venden vrede, althans tusseheu de Christe
lijke volkengemeenschap, onder arbitrage
van den Vader der Christenheid.
Van de wegkeuze hangt het af of de we
reld weer tot het Cristendom zal inkceren
dan wel, en dan waarschijnlijk voorgoed, tot
een modern heidendom overgaan. P.
- DE OOSTENRIJKSCHE LINIES INGEDRUKT?
DE STRIJD IN FRANKRIJK. - DE RUSSEN
GAAN ZICH ROEREN.
Het belang der politieke gebeurtenissen
wordt op het oogenblik overschaduwd door
den grooten en verbitterden veldslag, die
op het bloeddoordrenkte Karstplateau wordt
uitgevochten. .Wij wezen er dezer dagen
reeds op, dat de italiaansche aanval bij
Plava als een afleidingsoffensief moest gel
den en de hoofdstoot op het Karstplateau
diende verwacht. Zoo is het inderdaad ge
schied. Eergisteren zijn de Italianen op het
plateau tot een geweldigen aanval over
gegaan.
De beiderzijdsche legerberichten hebben
natuurlijk: een geheel tegenovergestelde op
vatting van het daarbij behaalde succes.
Het Italiaansche legerbericht begint met
de hoogst gewichtige mededeeling, dat liet
derde Italiaansche legercorps do stjerke Oost
tenrjjksehe linies tusschcn Castagnevizza en
do zee heeft aangevallen cai ingedrukt.
Dat ziet er voor de Oostenrijkers zeer
bedenkelijk uit; maar van hun kant verkla
ren zij, dat het geheele Italiaansche succes
beperkt bleef tot het vooruitspringend grond
gebied van den Jamiano. berggroep en hun
linies in dit gebied één Kilometer moesten
teruggetrokken worden.
Dat beperkt het Italiaansche succes bin
nen vrij enge grenzen. Ofschoon nu op dit
oogenblik nog niet kan gezegd worden, aan
welke zijde de juiste lezing van het gebeur
de wordt gegeven, omdat het Oostenrijk-
sche bericht toegeeft, dat „de strijd bij het
afzenden er, van met onverminderde hevig
heid voortduurde," schijnt men toch uit de
nadere omschrijving, welke Cadorna geeft te
moeten opmaken, dat er van een „indruk
ken" in ien zin van „doorbreken" der Oos-
tenrijkscho linies niet kan gesproken wor
den.
M SABOTZJVQ
JPiafi A
- e:
$3alcano
ju mnum^
f P'jagpr"a
'Rocqo
orenzo
j And re
fP&tza
i mbia
flenna
i 'JFBigua
Raccodlt
jRarrziano
/rjM %3.0rapo \itW,
•fSMartino ^)W"
jj JcAJTl HRIB
(L \P3GlffKA n. STQlÉ
\e*LocTUizza,'
i ~~>J W' y WlW
i.özafJ-
Castagnavrzzci 4>
Temnlza
U -7 -
VqjaciM
Bapteljoeisstraat 27. TEL. 177
119
riarcottim
Novavi
riüORX
Dooerdó
n eer
XUID
parmant
op resultaten van beteekenis kunnen wijzn
Blijkbaar om hen in hun groot offensie
te steunen beginnen ook de Russen zich
volgens bet Oostenrijksclie legerbericht
duchtig te roeren.
Wij kunnen echter nauwelijks aannemen
dat het door den revolutiegeest zoo zeer go
teisterde Russische leger nu reeds tot ee
groot opgezet aanvallend optreden in staa
zou zijn.
Veeleer heeft men in deze werkzaamlic-i 1
evenals in die van Sarrail 'n pogen te zie
zien om het onttrekken van reserves aa
de Oostelijke- en Balkanlronten te bel tten
en tevens om de artillerie-munitie van der
vijand uit te putten.
Groote offensieve bewegingen zullen voo
do laatste helft van Juni van de Russen wel
niet te verwachten zijn.
.Wèl in het Westen.
Ddér duurt de strijd welhaast onverpoosd
voort.
Pótain schijnt van plan ook ten Noord
oosten van Vcrdan, het hem zoo welbeken
de terrein, te gaan aanvallen.
Misschien wel tegelijk met nieuwe aanval-
ten ten Noorden van Reims en in Champagno
1 Ook de Engelschcn zijn weer druk in de
weer. In de lucht wordt vrceselijk gevoch
ten. Van Engelschen kant zijn blijkbaar wéér
nieuwe, nóg machtiger machines in den strijd
geworpen als antwoord op de verbeterde
Duitsche.
Want de Engelsche luchtsuccesscn nemen
toe. Zoo melden zij heden het neerschieten
van li Duitsche vliegtuigen.
Maar de Duitschers schoten or op hunne
beurt 10 Fransche neer.
Duitsche bladen herinneren er aan dat von
Hindenburg vóór den slag van Tannenbcrg,
vóór de overwinning in de Mazoerische me
ren, vóór de vermeestering van Warschau,
dat wil dus zeggen vóór al zijn groote over
winningen tot frontverkorting is overge
gaan.
Men zou dan ook zeer verkeerd
doen met te meenen, dat Von Hin
denburg in het Westen van een of
fensief optreden heeft afgezion.
Aan de Fransch Engelsche beweringen over
het verbruiken der Duitsche reserves mag
niet te veel waarde worden gehecht, omdat
het cijfer dier reserves véél te laag wordt
opgegeven.
Zelfs indien het tot een verderen terugtocht
kwam, zou dit nog niet beteekenen, da.t von
Hindenburg altijd defensief zal blijven. Di'
is geheel in strijd met zijn verleden en d<
strategische beginselen, die de Duitsche sl"
huldigt.
Voor de waarschijnlijkheid van een ver-»
deren Duitschen terugtocht pleiten wol eenigq
verschijnselen.
Volgens het te Maastricht verschijnend blad
„Courier de la Meuse," zijn in Doornik, dq
streek van Gent en hoogstwaarschijnlijk pok
in andere gebieden onmiddellijk achter hel
front maatregelen genomen voor een depor
tatie op groote scha-al.
Te Doornik hebben alle mannen van li
tot 60 jaar aanzegging gekregen, dat zij c'l»
oogenblik kunnen moeten vertrekken.
Anderzijds komen veie geëvacueerden uii
het Noorden van Frankrijk in hot Waalsclw
land, waardoor het gerueftt eerfigszins aan
waarschijnlijkheid wint, als zouden de Duit-
schers een nieuwen terugtocht beoogen.
Men weet echter, dat de Dultsehers aan
alles denke n en dat toebereidselen voor
een moge 1 ij kh eid bij hen nog niet beteeJ
keuen, nat die mogelijkheid weidra werken
lijkheid zal wordefi.
STATEN-GENERAAL
Wij geven hier nog een kaartje van het
gevechtsterrein. Zooals men weet, liep de
Italiaanscho Linie, te beginnen van het Zui
den over de hoogtepunten 85 (ten Oosten
van Monlalcone) 121, 144 langs het Vallone-
ravijn, tusschen de hoogten 208 Noord en
Zuid door, vlak' langs Castagnevizza naar
Fajti Hrib. Nu hebben do Italianen vcr-
meesterd de hoogte 208 Zuid en den hoog-
terand ten Oosten van dit punt. Op de
kaart kan men nagaan, dat deze vooruitgang
inderdaad niet veel meer dan 1 K.M. be
draagt.
Het is echter mogelijk, dat de Italianen
ten Zuiden van Oastagnevizza belangrijk
grootere vorderingen hebben gemaakt; dit is
niet met volkomen duidelijkheid uit hun
legerbericht op te maken.
In ieder geval is de bezetting der Jamiano-
groep uit tactisch oogpunt van zeer groot
belang omdat zij den op ons kaartje alleen
in zijn begin zichtbaren weg naar Triest
over een vrij grooten afstand beheerscht.
Het Italiaansche succes zou, bij voortzet
ting ervan, de kiem kunnen blijken voor
een groot strategisch succes: de bezetting
van Triest.
Het feit, dat de Italianen nu reeds meer
dan 9000 gevangenen melden o. w. ruim 300
officieren bewijst wel, dat zij in ieder geval
vKREHNIGDE VERGA DERING VAN Dl
BEIDE KAMERS.
Met het gebru.kelijke ceremonieel is gister
middag do zitting der Stafcen-Generaai gcslo*
ten. In ©en gala-hofrijtuig, voorafgegaan on
Cvolgd door een piket cavalerie, begaf zich
ie minister van Staat, mr. Oort van der Lin
den, daartoe van het paleis naar het .Tweede
Kamergebouw, vvaor nem op het Binnenhof
door een detachement soldaten de honneurs
werden bewezen.
In de vergaderzaal der Tweedo Kamer wa
ren met den voorzitter der Eerste Kamer, ba
ron Van Voorst tot .Voorst in generaalsuniform,!
die de vereenigde vergadering leidde, aanwe
zig het voltallig bureau der beide Kamera
in ambtstenue, terwijl verder de leden van (fa
commissie van in- en uitgeleide, de heeien
Gilissen, Patijn, De Monté VerLoren, Ten
Spill en Bongaerts, in galaoostuum waren.
Na de gewone plichtplegingen, benoeming
der commissie enz., kwam de minister van
Binnenl. Zaken binnen, waarop allen zich van
hun zetels verhieven. Het voorlezen van hét'
staatsstuk, waarvan wij reeds melding maak
ten, duurde maar een oogenblik en nauwe
lijks één minuut na het binnentreden van
de zaal, verliet hij wederom 'a Lands ver
gaderzaal en begaf zich weder naar 't Ko
ninklijk paleis, waar hij werd ontvangen door
den hofmaarschalk, jhr. Boreel, die hom bij
zijn vertrok pit het pialeis uitgeleide had ge
daan.
Een .vrij' talrijke menigte woonde op. het
Binnenhof de aankomst en het vertrek vau
den stoot bij.
Hoe kort de plechtigheid ook duurde, toch
was het een historisch moment: sluiten der
zitting van het parlement met het oo-g op de
ontbinding1 voorde Grondwetsherziening. Binds
1849 was dit de derde maal. De eerste maai
in 1884, na het overlijden van 's Koning* laat-
HAARLEMSCHE COURANTI
KOLENDISTRIBDTIE
- j£
jflL». *fP
- V -'*"- "Air --
■uwf f \vv9"" v»
V .-a
m. ,i mk1
St
